Pałac w Rybienku-Wyszkowie
52°34′54″N 21°26′26″E/52,581667 21,440556 nr rej. A-378, decyzja z dnia 19.05.1956 r.[1]
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. 3 Maja,, 07-200 Wyszków |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
ok. 1780 |
| Ważniejsze przebudowy |
przełom XIX i XX w., 1947-1948, 1953-1957, 1989-1992 |
| Pierwszy właściciel |
Jan Stefan Giedroyć |
| Kolejni właściciele |
następnie po 1803 pałac przeszedł na własność rodziny Morzkowskich, w okresie 1879-1945 był własnością rodziny Skarżyńskich. Od 1945 własność państwa w rękach Ministerstwa Zdrowia w latach 1953–1980. Po 1989 pałac przeszedł w posiadanie Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). Obecnie prywatny właściciel. |
| Obecny właściciel |
własność prywatna |
Położenie na mapie Wyszkowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego  | |
Położenie na mapie gminy Wyszków  | |
| 52°34′54″N 21°26′26″E/52,581667 21,440556
| |
Pałac w Rybienku-Wyszkowie – klasycystyczny pałac w Rybienku-Wyszkowie, w powiecie wyszkowskim, zaprojektowany prawdopodobnie przez architekta Szymona Bogumiła Zuga lub Jana Chrystiana Kamsetzera na zlecenie biskupa żmudzkiego Jana Stefana Giedroyća. Pałac do 1945 był własnością prywatną, a następnie, po II wojnie światowej, został przejęty przez państwo. Obecnie znajduje się w rękach prywatnego właściciela, bez możliwości wstępu na jego teren[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Około 1780 rozpoczęto budowę pałacu na zlecenie Jana Stefana Giedroyća, biskupa żmudzkiego. Po jego śmierci w 1803 pałac wraz z Rybienkiem przeszedł na własność Augusta Morzkowskiego, który gościł w swoich murach przedstawicieli świata artystycznego Warszawy. W 1879 pałac przeszedł w ręce rodziny Skarżyńskich, których był własnością do 1945, kiedy przeszedł na własność państwa. Pałac na początku XX w. uległ przebudowie. W trakcie prac dobudowano taras z istniejącego już ganku, w pałacu zainstalowano system kanalizacyjny, a na piętrze zaprojektowano łazienkę. Rezydencję odrestaurowano po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej, która przyniosła zabytkowi znaczne szkody (został obrabowany i zdewastowany). Z powodu trudności finansowych urządzono wewnątrz pensjonat, który gościł wiele osobistości tamtych czasów, między innymi: Tadeusza Kotarbińskiego, Wojciecha Kossaka oraz Aleksandra Zelwerowicza. Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939, spłonęło poddasze pałacu[1][3].
W latach 1953–1989 korzystało z niego Ministerstwo Zdrowia, które urządziło w nim dziecięce sanatorium zdrowia psychicznego, a następnie obiekt udostępniono jako siedzibę jednego z ośrodków Monar-u, co doprowadziło do znacznej dewastacji obiektu. W latach powojennych odbyły się dwie konserwacje: w latach 1947–1948 naprawiono dach i uszkodzone mury, w latach 1953–1957 zakonserwowano malowidła znajdujące się we wnętrzu pałacu. Po 1989 pałac przeszedł w posiadanie SARP- u, który przystąpił do remontu budynku, który przerwano w 1992. Obecnie pałac odrestaurowany przez prywatnego właściciela pełni funkcję centrum konferencyjno-kongresowego[3][4][5].
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Klasycystyczny pałac posadowiony na planie prostokąta, zbudowany z cegły, otynkowany składający się z dwóch kondygnacji z podpiwniczeniem przekryty dachem czterospadowym krytym dachówką ceramiczną skierowany elewacją frontową na północ. Zespół składa się dodatkowo z dwóch oficyn ustawionych do niego prostopadle. Posiada skrajne trójosiowe ryzality wydatnie wystające od frontu i pozorne od ogrodu. Czterokolumnowy portyk od frontu jest zwieńczony trójkątnym frontonem, a od ogrodu jednoosiowy ryzalit. Bryła główna wznosi się na potężnych piwnicach o sklepieniach kolebkowych[4].
Parter w części środkowej i wschodniej posiada dwutraktowy układ pomieszczeń w amfiladzie, a w części zachodniej trzytraktowy. Na osi znajduje się wąska sień z nowymi schodami na piętro, a za nią mały kwadratowy salonik o zaokrąglonych narożach. W części wschodniej od ogrodu mieści się sala balowa, zwana Błękitną. Układ pomieszczeń na piętrze jest dwutraktowy[4].
W trzech pomieszczeniach (dwa na parterze Salonik Pompejański i Sala Błękitna – oraz jedno na piętrze – Pokój z Widokami) zachowały się dekoracje malarskie powstałe około 1790 autorstwa prawdopodobnie Jana Bogumiła Plerscha. Dodatkową ozdobą Saloniku Pompejańskiego jest piec z barwnych kafli herbowych wykonany w założonej przez Michała Piotra Radziwiłła w 1881 manufakturze nieborowskiej w końcu XIX w.[4][6]
Park[edytuj | edytuj kod]
Pozostałości po parku krajobrazowym, który urządzono w oparciu o naturalne ukształtowanie terenu z nielicznymi okazami starodrzewu[3][4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Pałac Skarżyńskich w Wyszkowie. owyszkowieblog.home.blog. [dostęp 2024-01-27]. (pol.).
- ↑ Prywatny ze wszystkimi konsekwencjami.... tubawyszkowa.pl. [dostęp 2024-01-27]. (pol.).
- ↑ a b c Pałac Skarżyńskich. polska-org.pl. [dostęp 2024-01-27]. (pol.).
- ↑ a b c d e Tadeusz. S. Jaroszewski: Pałace w Polsce (Przewodnik). Warszawa: 2000, s. 168–176. ISBN 83-7200-585-0.
- ↑ Pałac w Rybienku Starym. atrakcje.info.pl. [dostęp 2024-01-27]. (pol.).
