Man in the Box

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Man in the Box
Okładka
Wykonawca singla
z albumu Facelift
Alice in Chains
Strona B

zobacz listę

Wydany

styczeń 1991

Nagrywany

grudzień 1989–kwiecień 1990 w London Bridge Studio, Seattle, oraz w Capitol Recording Studio, Hollywood[1]

Gatunek

metal alternatywny[2][3] • grunge[4] • heavy metal[5]

Długość

4:46

Wydawnictwo

Columbia

Producent

Dave Jerden

Format

singel CD • kaseta

Autor

Layne Staley • Jerry Cantrell

Singel po singlu
„We Die Young”
(1990) 		„Man in the Box”
(1991) 		„Sea of Sorrow”
(1991)

Man in the Box – drugi singel amerykańskiego zespołu muzycznego Alice in Chains, pochodzący z opublikowanego w sierpniu 1990 nakładem wytwórni Columbia debiutanckiego albumu studyjnego Facelift. Czas trwania utworu wynosi 4 minuty i 46 sekund. Autorem tekstu jest Layne Staley, muzykę skomponował Jerry Cantrell. Na stronie B singla, w zależności od edycji, została zamieszczona radiowa wersja kompozycji, skrócona do 4 minut i 28 sekund, oraz utwory „Sea of Sorrow”, „Bleed the Freak” i „Sunshine”.

Początkowo „Man in the Box” wzbudził negatywne odczucia wśród przedstawicieli wytwórni Columbia, którzy opowiadali się za pominięciem kompozycji. Komercyjny sukces singla, opisywanego jako przełomowy w karierze zespołu, sprawił, że Facelift uplasował się na 42. pozycji zestawienia Billboard 200, przechodząc tym samym do historii jako pierwszy album wywodzący się z nurtu grunge’owego, który dotarł do czołowej 50. wspomnianego notowania opracowywanego przez tygodnik „Billboard”. Teledysk uzyskał regularną rotację w stacji MTV, utrzymując się na liście przez okres 16 tygodni, co pozwoliło grupie na zyskanie ogólnokrajowego rozgłosu. W 1992 utwór został nominowany do nagrody Grammy w kategorii Best Hard Rock Performance with Vocal. Obok kompozycji „Rooster” i „Would?”, „Man in the Box” uchodzi za najbardziej rozpoznawalny utwór w dorobku zespołu.

Analiza[edytuj | edytuj kod]

„W tamtym czasie byłem wegetarianinem i pamiętam jak, podczas kolacji, opowiadałem kolegom z zespołu jak produkowana jest cielęcina, jak cielaki trzymane są w pudłach. Ta rozmowa stała się zalążkiem do piosenki «Man in the Box».”
– Nick Terzo[6]

W wywiadzie dla magazynu „Rolling Stone” z 1992, autor warstwy lirycznej Layne Staley przyznał: „Zacząłem pisać o cenzurze, w tym samym czasie udaliśmy się na kolację z niektórymi przedstawicielami Columbia Records, którzy byli wegetarianami. Powiedzieli mi, jak cielęcina została wykonana z małych cieląt hodowanych w tych małych pudełeczkach. Ten obraz utkwił w mojej głowie. Więc poszedłem do domu i napisałem o cenzurze rządowej i jedzeniu mięsa widzianego oczyma tych marnych cieląt”[7][8]. Tekst utworu skupia się również na krytyce działań rządu i mediów, które, w ocenie wokalisty, nie podają opinii publicznej pełnej prawdy na temat niektórych wydarzeń, aby nie wzbudzać niepokoju w społeczeństwie i nie narażać się na szkodzenie samym sobie. Inspirację dla Staleya stanowiła seria książek Mysteries of the Unknown, koncentrująca się między innymi na zagadnieniach związanych z UFO[9]. Podobną opinię wyrażał Jerry Cantrell w rozmowie z „Guitar School”: „Layne napisał tekst i sądzę, że próbował on w nim powiedzieć, że ludzie są bardzo podobni do zwierząt, które żyją w małych klatkach, i że mamy ograniczone pole widzenia tylko do tego gówna, które podają w gazetach, i o którym jest głośno”[10].

Steve Huey z AllMusic podkreślił, że „tekst utworu ma charakter mroczny, nieco klaustrofobiczny”. Jako przykład autor podał wers: „I’m the dog who gets beat/Shove my nose in shit”[3]. Mordechai Kleidermacher z magazynu „Circus” przyznawał, że tematyka kompozycji koncentruje się na bezsilności[11]. Z kolei Daina Darzin znaczenie tekstu interpretowała jako „depresyjną opowieść o prawach zwierząt”[12].

