30 sierpnia

30 sierpnia jest 242. (w latach przestępnych 243.) dniem w kalendarzu gregoriańskim. Do końca roku pozostaje 123 dni.

Kalendarium dzień po dniu

<<	sierpień 2024					>>
Pn	Wt	Śr	Cz	Pt	So	Nd
29	30	31	1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31	1

Święta

• imieniny obchodzą: Adaukt, Częstowoj, Częstowojna, Damroka, Feliks, Gaudencja, Ingeborga, Jan, Małgorzata, Miron, Piotr, Rebeka, Swojsław, Świetlana i Tekla.
• Kazachstan – Święto Konstytucji
• międzynarodowe – Międzynarodowy Dzień Pamięci Osób Zaginionych (ang. International Day of the Disappeared, z inicjatywy organizacji pozarządowej FEDEFAM, założonej w 1981 w Kostaryce, w celu zwrócenia uwagi społeczeństwa na los osób potajemnie uwięzionych i zaginionych w wielu krajach Ameryki Łacińskiej i na ich złe traktowanie)
• Tatarstan – Święto Utworzenia Republiki Tatarstanu
• Timor Wschodni – Rocznica Referendum Niepodległościowego
• Turcja – Dzień Zwycięstwa
• Turks i Caicos – Święto Konstytucji
• wspomnienia i święta w Kościele katolickim, obchodzą:
  • bł. Alfredo Ildefonso Schuster (arcybiskup Mediolanu)
  • św. Fiakriusz (zm. ok. 675, pustelnik, wyznawca, patron ogrodników, dorożkarzy i taksówkarzy)
  • święci:Adaukt i Feliks (męczennicy)
  • św. Małgorzata Ward (męczennica)
  • św. Pammachiusz (senator rzymski)

Wydarzenia w Polsce

Afisz informujący o mobilizacji powszechnej – 1939

• 1157 – w Krzyszkowie Bolesław Kędzierzawy złożył hołd lenny Fryderykowi Barbarossie.
• 1704 – w Narwie Rzeczpospolita podpisała przymierze z Rosją, na mocy którego oficjalnie przystąpiła do wojny ze Szwecją.
• 1914 – I wojna światowa: zwycięstwo wojsk niemieckich w bitwie pod Tannenbergiem na Mazurach.
• 1929 – Polska przyjęła zasady planu Younga.
• 1939 – dekretem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego zarządzono powszechną mobilizację.
• 1939 – niszczyciele ORP Błyskawica, ORP Grom i ORP Burza otrzymały rozkaz "Peking" natychmiastowego przejścia do Wielkiej Brytanii, dla ocalenia ich przed wpadnięciem w ręce niemieckie.
• 1942 – hitlerowcy zlikwidowali getto w Nowym Targu.
• 1943 – rzeź wołyńska: masakry ludności polskiej w Gaju, Budach Ossowskich, Jankowcach, Kątach i Ostrówkach.
• 1944 – 30. dzień powstania warszawskiego: częściowa ewakuacja kanałami załogi Starego Miasta do Śródmieścia.
• 1956 – seryjny morderca Władysław Mazurkiewicz został skazany na karę śmierci.
• 1959 – w Tatrach Zachodnich została odkryta jaskinia Śnieżna Studnia.
• 1963 – premiera filmu Pamiętnik pani Hanki.
• 1974 – w Gdyni rozpoczęto budowę Trasy im. Eugeniusza Kwiatkowskiego.
• 1978 – para z NRD sterroryzowała i zmusiła przy pomocy pistoletu-zabawki załogę samolotu PLL LOT Tu-134, lecącego z Gdańska do Berlina Wschodniego, do wylądowania na zachodnioberlińskim lotnisku Tempelhof.
• 1980 – sierpień 1980: podpisano porozumienie szczecińskie (33 postulaty).
• 2003 – otwarto Tunel Wisłostrady.
• 2005 – Piotr Bednarek odkrył poprzez Internet planetoidę 2005 QK76.
• 2007 – afera gruntowa: Janusz Kaczmarek, Konrad Kornatowski i Jaromir Netzel zostali zatrzymani przez ABW.
• 2009 – Radom Air Show: dwóch pilotów zginęło w katastrofie białoruskiego myśliwca Su-27.

