6 Batalion Saperów (II RP)
 Odznaka pamiątkowa | |
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1929 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Tradycje | |
| Święto |
24 czerwca[1] |
| Nadanie sztandaru |
24 czerwca 1925 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Mieczysław Wężyk |
| Ostatni |
ppłk Eugeniusz Szubert |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
garnizon Brześć |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość |
2 Brygada Saperów (1929-1934) |
6 Batalion Saperów (6 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Batalion (pułk) był jednostką wojskową istniejącą w okresie pokoju i spełniającą zadania mobilizacyjne wobec oddziałów i pododdziałów saperów. Spełniał również zadania organizacyjne i szkoleniowe. Stacjonował w Brześciu. W 1939, po zmobilizowaniu jednostek przewidzianych planem mobilizacyjnym, został rozwiązany.
Formowanie i zmiany organizacyjne
[edytuj | edytuj kod]Zgodnie z wytycznymi ministra spraw wojskowych z 18 lutego 1929 roku[2][3] do końca 1929 roku 6 pułk saperów został zlikwidowany, a w jego miejsce jako 6 batalion saperów z miejscem postoju w Brześciu, wszedł 9 pułk saperów, który został podporządkowany dowódcy 2 Brygady Saperów.
Ostateczną organizację wojsk saperskich na stopie pokojowej wprowadzono 8 listopada 1929 roku, gdzie zatwierdzono przeformowanie 9 pułku saperów w 6 batalion saperów[4].
Wiosną 1935 roku batalion wydzielił ze swego składu jedną kompanię, na bazie której zorganizowana została 20 kompania saperów.
Mobilizacja w batalionie
[edytuj | edytuj kod]6 batalion saperów był jednostką mobilizującą i w 1939 zmobilizował:
- w alarmie
- 9 batalion saperów typ II dla 9 Dywizji Piechoty,
- 30 batalion saperów typ IIb dla 30 Dywizji Piechoty,
- rezerwowa kompania saperów nr 161,
- rezerwowa kompania saperów nr 162,
- rezerwowa kompania saperów nr 163,
- park saperski (komenda) nr 91,
- pluton parkowy saperów nr 91,
- pluton parkowy saperów nr 92,
- lekka kolumna pontonowa typ II nr 162,
- Szefostwo Fortyfikacji typ II Brześć nad Bugiem
- dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 91,
- dowództwo grupy fortyfikacyjnej nr 92,
- w I rzucie mobilizacji powszechnej
- rezerwowa kompania saperów nr 164,
- rezerwowa kompania saperów nr 165,
- rezerwowa kompania saperów nr 166,
- rezerwowa kompania saperów nr 167,
- rezerwowa kompania saperów nr 168,
- rezerwowa kompania saperów nr 169,
- pluton parkowy saperów nr 93,
- pluton parkowy saperów nr 94,
- lekka kolumna pontonowa typ I nr 161,
- lekka kolumna pontonowa typ II nr 163,
- w II rzucie mobilizacji powszechnej
- 56 batalion saperów typ IIb dla 39 Dywizji Piechoty,
- kompania marszowa saperów nr 61[5].
