Przemysław Czarnek

Przemysław Czarnek

Data i miejsce urodzenia	11 czerwca 1977 Koło
Minister edukacji i nauki
Okres	od 19 października 2020
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Dariusz Piontkowski, Wojciech Murdzek
Wojewoda lubelski
Okres	od 8 grudnia 2015 do 11 listopada 2019
Przynależność polityczna	Prawo i Sprawiedliwość
Poprzednik	Wojciech Wilk
Następca	Lech Sprawka
Odznaczenia

Przemysław Czarnek (ur. 11 czerwca 1977 w Kole) – polski prawnik i polityk, nauczyciel akademicki.

Doktor habilitowany nauk prawnych, profesor uczelni Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Wojewoda lubelski (2015–2019), poseł na Sejm IX kadencji (od 2019), minister edukacji i nauki w drugim rządzie Mateusza Morawieckiego (od 2020).

Życiorys

Wykształcenie, działalność naukowa i społeczna

Dzieciństwo spędził w Goszczanowie. Jego matka była pielęgniarką, a ojciec kierowcą zawodowym. W wieku 15 lat, po śmierci rodziców, trafił pod opiekę wuja, profesora księdza profesora Jerzego Pałuckiego, wykładowcy KUL. Zamieszkał w Lublinie, gdzie ukończył II Liceum Ogólnokształcące im. Hetmana Jana Zamoyskiego, a w 2001 studia prawnicze na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. Podjął następnie studia doktoranckie na tym samym wydziale.

W 2006 uzyskał stopień doktora nauk prawnych na podstawie pracy pt. Zasady państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej w praktyce ustrojowej III Rzeczypospolitej Polskiej. Habilitował się również na WPPKiA KUL w 2015 w oparciu o dorobek naukowy i rozprawę zatytułowaną Wolność gospodarcza. Pierwszy filar społecznej gospodarki rynkowej.

Specjalizuje się w zagadnieniach z zakresu prawa konstytucyjnego. Jednym z recenzentów osiągnięć i aktywności naukowej Czarnka, gdy ubiegał się o habilitację, był Dariusz Dudek, który był promotorem zarówno jego pracy magisterskiej, jak i doktorskiej. W 2012 ukazała się książka pod jego redakcją i Marka Dobrowolskiego pt. „Rodzina jako podmiot prawa”. W jego dorobku do końca 2020 była jedna monografia (jego rozprawa habilitacyjna), kilkanaście artykułów zamieszczonych w recenzowanych czasopismach oraz recenzowanych rozdziałów w książkach, jak i kilka publikacji nierecenzowanych.

W 2003 został zatrudniony w Katedrze Prawa Konstytucyjnego KUL. Pracował także na Akademii Leona Koźmińskiego oraz w Wyższej Szkole Handlowej w Radomiu. W 2020 objął stanowisko profesora uczelni na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, co było komentowane ze względu na jego brak realnej aktywności naukowej, jako że od 2014 roku nie opublikował on żadnego artykułu poddanego recenzji naukowej w czasopiśmie punktowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, z wyjątkiem „Przeglądu Sejmowego”. Krytykowana była także oficjalna strona Ministerstwa Edukacji i Nauki, gdzie dane na temat dorobku naukowego w biogramie Przemysława Czarnka były wyższe niż rzeczywiście.

Jest członkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Lublinie. Pełni w nim funkcję przewodniczącego komisji rewizyjnej.

Działalność polityczna

Przemysław Czarnek odbiera zaświadczenie o wyborze na posła IX kadencji Sejmu (2019)

W wyborach samorządowych w 2002 kandydował bez powodzenia do lubelskiej rady miejskiej.

8 grudnia 2015 został powołany na stanowisko wojewody lubelskiego. W 2016 był jednym z organizatorów marszu blokującego manifestację Komitetu Obrony Demokracji.

W wyborach parlamentarnych w 2019 Przemysław Czarnek wystartował do Sejmu w okręgu nr 6 (Lublin) z drugiego miejsca na liście Prawa i Sprawiedliwości. Otrzymał 87 343 głosy, co było najwyższym indywidualnym wynikiem w okręgu; uzyskał wówczas mandat posła IX kadencji. W związku z wyborem złożył rezygnację z funkcji wojewody lubelskiego, zakończył urzędowanie na tym stanowisku 11 listopada 2019.

Minister edukacji i nauki

19 października 2020 został powołany przez prezydenta RP na urząd ministra edukacji i nauki w drugim rządzie Mateusza Morawieckiego. Początkowo Czarnek miał zostać powołany 5 października, wraz z resztą składu rządu, jednak z powodu pozytywnego wyniku testu na SARS-CoV-2 uroczystość jego zaprzysiężenia opóźniła się o prawie dwa tygodnie.

Przemysław Czarnek zapowiedział, że jako minister ograniczy podstawę programową, rozbuduje zarazem podstawę programową zwłaszcza o treści dotyczące Jana Pawła II i żołnierzy wyklętych, będzie zwalczał poglądy lewicowe i liberalne w edukacji, uzależni nabór w szkołach średnich bądź wyższych prócz osiągnięć szkolnych także od działalności w organizacjach katolickich bądź państwowych, wprowadzi nowe podręczniki oraz przywróci obligatoryjny wybór między lekcjami religii a etyki (usuwając tym samym trzeci wariant umożliwiający uczniom nieuczęszczanie na żaden z tych przedmiotów).

