Hassanal Bolkiah
| |
| |
| |
| Sułtan Brunei | |
| Okres | |
|---|---|
| Koronacja | |
| Poprzednik | |
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Ojciec | |
| Dzieci | |
| Odznaczenia | |
 _ribbon.svg){kind=small} _ribbon.svg){kind=small}   
| |
Hassanal Bolkiah Mu’izzadin Waddaulah (ur. 15 lipca 1946 w Bandar Seri Begawan) – 29. sułtan Brunei od 1967 roku, premier, minister obrony narodowej, minister spraw zagranicznych i handlu oraz minister finansów Brunei.
Od 8 września 2022 jest najdłużej panującym żyjącym monarchą na świecie. Wcześniej tytuł ten przysługiwał Elżbiecie II – królowej Wielkiej Brytanii, która rządziła od 1952 do swojej śmierci w 2022[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Hassanal Bolkiah urodził się 15 lipca 1946 roku w Brunei Town w Brunei[2]. Jest najstarszym synem poprzedniego sułtana Omara Alego Saifuddiena III[3]. W wieku 15 lat, w 1961 roku, został formalnym następcą tronu Brunei[2]. Kształcił się w Brunei i Malezji, a w latach 1966–1967 odbył szkolenie oficerskie w Królewskiej Akademii Wojskowej w Sandhurst[2].
Po abdykacji ojca został ogłoszony sułtanem Brunei 5 października 1967 roku[2]. Jego koronacja miała miejsce 1 sierpnia 1968 roku[2][3].
W 1978 roku poprowadził rozmowy z królową brytyjską w sprawie zmiany statusu Brunei, co zaowocowało podpisaniem traktatu o przyjaźni i kooperacji między Brunei a Wielką Brytanią, w którym rząd brytyjski zrzekł się prowadzenia polityki zagranicznej i obrony Brunei[2]. 1 stycznia 1984 roku Brunei uzyskało niepodległość, a sułtan został premierem nowo utworzonego rządu[4]. Po śmierci ojca w 1986 roku objął funkcję ministra obrony narodowej[4]. Po dymisji brata Jefriego w lutym 1997 roku objął również funkcję ministra finansów[4]. W październiku 2015 roku przejął po bracie Mohamedzie tekę ministra spraw zagranicznych i handlu[5].
Od lipca 1965 roku Hassanal Bolkiah żonaty jest ze swoją kuzynką Salehą[5], która nosi tytuł królewski Raja Isteri Pengiran[2]. W 1981 roku poślubił drugą żonę Mariam Abdul Aziz, z którą rozwiódł się w 2003 roku[5]. Od 20 sierpnia 2005 do 16 czerwca 2010 roku trzecią żoną sułtana była malezyjska dziennikarka TV3 – Azrinaz Mazhar Hakim, która 1 czerwca 2006 urodziła władcy syna – księcia Abdula Wakeela a 28 stycznia 2008 roku córkę – księżniczkę Ameerah Wardatulę Bolkiah[6]. 9 czerwca 2009 roku otrzymała tytuł królowej Pengiran Isteri[6]. Sułtan rozwiódł się z nią, pozbawiając ją wszystkich tytułów królewskich, odznaczeń i medali[6][7]. Hassanal Bolkiah ma pięciu synów i siedem córek[2][5]. W sierpniu 1998 roku ustanowił formalnym następcą tronu swojego najstarszego syna Billaha[4].
Sułtan uznawany jest za jednego z najbogatszych ludzi na świecie[5]. W 2011 roku magazyn „Forbes” szacował jego majątek na 20 miliardów USD[8].
Odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Order Domowy Korony Brunei (z urzędu, 1982)[9]
- Order Darjah Utama Temasek (Singapur, 1990)[10]
- Order Darjah Utama Bakti Cemerlang (Tentera) (Singapur, 1990)[10]
- Krzyż Wielki Legii Honorowej (Francja, 1997)[11]
- Order Księcia Jarosława Mądrego I klasy (Ukraina, 2004)[12]
- Order „Za zasługi” (Ukraina, 2011)[13]
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- Doktorat honoris causa Uniwersytetu Oksfordzkiego (Wielka Brytania, 1993, zwrócony w 2019)[14][15]
- Doktorat honoris causa University of Aberdeen (Wielka Brytania, 1995, odebrany w 2019)[16]
- Doktorat honoris causa King’s College London (Wielka Brytania, 2011, odebrany w 2019)[17]
- Doktorat honoris causa Uniwersytetu Indonezyjskiego (Indonezja, 2011)[18]
- Doktorat honoris causa Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych (Rosja)[19]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zmarła Elżbieta II. Teraz on jest najdłużej panującym monarchą świata. o2.pl. [dostęp 2022-09-10].
