4 Batalion Straży Granicznej
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1922 |
| Rozformowanie |
1923 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Józef Reutt |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
4 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”[1]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[2]. 4 batalion celny przemianowany został na 4 batalion Straży Granicznej.
4 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Wilnie, a jego dowództwo stacjonowało w Mejszagole[3]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton[4]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów[5].
W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany[6].
Służba graniczna
[edytuj | edytuj kod]W 1923 zlikwidowany został pas neutralny na granicy z Litwą. Komenda Wojewódzka Straży Granicznej w Wilnie 6 marca 1923 wydała zarządzenie które nakazywało nową obsadę granicy. 7 batalion Straży Granicznej miał oddać swój odcinek 15. i 43 batalionowi SG i przejść do Podbrodzia.
- 4 batalion SG po oddaniu części zajmowanego odcinka 7 batalionowi SG podzielił odcinek batalionowy na cztery pododcinki[7]:
- od jeziora Olany do Romiszkańców z siedzibą komendy kompanii w Folwarku
- od koty 161 do m. Użyblińdzie z siedzibą komendy w Jawniunach
- od Użyblindzia do m. Podwłożańce z siedzibą komendy w Majlunach
- od Podwłożanców do m. Surmańce z siedzibą komendy w Bujwidach
- Sąsiednie bataliony
- 17 batalion Straży Granicznej ⇔ 43 batalion Straży Granicznej – 1 grudnia 1922[3][8]
- 17 batalion Straży Granicznej ⇔ 7 batalion Straży Granicznej − III 1923[9]
Kadra batalionu
[edytuj | edytuj kod]- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| ppłk | Józef Reutt | IX 1922[10] – VII 1823[11] |
Struktura organizacyjna
[edytuj | edytuj kod]| Ordre de Bataille 4 batalionu Straży Granicznej w Miejszogole na dzień 14 listopada 1922[12] | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompanie | 1. Kiejdaniele | 2. Burkile | 3. Jawniuny | 4. Bujwidy |
| placówki | Podubinka | Wesołówka | Powasatele | Guderost |
| Pokirmy | Burkile | Jawniuny | Kiernowek | |
| Bildziuny | Markuńce | Plekiszki | Grabiały | |
| Jakubańce | Janiszki | Białozyryszki | ||
| Dajwidy | ||||
| Surmańce | ||||
| Ordre de Bataille 4 batalionu Straży Granicznej w Miejszogole w marcu 1923[7][13] | ||||
| kompanie | 2. Buda | 1. Jawniuny | 3. Mejluny | 4. Bujwidy |
| placówki | Olany | Astyki | Bortkuszki | Grabiały |
| Romaszkańce | Pobłyndzie | Mejluny | Białozoryszki | |
| Żyrnawogi | Drawcze | Karmazin[a] | ||
| Kiednówek | Elnakumpie | |||
| Surmańce[a] | ||||
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ a b Dominiczak 1992 ↓, s. 79.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 246.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 82.
- ↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 19.
- ↑ a b Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 212.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 28.
- ↑ Szkice dyslokacyjne bSG ↓, s. 41.
- ↑ Rozkazy organizacyjne KG SG 1922–1923 ↓, s. 6.
- ↑ Likwidacja SG 1923 ↓, s. 42.
- ↑ Wykaz placówek bSG ↓, s. 9.
- ↑ Szkice dyslokacyjne bSG ↓, s. 43.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
- Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Wykaz placówek niektórych batalionów Straży Granicznej, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych: przeniesienia siedzib komend, baonów Straży Granicznej , obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/53.)
- Szkice dyslokacyjne baonów Straży Granicznej 1922−1923. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/46.)
- Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/77.)
- Zarządzenia władz zwierzchnich dotyczące likwidacji Straży Granicznej → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.161/15.)