29 Batalion Celny
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1921 |
| Rozformowanie |
1922 |
| Tradycje | |
| Rodowód | |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
ppłk Eugeniusz Pieczkowski |
| Ostatni |
por. Zygmunt Meyer |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Hrycewicze[1] |
| Formacja | |
| Podległość | |
29 Batalion Celny – jednostka organizacyjna formacji granicznych II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Na podstawie rozkazu Ministra Spraw Wojskowych L.7300/Mob. z dnia 9 czerwca 1921 w miejsce batalionów etapowych utworzone zostały bataliony celne. 29 batalion celny powstał w Brześciu Litewskim, a zorganizowano go na bazie II Warszawskiego batalion etapowego i IV Warszawskiego batalionu etapowego. Etat batalionu wynosił 14 oficerów i 600 szeregowych[2]. Podlegał Ministerstwu Spraw Wewnętrznych[3].
Mimo że batalion był w całym tego słowa znaczeniu oddziałem wojskowym, nie wchodził on w skład pokojowego etatu armii. Uniemożliwiało to uzupełnianie z normalnego poboru rekruta. Ministerstwo Spraw Wojskowych zarówno przy ich formowaniu, jak i uzupełnianiu przydzielało mu często żołnierzy podlegających zwolnieniu, oficerów rezerwy oraz szeregowców i oficerów zakwalifikowanych przez dowództwa okręgów generalnych jako nie nadających się do dalszej służby wojskowej[4].
W listopadzie 1921 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych postanowiło powołać brygady celne[5]. 29 batalion celny znalazł się w strukturze 9 Brygady Celnej[6].
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 zmienił nazwę „Baony Celne” na „Straż Graniczna”[3]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[7]. Z początkiem 1923 batalion został rozwiązany(?).
Służba celna[edytuj | edytuj kod]
Odcinek batalionowy podzielony był na cztery pododcinki, które obsadzały kompanie wystawiające posterunki i patrole. Posterunki wystawiano wzdłuż linii granicznej w taki sposób, by mogły się nawzajem widzieć w dzień[8]. W tym zakresie batalion współpracował z posterunkami i patrolami Policji Państwowej. Współpraca polegała na tym, że te pierwsze wystawiały wzdłuż linii granicznej stale posterunki i patrole, natomiast policja tworzyła je w głębi strefy, poza linią graniczną. W zakresie ochrony granicy batalion podlegał staroście[9].
W lipcu 1922 batalion stał „w rezerwie”. W jego strukturach zdecydowano utworzyć nieetatową szkołę podoficerską. Kadrę szkoły miały wydzielić również pozostałe bataliony celne[10]. Po przeszkoleniu batalion powrócił do pełnienia służby granicznej i pełnił ją do chwili rozwiązania.
- Sąsiednie bataliony
- 33 batalion celny ⇔ 34 batalion celny – IX 1921
- 37 batalion celny ⇔ 34 batalion celny – XII 1921[11]
Kadra batalionu[edytuj | edytuj kod]
- Dowódcy batalionu
| stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
|---|---|---|---|
| ppłk piech. | Eugeniusz Grzegorz Pieczkowski[12][a] | od IX 1921[1] – VII 1922[12] | |
| kpt. | Aleksander Morozoff[12] | od VIII[1] – IX 1922[12] | |
| por. rez. żand. | Zygmunt Meyer[12] | od IX 1922[1][12] |
Struktura organizacyjna[edytuj | edytuj kod]
| Ordre de Bataille 29 batalionu celnego w Hrycewiczach na dzień 1 września 1921[12] | ||||
|---|---|---|---|---|
| kompania | 1. Hrycewicze | 2. Morocz | 3. Jodczyce[16] | O.K.M. Sobaczki |
| dowódcy | por. Michał Wargird | ppor. Władysław Ignatowski | por. Jerzy Gorzkowski[17] | ppor. Henryk Bilewski |
| warta | Wieliczkowicze | Nowe Mokrany[18] | ||