Wydarzenia na świecie

•   257 – Sykstus II wybrany papieżem.
• 1464 – Paweł II wybrany papieżem.
• 1483 – Karol VIII Walezjusz został królem Francji.
• 1546 – w kalwińskiej Genewie ukazał się dekret zabraniający nadawania dzieciom imion innych niż biblijne.
• 1757 – wojna siedmioletnia: zwycięstwo wojsk rosyjskich nad pruskimi w bitwie pod Groß-Jägersdorf w Prusach Wschodnich.
• 1813 – bitwa pod Kulm zniweczyła sukces osiągnięty przez wojska napoleońskie pod Dreznem.
• 1835 – założono Melbourne.
• 1850 – Honolulu na Hawajach otrzymało prawa miejskie.
• 1857 – uruchomiono pierwszą linię kolejową w Argentynie.
• 1862 – wojna secesyjna: zwycięstwo konfederatów w drugiej bitwie nad Bull Run.
• 1870 – wojna francusko-pruska: zwycięstwo pruskie w bitwie pod Beaumont.
• 1873 – Austriacy Julius von Payer i Karl Weyprecht odkryli archipelag Ziemia Franciszka Józefa na Morzu Barentsa.
• 1897 – Madagaskar: w bitwie pod Ambiky Francuzi pokonali wojowników z plemienia Sakalava.
• 1914 – armia nowozelandzka zajęła Samoa Niemieckie.
• 1918 – na wiecu w Moskwie Fanny Kapłan postrzeliła Włodzimierza Lenina.
• 1922 – wojna grecko-turecka: miażdżące zwycięstwo Turków w bitwie pod Dumlupinar.
• 1925 – w wyniku referendum została zatwierdzona konstytucja Chile.
• 1932 – Hermann Göring został przewodniczącym Reichstagu.
• 1940 – odbył się drugi arbitraż wiedeński.
• 1942 – II wojna światowa w Afryce: rozpoczęła się bitwa pod Alam Halfa.
• 1945 – wojska brytyjskie zajęły Hongkong, okupowany przez Japończyków od 1941 roku.
• 1948 – w Rumunii powstała komunistyczna tajna policja Securitate.
• 1954 – francuski parlament odrzucił układ o Europejskiej Wspólnocie Obronnej (EWO).
• 1956 – w Luizjanie otwarto Lake Pontchartrain Causeway, najdłuższy most na świecie.
• 1963 – w Waszyngtonie i Moskwie zainstalowano tzw. czerwone telefony.
• 1965 – ukazał się album Boba Dylana Highway 61 Revisited.
• 1974 – w Zagrzebiu wykoleił się ekspres Belgrad-Dortmund; zginęły 153 osoby.
• 1981 – prezydent Iranu Mohammad Ali Radżai i premier Mohammad Javad Bahonar zginęli wraz z trzema innymi osobami w zamachu bombowym w Teheranie.
• 1982 – lidera OWP Jasera Arafata zmuszono do opuszczenia Libanu.
• 1983 – 90 osób zginęło w katastrofie samolotu Tu-134 w Ałma-Acie (Kazachstan).
• 1984 – odbyła się pierwsza misja promu kosmicznego Discovery.
• 1991 – Azerbejdżan i Tatarstan ogłosiły niepodległość od ZSRR.
• 1991 – w finale konkursu w skoku w dal podczas tokijskich mistrzostw świata w lekkoatletyce Mike Powell ustanowił rekord świata, uzyskując 8,95 m.
• 1992 – Michael Schumacher wygrał swój pierwszy wyścig w F1 (Grand Prix Belgii).
• 1993 – w Casablance oddano do użytku jeden z największych na świecie Meczet Hassana II.
• 1994 – ukazał się debiutancki album grupy Oasis Definitely Maybe.
• 1995 – Kazachstan przyjął w referendum konstytucję.
• 1995 – wojna w Bośni: wojska NATO i ONZ rozpoczęły ataki na oblegających Sarajewo Serbów.
• 1997 – rozpoczął działalność Hattrick, internetowy menedżer piłkarski.
• 1999 – referendum w Timorze Wschodnim; większość mieszkańców opowiedziała się za niepodległością.
• 2009 – Ali Bongo Ondimba wygrał wybory prezydenckie w Gabonie.
• 2009 – w Japonii odbyły się wybory parlamentarne.