Jerry Cantrell po raz pierwszy w utworze wykorzystał efekt talk box

Cechą charakteryzującą „Man in the Box” jest ciężki, otwierający riff, oparty na oktawach, z zastosowaniem dwóch power chordów (E5-A5) uderzanych w otwartym strojeniu E (Eb-Ab-Db-Gb-Bb-Eb)[13][14] z przytrzymaniem struny A na piątym progu, dostrojonym do obniżonego o pół tonu D, do którego dochodzi efekt wah-wah[15] oraz oryginalnie tłumione dźwięki[16]. Idea zastosowania talk boxa była autorstwa producenta Dave’a Jerdena, który zaczerpnął ją z utworu „Livin’ on a Prayer” (1986) Bon Joviego[17]. „Byliśmy w Capitol Recording Studio w Los Angeles, gdzie odbywał się końcowy etap nagrywania albumu. Sean [Kinney] zasugerował, bym spróbował z talk boxem. Myślałem o tym wcześniej, lecz nigdy wcześniej się na to nie zdecydowałem. W końcu przekonał mnie. Nagrałem to za pierwszym podejściem” – wspominał Cantrell[15]. Utwór cechuje się powolnym tempem. Zdaniem Jerdena „ten element, to spowolnienie sprawia, że brzmi on ciężej. Gdybyśmy pędzili, nie brzmiałoby to dobrze”[17]. Kompozycja posiada melodyjne i dynamiczne solo autorstwa Cantrella, który w rozmowie z pismem „Guitar” wyznał, iż było ono wynikiem spontaniczności[18]. Partie wokalne Staleya charakteryzują się intensywnym, gardłowym stylem w wysokich rejestrach, dobrze słyszalnym w wersach: „Feed my eyes/Can you sew them shut? Jesus Christ/Deny your maker” oraz „He who tries”[3]. Harmonie partii wokalnych Staleya i Cantrella występują w refrenach[19].

Zdaniem Cantrella „ten cały rytm i grind, powstawał w czasach, kiedy zaczynaliśmy docierać do siebie. To nam zdecydowanie pomogło”[20]. „Riff do tego numeru chodził za mną przez jakiś czas, ale nigdy go specjalnie nie wykorzystałem. Layne zaproponował kilka rozwiązań, jeżeli chodzi o partie wokalu i jakoś poskładało się ten kawałek do kupy. Na naszym wczesnym materiale, riff, który idzie z talk boxa, jest jednym z moich ulubionych”[10].

Teledysk[edytuj | edytuj kod]

Produkcja i realizacja[edytuj | edytuj kod]

Paul Rachman, reżyser teledysku do „Man in the Box” (na zdj. w 2006)

Teledysk o budżecie nieprzekraczającym 50 tys. dolarów[21], został wyreżyserowany przez Paula Rachmana, który był obecny na koncercie grupy w nowojorskim Cat Club 3 października 1990. „Zakochałem się w tym zespole i ich muzyce. Następnego dnia zadzwoniłem do człowieka odpowiedzialnego za teledyski w Columbia Records z informacją, że chcę pracować z nimi” – wspominał[22]. Z racji uczestnictwa grupy we wspólnej trasie z Iggy Popem, pomysł na fabułę reżyser wymieniał ze Staleyem za pomocą faksu, od którego dostał wiadomość z ręcznie napisaną notatką: „Deszczowa, przesiąknięta stodoła. Zwierzęta hodowlane. Dziecko ze zszytymi oczami”[21]. Przez następne kilka dni Rachman spędzał czas na słuchaniu utworu, by móc lepiej wczuć się w jego klimat. Jak przyznawał: „Wpadłem na pomysł umieszczenia zespołu w tej stodole i stworzeniu mrocznego nastroju, dzięki nakręceniu kilku ujęć w sepii”[21]. Reżyser zrezygnował z opcji dziecka ze zszytymi oczami. Zamiast tego zastosował alternatywną wersję, polegającą na wytworzeniu mrocznego nastroju wokół stodoły i przechadzającego się tajemniczego mężczyzny z kapturem na głowie, pełniącego funkcję opiekuna zwierząt[23].

W grudniu 1990 członkowie zespołu udali się do Los Angeles, by zrealizować zdjęcia do teledysku. Spotkali się z Rachmanem w parku stanowym Malibu Creek. W jego opinii muzycy byli nieco zmęczeni zwiedzaniem, ale „ogólnie świetnie się bawili”[21]. „Podstawą przy pracy z młodymi zespołami jest to, aby przy nagrywaniu pierwszego lub drugiego wideoklipu, byli zadowoleni z efektów, aby dzięki temu mogli zdobyć zaufanie” – argumentował[21]. „Man in the Box” zrealizowano na taśmie filmowej 16 mm, za pomocą dwóch kamer, z czego jedną obsługiwał Rachman[21]. Zdjęcia trwały 14 godzin. Przez następne dwa lub trzy tygodnie reżyser pracował nad produkcją oraz montażem teledysku[23].

Fabuła ukazuje zespół grający utwór w stodole. Przez cały czas jego trwania ukazany jest tajemniczy mężczyzna ubrany w czarny płaszcz z kapturem. Chodzi on z latarką elektryczną i rozgląda się wewnątrz, obserwując między innymi zwierzęta. Po chwili dociera do człowieka siedzącego w samym rogu stodoły (granego przez Staleya), na którego twarz kieruje latarkę. Pod koniec teledysku tajemniczy mężczyzna odsłania kaptur z głowy. Okazuje się, że jego powieki są zszyte. Scena ta stanowi bezpośrednie odniesienie do wersu: „Feed my eyes, can you sew them shut”. Premiera teledysku odbyła się w styczniu 1991[24].

Wideoklip dostępny jest na VHS Live Facelift (1991)[25] oraz na kompilacji Music Bank: The Videos (1999)[26].