- ↑ a b c d e f g h Prime Minister. [w:] Prime Minister’s Office. [on-line]. 2016. [dostęp 2017-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-02)]. (ang.).
- ↑ a b His Majesty. [w:] The Governement of Brunei [on-line]. [dostęp 2017-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (1999-04-27)]. (ang.).
- ↑ a b c d Joseph Liow, Michael Leifer: Dictionary of the Modern Politics of Southeast Asia. Routledge, 2014. ISBN 978-1-317-62232-1. [dostęp 2017-07-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e Jatswan S. Sidhu: Historical Dictionary of Brunei Darussalam. Rowman & Littlefield, 2016, s. 153. ISBN 978-1-4422-6459-5. [dostęp 2017-07-02]. (ang.).
- ↑ a b c Jatswan S. Sidhu: Historical Dictionary of Brunei Darussalam. Rowman & Littlefield, 2016, s. 72–73. ISBN 978-1-4422-6459-5. [dostęp 2017-07-02]. (ang.).
- ↑ Paul Peachey. Sultan of Brunei’s low-key third marriage ends with quiet divorce. „The Independent”, 2010-06-16. (ang.).
- ↑ Adam Taylor: Which world leaders are richer than Donald Trump?. [w:] The Washington Post [on-line]. 2017-03-14. [dostęp 2017-07-03]. (ang.).
- ↑ MINDEF - THE BIRTH OF A MONARCH AND A LEADER [online], www.mindef.gov.bn [dostęp 2025-04-01].
- ↑ a b Highest state and military awards for Brunei Sultan [online], nlb.gov.sg, 17 lutego 1990 [dostęp 2025-04-01] (ang.).
- ↑ Le sultan du Brunei, qui a instauré la charia, est grand-croix de la Légion d’honneur [online], Le Figaro, 11 kwietnia 2019 [dostęp 2025-04-01] (fr.).
- ↑ Про нагородження орденом князя Ярослава Мудрого [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2025-04-01] (ukr.).
- ↑ Про нагородження орденом "За заслуги" [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2025-04-01] (ukr.).
- ↑ Statement on the Sultan of Brunei's Honorary Degree | University of Oxford [online], www.ox.ac.uk [dostęp 2025-04-01].
- ↑ Lin Taylor, Brunei's sultan returns Oxford degree after gay sex death penalty backlash [online], reuters.com, 23 maja 2019 [dostęp 2025-04-01] (ang.).
- ↑ Sultan of Brunei honorary degree | News | The University of Aberdeen [online], www.abdn.ac.uk [dostęp 2025-04-01].
- ↑ King's College London, Statement regarding Honorary Degree held by the Sultan of Brunei [online], King's College London [dostęp 2025-04-01] (ang.).
- ↑ m, UI to present honorary doctorate to Brunei`s Sultan [online], Antara News, 20 kwietnia 2011 [dostęp 2025-04-01] (ang.).
- ↑ Honorary Doctorates [online], english.mgimo.ru [dostęp 2025-04-01].
| Szefowie państw |
| ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Szefowie państw nieuznawanych | |||||
| Szefowie rządów |
| ||||
| Szefowie rządów państw nieuznawanych |
- Sułtani Brunei
- Doktorzy honoris causa MGIMO
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Oksfordzkiego
- Kolekcjonerzy samochodów
- Ministrowie finansów
- Ministrowie obrony
- Ministrowie spraw zagranicznych
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Domowym Korony Brunei
- Odznaczeni Orderem Księcia Jarosława Mądrego
- Odznaczeni Orderem „Za zasługi” (Ukraina)
- Premierzy
- Ludzie urodzeni w Bandar Seri Begawan
- Urodzeni w 1946