PZL SM-4 Łątka
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor |
mgr inż. J. Kotliński |
| Typ |
śmigłowiec wielozadaniowy |
| Konstrukcja |
mieszana |
| Załoga |
1+2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
nie oblatany |
| Liczba egz. |
1 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik tłokowy, 6-cylindrowy, płaski, chłodzony powietrzem WN-6S |
| Moc |
180 KM |
| Wymiary | |
| Średnica wirnika |
10,0 m |
| Długość kadłuba |
9,3 m |
| Wysokość |
2,74 m |
| Masa | |
| Własna |
640 kg |
| Użyteczna |
330 kg |
| Startowa |
970 kg |
| Zapas paliwa |
100l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
135 km/h (obliczeniowa) |
| Prędkość przelotowa |
115 km/h (obliczeniowa) |
| Wznoszenie maks. w locie pionowym |
4,5 m/sek (obliczeniowe) |
| Pułap |
3300 m (obliczeniowy) |
| Zasięg |
300 km (obliczeniowy) |
| Długotrwałość lotu |
3 h 20 min. (obliczeniowy) |
| Dane operacyjne | |
PZL SM-4 Łątka – lekki śmigłowiec wielozadaniowy konstrukcji polskiej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Śmigłowiec SM-4 Łątka, został zaprojektowany przez zespół konstrukcyjny zakładów PZL-Świdnik, pod kierunkiem mgr inż. Jerzego Kotlińskiego. Miał to być lekki śmigłowiec przeznaczony do celów dyspozycyjno-łącznikowych[1]. W konstrukcji przewidziano zastosowanie elementów laminatowych, których produkcję opracowano w Instytucie Lotnictwa. Z laminatów miał być wykonany wirnik, osłona kabiny, podwozie płozowe, statecznik na belce ogonowej oraz śmigło ogonowe[2]. Prace nad projektem rozpoczęto w 1961 roku. W 1962 zbudowano egzemplarz do badań statycznych oraz prototyp wersji łącznikowej. Miała to być odmiana podstawowa. Przewidywane były również wersje: szkolna, sanitarna i rolnicza. Gotowe elementy laminatowe zostały zaprezentowane w kwietniu i maju 1963 roku na wystawie „Tworzywa sztuczne w gospodarce narodowej”[3].
Próby naziemne rozpoczęły się w końcu 1962 roku, po otrzymaniu przeznaczonego dla tego śmigłowca silnika WN-6. W ich trakcie stwierdzono silne drgania zespołu napędowego. Ostatecznie prototyp nie został oblatany, z powodu niedopuszczenia silnika do eksploatacji[3].
Doświadczenia zebrane podczas prac przy „Łątce” wykorzystano do zaprojektowania laminatowych łopat wirnika głównego w śmigłowcach MS-1 i SM-2. Pod koniec 1964 roku w biurze konstrukcyjnym WSK -Świdnik opracowano wersję rozwojową „Łątki” oznaczoną symbolem SM-5. Projekt przewidywał zastosowanie silnika turbinowego GTD-350, jednak nie wyszedł poza zakres studium[2].
Konstrukcja[edytuj | edytuj kod]
Trzymiejscowy śmigłowiec wielozadaniowy o konstrukcji mieszanej.
Kadłub o konstrukcji kratownicowej ze spawanych rur. W przedniej części mieści się trzyosobowa kabina załogi, o konstrukcji skorupowej, z dwoma drzwiami[4].
Wirnik nośny trółopatowy. Łopaty o obrysie trapezowym i profilu NACA-23015, ze zwichrzeniem geometrycznym. Konstrukcja łopat laminowa ze stalowym okuciem nasadowym. Wirnik osadzony na piaście z przegubami, wyposażonej w tłumik wahań. Tarcza sterująca wirnika oparta na przegubie kulistym[3].
Podwozie stałe, płozowe o konstrukcji laminatowo-metalowej. Płozy wykonane z rur stalowych, golenie łączące je z kadłubem wykonano z laminatu[5].
Silnik WN-6S, sześciocylindrowy płaski, chłodzony powietrzem, umieszczony skośnie do osi wirnika. Poprzez sprzęgło napędzał przekładnię główną wirnika nośnego i przekładnię końcową śmigła ogonowego. Do rozruchu silnika stosowano sprężone powietrze. Zużycie paliwa wynosiło 44l/h[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Andrzej Glass: Śmigłowiec wielozadaniowy SM-4 „Łątka”. „Skrzydlata Polska”. 07/1966, s. 5-6, 13 lutego 1966. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X.
- ↑ a b Morgała 1977 ↓, s. 434.
- ↑ a b c Błasik 1965 ↓, s. 245.
- ↑ Śmigłowiec „Łątka”. „Skrzydlata Polska”. 30/1977, s. 24, 24 lipca 1977. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X.
- ↑ Morgała 1977 ↓, s. 436.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Błasik, Andrzej Glass, Stanisław Madeyski: Konstrukcje lotnicze Polski Ludowej. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1965. OCLC 830916815.
- Andrzej Morgała: Polskie samoloty wojskowe 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1977. OCLC 251813597.