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

„Pamiętam, że miałem rozmowy z wytwórnią na ten temat i każdy wygodnie zapomina o tym, że tak naprawdę nikt nie lubił tej piosenki. Myśleli, że jest zbyt powolna i lamentowa. Było trochę dyskusji o tym, że może nie znaleźć się na płycie, ale my pomyśleliśmy – «pieprzyć to – ta piosenka jest zabójcza».”
– Jerry Cantrell[27]

„Man in the Box” początkowo wzbudził negatywne odczucia wśród przedstawicieli wytwórni Columbia[15], którzy opowiadali się za nieumieszczaniem go na albumie Facelift (1990)[27] (podobna sytuacja miała miejsce w przypadku utworów „Love, Hate, Love” i „Confusion”)[25]. Upór muzyków doprowadził do tego, że kompozycja trafiła na debiutancki album studyjny[a][15], a w styczniu 1991 została opublikowana na singlu[24] (drugim – po „We Die Young” – promującym Facelift)[25]. Wersja CD zawierała również radiową wersję „Man in the Box”, skróconą do 4 minut i 28 sekund[29]. Rozszerzona edycja singla ukazała się w formacie kasety, gdzie na stronie B zostały dodane trzy kompozycje – „Sea of Sorrow”, „Bleed the Freak” i „Sunshine”[30].

Z uwagi na kontrowersyjny tekst (głównie przez wers: „Jesus Christ/Deny your maker”), stacje radiowe początkowo niechętnie emitowały utwór; część z nich w ogóle odmówiła puszczania, z kolei inne rozgłośnie prezentowały go nocną porą[31]. Mimo tego, zdaniem przedstawiciela wytwórni Nicka Terzo, „«Man in the Box» otworzył zespołowi niejedne drzwi”[32].

W późniejszym czasie „Man in the Box” ukazał się na czterech albumach kompilacyjnych – Nothing Safe: Best of the Box[33], Music Bank (1999)[34][35], Greatest Hits (2001)[36] i The Essential Alice in Chains (2006)[37]. Koncertowe wersje zamieszczono na płytach Live Facelift (1991)[25], Nothing Safe: Best of the Box (edycja Best Buy Exclusive)[38], Live (2000)[39][40] oraz na stronach B singli „Heaven Beside You” (1995) i „Get Born Again” (1999)[41][42]. Obok kompozycji „Rooster” i „Would?”, „Man in the Box” uchodzi za najbardziej rozpoznawalny utwór w dorobku Alice in Chains[27].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Krytyczny[edytuj | edytuj kod]

„Man in the Box” charakteryzuje się harmonią wokalną Layne’a Staleya i Jerry’ego Cantrella w refrenach[19]

Steve Huey z AllMusic napisał o utworze, że jest to „często pomijany, ale ważny element w budowaniu pozycji dominującej muzyki grunge’owej”; recenzent określił go „spotkaniem teatralności metalu i introspekcyjnej beznadziei”. Huey podkreślił przy tym, że Alice in Chains swoim brzmieniem wprowadzili nieco nowe standardy do muzyki: „«Man in the Box» nie był kompozycją posiadająca błyskotliwe tempo czy nawet dużą ilość agresji. Lecz melodia mimo wszystko wpada w ucho, pomimo iż nie jest to pop metal i utwór nie ma swoich korzeni w thrash metalu. Zamiast tego cechuje go prosty, ale jakże ciężki riff”[3]. Gillian G. Gaar przyznała za pośrednictwem „Goldmine”, że zespół udowodnił swoją rosnącą siłę w utworze „Man in the Box”, w którym, według autorki, Staley „przeniósł trudną sytuację cielęcia do ludzkiej rzeczywistości życia w metaforycznym pudełku, z oczami ślepymi na prawdę”[25].

Bill Adams z „Ground Control” stwierdził, że „utwór fascynuje swoją niepowtarzalną dynamiką oraz idealnie dobranymi liniami wokalnymi Staleya i Cantrella, które wzajemnie się uzupełniając, tworzą kontrast między napiętym oraz dynamicznym wokalem prowadzącym, a utrzymanymi w spokojniejszym tonie partiami wspierającymi”. Zaznaczył, że mimo iż wcześniej wiele zespołów zapoczątkowało definicję grunge’u (jako przykład autor wymienia Green River, The Melvins i Soundgarden), to „Man in the Box” zdefiniował ten gatunek. Adams określa go mianem „pierwszego hymnu”[43]. Chad Childers z Loudwire napisał: „Trudno argumentować przeciwko «Man in the Box» jako najlepszej piosenki w dorobku Alice in Chains. To był utwór, który umieścił zespół na muzycznej mapie świata”[44]. Greg Kot, w wydanej w 2004 książce Rolling Stone Album Guide, zwrócił uwagę na „rozdęte akordy przez nieustające efekty wah-wah i jęczące harmonie Staleya”[19]. Kyle Anderson, autor książki Accidental Revolution: The Story of Grunge (2007), pisał, że „Man in the Box” to „nieustający marsz śmierci prowadzony przez gitarę, a także wprowadził on świat w śpiewający głos Staleya, który w swoich górnych rejestrach brzmi tak, jakby był egzorcyzmowany z demonów”[45]. Jordan Babula z „Teraz Rocka” wyróżniał masywny riff, melodyjne gitary i duet wokalny Staley-Cantrell[46].

