9 Batalion Saperów (1939)

9 Batalion Saperów
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1939
Rozformowanie	1939
	Dowódcy
Pierwszy	mjr dypl. Witold Bronisław Brzeziński
	Działania zbrojne
	kampania wrześniowa
	Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	9 Dywizja Piechoty

9 Batalion Saperów (9 bsap) – oddział saperów Wojska Polskiego II RP z okresu kampanii wrześniowej.

Batalion nie występował w pokojowej organizacji wojska. Został sformowany w dniach 23 do 25 marca 1939 przez 6 batalion saperów z Brześcia w alarmie dla 9 Dywizji Piechoty jako jednostka wchodząca w skład mobilizowanych jednostek osłony IX Okręgu Korpusu^[1]^[2].

Struktura i obsada etatowa

Obsada personalna we wrześniu 1939^[3]^[4]:

Dowództwo batalionu

dowódca – mjr dypl. Witold Bronisław Brzeziński

zastępca dowódcy – kpt. Zygmunt Kłoniecki

adiutant batalionu – pchor. zaw. Stefan Woysław^[a]
oficer płatnik – ppor. rez. Marian Redo
oficer żywnościowy – ppor. rez. Marian Hejmaski
lekarz – ppor. lek. rez. dr. Tobias Gitler^[b]
1 kompania saperów – por. Otton Lempke
- dowódca plutonu – ppor. rez. Stanisław Michalak
- dowódca plutonu – pchor. zaw. Wacław Piekarski
- dowódca plutonu – pchor. rez. Geniusz
- szef kompanii – sierż. Kociołek
2 kompania saperów – ppor. Stanisław Pawłowski
- dowódca plutonu – ppor. rez. Wacław Panikowski
- dowódca plutonu – ppor. rez. Płaczkowski
- dowódca plutonu – pchor. zaw. Władysław Jaroszewski
3 zmotoryzowana kompania saperów – kpt. Bogusław Jaworski
- dowódca plutonu – ppor. sap. rez. pdsc Stanisław Bolesław Olejnik^[c]
- dowódca plutonu – ppor. rez. Janiszewski
- dowódca plutonu – pchor. rez. Bednarczyk
- szef kompanii – st. sierż. Popiel
kolumna saperska – ppor. sap. Jerzy Pieregut^[d]
- zastępca dowódcy – ppor. rez. Zwierzchowski
dowódca plutonu przeciwgazowego – ppor. sap. Juliusz Wojewódzki^[e]

Uwagi

↑ Ppor. sap. Stefan Woysław (ur. 11 stycznia 1916 w Symferopolu, zm. 1 października 1997) w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau^[5]. W grudniu 1945, po uwolnieniu z niemieckiej niewoli, pełnił służbę w Polskim Skrzydle Saperów w Capua.
↑ Tobias Gitler urodził się 13/26 lutego 1909 w Mozyrzu w rodzinie Izaaka (ur. 1877), lekarza. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 141. lokatą w korpusie oficerów zdrowia, grupa lekarzy^[6]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Po zwolnieniu z niewoli powrócił do Warszawy. Poległ 28 maja 1943 w czasie powstania w getcie warszawskim^[5].
↑ ppor. sap. rez. powołany do służby czynnej Stanisław Bolesław Olejnik (ur. 22 stycznia 1915).
↑ ppor. sap. Jerzy Pieregut (ur. 23 stycznia 1913) w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli^[5].
↑ ppor. sap. Juliusz Wojewódzki (ur. 1 kwietnia 1916) w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli^[5].

Przypisy

↑ Wesołowski i Stepan 2012 ↓, s. 269.
↑ Cutter 2003 ↓, s. 161.
↑ Woysław 1945 ↓, s. 2-3.
↑ Cutter 2003 ↓, s. 314.
↑ ^a ^b ^c ^d Straty ↓.
↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 217.

Bibliografia

Zdzisław Józef Cutter: Polskie wojska saperskie w 1939 r. : organizacja, wyposażenie, mobilizacja i działania wojenne. Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej, 2003. ISBN 83-7098-834-2.
Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
Andrzej Wesołowski, Kamil Stepan: Mobilizacja marcowa 1939. Tom 2. Dokumenty i relacje. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe im. mjr. Bolesława Waligóry, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego,, 2012. ISBN 978-8393425952.
Stefan Woysław: Relacja z kampanii wrześniowej 1939 r.. [w:] B.I.26i [on-line]. IPMS, 1945-12-05. [dostęp 2020-05-25].
Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W", Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks" i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3
Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2020-05-25].

[6] Ppor. sap. Stefan Woysław (ur. 11 stycznia 1916 w Symferopolu, zm. 1 października 1997) w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Przebywał w Oflagu VII A Murnau^[5]. W grudniu 1945, po uwolnieniu z niemieckiej niewoli, pełnił służbę w Polskim Skrzydle Saperów w Capua.

[8] Tobias Gitler urodził się 13/26 lutego 1909 w Mozyrzu w rodzinie Izaaka (ur. 1877), lekarza. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1937 i 141. lokatą w korpusie oficerów zdrowia, grupa lekarzy^[6]. W czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli. Po zwolnieniu z niewoli powrócił do Warszawy. Poległ 28 maja 1943 w czasie powstania w getcie warszawskim^[5].

[9] r. sap. rez. powołany do służby czynnej Stanisław Bolesław Olejnik (ur. 22 stycznia 1915).

[10] r. sap. Jerzy Pieregut (ur. 23 stycznia 1913) w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli^[5].

[11] r. sap. Juliusz Wojewódzki (ur. 1 kwietnia 1916) w czasie kampanii wrześniowej dostał się do niemieckiej niewoli^[5].

[CITEREFWesołowskiStepan2012269-1] Wesołowski i Stepan 2012 ↓, s. 269.

[CITEREFCutter2003161-2] Cutter 2003 ↓, s. 161.

[CITEREFWoysław19452-3-3] Woysław 1945 ↓, s. 2-3.

[CITEREFCutter2003314-4] Cutter 2003 ↓, s. 314.

[CITEREFStraty-5] Straty ↓.

[CITEREFRybkaStepan2004217-7] Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 217.

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[5]

[6]

Instytucje centralne	Departament Inżynierii Departament Zaopatrzenia Inżynierii Szefostwo Saperów M.S.Wojsk. Dowództwo Saperów M.S.Wojsk. Inspektorat Saperów SG WP Naczelne Dowództwo Saperów
Szkolnictwo	Obóz Szkolny Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Oficerska Szkoła Inżynierii Centrum Wyszkolenia Saperów Szkoła Podchorążych Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii
Grupy saperów	1 2 3
Brygady saperów	1 2 3 4
Pułki saperów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bataliony saperów (1921-1929)	I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX
Bataliony saperów (1929-1939)	1 bsap Leg 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 6 bsap 7 bsap 8 bsap 9 bsap bchem belektr bmost bsiln baon szk. sap.
Bataliony saperów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 38 43 46 47 48 49 50 53 55 56 60 61 65 71 81 90 bsap WBPanc-Mot 101 102
Kompanie saperów KOP (1931-1939)	„Czortków” „Grodno” „Hoszcza” „Stolin” „Stołpce” „Wilejka”
Szwadrony pionierów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ośrodki Zapasowe Saperów (1939)	OZSap. typ spec. nr 1 OZSap. nr 2 OZSap. nr 3 OZSap. nr 4 OZSap. MK nr 1 OZSap. MK nr 2

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918–1922) Prezydent RP (1922–1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919–1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939) Obrona Narodowa (1937–1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937–1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. „W” Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan „Zachód” Plan „Wschód”
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna