Colin Firth
 Colin Firth (2016) | |
| Imię i nazwisko |
Colin Andrew Firth |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
10 września 1960 |
| Zawód |
aktor, scenarzysta |
| Współmałżonek |
Livia Giuggioli |
| Lata aktywności |
od 1983 |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Colin Andrew Firth (ur. 10 września 1960 w Grayshott) – brytyjski aktor filmowy i teatralny, laureat Oscara, Złotego Globu, dwóch nagród BAFTA i trzech Nagród Gildii Aktorów Ekranowych, zdobywca Pucharu Volpiego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę króla Jerzego VI w dramacie historycznym Toma Hoopera Jak zostać królem (2010).
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Grayshott w hrabstwie Hampshire w Anglii w rodzinie nauczycieli akademickich jako najstarsze z trojga dzieci. Jego matka, Shirley Jean (z domu Rolles), była wykładowcą religii porównawczej w King Alfred’s College w Winchesterze, a jego ojciec, David Norman Lewis Firth, był wykładowcą historii u króla Alfreda i dyrektorem ds. edukacji w rządzie Nigerii[1][2]. Wychowywał się z młodszą siostrą, Kate, trenerką głosu, i młodszym bratem, Jonathanem (ur. 1967), aktorem[2]. Jego dziadkowie ze strony matki byli misjonarzami kongregacjonalistami, a dziadek ze strony ojca był anglikańskim kapłanem; wykonywali zagraniczną pracę misjonarską i oboje jego rodzice spędzili czas w Indiach.
Jako małe dziecko podróżował z rodzicami po całym świecie. Gdy miał zaledwie dwa tygodnie, jego rodzice zabrali go do Nigerii, gdzie spędził pierwsze lata życia. W 1971 rodzina przeniosła się na rok do Saint Louis w Stanach Zjednoczonych. W latach 1973–1976 uczęszczał do King Alfred’s College[3] w Winchesterze. W latach 1976-1978 uczył się w Barton Peveril Sixth Form College[3] w Eastleigh. Mając 10 lat, uczęszczał na warsztaty teatralne. Kiedy miał 14 lat, postanowił zostać profesjonalnym aktorem.
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Po sześciu latach nauki przeprowadził się do Londynu i dołączył do National Youth Theatre. Potem dostał pracę w dziale garderoby w Royal National Theatre. W latach 1980–1983 studiował dramat w Drama Centre w Londynie[3], gdzie zwrócił na siebie uwagę rolą Hamleta i został zauważony przez dramaturga Juliana Mitchella, który w 1983 obsadził go jako ambitnego ucznia Guya Bennetta w przedstawieniu Inny kraj w Queens Theatre w Londynie na West Endzie.
Zadebiutował na kinowym ekranie w roli Tommy’ego Judda, prostego, marksistowskiego przyjaciela Guya Bennetta (w tej roli Rupert Everett) w melodramacie historycznym Inny kraj (Another Country, 1984). W telewizyjnej adaptacji powieści J.B. Priestleya Światła kabaretów (Lost Empires, 1986), która miała swoją premierę na kanale ITV wystąpił w roli Richarda Herncastle, który w 1913 dołączył do trupy swojego wujka i poznaje wciągający świat angielskiego musicalu, zanim wybuchnie I wojna światowa. W dramacie Miesiąc na wsi (A Month in the Country, 1987) zagrał weterana I wojny światowej restauratora dzieł sztuki Toma Birkina. Zagrał tytułową rolę w kostiumowym dramacie Miloša Formana Valmont (1989)[4] na podstawie powieści Niebezpieczne związki. W nominowanym do nagrody jury Sundance Film Festival argentyńskim dreszczowcu psychologicznym Apartament zero (1989) wcielił się w paranoiczną postać mieszkającego w Buenos Aires Anglika, który przyjmuje do swego mieszkania tajemniczego współlokatora (Hart Bochner). Alejandro Jodorowsky zaangażował go do roli w dramacie fantasy Złodziej tęczy (Wings of Fame, 1990).