Żołnierze 6 bsap
[edytuj | edytuj kod]
- Dowódcy batalionu
- ppłk Mieczysław Wężyk (1929 – 1930[6])
- mjr dypl. Tomasz Bondarczuk-Galiński (p.o. 28 I 1931 – objęcie obowiązków 1932[7] – 31 XII 1933)[8][9])
- mjr sap. Emil Strumiński (od I 1934[10])
- ppłk sap. Eugeniusz Szubert (1939[11])
- Zastępcy dowódcy batalionu (od 1938 roku - I zastępca dowódca batalionu)
- ppłk Leon Wrazidło
- mjr SG Tomasz Bondarczuk-Galiński (23 XII 1929 – 28 I 1931)
- mjr Adolf Antoni Schmidt (1931 - 1933[12])
- mjr Witold Bronisław Brzeziński (1939)
- mjr Tadeusz IV Górecki (II z-ca d-cy/kwatermistrz – 1939)
Obsada personalna w 1939 roku
[edytuj | edytuj kod]Ostatnia organizacja pokojowa i obsada personalna batalionu[13][a]
- dowódca batalionu – ppłk Eugeniusz III Szubert
- I zastępca dowódcy batalionu – mjr Witold Bronisław Brzeziński
- adiutant – ppor. Stanisław Ryszard Gordon
- oficer sztabowy ds. wyszkolenia - por. Paprocki Michał Władysław
- lekarz – por. lek. Henryk Ługowski
- II zastępca dowódcy (kwatermistrz) – mjr Tadeusz IV Górecki
- oficer mobilizacyjny – kpt. Paszkowski Józef II
- z-ca oficera mobilizacyjnego – ppor. Gzula Eugeniusz
- oficer administracyjno-materiałowy – por. Tober Edward
- oficer gospodarczy – por. int. Dułek Władysław Paweł
- dowódca kompanii gospodarczej – por. Kuźba Kazimierz
- oficer żywnościowy – por. Korczyński Franciszek Jakub
- komendant parku – kpt. Woźnicki Jan
- zastępca komendanta – por. Stankiewicz Mieczysław Norbert
- dowódca plutonu łączności – por. Turowski Józef
- dowódca plutonu przeciwgazowego – ppor. Rześny Wacław Witold
- dowódca kompanii szkolnej – kpt. Młynarczyk Marian
- dowódca plutonu – por. Jakubowski Jerzy
- dowódca plutonu – por. Lempke Otton
- dowódca plutonu – por. Wendorff Bolesław
- dowódca 1 kompanii – kpt. Zakrzewski Henryk Konstanty
- dowódca plutonu – ppor. Józefowicz Edmund
- dowódca plutonu – ppor. Wojewódzki Juliusz
- dowódca 2 kompanii – kpt. Kłoniecki Zygmunt
- dowódca plutonu – por. rez. pdsc. Budziszewski Piotr Paweł
- dowódca plutonu – ppor. Gawłowski Stanisław
- dowódca 3 kompanii – kpt. Skalski Jerzy
- dowódca plutonu – chor. Starzyński Władysław
- dowódca 4 kompanii – kpt. Bogusław I Jaworski
- dowódca plutonu – ppor. Pieregut Jerzy
- dowódca plutonu – ppor. rez. pdsc. Olejnik Stanisław Bolesław
- dowódca 56 hydrograficznej kompanii JHP – kpt. Skalski Jerzy
Oddelegowani na kurs:
- por. Polaczek Jan Adam
- por. Staniszewski Edmund[15]
Żołnierze batalionu – ofiary zbrodni katyńskiej
[edytuj | edytuj kod]Biogramy zamordowanych znajdują się na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego[16]
| Nazwisko i imię | stopień | zawód | miejsce pracy przed mobilizacją | zamordowany |
|---|---|---|---|---|
| Komar Stanisław | podporucznik rezerwy | technik drogowo-mostowy | pracował w Drohiczynie | Katyń |
| Liwski Zygmunt | podporucznik rezerwy | technik | Katyń | |
| Mikucki Eugeniusz | podporucznik rezerwy | inżynier hydrotechnik | Katyń | |
| Pasieka Adam | podporucznik rezerwy | mierniczy | Katyń | |
| Rodowicz Stanisław | major rezerwy | inżynier technolog | Katyń | |
| Rodziewicz Jan[17] | porucznik | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Stankiewicz Mieczysław[18] | porucznik | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Stanisławski Albin | porucznik | żołnierz zawodowy | Katyń | |
| Gacke Wilhelm Karol | podporucznik rezerwy | Charków | ||
| Ławrynowicz Władysław | podporucznik rezerwy | technik kolejnictwa | PKP Międzyrzec Podlaski | Charków |
| Olszewski Olgierd | podporucznik rezerwy | Charków | ||
| Pisowicz Tadeusz[19] | porucznik inżynier | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Stawinoga Jan | podporucznik rezerwy | urzędnik | DOKP Lwów | Charków |
| Stocki Gustaw | podporucznik rezerwy | Charków | ||
| Zakrzewski Henryk[20] | kapitan | żołnierz zawodowy | Charków | |
| Waszkiewicz Władysław | porucznik rezerwy | sędzia śledczy | ULK |
Symbole jednostki
[edytuj | edytuj kod]
Sztandar
[edytuj | edytuj kod]20 lutego 1925 roku Prezydent RP Stanisław Wojciechowski zatwierdził wzór lewej strony płachty chorągwi 9 psap[21].
