6 Batalion Saperów (II RP)

6 Batalion Saperów

Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1929
Rozformowanie	1939
Tradycje
Święto	24 czerwca
Nadanie sztandaru	24 czerwca 1925
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Mieczysław Wężyk
Ostatni	ppłk Eugeniusz Szubert
Organizacja
Dyslokacja	garnizon Brześć (Okręg Korpusu Nr IX)
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	2 Brygada Saperów (1929-1934) 1 Brygada Saperów (1934) 2 Grupa Saperów (1934–1939)

Jednostki saperskie WP w 1939

Koszary 6 bsap w Brześciu nad Bugiem - budynek przystrojony z okazji święta 3 Maja 1932

6 Batalion Saperów (6 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Batalion (pułk) był jednostką wojskową istniejącą w okresie pokoju i spełniającą zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów saperów. Spełniał również zadania organizacyjne i szkoleniowe. Stacjonował w Brześciu. W 1939, po zmobilizowaniu jednostek przewidzianych planem mobilizacyjnym, został rozwiązany.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Zgodnie z wytycznymi ministra spraw wojskowych z 18 lutego 1929 roku do końca 1929 roku 6 pułk saperów został zlikwidowany, a w jego miejsce jako 6 batalion saperów z miejscem postoju w Brześciu, wszedł 9 pułk saperów, który został podporządkowany dowódcy 2 Brygady Saperów.

Ostateczną organizację wojsk saperskich na stopie pokojowej wprowadzono 8 listopada 1929 roku, gdzie zatwierdzono przeformowanie 9 pułku saperów w 6 batalion saperów.

Wiosną 1935 roku batalion wydzielił ze swego składu jedną kompanię, na bazie której zorganizowana została 20 kompania saperów.

Mobilizacja w batalionie

6 batalion saperów był jednostką mobilizującą i w 1939 zmobilizował:

w alarmie

• 9 batalion saperów typ II dla 9 Dywizji Piechoty,
• 30 batalion saperów typ IIb dla 30 Dywizji Piechoty,
• rezerwowa kompania saperów nr 161,
• rezerwowa kompania saperów nr 162,
• rezerwowa kompania saperów nr 163,
• park saperski (komenda) nr 91,
• pluton parkowy saperów nr 91,
• pluton parkowy saperów nr 92,
• lekka kolumna pontonowa typ II nr 162,
• Szefostwo Fortyfikacji typ II Brześć nad Bugiem
• dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 91,
• dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 92,

w I rzucie mobilizacji powszechnej

• rezerwowa kompania saperów nr 164,
• rezerwowa kompania saperów nr 165,
• rezerwowa kompania saperów nr 166,
• rezerwowa kompania saperów nr 167,
• rezerwowa kompania saperów nr 168,
• rezerwowa kompania saperów nr 169,
• pluton parkowy saperów nr 93,
• pluton parkowy saperów nr 94,
• lekka kolumna pontonowa typ I nr 161,
• lekka kolumna pontonowa typ II nr 163,

w II rzucie mobilizacji powszechnej

• 56 batalion saperów typ IIb dla 39 Dywizji Piechoty,
• kompania marszowa saperów nr 61.

Żołnierze 6 bsap

Dowódcy batalionu

• ppłk Mieczysław Wężyk (1929 – 1930)
• mjr dypl. Tomasz Bondarczuk-Galiński (p.o. 28 I 1931 – objęcie obowiązków 1932 – 31 XII 1933))
• mjr sap. Emil Strumiński (od I 1934)
• ppłk sap. Eugeniusz Szubert (1939)

Zastępcy dowódcy batalionu (od 1938 roku - I zastępca dowódca batalionu)

• ppłk Leon Wrazidło
• mjr SG Tomasz Bondarczuk-Galiński (23 XII 1929 – 28 I 1931)
• mjr Adolf Antoni Schmidt (1931 - 1933)
• mjr Witold Bronisław Brzeziński (1939)
• mjr Tadeusz IV Górecki (II z-ca d-cy/kwatermistrz – 1939)

Obsada personalna w 1939 roku

Ostatnia organizacja pokojowa i obsada personalna batalionu

• dowódca batalionu – ppłk Eugeniusz III Szubert
• I zastępca dowódcy batalionu – mjr Witold Bronisław Brzeziński
• adiutant – ppor. Stanisław Ryszard Gordon
• oficer sztabowy ds. wyszkolenia - por. Paprocki Michał Władysław
• lekarz – por. lek. Henryk Ługowski
• II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Tadeusz IV Górecki
• oficer mobilizacyjny – kpt. Paszkowski Józef II
• z-ca oficera mobilizacyjnego – ppor. Gzula Eugeniusz
• oficer administracyjno-materiałowy – por. Tober Edward
• oficer gospodarczy – por. int. Dułek Władysław Paweł
• dowódca kompanii gospodarczej – por. Kuźba Kazimierz
• oficer żywnościowy – por. Korczyński Franciszek Jakub
• komendant parku – kpt. Woźnicki Jan
• zastępca komendanta – por. Stankiewicz Mieczysław Norbert
• dowódca plutonu łączności – por. Turowski Józef
• dowódca plutonu przeciwgazowego – ppor. Rześny Wacław Witold

• dowódca kompanii szkolnej – kpt. Młynarczyk Marian
• dowódca plutonu – por. Jakubowski Jerzy
• dowódca plutonu – por. Lempke Otton
• dowódca plutonu – por. Wendorff Bolesław