Popularność wśród telewidzów zdobył rolą wyniosłego arystokraty pana Fitzwilliama Darcy’ego w serialowej adaptacji powieści Jane Austen Duma i uprzedzenie (1995). Później grał drugoplanowe role w filmach, takich jak uhonorowany Oscarem za najlepszy film roku Angielski pacjent (1996), Tysiąc akrów krzywd (1997), Zakochany Szekspir (1998) i Związki rodzinne (Relative Values, 2000). Zagrał Szekspira w komedii krótkometrażowej BBC Czarna Żmija: Tam i z powrotem (Blackadder Back and Forth, 1999).
Dzięki kreacji Marka Darcy’ego w komedii na podstawie powieści Helen Fielding Dziennika Bridget Jones (2001) i jej sequelu Bridget Jones: W pogoni za rozumem (2004) stał się rozchwytywanym odtwórcą ról amantów w Hollywood. W musicalu Mamma Mia! (2008) i jego sequelu Mamma Mia: Here We Go Again! (2018) wystąpił jako brytyjski bankier Harry Bright. W 2009 zagrał tytułową rolę w filmie Samotny mężczyzna, za którą otrzymał nagrodę BAFTA oraz został nominowany do Złotego Globu i Oscara za rolę pierwszoplanową. W 2010 otrzymał Złoty Glob dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym za rolę w filmie Jak zostać królem, a rok później za tę rolę otrzymał drugą z rzędu nagrodę BAFTA oraz pierwszego Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego.
W styczniu 2011 odsłonił swoją gwiazdę na Hollywood Walk of Fame.
Odznaczony Komandorią Orderu Imperium Brytyjskiego (CBE).
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
W latach 1989–1994 był w związku z aktorką Meg Tilly[5], z którą ma syna Willa (ur. 1990). 21 czerwca 1997 ożenił się z realizatorką filmów dokumentalnych Livią Giuggioli (ślub 21 czerwca 1997). Mają dwóch synów: Lukę (ur. 2001) i Matteo (ur. 2003). W 2019 ogłosił, że po 22 latach małżeństwa planuje się rozwieść[6].
Mieszka w Londynie i we Włoszech. Od 2017 posiada także włoskie obywatelstwo[7].
Jest zaangażowany w kampanię przeciw deportacji uchodźców z Demokratycznej Republiki Konga.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
Filmy fabularne[edytuj | edytuj kod]
- 1984: Inny kraj (Another Country) jako Tommy Judd
- 1984: Dama kameliowa (Camille) jako Armand Duval
- 1985: 1919 jako młody Alexander
- 1985: Holenderskie dziewczyny jako Neil Truelove
- 1987: The Secret Garden jako dorosły Colin Craven
- 1987: Miesiąc na wsi (A Month in the Country) jako Tom Birkin
- 1987: Tales from the Hollywood Hills: Pat Hobby Teamed with Genius - Rene Wilcox
- 1988: Apartament zero (Apartment Zero) jako Adrian LeDuc
- 1988: Tumbledown jako Robert Lawrence
- 1989: Valmont jako Valmont
- 1990: Wings of Fame jako Brian Smith
- 1991: Out of the Blue jako Alan
- 1991: Kobieta fatalna (Femme Fatale) jako Joseph Prince
- 1992: Mad at the Moon jako Barber (niewymieniony w czołówce)
- 1993: Godzina świni (The Hour of the Pig) jako Richard Courtois
- 1993: Zakładnicy (Hostages) jako John McCarthy
- 1994: Playmaker jako Ross Talbert / Michael Condren
- 1995: W kręgu przyjaciół (Circle of Friends) jako Simon
- 1996: Angielski pacjent (The English Patient) jako Geoffrey Clifton
- 1997: Tysiąc akrów krzywd (A Thousand Acres) jako Jess Clark
- 1997: Miłość kibica (Fever Pitch) jako Paul Ashworth