Gitarzysta Korna, Brian Welch stwierdził: „Kiedy pierwszy raz usłyszałem «Man in the Box», chciałem być autorem tego riffu”[47]. David Draiman, wokalista Disturbed, przyznawał: „Pamiętam «Man in the Box» (…) To było w czasach wydania Facelift [1990], kiedy ten utwór był wielki. Wszyscy byli zdumieni wokalem Layne’a. Pamiętam, że śpiewałem go na stu różnych przesłuchaniach. To niewiarygodne”[47]. Z kolei Ozzy Osbourne określił „Man in the Box” mianem klasyka[48].

Komercyjny[edytuj | edytuj kod]

„Nie pamiętam decydującego czynnika, ale zdecydowaliśmy, że nadszedł czas, aby trochę zmienić krajobraz, spróbować czegoś innego i postawiliśmy na Alice in Chains (…) Teledysk do «Man in the Box» był dość mroczny, co stanowiło swoiste przeciwieństwo względem tego, co zwykle puszczaliśmy.”
– Rick Krim[49][50]

Późną wiosną 1991 w siedzibie stacji muzycznej MTV odbyło się spotkanie, podczas którego decydowano, teledysk jakiego wykonawcy należy umieścić w Buzz Bin, aby mógł on otrzymać regularną rotację na antenie. Wśród rozpatrywanych propozycji były wideoklipy do „Man in the Box” Alice in Chains i „Valley of the Kings” lub „Jelly Roll” formacji Blue Murder[49]. Zdaniem Ricka Krima, pełniącego w owym czasie funkcję wiceprezesa ds. muzyki i programowania w MTV, podjęto decyzję o wyborze Alice in Chains. Głównym czynnikiem przemawiającym za kwartetem z Seattle była chęć zmiany popmetalowego repertuaru na antenie MTV[31][49]. Teledysk do „Man in the Box” trafił do Buzz Bin na początku maja 1991. W ocenie Cantrella bardzo to pomogło zespołowi[51]. Krim podkreślał, że był to przełomowy moment dla MTV, zwiastun nadejścia nowego trendu[31].

13 kwietnia 1991 utwór zadebiutował na 42. pozycji Album Rock Tracks – listy opracowywanej przez magazyn „Billboard”[52]. Po trzynastu tygodniach, 6 lipca „Man in the Box” osiągnął 18. lokatę[53]. Łącznie singel notowany był przez dwadzieścia tygodni[54]. 30 grudnia 2000, „Man in the Box”, w wersji zamieszczonej na albumie Live (2000), został ponownie odnotowany na liście, debiutując na 39. miejscu[55].

Komercyjny sukces utworu, który David de Sola – autor książki Alice in Chains: The Untold Story (2015) – opisuje jako przełomowy w działalności grupy[56], sprawił, że 6 lipca Facelift uplasował się na 42. pozycji zestawienia Billboard 200[51], przechodząc tym samym do historii jako pierwszy album wywodzący się ze sceny Seattle[57], który dotarł do czołowej 50. wspomnianego notowania[27]. Teledysk, dzięki umieszczeniu go w Buzz Bin[50][51], regularnie emitowany był w stacji muzycznej MTV, gdzie utrzymywał się na liście przez szesnaście tygodni, zapewniając zespołowi ogólnokrajowy rozgłos[49][58]. Zdaniem Rachmana decydującym czynnikiem, mającym bezpośredni wpływ na komercyjny sukces zespołu było MTV. Jak argumentował: „Wydaje mi się, że MTV było w tamtym czasie naprawdę liderem w zakresie rekordowej sprzedaży. To był szczyt MTV. Wszyscy patrzyli. Kiedy stacja umieściła go [teledysk] w Buzz Bin, wszystko się zmieniło dla tego zespołu, wszystko”[51]. „Man in the Box” zyskał również uznanie w rozgłośniach prezentujących muzykę hardrockową[59] i metalową[25], stając się przebojem[18].

Według raportu Nielsen SoundScan z 2019, utwór Alice in Chains był drugą najczęściej emitowaną kompozycją w latach 2010–2019 w notowaniu „Billboardu” Mainstream Rock Songs, z rotacją na poziomie 142 tys. odtworzeń[60].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Teledysk otrzymał we wrześniu 1991 nominację do nagrody MTV Video Music Award w kategorii Best Heavy Metal/Hard Rock Video[15][56]. Rachman przyznał, że obserwował wywiad przeprowadzany z członkami Metalliki, którzy zapytani o to, który wideoklip powinien ich zdaniem wygrać, wskazali na „Man in the Box”[61]. Utwór Alice in Chains przegrał rywalizację z Aerosmith[62]. W 1992 „Man in the Box” został wyróżniony przez National Academy of Recording Arts and Sciences (NARAS) nominacją do nagrody Grammy w kategorii Best Hard Rock Performance with Vocal[63], lecz przegrał z albumem studyjnym For Unlawful Carnal Knowledge (1991) Van Halen[64].