Urodzili się

• 1748 – Jacques-Louis David, francuski malarz (zm. 1825)
• 1797 – Mary Shelley, angielska pisarka (zm. 1851)
• 1804 – Aleksander Chodźko, polski poeta, orientalista, slawista (zm. 1891)
• 1811 – Théophile Gautier, francuski pisarz (zm. 1872)
• 1852 – Jacobus Henricus van 't Hoff, holenderski chemik, laureat Nagrody Nobla (zm. 1911)
• 1866 – Konstanty Skirmunt, polski polityk, dyplomata, minister spraw zagranicznych (zm. 1949)
• 1869 – Stanisław Śliwiński, polski inżynier rolnik, działacz gospodarczy i społeczny, polityk, minister aprowizacji (zm. 1929)
• 1871 – Ernest Rutherford, nowozelandzki fizyk, chemik (zm. 1937)
• 1873 – Cezydiusz Giacomantonio, włoski franciszkanin, misjonarz, męczennik, święty katolicki (zm. 1900)
• 1884 – Theodor Svedberg, szwedzki chemik (zm. 1971)
• 1892 – Stefan Bagiński, polski histolog, profesor Uniwersytetu i Akademii Medycznej w Łodzi (zm. 1969)
• 1896 – Raymond Massey, kanadyjski aktor (zm. 1983)
• 1898 – Shirley Booth, amerykańska aktorka (zm. 1992)
• 1901 – Henryk Luft-Lotar, polski reżyser i aktor teatralny żydowskiego pochodzenia (zm. 1979)
• 1902 – Józef Maria Bocheński, polski logik, filozof (zm. 1995)
• 1905 – Alicja Stern, polska pisarka, scenarzystka, tłumaczka (zm. 1993)
• 1906:
  • Joan Blondell, amerykańska aktorka (zm. 1979)
  • Jerzy Broński, polski żołnierz (zm. 1948)
• 1908 – Fred MacMurray, amerykański aktor (zm. 1991)
• 1909 – Tadeusz Sołtyk, polska konstruktor lotniczy (zm. 2004)
• 1910 – Arseniusz Romanowicz, polski architekt (zm. 2008)
• 1912:
  • Krystyna Lubicz-Lisowska, polska aktorka (zm. 1993)
  • Edward Mills Purcell, amerykański fizyk, laureat Nagrody Nobla (zm. 1997)
• 1913 – Irena Sławińska, polski teatrolog, historyk i teoretyk literatury (zm. 2004)
• 1917 – Denis Healey, brytyjski polityk, minister
• 1918 – Benon Stranz, polski specjalista w zakresie górnictwa, wiceminister górnictwa i energetyki (zm. 2011)
• 1919 – Ryszarda Hanin, polska aktorka (zm. 1994)
• 1922 – Donald Hewlett, brytyjski aktor (zm. 2011)
• 1923:
  • Lech Lorentowicz, polski reżyser filmowy (zm. 1987)
  • Vic Seixas, amerykański tenisista
• 1927 – Helena Sekuła, polska pisarka
• 1928 – Leon Cyboran, polski historyk filozofii indyjskiej, sanskrytolog, jogin (zm. 1977)
• 1930:
  • Witold Karczewski, polski lekarz, polityk, minister (zm. 2008)
  • Paul Poupard, francuski duchowny katolicki, kardynał
  • Mira Rychlicka, polska aktorka (zm. 2007)
• 1931 – John Swigert, amerykański astronauta (zm. 1982)
• 1935 – Gerhard Mitter, niemiecki kierowca Formuły 1 (zm. 1969)
• 1936 – Edward Pałłasz, polski kompozytor, twórca muzyki filmowej
• 1937:
  • Ninel Kameraz-Kos, polska malarka, znawczyni kultury żydowskiej (zm. 2011)
  • Bruce McLaren, nowozelandzki inżynier, kierowca wyścigowy (zm. 1970)
• 1938 – Dorota Terakowska, polska pisarka, dziennikarka (zm. 2004)
• 1939 – John Peel, brytyjski prezenter radiowy, dziennikarz muzyczny (zm. 2004)
• 1940 – Wojciech Kozłowski, polski operator filmowy
• 1942 – Krzysztof Cwynar, polski piosenkarz, kompozytor i działacz społeczny
• 1943 – Jean-Claude Killy, francuski narciarz alpejski, złoty medalista olimpijski
• 1944 – Krzysztof Glass, polski poeta, malarz, grafik, publicysta (zm. 2000)
• 1951 – Timothy Bottoms, amerykański aktor
• 1952 – Wojciech Fibak, polski tenisista
• 1953:
  • Lech Majewski, polski pisarz, malarz, reżyser filmowy
  • Rudi Schuberth, polski piosenkarz, kompozytor, autor tekstów piosenek
• 1954 – Alaksandr Łukaszenka, białoruski polityk, prezydent Białorusi
• 1956 – Lech Dyblik, polski aktor
• 1958 – Anna Politkowska, rosyjska dziennikarka (zm. 2006)
• 1959 – Marek Sikora, polski aktor, reżyser, choreograf (zm. 1996)
• 1960:
  • Philippe Jean-Charles Jourdan, estoński biskup katolicki
  • Tomasz Nowak, polski bokser, medalista mistrzostw świata i Europy
• 1962:
  • Wasyl Jewsiejew, ukraiński piłkarz, reprezentant Ukrainy (zm. 2010)
  • Aleksander Litwinienko, rosyjski podpułkownik KGB/FSB (zm. 2006)
• 1966 – Ilona Kucińska, polska aktorka
• 1968 – Mirosław Staniek, polski piłkarz (zm. 2009)
• 1971:
  • Katarzyna Nosowska, polska piosenkarka, autorka tekstów piosenek
  • McArthur, K. Megan, amerykańska astronautka
• 1972:
  • Cameron Diaz, amerykańska aktorka
  • Marcin Nałęcz-Niesiołowski, polski dyrygent
  • Pavel Nedvěd, czeski piłkarz
• 1977 – Kamil Kosowski, polski piłkarz, reprezentant Polski
• 1979 – Juan Ignacio Chela, argentyński tenisista
• 1981:
  • Izabela Kała, polska aktorka
  • Tomasz Majewski, polski lekkoatleta, miotacz kulą, mistrz olimpijski
  • André Niklaus, niemiecki lekkoatleta
• 1982:
  • Bianka Lamade, niemiecka tenisistka
  • Andy Roddick, amerykański tenisista
• 1984 – Ołeksandr Łazarowicz, ukraiński skoczek narciarski
• 1986 – Ryan Ross, amerykański wokalista i gitarzysta zespołu The Young Veins
• 1988 – Andrea Morassi, włoski skoczek narciarski