- 1998: Zakochany Szekspir (Shakespeare in Love) jako lord Wessex
- 1999: Pierwsze oczarowanie (My Life So Far) jako Edward
- 1999: Tajemniczy śmiech kobiet (The Secret Laughter of Women) jako Matthew Field
- 1999: Donovan Quick jako Donovan Quick
- 1999: W kleszczach lęku (The Turn of the Screw) jako Master
- 1999: Czarna Żmija: Tam i z powrotem (Blackadder Back and Forth) jako W. Szekspir
- 2000: Związki rodzinne (Relative Values) jako Peter Ingleton
- 2001: Dziennik Bridget Jones (Bridget Jones's Diary) jako Mark Darcy
- 2001: Kwartet (Londinium) jako Allen Portland
- 2001: Ostateczne rozwiązanie (Conspiracy) jako dr W. Stuckart, szef MSW Rzeszy
- 2002: Bądźmy poważni na serio (The Importance of Being Earnest) - Jack Worthing
- 2003: Dziewczyna z perłą (Girl With a Pearl Earring) jako Johannes Vermeer
- 2003: Miasto nadziei (Hope Springs) jako Colin Ware
- 2003: Czego pragnie dziewczyna (What a Girl Wants) jako Henry Dashwood
- 2003: To właśnie miłość (Love Actually) jako Jamie
- 2004: Bridget Jones: W pogoni za rozumem (B.J. The Edge of Reason) - Mark Darcy
- 2004: Trauma jako Ben
- 2005: Niania (Nanny McPhee) jako pan Brown
- 2005: Gdzie leży prawda (Where the Truth Lies) jako Vince
- 2006: Born Equal jako Mark
- 2007: Celebration jako Russell
- 2007: Dziewczyny z St. Trinian (St. Trinian's) jako Geoffrey Thwaites
- 2007: Ostatni legion (The Last Legion) jako Aurelius
- 2007: And When Did You Last See Your Father? jako Blake Morrison
- 2007: Kiedyś mnie znajdziesz (Then She Found Me) jako Frank
- 2008: Genua. Włoskie lato (Genova) jako Joe
- 2008: Przypadkowy mąż (The Accidental Husband) jako Richard Bratton
- 2008: Mamma Mia! jako Harry Bright
- 2008: Wojna domowa (Easy Virtue) jako pan Whittaker
- 2009: Opowieść wigilijna (A Christmas Carol) jako Fred
- 2009: Dorian Gray jako lord Henry Wotton
- 2009: Samotny mężczyzna (A Single Man) jako George
- 2009: St Trinian's: The Legend of Fritton's Gold jako Geoffrey Thwaites
- 2010: Główna ulica (Main Street) jako Gus Leroy
- 2010: Jak zostać królem (The King’s Speech) jako król Jerzy VI
- 2010: Steve jako Steve
- 2011: The Promised Land jako Robert Chambers
- 2011: Szpieg (Tinker Tailor Soldier Spy) jako Bill Haydon
- 2012: Drugie życie króla (Arthur Newman) jako Arthur Newman
- 2012: Gambit, czyli jak ograć króla (Gambit) jako Harry Deane
- 2013: Droga do zapomnienia (The Railway Man) jako Eric Lomax
- 2013: Diabelska przełęcz (Devil's Knot) jako Ron Lax
- 2014: Magia w blasku księżyca (Magic in the Moonlight) jako Stanley
- 2014: Zanim zasnę (Before I Go to Sleep) jako Ben
- 2014: Kingsman: Tajne służby (Kingsman: The Secret Service) - Harry Hart/Galahad
- 2016: Bridget Jones 3 jako Mark Darcy
- 2017: Kingsman: Złoty krąg (Kingsman: The Golden Circle) - Harry Hart/Galahad
- 2018: Mary Poppins powraca jako bankier William Wilkins / wilk
- 2018: Mamma Mia: Here We Go Again! jako Harry Bright, bankier, eks Donny
- 2018: Kursk jako David Russell
- 2019: 1917 jako gen. Erinmore
- 2020: Supernova jako Sam
- 2020: Tajemniczy ogród jako Archibald Craven
- 2021: Mothering Sunday jako Godfrey Niven
- 2022: Operation Mincemeat jako Ewen Montagu
Seriale telewizyjne[edytuj | edytuj kod]
