Franciszek Radzewski
 herbu Łodzia | |
| Data urodzenia |
przed 1685 |
|---|---|
| Data śmierci | |
Franciszek Radzewski z Bnina herbu Łodzia, pseud. Poklatecki Franciszek Equestris Ordinis Polak, (ur. przed 1685, zm. 5 maja 1748) – marszałek sejmu elekcyjnego w 1733, podkomorzy poznański w latach 1720-1748, chorąży nadworny koronny w latach 1706-1708, starosta wschowski w latach 1701-1720[1], poseł na sejmy i pisarz polityczny.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Poseł na sejm 1703 roku z województwa poznańskiego[2]. Poseł województw poznańskiego i kaliskiego na elekcję 1704 roku[3]. Był deputatem województwa poznańskiego w konfederacji warszawskiej 1704 roku[4], po 1704 roku jeden z przywódców stronnictwa Stanisława Leszczyńskiego w Wielkopolsce, krytykujący politykujących biskupów i papieża za wydanie zakazu koronacji Stanisław Leszczyńskiego na króla Polski[5]. Marszałek sejmików nadzwyczajnych województw poznańskiego i kaliskiego w 1704 i 1705 roku[6]. W 1705 roku potwierdził pacta conventa Stanisława Leszczyńskiego[7]. Był posłem na sejmy w 1712 i w 1713 roku. Przystąpił do konfederacji tarnogrodzkiej, mianowany w 1716 jej konsyliarzem. Jako poseł na sejm konwokacyjny 1733 roku z województwa poznańskiego był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 27 kwietnia 1733 roku na tym sejmie[8]. W 1733 roku podpisał elekcję Stanisława Leszczyńskiego. [9] Po elekcji Leszczyńskiego, uszedł wraz z królem do Gdańska, a po kapitulacji dostał się do rosyjskiej niewoli. Więziony był w Elblągu i Toruniu.
Żonaty był z podczaszanką poznańską Wiktorią Bułakowską i Zofią Czarnkowską. Pochowany w podziemiach katedry gnieźnieńskiej.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Był pisarzem politycznym, autorem m.in. dzieł: Kwestyje politycznie obojętne ..., Poselstwo wielkie Rafała Leszczyńskiego... do Porty Ottomańskiej... 1700 odprawione....
Ważniejsze utwory[edytuj | edytuj kod]
- Kwestie polityczne obojętne, Statum Rzeczypospolitej Polskiej, prerogatywy urzędów w niej, zwyczaje elekcji królów, sejmów, sejmików i inne rzeczy, (Poznań) 1743 (2 wydania); wyd. następne: (Poznań) 1749 (wg Estreichera wyd. tytułowe jednego z wydań z 1743)
- Poselstwo wielkie J. W. J. M. Pana Rafała... Leszczyńskiego... od Najjaśniejszego Króla Jegomości Augusta II i całej Rzeczypospolitej Polskiej od Mustaffy II cesarza tureckiego i całej Porty Ottomańskiej, w interesie konfirmacji traktatów pokoju... roku pańskiego 1700 odprawione, a... zupełnym diariuszem roku pańskiego 1744 do druku podane, Poznań 1744; przekł. francuski: fragmenty pt. "Ambassade du comte Leszczyński à la Porte Ottomane", Journal Littéraire, (Paryż) 1754; przekł. rumuński: fragm. w: P. Panaitescu "Călători poloni in tările române", Bukareszt 1930, Academia Română Studii şi Cercetări XVII.
- Remonstracja stanom Rzeczypospolitej Polskiej o trybunałach, koronnym tudzież estymacji wolności i prerogatyw stanu szlacheckiego, politycznymi kwestiami, gruntownymi dowodami, istotnymi racjami, poważnymi królów oraz wielkich, godnością i rozumem, Polaków listami i statystycznym zdaniem... roku 1748 wywiedziona i objaśniona (1748)
- Mowy sejmowe z roku 1733 znajdują się w Bibliotece Ossolińskich, rękopisy: 348/II, 704/I, 732/I
Listy[edytuj | edytuj kod]
- Do Stanisława Leszczyńskiego z 1 listopada 1736, rękopis znajdował się w Ossolineum, nr 1411/II
- Od T. Potockiego z 1 marca 1736 i odpowiedź z 6 marca 1736, rękopis znajdował się w Ossolineum, nr 708/I
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urzędnicy wielkopolscy XV-XVIII wieku. Spisy, oprac. Adam Bieniaszewski, 1987, s. 227.
- ↑ Jarosław Poraziński, Sejm lubelski w 1703 roku i jego miejsce w konfliktach wewnętrznych na początku XVIII wieku, Warszawa-Poznań-Toruń 1988, s. 124.
- ↑ Michał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696-1732, Poznań 2010, s. 415.
- ↑ Konfederacja Generalna, Circa Religionem Orthodoxam et Avitam Libertatem Woiewodztw, Ziem, y Powiatow Zkonfederowanych, [b.n.s]
- ↑ Janusz Tazbir, Łyżka dziegciu w ekumenicznym miodzie., Warszawa 2004, s.57
- ↑ Michał Zwierzykowski, Samorząd sejmikowy województw poznańskiego i kaliskiego w latach 1696-1732, Poznań 2010, s. 368.
- ↑ Articuli pactorum conventorum Stanów tej Rzeczypospolitej i W. X. L. i państw do nich nalężących z Posłami JKM [...], s. 23.
- ↑ Konfederacya generalna omnium ordinum Regni et Magni Ducatus Lithuaniae na konwokacyi generalney Warszawskiej uchwalona [...] 27 (słow. [...] kwietnia [...] 1733, s. 36.
- ↑ Jerzy Dunin-Borkowski i Mieczysław Dunin-Wąsowicz, Elektorowie królów Władysława IV., Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III. Lwów 1910, s. 184.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Kriegseisen: Franciszek Radzewski, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XXX/1 1987, s. 36-38.
- Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 149.
- Glabiszewski P., Franciszek Radzewski wielkopolski działacz szlachecki i pisarz polityczny czasów saskich, Poznań 1999.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Franciszek Radzewski – publikacje w bibliotece Polona
- Chorążowie nadworni koronni
- Członkowie konfederacji generalnej 1733
- Członkowie stanu rycerskiego I Rzeczypospolitej
- Elektorzy Stanisława Leszczyńskiego (1733)
- Konfederaci tarnogrodzcy
- Konsyliarze konfederaccy (województwo poznańskie)
- Konsyliarze konfederacji warszawskiej (1704)
- Marszałkowie sejmikowi (województwo poznańskie i kaliskie)
- Marszałkowie Sejmu I Rzeczypospolitej
- Pochowani w bazylice archikatedralnej Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha w Gnieźnie
- Podkomorzowie poznańscy
- Polscy pisarze polityczni XVIII wieku
- Posłowie na sejm nadzwyczajny 1703
- Posłowie na sejm elekcyjny 1704
- Posłowie na sejm konwokacyjny 1733
- Posłowie na Sejm I Rzeczypospolitej (województwo kaliskie)
- Posłowie na Sejm I Rzeczypospolitej (województwo poznańskie)
- Radzewscy herbu Łodzia
- Starostowie wschowscy
- Sygnatariusze paktów konwentów Stanisława Leszczyńskiego (1705)
- Urodzeni w XVII wieku
- Urzędnicy ziemscy I Rzeczypospolitej
- Zmarli w 1748