W lutym 2021 stał się przedmiotem kontrowersji, kiedy to Ministerstwo Nauki skorygowało wykaz punktowanych czasopism naukowych. Znalazły się tam m.in. lokalne tytuły publicystyczne, nierecenzowane, w tym teologiczne, którym przyznano taką samą liczbę punktów co renomowanym zagranicznym czasopismom. Poprzez zmiany w wykazie, Czarnek podwyższył punktację naukową czasopism w których publikował, w sumie o 200 punktów. Zmiany w wykazie zostały skrytykowane przez Komitet Nauk Prawnych PAN, który określił je jako arbitralne i niezgodne z prawem oraz Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zdumienie i zaniepokojenie zmianami w wykazie wyraziła również Komisja Ewaluacji Nauki. 19 lutego 2021 minister, bez konsultacji z Komisją Ewaluacji Nauki, dopisał do listy kolejne 5 czasopism a podwyższył punktację 96 czasopismom.

Debata wokół nominacji na stanowisko ministra

Uczestnicy manifestacji przed Ministerstwem Edukacji Narodowej 4 października 2020 – na jednym z kartonów dokonano trawestacji tekstu utworu „Another Brick in the Wall” zespołu Pink Floyd

Jego nominacja na stanowisko ministra doprowadziła do protestów części młodzieży szkolnej, środowiska nauczycielskiego i naukowego oraz polityków partii opozycyjnych. Demonstracje oraz pikiety sprzeciwiające się jego desygnacji miały miejsce w pierwszych tygodniach października 2020 m.in. w Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Warszawie oraz Wrocławiu. 5 października Forum Młodych Nowoczesnych zainicjowało ogólnopolską akcję „Czarny Tydzień”, w ramach której uczniowie, w geście protestu przeciwko nominacji Czarnka, przychodzili do szkół ubrani na czarno.

Krytycznie wobec wyznaczenia Przemysława Czarnka na ministra edukacji i nauki odnieśli się: była minister edukacji narodowej Krystyna Szumilas, była minister nauki i szkolnictwa wyższego Lena Kolarska-Bobińska, wicemarszałkowie Sejmu Włodzimierz Czarzasty i Piotr Zgorzelski, marszałek Senatu Tomasz Grodzki, wicemarszałek Senatu Gabriela Morawska-Stanecka, przedstawiciele partii opozycyjnych – przede wszystkim posłowie Lewicy i KO oraz Młodzi Demokraci. Swoje zaniepokojenie kandydaturą Przemysława Czarnka wyraziło w specjalnym oświadczeniu ponad 100 osób związanych z nauką i kulturą – w tym pracownicy naukowi Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, członkowie Polskiej Akademii Nauk, działacze organizacji pozarządowych, artyści, publicyści oraz intelektualiści – a także Związek Nauczycielstwa Polskiego.

W odpowiedzi na kontrowersje wokół nominacji Przemysława Czarnka 56 naukowców – m.in. z KUL, UMCS, UMK, Politechniki Lubelskiej, Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz Instytutu Historii PAN – wyraziło sprzeciw wobec krytyki Przemysława Czarnka oraz, podobnie jak Akademickie Kluby Obywatelskie im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego i Stowarzyszenie Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa KUL, poparcie dla jego kandydatury.

Po powołaniu Czarnka na urząd ministra edukacji i nauki przedstawiciele środowiska naukowego i akademickiego kilkukrotnie wystosowywali apele o odwołanie ministra. Ponadto rozpoczęta została zbiórka podpisów pod petycją „Stop deMENtażowi edukacji”, której autorzy również domagali się odwołania Czarnka ze stanowiska szefa MEiN. Zebrano ponad 88 tys. podpisów, a petycja złożona została do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. W grudniu 2020 premier Mateusz Morawiecki poinformował, iż nie zamierza wystąpić do prezydenta z wnioskiem o odwołanie ministra.

Odznaczenia

W 2017 odznaczony Srebrną Odznaką „Zasłużony dla Ochrony Przeciwpożarowej”. W 2019 odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu „Za zasługi dla Litwy”.

Kontrowersje

Demonstracja przed siedzibą MEiN pod hasłem „Czarnek, idź precz!”, 21 czerwca 2021

Wypowiedzi na temat osób LGBT

Różni politycy, publicystki i działacze społeczni określali wypowiedzi oraz prezentowane publicznie poglądy Przemysława Czarnka jako homofobiczne.

We wrześniu 2018 Przemysław Czarnek skomentował I Marsz Równości w Lublinie, stwierdzając m.in., że takie inicjatywy służą promocji „zboczeń, dewiacji, wynaturzeń”. W związku z tą wypowiedzią organizator marszu Bartosz Staszewski skierował wobec niego prywatny akt oskarżenia. Ostatecznie sprawa zakończyła się umorzeniem w wyniku ugody zawartej między stronami. W 2019 Czarnek stwierdził, że inicjatywy takie jak Marsz Równości powinny być zakazane, a w 2021 określił uczestników warszawskiej Parady Równości mianem osobników, „którzy nie zachowują się w sposób zgodny ze standardami i normalnie”.