- 1984: Crown Court jako PC Franklin
- 1986: Światła kabaretów (Lost Empires) jako Richard Herncastle
- 1994: Ruth Rendell Mysteries jako Stephen Whalby
- 1994–1995: Performance jako Charles Holroyd / Freddie Page
- 1995: Duma i uprzedzenie (Pride and Prejudice) jako pan Darcy
- 1996: Nostromo jako Charles Gould
- 2022: Schody jako Michael Peterson
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Nagroda | Kategoria | Film |
|---|---|---|---|
| 1999 | Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Najlepsza obsada filmowa | Zakochany Szekspir (1998) |
| 2001 | Europejska Nagroda Filmowa | Najlepszy aktor europejski | Dziennik Bridget Jones (2001) |
| 2009 | 66. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji | Najlepszy aktor | Samotny mężczyzna (2009) |
| 2010 | Nagroda BAFTA | Najlepszy aktor pierwszoplanowy | |
| Nagroda Satelita | Najlepszy aktor w filmie dramatycznym | Jak zostać królem (2010) | |
| 2011 | Nagroda Akademii Filmowej | Najlepszy aktor pierwszoplanowy | |
| Złoty Glob | Najlepszy aktor w filmie dramatycznym | ||
| Europejska Nagroda Filmowa | Najlepszy aktor europejski | ||
| Nagroda BAFTA | Najlepszy aktor pierwszoplanowy | ||
| Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych | Najlepszy aktor pierwszoplanowy | ||
| Najlepsza obsada filmowa |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Colin Firth Biography (1960–) (ang.). Film Reference. [dostęp 2019-12-29].
- ↑ a b Colin Firth – What Nationality Ancestry Race (ang.). Ethnicity of Celebs. [dostęp 2019-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-29)].
- ↑ a b c Colin Firth Pictures (ang.). FanPix.Net. [dostęp 2019-12-29].
- ↑ Colin Firth (wł.). MYmovies.it. [dostęp 2019-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-29)].
- ↑ Colin Firth – Actor (rum.). CineMagia.ro. [dostęp 2019-12-29].
- ↑ Colin Firth i Livia Giuggioli rozwodzą się. Po 22 latach małżeństwa. „Wprost”. [dostęp 2019-12-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-28)].
- ↑ Actor Colin Firth gets dual British-Italian citizenship (ang.). BBC News. [dostęp 2017-09-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-27)].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Colin Firth w bazie IMDb (ang.)
- Colin Firth w bazie Filmweb
- Colin Firth w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000 0001 2276 3584
- VIAF: 10952955
- LCCN: no90011053
- GND: 130442887
- BnF: 14021257w
- SUDOC: 061078042
- NLA: 40017673
- NKC: pna2006327212
- BNE: XX1287574
- NTA: 15784417X
- BIBSYS: 98065150
- PLWABN: 9810655869905606
- NUKAT: n2008129723
- J9U: 987007459666305171
- LNB: 000243451
- NSK: 000298896
- CONOR: 30731107
- KRNLK: KAC2020K1519
- LIH: LNB:BMg/;=BX
- WorldCat: lccn-no90011053
- Brytyjscy aktorzy filmowi
- Brytyjscy aktorzy teatralni
- Brytyjscy aktorzy telewizyjni
- Laureaci nagrody BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
- Laureaci Europejskiej Nagrody Filmowej dla najlepszego aktora
- Laureaci Pucharu Volpiego dla najlepszego aktora
- Odznaczeni Orderem Imperium Brytyjskiego
- Laureaci Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli pierwszoplanowej
- Urodzeni w 1960