Rok Nagroda Kategoria Odbiorcy i nominowani Wynik Źródło
1991 MTV Video Music Award Best Metal/Hard Rock Video „Man in the Box” Nominacja [65]
1992 Nagroda Grammy Best Hard Rock Performance with Vocal Nominacja [63]

Wykorzystanie utworu[edytuj | edytuj kod]

Zawodnik wrestlingu Tommy Dreamer często wychodził na ring przy utworze „Man in the Box” w latach 1995–2001[66][67]. W 2000 kompozycja Alice in Chains została użyta w filmie katastroficznym Gniew oceanu (reż. Wolfgang Petersen)[68]. W 2009 utwór wszedł w skład zestawu 84 kompozycji wykorzystanych w muzycznej grze komputerowej Rock Band 2[b][69]. Sześć lat później singel użyto w grze Guitar Hero Live[70]. W 2017 „Man in the Box” trafił na listę utworów wykorzystanych w grze Rock Band VR[71]. W październiku tego samego roku, będąc częścią zestawu Alice in Chains Pack 03, kompozycję udostępniono jako zawartość do pobrania na platformy Xbox One i PlayStation 4 dla gry Rock Band 4[72]. W 2019 utwór został użyty w filmie Chyba na pewno ty (reż. Nahnatchka Khan)[73].

Zestawienia[edytuj | edytuj kod]

W 2004 „Man in the Box” został wymieniony w gronie „10 najlepszych grunge’owych utworów” według magazynu „Spin”[4]. Dwa lata później sklasyfikowano go na 19. pozycji zestawienia kanału VH1 – „40 najlepszych metalowych utworów”[74]. Solo gitarowe autorstwa Cantrella zostało umieszczone na 77. miejscu w rankingu „100 najlepszych solówek gitarowych”, przygotowanym przez miesięcznik „Guitar World”[75]. W 2007 „Man in the Box” zajął 50. miejsce w notowaniu VH1 „100 najlepszych utworów muzycznych lat 90.”[76] oraz został wymieniony w gronie „500 najlepszych zagubionych utworów”, przygotowanym przez brytyjski magazyn „Q”[77]. W rankingu „10 metalowych riffów lat 90.” Joe DiVita z Loudwire sklasyfikował „Man in the Box” na 5. pozycji, argumentując: „Alice in Chains przyczynili się do zatarcia różnic między grunge’em a metalem, biorąc trochę z kolumny A i z kolumny B. Wynikiem tego był jeden z najbardziej definiujących zespołów dekady, w dużej mierze ze względu na depczący riff w «Man in the Box», pochodzący z debiutanckiego albumu Facelift. Riff autorstwa Cantrella perfekcyjnie łączy jego efekt wah-wah z potężnym wokalem Staleya”[78]. Miesięcznik „Gitarzysta” umieścił solo do „Man in the Box” na 78. pozycji zestawienia „100 solówek wszech czasów”, pisząc w uzasadnieniu: „Cantrell gra prosty, oparty na oktawach riff, do głosu, którego dochodzi szalony wah oraz oryginalnie tłumione dźwięki. Prostymi środkami udało mu się osiągnąć powalający efekt”[16].

Solo Cantrella w „Man in the Box” zostało wyróżnione w kilku rankingach
Rok Tytuł Publikacja Pozycja Źródło
1992 „Top 100 heavymetalowych utworów” „Hit Parader” 40 [79]
2004 „10 najlepszych grunge’owych utworów” „Spin” 8 [4]
„40 najlepszych metalowych utworów” VH1 19 [74]
2007 „100 najlepszych solówek gitarowych” „Guitar World” 77 [75]
„100 najlepszych utworów muzycznych lat 90.” VH1 50 [76]
„500 najlepszych zagubionych utworów” „Q” 191 [77]
2011 „10 najlepszych singli metalu alternatywnego lat 90.” PopMatters 5 [2]
2012 „100 najlepszych solówek wszech czasów” „Gitarzysta” 78 [16]
2013 „10 najlepszych metalowych riffów lat 90.” Loudwire 5 [78]

Utwór na koncertach[edytuj | edytuj kod]

William DuVall i Jerry Cantrell w trakcie wykonywania „Man in the Box” w programie Jimmy Kimmel Live! (2013)

„Man in the Box” został premierowo wykonany przez Alice in Chains 22 sierpnia 1989 w klubie Vogue w Seattle[80][81]. Regularnie grany był podczas tras zespołu w latach 90. (z pominięciem europejskiego etapu tournée Down in Your Hole Tour z października 1993)[c][84]. „Man in the Box” jest również ostatnią kompozycją, jaką Layne Staley wykonał z zespołem podczas swojego ostatniego koncertu w Kemper Arena w Kansas City w stanie Missouri 3 lipca 1996, kiedy muzycy poprzedzali występy Kiss w ramach Alive/Worldwide Tour[85].

W trakcie pierwszego reaktywacyjnego koncertu Alice in Chains, który odbył się 18 lutego 2005 w Premier Nightclub w Seattle, „Man in the Box” został wykonany w duecie z frontmanem Toola, Maynardem Jamesem Keenanem. Wortal Blabbermouth.net napisał, że „Keenan okazał się najbardziej naturalny w zastąpieniu Staleya (…) Imponująco przybił «Man in the Box» i «Them Bones»”[86]. Od tego czasu kompozycja ponownie regularnie grana jest na wszystkich trasach grupy (jedyny wyjątek stanowiło mini tournée Acoustic Hour, będące częścią 2007 North American Tour)[80]. 10 marca 2006, podczas koncertu Decades Rock Live!, organizowanego przez kanał muzyczny VH1 Classic, utwór został wykonany przez Alice in Chains z Williamem DuVallem, który został nowym wokalistą zespołu[87]. 19 czerwca 2006, w trakcie występu w Kopenhadze, w utworze na perkusji zagrał Lars Ulrich[88]. 23 lipca tego samego roku, podczas koncertu w ramach UDO Music Festival na torze Fuji International Speedway w japońskim Oyama, „Man in the Box” został wykonany w duecie z Sebastianem Bachem[89].