W maju 2019, podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Rodziny, Przemysław Czarnek uhonorował medalem i dyplomem samorządowców za „podjęte działania w celu ochrony instytucji rodziny przed zagrożeniami ze strony destrukcyjnych ideologii”, poprzez przyjęcie uchwał deklarujących, że jest to teren wolny od tzw. „ideologii LGBT”. Wśród odznaczonych samorządów znalazły się Sejmik Województwa Lubelskiego, powiat świdnicki, powiat rycki, miasta Świdnik, Ostrów Lubelski, Urzędów, gminy Mełgiew, Zakrzówek, Wilkołaz, a także radni PiS oraz PSL. Ówczesny radny sejmiku lubelskiego z Koalicji Obywatelskiej Jacek Bury złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa twierdząc, że Czarnek przyznając resortowe nagrody namawiał radnych do przyjmowania uchwał anty-LGBT, co nosiło znamiona korupcji. Śledczy Prokuratury Rejonowej Lublin-Południe umorzyli śledztwo w tej sprawie, twierdząc, że czyn nie wyczerpuje znamion przestępstwa.

13 czerwca 2020, podczas kampanii w trakcie wyborów prezydenckich, kiedy to był członkiem sztabu wyborczego Andrzeja Dudy, Przemysław Czarnek wziął udział w emitowanym na antenie TVP Info programie Studio Polska, w trakcie którego wywiązała się dyskusja na temat praw osób LGBT. Podczas audycji poseł, pokazując zdjęcie roznegliżowanego mężczyzny stojącego przed gejowskim barem, stwierdził że należy skończyć „słuchać tych idiotyzmów o jakichś prawach człowieka czy jakiejś równości”, oraz że ludzie o nieheteroseksualnej orientacji nie są równi innym, według niego normalnym, ludziom. W związku z tą wypowiedzią do KRRiT wpłynęły cztery indywidualne skargi dotyczące braku reakcji prowadzących program na te słowa, w tym jedna od Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara, który stwierdził, iż wypowiedź posła ma znamiona mowy nienawiści i narusza godność oraz prawa ludzi o innej niż heteroseksualna orientacji. Dodatkowo Ośrodek Monitorowania Zachowań Rasistowskich i Ksenofobicznych zapowiedział postawienie posła przed sądem, oskarżając go o zniesławienie, a poseł Koalicji Obywatelskiej Michał Krawczyk złożył zawiadomienie do władz KUL o popełnieniu przewinienia dyscyplinarnego przez Czarnka. Rzecznik prasowy uczelni wydał w tej sprawie oświadczenie, w którym podkreślono, iż wypowiedź posła nie była związana z jego działalnością akademicką i nie może być utożsamiana ze stanowiskiem uczelni, ani jej władz. Sam Przemysław Czarnek we własnym oświadczeniu stwierdził, iż jego wypowiedź była oderwana od kontekstu i manipulowana oraz wykorzystywana wbrew jego intencjom i poglądom, oraz że nie ma żadnego związku z jego pracą w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz jego pracownikami.

3 sierpnia 2020 Przemysław Czarnek na antenie Radia Maryja przyrównał ruchy LGBT do narodowego socjalizmu, nazwał akcje tych ruchów, jak zawieszenie w lipcu 2020 tęczowej flagi na pomniku Chrystusa przed bazyliką św. Krzyża w Warszawie, bluźnierstwem, a samą flagę określił jako neomarksistowską. W październiku 2020 Jakub Urbanik pozwał Przemysława Czarnka za jego wypowiedzi dotyczące osób LGBT udzielone na antenie TVP Info i w Radiu Maryja, uznając je za homofobiczne i naruszające dobra osobiste oraz żądając publicznych przeprosin. Wypowiedzi te były również powodem, dla którego w dniu 18 listopada 2020 Czarnek został ukarany naganą przez Komisję Etyki Poselskiej. 23 listopada KRRiT poinformowała, iż nie stwierdziła naruszenia ustawy o radiofonii i telewizji przez Telewizję Polską, na antenie której miała miejsce emisja kontrowersyjnego odcinka programu Studio Polska z udziałem Przemysława Czarnka.

Wypowiedzi na temat społecznej roli kobiet

W październiku 2019 kontrowersje wzbudziła wypowiedź Przemysława Czarnka, jaka padła podczas jego wykładu „O wpływie neomarksizmu na nauczanie o rodzinie”, wygłoszonego w trakcie Kongresu Ruchu Europa Christi, który odbywał się na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Poseł stwierdził wtedy, iż podstawową funkcją rodziny jest prokreacja, a rolą kobiety powinno być rodzenie dzieci.

Życie prywatne

Żonaty z Katarzyną, ma dwójkę dzieci – córkę Julię oraz syna Mateusza.