• dowódca 1 kompanii – kpt. Zakrzewski Henryk Konstanty
• dowódca plutonu – ppor. Józefowicz Edmund
• dowódca plutonu – ppor. Wojewódzki Juliusz

• dowódca 2 kompanii – kpt. Kłoniecki Zygmunt
• dowódca plutonu – por. rez. pdsc. Budziszewski Piotr Paweł
• dowódca plutonu – ppor. Gawłowski Stanisław

• dowódca 3 kompanii – kpt. Skalski Jerzy
• dowódca plutonu – chor. Starzyński Władysław

• dowódca 4 kompanii – kpt. Bogusław I Jaworski
• dowódca plutonu – ppor. Pieregut Jerzy
• dowódca plutonu – ppor. rez. pdsc. Olejnik Stanisław Bolesław
• dowódca 56 hydrograficznej kompanii JHP – kpt. Skalski Jerzy

Oddelegowani na kurs:

• por. Polaczek Jan Adam
• por. Staniszewski Edmund

Żołnierze batalionu – ofiary zbrodni katyńskiej

Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego

Nazwisko i imię	stopień	zawód	miejsce pracy przed mobilizacją	zamordowany
Komar Stanisław	podporucznik rezerwy	technik drogowo-mostowy	pracował w Drohiczynie	Katyń
Liwski Zygmunt	podporucznik rezerwy	technik		Katyń
Mikucki Eugeniusz	podporucznik rezerwy	inżynier hydrotechnik		Katyń
Pasieka Adam	podporucznik rezerwy	mierniczy		Katyń
Rodowicz Stanisław	major rezerwy	inżynier technolog		Katyń
Rodziewicz Jan	porucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Stankiewicz Mieczysław	porucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Stanisławski Albin	porucznik	żołnierz zawodowy		Katyń
Gacke Wilhelm Karol	podporucznik rezerwy			Charków
Gorzechowski-Nazir Włodzimierz	kapitan dypl. rezerwy	inżynier	PKP we Lwowie (e)	Charków
Ławrynowicz Władysław	podporucznik rezerwy	technik kolejnictwa	PKP Międzyrzec Podlaski	Charków
Olszewski Olgierd	podporucznik rezerwy			Charków
Pisowicz Tadeusz	porucznik inżynier	żołnierz zawodowy		Charków
Służałek Wacław	podporucznik rezerwy	technik budowlany		Charków
Stawinoga Jan	podporucznik rezerwy	urzędnik	DOKP Lwów	Charków
Stocki Gustaw	podporucznik rezerwy			Charków
Zakrzewski Henryk	kapitan	żołnierz zawodowy		Charków
Waszkiewicz Władysław	porucznik rezerwy	sędzia śledczy		ULK

Symbole jednostki

lewa strona sztandaru 6 psap

Sztandar

20 lutego 1925 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 9 psap.

24 czerwca 1925 roku, w Brześciu, gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wręczył dowódcy pułku chorągiew ufundowaną przez Magistrat i Radę Miejską Brześcia.

W 1929 roku wraz z reorganizacją wojsk saperskich został zlikwidowany 9 pułk saperów, a jego sztandar został przekazany dla 6 batalionu saperów.

Sztandar 6 batalionu saperów, który został przewieziony po klęsce wrześniowej do Francji. W dniu 30 marca 1940 roku gen. Władysław Sikorski wręczył sztandar dowódcy 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki.

Po przegranej kampanii francuskiej sztandar został zakopany, w dniu 24 listopada 1940 roku został odkopany i przewieziony do Grenoble, stąd przez Hiszpanię dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1941 roku przekazano do Kwatery Polowej Naczelnego Wodza w Gask w Szkocji.

Obecnie sztandar 6 batalionu saperów eksponowany jest w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.

Odznaka pamiątkowa

Odznakę pamiątkową 6 batalion saperów przejął od 9 pułku saperów. Odznakę stanowi srebrny wieniec dębowo-laurowy przeplatany emaliowaną czerwono-czarną wstęgą. Na wieniec nałożono kotwicę oraz krzyżujące się kilof i łopatę. U szczytu znajduje się ukoronowany orzeł z rozpostartymi skrzydłami. W centrum umieszczono czerwono emaliowaną tarczę z symbolem pułku – szarżujący żubr. W dolnej części wieńca wpisano numer „6”. Pięcioczęściowa – wykonana w srebrze, mocowana sześcioma nitami.

Na awersie wieniec i kotwica mają próby srebra oraz imiennik grawera JM, rewers – gładki. Wymiary: 60 mm x 54 mm. Wykonanie: Józef Michrowski – Warszawa.

Prawo noszenia odznaki pamiątkowej 6 batalionu saperów przysługiwało oficerom i szeregowym, którzy pozostawali w szeregach batalionów saperów wchodzących w skład 6 i 9 pułku saperów, w okresie działań wojennych, od 1 marca 1918 r. do 21 marca 1921 r., nie mniej niż: na froncie – przez 3 miesiące, w oddziale przez rok. W czasie pokoju: oficerom i podoficerom zawodowym – po przesłużeniu dwóch lat, oficerom niezawodowym - po przesłużeniu roku.

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
• Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (183), Warszawa 2000, s. 105-108.
• „Jednodniówka 2 Korpusu Poleskiego w X rocznicę Niepodległości Państwa Polskiego” – 1928,