24 Brygada Moździerzy

24 Brygada Moździerzy
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1 grudnia 1953
Rozformowanie	1961
	Organizacja
Numer	JW 2526
Dyslokacja	garnizon Orzysz
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	artyleria
Podległość	8 Dywizja Artylerii Przełamania
Skład	Etat Nr 4/95, 4/99, 4/120, 4/150, 4/160, 4/194

24 Brygada Moździerzy (24 BM) – związek taktyczny artylerii Wojska Polskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie rozkazu Nr 0039/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 17 czerwca 1953 dowódca Okręgu Wojskowego Nr IV przekazał 14 samodzielny pułk moździerzy w podporządkowanie dowódcy Okręgu Wojskowego Nr I. Dyslokacja jednostki z Ostrowa Wielkopolskiego do garnizonu Orzysz miała być przeprowadzona w terminie do dnia 1 października 1953.

Na mocy wspomnianego rozkazu dowódca Okręgu Wojskowego Nr I przeformował 14 spm w 24 Brygadę Moździerzy i podporządkował dowódcy 8 Dywizji Artylerii Przełamania^[2].

Brygada miała być zorganizowana według etatu Nr 4/95, lecz ostatecznie została utworzona w oparciu o etat Nr 4/99 brygady moździerzy z dnia 9 września 1953. Stan etatowy brygady liczył 696 żołnierzy i 12 pracowników cywilnych, a jej podstawowym uzbrojeniem były czterdzieści dwa 160 mm moździerze wzór 1943^[3].

Na podstawie rozkazu Nr 0071/Org. Ministra Obrony Narodowej z 4 listopada 1955 dowódca Pomorskiego Okręgu Wojskowego, w terminie do 30 grudnia 1955, przeformował 24 BM w 24 Brygadę Moździerzy Ciężkich według etatu Nr 4/120 o stanie 757 żołnierzy. Na uzbrojeniu brygady miało znajdować się czterdzieści osiem 160 mm moździerzy wzór 1943 i czternaście 240 mm moździerzy M-240^[4].

Na podstawie rozkazu Nr 0026/Org. Ministra Obrony Narodowej z 17 sierpnia 1956 dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego, w terminie do 20 grudnia 1956, przeformował 24 BMC na etat Nr 4/150 o stanie 624 żołnierzy. Liczba baterii w dywizjonach 160 mm moździerzy została zmniejszona z czterech do trzech. Na uzbrojeniu brygady miały znajdować się czterdzieści dwa 160 mm moździerze wzór 1943 i osiemnaście 240 mm moździerzy M-240^[5].

Na podstawie rozkazu Nr 0025/Org. Ministra Obrony Narodowej z 2 kwietnia 1957 dowódca Warszawskiego Okręgu Wojskowego, w terminie do 15 sierpnia 1957, przeformował 24 BMC na etat Nr 4/160. W skład brygady wchodziły dwa dywizjony moździerzy i bateria szkolna. Dywizjon posiadał trzy baterie moździerzy oraz pluton topograficzno-rozpoznawczy i pluton łączności. Na uzbrojeniu brygady miały znajdowało się trzydzieści dziewięć 160 mm moździerzy wzór 1943^[6].

Na podstawie rozkazu Nr 0010/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 2 października 1958 jednostka została przeformowana na etat Nr 4/194 - skadrowanej brygady moździerzy ciężkich z dnia 4 października 1958. Cztery z sześciu baterii moździerzy zostały skadrowane. Liczba 160 moździerzy wzór 1943 została zmniejszona do trzydziestu sześciu^[7]

Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]

Etat nr 4/99 brygady moździerzy z 9 września 1953

Dowództwo brygady
trzy dywizjony moździerzy
- dwie baterie moździerzy
- skadrowana bateria moździerzy

Etat nr 4/120 brygady moździerzy ciężkich

dowództwo brygady
bateria dowodzenia a. pluton łączności, pluton topograficzny i pluton rozpoznania
dywizjon 160 mm moździerzy wz. 1943 a. 4 baterie
dywizjon 160 mm moździerzy wz. 1943 (skadrowany) a. 4 baterie
dywizjon 240 mm moździerzy M-240 (skadrowany) a. 3 baterie
dywizjon szkolny

Wszystkie baterie moździerzy składały się plutonu dowodzenia i dwóch plutonów ogniowych.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
↑ Paweł Piotrowski, Śląski Okręg Wojskowy ..., s. 182.
↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 216.
↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 336-337.
↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 338-339.
↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 341-342.
↑ Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 343-345.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960 : skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy : przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.

[1] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy

[2] Paweł Piotrowski, Śląski Okręg Wojskowy ..., s. 182.

[3] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 216.

[4] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 336-337.

[5] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 338-339.

[6] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 341-342.

