Feliks Kryski

Feliks Kryski

Data urodzenia	1562
Data śmierci	10 lutego 1618
Kanclerz wielki koronny
Okres	od 1613 do 1618
Przynależność polityczna	Regaliści
Poprzednik	Wawrzyniec Gembicki
Następca	Stanisław Żółkiewski
Marszałek Sejmu
Okres	od 4 lutego 1603 do 5 marca 1603
Poprzednik	Jan Zbigniew Ossoliński
Następca	Stanisław Białłozor

Feliks (Szczęsny) Kryski z Drobina herbu Prawdzic (ur. 1562, zm. 10 lutego 1618) – kanclerz wielki koronny (1613-1618), podkanclerzy koronny od 1609 roku do 1613, referendarz wielki koronny od 1606 roku, marszałek sejmu zwyczajnego w Krakowie w 1603 roku, starosta kruszwicki, kowalski, przedecki, starosta zakroczymski od 1609 roku, pisarz i mówca polityczny. W roku 1610 otrzymał nominację na urząd kasztelana zakroczymskiego.

Jako senator wziął udział w sejmach: 1611, 1613 (I), 1613 (II), 1615 i 1616 roku.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Stanisława Kryskiego (1536-1595), kasztelana raciążskiego i wojewody mazowieckiego i Małgorzaty Uchańskiej, córki Arnolfa Uchańskiego, wojewody płockiego i bełskiego. Jego rodzony brat Wojciech Kryski (zm. 1616), był kasztelanem sierpskiem, raciążckim i płockim.

Ożenił się z Zofią Lubieniecką herbu Doliwa. Z małżeństwa urodziły się następujące dzieci: Paweł (1599-1624), dworzanin królewski i starosta kowalski; Wojciech, starosta przedecki; Hieronim i Arnolf. Z jego 2 córek, jedna poślubiła Mikołaja Kempskiego (1644-1735), wojewodę mazowieckiego i kasztelana raciążskiego.

Poseł na sejm pacyfikacyjny 1589 roku z województwa płockiego, uczestniczył w rokowaniach i podpisał traktat bytomsko-będziński. W 1592 roku został deputatem do Trybunału Głównego Koronnego. W latach 1597–1609 był posłem na każdy sejm. Marszałek sejmiku generalnego województwa mazowieckiego w 1597 i 1601 roku. 7 października 1606 roku podpisał ugodę pod Janowcem. W 1607 roku był posłem na sejm z województwa mazowieckiego. Został członkiem stronnictwa regalistycznego zwolenników króla Zygmunta III Wazy, zwalczającego wpływy na dworze Jana Zamoyskiego. W 1603 został marszałkiem sejmu. Był bliskim współpracownikiem marszałka wielkiego koronnego Zygmunta Myszkowskiego i dzięki tej koneksji stał się jednym z najbliższych doradców króla Zygmunta III. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego stanął wiernie przy monarsze. Napisał wówczas pismo polemiczne Deklaracja pana wojewody krakowskiego, w którym odpierał wszystkie zarzuty rokoszan. W 1607 został marszałkiem sejmu. W 1609 został podkanclerzym koronnym. Przygotowywał wówczas wyprawę na Rosję, organizując propagandę prowojenną. Wydał wówczas szereg pism m.in. Diskurs słusznej wojny z Moskwą, rationes pro et contra. Towarzyszył królowi w wyprawie na Moskwę w 1610. Przy przekraczaniu granicy rosyjskiej wygłosił przemówienie do króla, w którym winszował szczęśliwego wejścia w to państwo, które sobie gruby naród windykować śmiał i chciał przez lat 96. W 1610 przywitał oracją powracającego po zwycięstwie kłuszyńskim hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Był bezkompromisowym zwolennikiem aneksji Rosji do Rzeczypospolitej. W 1611 zorganizował uroczysty hołd przed Zygmuntem III wziętych do niewoli cara Wasyla Szujskiego i jego rodziny. W 1612 towarzyszył królowi w jego odsieczy Moskwy. W 1613 został kanclerzem wielkim koronnym. Został pochowany w krypcie rodowej w Drobinie, której był właścicielem.

Był marszałkiem sejmiku generalnego województwa mazowieckiego w 1597 i 1601 roku. Poseł na sejm koronacyjny 1587/1588 roku z województwa płockiego. Poseł ziemi zakroczymskiej na sejm 1596, 1598 i 1601 roku, poseł województwa płockiego w 1593 roku

Sławę zyskał jako wybitny mówca sejmowy. Został nazwany przez sobie współczesnych polskim Demostenesem. Był jednym z najzdolniejszych polskich dyplomatów.

Kaplica Kryskich w Drobinie

Bibliografia

• Adam Boniecki „Herbarz Polski” (tom XII, s. 382: Kryscy h. Prawdzic z Kryska, w ziemi ciechanowskiej)
• Hr. Seweryn Uruski „Rodzina. Herbarz szlachty polskiej” (tom 8, s. 109–111, Kryscy herbu Prawdzic)