| Duży Rożyn | Czeczowice | |||
| Nowy Rożyn | Wielkie Bałwany[19] | |||
| Kołki | Korzeniowszczyzna[20] | |||
| Golinowo | Kasiuty | |||
| Prochody | ||||
| Sorakowce | ||||
| Smolicze | ||||
| Marusin | ||||
| Łosowicze | ||||
| Kukowicze | ||||
| Cepry | ||||
| Blatczyn | ||||
| Ordre de Bataille 29 batalionu celnego w Klecku na dzień 30 września 1922[12] | ||||
| kompania | 1. Matusze[21] | 2. Jodczyce (Jodczyki)[22] | 3. Radziwiłmonty | 4. Ciekałowszczyzna[23] |
| dowódcy | por. Stanisław Kremes | por. Władysław Grzeszko | por. Apanasewicz | por. Jasiński |
| placówka | Nr 9 Korzeniowszczyzna[24] | Nr 1 Ostaszyn[25] | Kompania
na szkoleniu |
Nr 14 Smolicze |
| Nr 10 Kasiuty | Nr 2 Ciecierowiec[26] | Nr 15 Smolicze | ||
| Nr 11 Kukozy | Nr 3 Jodczyce | Nr 16 Marysin | ||
| Nr 12 Leśniczówka | Nr 4 Jodczyce | Nr 17 Łozowicze | ||
| Nr 5 Sustyń | Nr 18 Łozowicze | |||
| Nr 6 Chołownia | ||||
| Nr 7 Bałwań | ||||
| Nr 8 Bałwań | ||||
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Eugeniusz Grzegorz Pieczkowski (ur. 6/19 lipca 1877) wywodził się z armii carskiej. Do 30 listopada 1918 był internowany przez Niemców. Do Wojska Polskiego przyjęty 23 lutego 1920. Od 14 kwietnia do 31 lipca 1920 był dowódcą 2/III Batalionu Wartowniczego, a następnie dowódcą Stacji Zbornej „Kraków". Od 28 sierpnia 1920 był dowódcą II Warszawskiego batalionu etapowego, a od 1 sierpnia 1921 dowódcą 29 batalionu celnego. W 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów piechoty. W 1923 był komendantem PKU Pułtusk, a w latach 1924-1926 komendantem PKU Płock, pozostając oficerem nadetatowym 77 pp w Lidzie[13][14][15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 14.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 24.
- ↑ a b Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 75.
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 26.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 74.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 72.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 73.
- ↑ Rozkaz organizacyjny IWGW ↓, s. 1.
- ↑ WIG – mapa operacyjna Polski 1:300 000
- ↑ a b c d e f g h OdeB batalionów celnych ↓, s. 29bc.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 151.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 346, 397, 1476.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 303, 341, 1344.
- ↑ Obecnie Ёдчыцы, Клецкі раён, Мінская вобласць
- ↑ Jerzy Gorzkowski. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-05-06]..
- ↑ Obecnie Макраны, Макраны, Rejon klecki, (Клецкі раён)
- ↑ Obecnie Загорнае, Клецкі раён, Мінская вобласць
- ↑ Obecnie Кореневщина, Клецкі раён, Мінская вобласць
- ↑ Matusze, wieś
- ↑ wieś: Jodczyce, przynależność administracyjna przed 1939 r.: gmina Hrycewicze, powiat nieświeski, województwo nowogródzkie
- ↑ Ciekałowszczyzna, wieś
- ↑ Obecnie Каранеўшчына Rejon klecki(Клецкі раён)
- ↑ Na południe od w. Ciecierowiec
- ↑ Obecnie Цецеравец, Клецкі раён, Мінская вобласць
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
- Teresa Prengel-Boczkowska, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Bataliony Celne”, Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 i od numeru 20 do 44 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Rozkaz organizacyjny Inspektoratu Wojskowego Granicy Wschodniej Województwa Poleskiego, 1922 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.