Zmarli

•   526 – Teodoryk Wielki, król Ostrogotów (ur. ? )
• 1181 – Aleksander III, papież (ur. ok. 1100)
• 1483 – Ludwik XI, król Francji (ur. 1423)
• 1505 – Elżbieta Rakuszanka, królowa Polski, żona Kazimierza IV Jagiellończyka (ur. 1436)
• 1580 – Emanuel Filibert, książę Sabaudii (ur. 1528)
• 1855 – Julian Korsak, polski poeta, tłumacz (ur. 1806 lub 1807)
• 1928 – Wilhelm Wien, niemiecki fizyk (ur. 1864)
• 1935 – Henri Barbusse, francuski pisarz (ur. 1873)
• 1940 – Joseph John Thomson, angielski fizyk, odkrywca elektronu
• 1944 – Roger Barlet, francuski kapral, dezerter z Wehrmachtu, uczestnik powstania warszawskiego (ur. ?)
• 1946 – Henryk Sucharski, polski dowódca wojskowy (ur. 1898)
• 1961 – Charles Coburn, amerykański aktor (ur. 1877)
• 1978 – Henryk Zygalski, polski matematyk, kryptolog (ur. 1908)
• 1981 – Vera-Ellen, amerykańska aktorka, tancerka (ur. 1921)
• 1983 – Zygmunt Malawski, polski aktor (ur. 1923)
• 1984 – Roman Szmar, polski aktor, tancerz (ur. 1903)
• 1986 – Krystyna Szczepańska, polska śpiewaczka operowa (mezzosopran) (ur. 1917)
• 1988 – Marian Małowist, polski historyk, mediewista (ur. 1909)
• 1988 – Wanda Wermińska, polska śpiewaczka operowa (sopran) (ur. 1900)
• 1994 – Lindsay Anderson, brytyjski reżyser filmowy (ur. 1923)
• 1995 – Adam Wiśniewski-Snerg, polski pisarz science fiction (ur. 1937)
• 1996 – Alfredo Crevenna, meksykański reżyser filmowy (ur. 1914)
• 1996 – Christine Pascal, francuska aktorka, reżyserka filmowa (ur. 1953)
• 1997 – Karol Taylor, polski biochemik, biolog, profesor Uniwersytetu Gdańskiego (ur. 1928)
• 1997 – Ernest Wilimowski, polski piłkarz (ur. 1916)
• 2002 – John Lee Thompson, angielski reżyser filmowy (ur. 1914)
• 2003 – Charles Bronson, amerykański aktor (ur. 1921)
• 2004 – Piotr Różycki, polski dziennikarz (ur. 1946)
• 2006 – Glenn Ford, amerykański aktor (ur. 1916)
• 2006 – Nadżib Mahfuz, egipski pisarz, laureat Nagrody Nobla (ur. 1911)
• 2007 – José Luis de Villalonga, hiszpański aktor, dziennikarz (ur. 1920)
• 2008 – Władysław Kowalski, kanadyjski wrestler, pochodzenia polskiego (ur. 1926)
• 2008 – Henryk Szymborski, polski piłkarz, reprezentant Polski (ur. 1931)
• 2009 – Alaksandr Marficki, białoruski pilot wojskowy, pułkownik (ur. 1956)
• 2009 – Alaksandr Żuraulewicz, białoruski pilot wojskowy (ur. 1963)
• 2010 – Alain Corneau, francuski reżyser filmowy (ur. 1943)
• 2010 – Henryk Czapczyk, polski piłkarz, żołnierz AK, uczestnik powstania warszawskiego (ur. 1922)
• 2010 – Francisco Varallo, argentyński piłkarz, reprezentant Argentyny (ur. 1910)