W 2009 i 2013 zespół dwukrotnie wykonał „Man in the Box” w amerykańskim talk-show Jimmy Kimmel Live![90][91].

Lista utworów na singlu[edytuj | edytuj kod]

singel CD (CSK 2257):

Singel „Man in the Box” z 2000, promujący album koncertowy Live
Nr Tytuł utworu AutorzyDługość
1.„Man in the Box” (wersja radiowa)Layne Staley • Jerry Cantrell4:28
2.„Man in the Box”Staley • Cantrell4:46
09:14

kaseta (38T 73851):

Strona A:

Nr Tytuł utworu AutorzyDługość
1.„Man in the Box” (wersja singlowa)Staley • Cantrell4:46

Strona B:

Nr Tytuł utworu AutorzyDługość
1.„Sea of Sorrow”Cantrell5:49
2.„Bleed the Freak”Cantrell4:01
3.„Sunshine”Cantrell4:45
14:35

singel CD (2000)[d]:

Nr Tytuł utworu AutorzyDługość
1.„Man in the Box” (wersja koncertowa)Staley • Cantrell4:57

Personel[edytuj | edytuj kod]

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[93]:

Notowania i certyfikaty[edytuj | edytuj kod]

Interpretacje[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według Staleya zespół zawarł ugodę z wytwórnią. Polegała ona na tym, że Columbia miała prawo wyboru utworu promującego album, natomiast drugim singlem będzie „Man in the Box”[28].
  2. ↑ W wersji tej słowo „shit”, pojawiające się w pierwszym wersie, jest zastąpione przez wyraz „pit”, natomiast w drugim przez „spit”[69].
  3. ↑ W 1994 członkowie Metalliki, drwiąc z uzależnienia od heroiny Staleya, często wykonywali w ramach Shit Hits the Sheds Tour (zespół Alice in Chains pierwotnie miał wziąć udział w trasie)[82] fragment „Man in the Box”, gdzie James Hetfield, parodiując pierwszy wers utworu, śpiewał: „I can’t tour. I can’t tour”, a Kirk Hammett i Lars Ulrich pocierali, a następnie uderzali się w lewe ramię, symulując w ten sposób zażywanie heroiny[83].
  4. ↑ Koncertowa wersja została zarejestrowana 2 marca 1993 w Barrowland Ballroom w Glasgow[92].
  5. ↑ Singel wydany w celach promujących album Live (2000)[94].
  6. ↑ Pierwsze miejsce zajęła kompozycja „Smells Like Teen Spirit” grupy Nirvana z wynikiem 145 tys. odtworzeń[60].
  7. ↑ Sprzedaż ustalona na podstawie certyfikatu przyznanego 5 sierpnia 2022[95].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 118–120.
  2. ↑ a b Aj Ramirez: The 10 Best Alternative Metal Singles of the 1990s. PopMatters. [dostęp 2015-07-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-01)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d Steve Huey: Man in the Box. AllMusic. [dostęp 2009-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-06)]. (ang.).
  4. ↑ a b c Flannel of Experts. „Spin”, s. 62, kwiecień 2004. ISSN 0886-3032. 
  5. ↑ Martin Popoff: The Top 500 Heavy Metal Songs of All Time. ECW Press, 2003, s. 459. ISBN 978-1550225303. (ang.).
  6. ↑ Yarm 2019 ↓, s. 263.
  7. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 116.
  8. ↑ Jeffrey Ressner. Alice in Chains: Through the Looking Glass. „Rolling Stone”, s. 47, 26 listopada 1992. ISSN 0035-791X. 
  9. ↑ Beth Nussbaum. When Whips Don’t Hurt. „Rock Scene”, s. 59–60, kwiecień 1990. ISSN 0090-3353. 
  10. ↑ a b Jeff Kitts. Primecuts. „Guitar School”, s. 12, maj 1994. ISSN 1058-0220. 
  11. ↑ Mordechai Kleidermacher. Alice in Chains’ Link with Brutality. „Circus”, s. 66, 1990. ISSN 0009-7365. 
  12. ↑ Daina Darzin. The Real Dirt. „Rolling Stone”, s. 18, 24 lutego 1994. ISSN 0035-791X. 
  13. ↑ Steve Allsworth. Man in a Box. „Total Guitar”, s. 83, kwiecień 2003. ISSN 1355-5049. 
  14. ↑ Dale Turner. Alice in Chains: Ten Classic Riffs from Jerry Cantrell. „Guitar One”, s. 28, kwiecień 2001. ISSN 1525-3562. 
  15. ↑ a b c d e Jeff Gilbert. In-Chained. „Guitar School”, s. 30, listopad 1991. ISSN 1058-0220. 
  16. ↑ a b c 100 solówek wszech czasów. „Magazyn Gitarzysta”. ISSN 1895-3832. [dostęp 2017-12-06]. [zarchiwizowane z adresu 2017-12-06]. (pol.). 
  17. ↑ a b de Sola 2015 ↓, s. 115.
  18. ↑ a b Tom Forsythe. No More Than a Feeling. „Guitar”, s. 70, 80, luty 1992. ISSN 1525-5549. 
  19. ↑ a b c Greg Kot: New Rolling Stone Album Guide. Christian Hoard, Nathan Brackett (red.). Fireside, 2004, s. 13. ISBN 0-7432-0169-8. (ang.).
  20. ↑ Poligrafia dołączona do albumu Music Bank; wyd. Columbia, nr kat. CK 69584.
  21. ↑ a b c d e f de Sola 2015 ↓, s. 135.
  22. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 134.
  23. ↑ a b de Sola 2015 ↓, s. 136.
  24. ↑ a b de Sola 2015 ↓, s. 139.
  25. ↑ a b c d e f Gillian G. Gaar. A Band Called Alice. „Goldmine”, s. 55, 5 sierpnia 1994. ISSN 1055-2685. 
  26. ↑ Alice in Chains – Music Bank: The Videos. [dostęp 2020-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-03)]. (ang.).