24 czerwca 1925 roku, w Brześciu, gen. dyw. Edward Śmigły-Rydz wręczył dowódcy pułku chorągiew ufundowaną przez Magistrat i Radę Miejską Brześcia.
W 1929 roku wraz z reorganizacją wojsk saperskich został zlikwidowany 9 pułk saperów, a jego sztandar został przekazany dla 6 batalionu saperów.
Sztandar 6 batalionu saperów, który został przewieziony po klęsce wrześniowej do Francji. W dniu 30 marca 1940 roku gen. Władysław Sikorski wręczył sztandar dowódcy 1 Modlińskiego Batalionu Saperów im. Tadeusza Kościuszki[22].
Po przegranej kampanii francuskiej sztandar został zakopany, w dniu 24 listopada 1940 roku został odkopany i przewieziony do Grenoble, stąd przez Hiszpanię dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie w 1941 roku przekazano do Kwatery Polowej Naczelnego Wodza w Gask w Szkocji.
Obecnie sztandar 6 batalionu saperów eksponowany jest w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie[23].
Odznaka pamiątkowa
[edytuj | edytuj kod]Odznakę pamiątkową 6 batalion saperów przejął od 9 pułku saperów. Odznakę stanowi srebrny wieniec dębowo-laurowy przeplatany emaliowaną czerwono-czarną wstęgą. Na wieniec nałożono kotwicę oraz krzyżujące się kilof i łopatę. U szczytu znajduje się ukoronowany orzeł z rozpostartymi skrzydłami. W centrum umieszczono czerwono emaliowaną tarczę z symbolem pułku – szarżujący żubr. W dolnej części wieńca wpisano numer „6”. Pięcioczęściowa – wykonana w srebrze, mocowana sześcioma nitami.
Na awersie wieniec i kotwica mają próby srebra oraz imiennik grawera JM, rewers – gładki. Wymiary: 60 mm x 54 mm. Wykonanie: Józef Michrowski – Warszawa.
Prawo noszenia odznaki pamiątkowej 6 batalionu saperów przysługiwało oficerom i szeregowym, którzy pozostawali w szeregach batalionów saperów wchodzących w skład 6 i 9 pułku saperów, w okresie działań wojennych, od 1 marca 1918 r. do 21 marca 1921 r., nie mniej niż: na froncie – przez 3 miesiące, w oddziale przez rok. W czasie pokoju: oficerom i podoficerom zawodowym – po przesłużeniu dwóch lat, oficerom niezawodowym - po przesłużeniu roku[24].
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[14].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dziennik Rozkazów Ministra Spraw Wojskowych z 19 maja 1927 r., Nr 16, poz. 174.
- ↑ Wytyczne do organizacji saperów i saperów kolejowych na stopie pokojowej. L.dz. 4981 /Qrg7SGen. z 23 III 1928 r.
- ↑ Saperzy II Rzeczypospolitej s. 76
- ↑ Rozkaz wykonawczy L.dz. 500/Qrg./MSWojsk, z 8 XI 1929 r.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 417-418.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 391.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 225
- ↑ Rocznik oficerski 1932 s. 754
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 20 maja 1933 roku, s. 118.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 12.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 s. 243
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 107
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 806.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik Oficerski 1939
- ↑ Księgi Cmentarne – biogramy oficerów.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3116.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 3496.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 6886.
- ↑ Księgi Cmentarne – wpis 14379.
- ↑ Dziennik Rozkazów M.S.Wojsk. Nr 8 z 7 marca 1925, poz. 89.
- ↑ Symbole wojskowe Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie s. 31-33
- ↑ Satora 1990 ↓, s. 352 – 353.
- ↑ Sawicki i Wielechowski 2007 ↓, s. 355.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
- Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 2 (183), Warszawa 2000, s. 105-108.
- „Jednodniówka 2 Korpusu Poleskiego w X rocznicę Niepodległości Państwa Polskiego” – 1928,
| Rodowód | |
|---|---|
| Naczelne władze wojskowe | |
| Rodzaje sił zbrojnych | |
| Formacje |
|
| Bronie |
|
| Służby | |
| WP w 1939 | |
| Inne |
|