[7] Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960. s. 343-345.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 5 DAA 6 DAP 8 DAP 10 DAA
Brygady artylerii	1 BAC 1 SBM 2 BAH 3 BAH 4 BAPpanc 5 BAC 6 BAL 6 BAP (6 BAA) 7 BAH 8 BAC 9 BAPpanc 10 BAC 11 BAPpanc 12 BAC 13 BAC 14 BAC (14 BAA) 14 BAPpanc 15 BAC 16 BAA 17 BAH 18 BROT 19 BAH 20 BROT (2 BROT) 21 BAC (21 BAA) 22 BAPpanc 23 BAPpanc 24 BMC 25 BAH 26 BAH 27 BM 28 BAPpanc 29 BAH 30 BAHC 31 BAA 32 BROT 33 BAC (33 BAA) 34 BAHC 35 BAA 36 BROT (3 BROT)
Pułki moździerzy	1 pm 2 pm 3 pm 5 pm 6 szkol. pm 8 pm 10 pm 11 pm 12 pm 14 pm 15 pm 17 pm 18 pm 19 pm 21 pm 23 pm
Pułki artylerii lekkiej	1 pal 2 pal 3 pal 5 pal 6 pal 22 pal 23 pal 33 pal 34 pal 35 pal 36 pal 37 pal 38 pal 39 pal 40 pal 41 pal 42 pal 43 pal 45 pal 48 pal 54 pal 55 pal 114 pal 117 pal 119 pal 121 pal 122 pal 132 pal 134 pal 138 pal
Pułki artylerii ciężkiej	67 pac 71 pac 80 pac 82 pac 85 pac 112 pac 118 pac 120 pac 135 pac 139 pac 148 pac 159 pac
Pułki artylerii przeciwpancernej	4 pappanc 19 pappanc 14 pappanc 20 pappanc 29 pappanc 30 pappanc 31 pappanc 53 pappanc 56 pappanc 58 pappanc 63 pappanc 72 pappanc 78 pappanc 91 pappanc 92 pappanc 101 pappanc 105 pappanc 106 pappanc 110 pappanc 144 pappanc 156 pappanc
Pułki artylerii haubic	7 pah 8 pah 9 pah 10 pah 11 pah 12 pah 33 pah 34 pah 39 pah 41 pah 44 pah 47 pah 50 pah 68 pah 70 pah 73 pah 74 pah 87 pah 90 pah 103 pah 105 pah 108 pah 109 pah 113 pah 114 pah 116 pah 123 pah 127 pah 131 pah 140 pah
Pułki artylerii	1 pa 2 pa 3 pa 4 pa 5 pa 9 pa 16 pa 21 zpa 22 pa 33 pa 36 pa 37 pa 39 pa 40 pa 41 pa 59 zpa 76 mpa 113 pa
Polowe Techniczne Bazy Rakietowe	11 PTBR 15 PTBR 18 PTBR 21 PTBR
Dywizjony rakiet taktycznych	1 drt 10 drt 18 drt 19 drt 2 drt 22 drt 24 drt 4 drt 41 drt 42 drt 44 drt 5 drt 7 drt 8 drt
Dywizjony dowozu rakiet	25 ddr 28 ddr
Dywizjony artylerii BROT	27 da 28 da 16 da 17 da 9 da 13 da 3 da 6 da

Rodowód	Związek Patriotów Polskich PSZ w ZSRR (1943–1944) Armia Ludowa
Instytucje centralne	Naczelne Dowództwo (1944) Sztab Główny ND Główny Sztab Formowania Szefostwo Mobilizacji i Uzupełnień Główny Zarząd Polityczno-Wychowawczy Główne Kwatermistrzostwo
Formacje	1 AWP 2 AWP piechota na froncie wsch. broń pancerna na froncie wsch. artyleria na froncie wsch. Wojska Ochrony Pogranicza Wojskowa Służba Wewnętrzna
Struktura organizacyjna	OdB 1 Korpusu PSZ w ZSRR OdB WP w 1949 OdB WP w okresie stalinizmu OdB WP na przełomie lat 50/60 XX w. WP w latach 80.
Działania wojsk	bitwa pod Lenino przyczółki pod Dęblinem i Puławami przyczółek warecko-magnuszewski przyczółki warszawskie Praga Warszawa przełamanie Wału Pomorskiego operacja pomorska bitwa o Kołobrzeg forsowanie Nysy operacja łużycka forsowanie Odry operacja berlińska GO Rzeszów akcja „Wisła” GO Wisła Poznański Czerwiec Operacja „Dunaj” Grudzień 1970 wzgórza Golan stan wojenny w Polsce
Stalinizm w wojsku	Główny Zarząd Informacji obława augustowska walka z partyzantką niepodległościową i antykomunistyczną proces Tatar-Utnik-Nowicki proces generałów Uroczysko Baran Wojskowy Korpus Górniczy Kwatera na Łączce
Szkolnictwo wojskowe	ASG WAP WAT WAM WSOWOP WSOWZ SOR TOSWLot COS WSW