  27. ↑ a b c d Prato 2009 ↓, s. 263–264.
  28. ↑ Kevin Westenberg. Male Bondage. „SKY”, s. 79, maj 1993. OCLC 221921270. 
  29. ↑ Alice in Chains – Man in the Box (1990, CD). Discogs. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]. (ang.).
  30. ↑ Alice in Chains – Man in the Box (1991, Cassette). Discogs. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]. (ang.).
  31. ↑ a b c Yarm 2019 ↓, s. 268.
  32. ↑ Yarm 2019 ↓, s. 267.
  33. ↑ Alice in Chains – Nothing Safe: Best of the Box. [dostęp 2020-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-02)]. (ang.).
  34. ↑ Babula 2006 ↓, s. 74.
  35. ↑ Alice in Chains – Music Bank. [dostęp 2020-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-02)]. (ang.).
  36. ↑ Alice in Chains – Greatest Hits. [dostęp 2020-05-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-07-19)]. (ang.).
  37. ↑ Alice in Chains: ‘Essential’ Collection to Finally See Light of Day. Blabbermouth.net. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-24)]. (ang.).
  38. ↑ Alice in Chains – Nothing Safe – The Best of the Box (1999, CD). Discogs. [dostęp 2020-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-22)]. (ang.).
  39. ↑ Babula 2006 ↓, s. 75.
  40. ↑ Charles R. Cross. Live. „Guitar World”, s. 37, luty 2001. ISSN 1045-6295. 
  41. ↑ Alice in Chains – Heaven Beside You (1996, CD). Discogs. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)]. (ang.).
  42. ↑ Alice in Chains – Get Born Again (1999, CD). Discogs. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-01)]. (ang.).
  43. ↑ Bill Adams: Alice in Chains Discography Part One. Ground Control. [dostęp 2013-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-19)]. (ang.).
  44. ↑ Chad Childers: 10 Best Alice in Chains Songs. Loudwire. [dostęp 2015-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-19)]. (ang.).
  45. ↑ Kyle Anderson: Accidental Revolution: The Story of Grunge. St. Martin’s Press, 2007, s. 94. ISBN 978-0312358198. (ang.).
  46. ↑ Babula 2006 ↓, s. 70.
  47. ↑ a b Rick Florino: Alice in Chains Stories from Korn, Slipknot, Zakk Wylde, Device, Five Finger Death Punch, Mad Season, and More. [dostęp 2015-06-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-08-28)]. (ang.).
  48. ↑ Kory Grow. Ozzy Osbourne: My 10 Favorite Metal Albums. „Rolling Stone”. ISSN 0035-791X. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z adresu 2020-06-03]. (ang.). 
  49. ↑ a b c d de Sola 2015 ↓, s. 145.
  50. ↑ a b Yarm 2019 ↓, s. 267–268.
  51. ↑ a b c d de Sola 2015 ↓, s. 146.
  52. ↑ Mainstream Rock Songs Chart – April 13, 1991. Billboard. [dostęp 2020-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-15)]. (ang.).
  53. ↑ Mainstream Rock Songs Chart – July 6, 1991. Billboard. [dostęp 2020-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-15)]. (ang.).
  54. ↑ a b c Alice in Chains – Chart History – Mainstream Rock Songs. Billboard. [dostęp 2015-02-06]. (ang.).
  55. ↑ Mainstream Rock Songs Chart – December 30, 2000. Billboard. [dostęp 2020-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-15)]. (ang.).
  56. ↑ a b de Sola 2015 ↓, s. 150.
  57. ↑ Prato 2009 ↓, s. 260.
  58. ↑ Alice in Chains w pigułce. „Metal Hammer”, s. 42, 2005. ISSN 0955-1190. 
  59. ↑ Justin Henderson: Grunge: Seattle. Roaring Forties Press, 2016, s. 61. ISBN 978-1938901546. (ang.).
  60. ↑ a b c Philip Trapp: Nirvana Were the Most-Played Band of the Decade on Rock Radio. Loudwire. [dostęp 2020-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-10)]. (ang.).
  61. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 152.
  62. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 153.
  63. ↑ a b Alice in Chains: The Recording Academy. [dostęp 2017-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-19)]. (ang.).
  64. ↑ Rock on the Net: 34th Annual Grammy Awards – 1992. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)]. (ang.).
  65. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 150, 152.
  66. ↑ Tommy Dreamer. [dostęp 2016-03-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)]. (niem.).
  67. ↑ Pat McNeill: The Tables All Were Broken, McNeill’s Take on the End of Professional Wrestling as We Know It. iUniverse, 2002, s. 197. ISBN 978-0-595-22404-3. (ang.).
  68. ↑ The Best Uses of Alice in Chains Songs in Movies or TV. [dostęp 2018-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. (ang.).
  69. ↑ a b Caleb Chew. iRock, U Rock, Wii Rock Together!. „GameAxis Unwired”, s. 44, październik 2008. ISSN 0219-872X. 
  70. ↑ Anya Zadrozny: Alice in Chains, Weezer, Bullet for My Valentine + More Added to ‘Guitar Hero Live’ Song List. Loudwire. [dostęp 2016-12-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-04)]. (ang.).
  71. ↑ Joe DiVita: Ghost, Megadeth, Foo Fighters, Avenged Sevenfold + More Included in ‘Rock Band VR’ Set List. Loudwire. [dostęp 2017-03-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-13)]. (ang.).
  72. ↑ Buy Alice in Chains Pack 03. Microsoft. [dostęp 2019-04-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-07)]. (ang.).
  73. ↑ Ben Allen. Here’s Every Song Featured in Netflix Romcom Always Be My Maybe. „Radio Times”. ISSN 0033-8060. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z adresu 2020-09-22]. (ang.). 
  74. ↑ a b Vh1 40 Greatest Heavy Metal Songs. [dostęp 2015-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-20)]. (ang.).
  75. ↑ a b Dan Cross: 100 Greatest Guitar Solos by Guitar World. [dostęp 2017-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-02)]. (ang.).
  76. ↑ a b VH1: 100 Greatest Songs of the ’90s. [dostęp 2016-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-08)]. (ang.).
  77. ↑ a b 500 Greatest Lost Tracks. „Q”, luty 2007. ISSN 0955-4955. 
  78. ↑ a b Joe DiVita: 10 Best Metal Riffs of the 1990s. Loudwire. [dostęp 2013-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-24)]. (ang.).
  79. ↑ Heavy Metal Top 100 Songs. „Hit Parader”, s. 54, 1992. ISSN 0162-0266. 
  80. ↑ a b Man in the Box by Alice in Chains. setlist.fm. [dostęp 2011-10-06]. (ang.).
  81. ↑ John Bacus: Alice in Chains First & Last Performances. [dostęp 2020-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-19)]. (ang.).
  82. ↑ Prato 2009 ↓, s. 407.
  83. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 212.
  84. ↑ Neil Jeffries. Alice in Chains: Got Drunk, Smoked Pot, Made a Record!. „Raw”, s. 30, 5 stycznia 1994. ISSN 0742-4434. 
  85. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 246.
  86. ↑ Concert Review: Tool’s Keenan is ‘Near-Perfect’ Singer for Alice in Chains. Blabbermouth.net. [dostęp 2019-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-20)]. (ang.).
  87. ↑ de Sola 2015 ↓, s. 325.
  88. ↑ Metallica Drummer Joins Alice in Chains for ‘Man in the Box’. Blabbermouth.net. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-10)]. (ang.).
  89. ↑ Sebastian Bach Sings with Alice in Chains; Video Available. Blabbermouth.net. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-30)]. (ang.).
  90. ↑ Jason Lipshutz. Back in ‘Black’. „Billboard”, s. 35, 26 września 2009. ISSN 0006-2510. 
  91. ↑ Nick Krewen. Watch Alice in Chains’ Revelatory „Man in the Box” on ‘Kimmel’. „Spin”. ISSN 0886-3032. [dostęp 2019-02-20]. [zarchiwizowane z adresu 2017-12-02]. (ang.). 
  92. ↑ Alice in Chains – Live. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-08)]. (ang.).
  93. ↑ Poligrafia dołączona do albumu Facelift; wyd. Columbia, nr kat. CK 46075.
  94. ↑ Alice in Chains – Man in the Box (Live). Discogs. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-06)]. (ang.).
  95. ↑ a b Gold & Platinum – RIAA. Recording Industry Association of America. [dostęp 2022-08-09]. (ang.).
  96. ↑ Ronnie D. Lankford, Jr: Aperitif for Destruction – Richard Cheese. AllMusic. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-30)]. (ang.).
  97. ↑ Zakk Wylde Sings Black Sabbath, Jimi Hendrix, Alice in Chains with Camp Freddy (Video). Blabbermouth.net. [dostęp 2013-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-02)]. (ang.).
  98. ↑ Gregory Heaney: Four Foot Shack – Les Claypool’s Duo De Twang. AllMusic. [dostęp 2020-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-30)]. (ang.).
  99. ↑ Poligrafia dołączona do albumu Grunge; wyd. Warner Music Poland, nr kat. 14928550.
  100. ↑ Watch Metallica, Korn, Mastodon, Others Perform Alice in Chains Covers at Museum of Pop Culture Ceremony. Blabbermouth.net. [dostęp 2020-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-09)]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Alice in Chains
Albumy studyjne
EP
Albumy demo
Albumy koncertowe
Kompilacje
Wideografia
Single
Facelift
Dirt
Jar of Flies
Alice in Chains
Unplugged
Black Gives Way to Blue
The Devil Put Dinosaurs Here
Rainier Fog
Single promocyjne
Ścieżki dźwiękowe
Kompilacje
Trasy koncertowe
Powiązane artykuły
Listy
Artykuły
Projekty muzyczne
Książki
Ludzie
Wytwórnie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Man_in_the_Box&oldid=67797371”