Feliks Kryski
| ||
![]() | ||
Data urodzenia | 1562 | |
Data śmierci | 10 lutego 1618 | |
Kanclerz wielki koronny | ||
Okres | od 1613 do 1618 | |
Przynależność polityczna | Regaliści | |
Poprzednik | Wawrzyniec Gembicki | |
Następca | Stanisław Żółkiewski | |
Marszałek Sejmu | ||
Okres | od 4 lutego 1603 do 5 marca 1603 | |
Poprzednik | Jan Zbigniew Ossoliński | |
Następca | Stanisław Białłozor |
Feliks (Szczęsny) Kryski z Drobina herbu Prawdzic (ur. 1562, zm. 10 lutego 1618) – kanclerz wielki koronny (1613-1618), podkanclerzy koronny od 1609 roku do 1613, referendarz wielki koronny od 1606 roku[1], marszałek sejmu zwyczajnego w Krakowie w 1603 roku[2], starosta kruszwicki, kowalski, przedecki, starosta zakroczymski od 1609 roku[3], pisarz i mówca polityczny. W roku 1610 otrzymał nominację na urząd kasztelana zakroczymskiego.
Jako senator wziął udział w sejmach: 1611, 1613 (I), 1613 (II), 1615 i 1616 roku[4].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w rodzinie Stanisława Kryskiego (1536-1595), kasztelana raciążskiego i wojewody mazowieckiego i Małgorzaty Uchańskiej, córki Arnolfa Uchańskiego, wojewody płockiego i bełskiego. Jego rodzony brat Wojciech Kryski (zm. 1616), był kasztelanem sierpskiem, raciążckim i płockim.
Ożenił się z Zofią Lubieniecką herbu Doliwa. Z małżeństwa urodziły się następujące dzieci: Paweł (1599-1624, dworzanin królewski i starosta kowalski; Wojciech, starosta przedecki; Hieronim i Arnolf. Z jego 2 córek, jedna poślubiła Mikołaja Kempskiego (1644-1735), wojewodę mazowieckiego i kasztelana raciążskiego.
W roku 1589 podpisał Ugodę Będzińską. W 1592 roku został deputatem do Trybunału Głównego Koronnego. W latach 1597-1609 był posłem na każdy sejm. Marszałek sejmiku generalnego województwa mazowieckiego w 1597 i 1601 roku[5]. W 1607 roku był posłem na sejm z województwa mazowieckiego[6]. Został członkiem stronnictwa regalistycznego zwolenników króla Zygmunta III Wazy, zwalczającego wpływy na dworze Jana Zamoyskiego. W 1603 został marszałkiem sejmu. Był bliskim współpracownikiem marszałka wielkiego koronnego Zygmunta Myszkowskiego i dzięki tej koneksji stał się jednym z najbliższych doradców króla Zygmunta III. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego stanął wiernie przy monarsze. Napisał wówczas pismo polemiczne Deklaracja pana wojewody krakowskiego, w którym odpierał wszystkie zarzuty rokoszan. W 1607 został marszałkiem sejmu. W 1609 został podkanclerzym koronnym. Przygotowywał wówczas wyprawę na Rosję, organizując propagandę prowojenną. Wydał wówczas szereg pism m.in. Diskurs słusznej wojny z Moskwą, rationes pro et contra. Towarzyszył królowi w wyprawie na Moskwę w 1610. Przy przekraczaniu granicy rosyjskiej wygłosił przemówienie do króla, w którym winszował szczęśliwego wejścia w to państwo, które sobie gruby naród windykować śmiał i chciał przez lat 96. W 1610 przywitał oracją powracającego po zwycięstwie kłuszyńskim hetmana polnego koronnego Stanisława Żółkiewskiego. Był bezkompromisowym zwolennikiem aneksji Rosji do Rzeczypospolitej. W 1611 zorganizował uroczysty hołd przed Zygmuntem III wziętych do niewoli cara Wasyla Szujskiego i jego rodziny. W 1612 towarzyszył królowi w jego odsieczy Moskwy. W 1613 został kanclerzem wielkim koronnym. Został pochowany w krypcie rodowej w Drobinie, której był właścicielem.
Był marszałkiem sejmiku generalnego województwa mazowieckiego w 1597 i 1601 roku. Poseł ziemi zakroczymskiej na sejm 1596, 1598 i 1601 roku, poseł województwa płockiego w 1593 roku[7]
Sławę zyskał jako wybitny mówca sejmowy. Został nazwany przez sobie współczesnych polskim Demostenesem. Był jednym z najzdolniejszych polskich dyplomatów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 142.
- ↑ Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948, s. 145.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 366.
- ↑ Leszek Andrzej Wierzbicki, Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 88.
- ↑ Jolanta Choińska-Mika, Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998, s. 69.
- ↑ Anna Filipczak-Kocur, Senatorowie i posłowie koronni na sejmie 1607 roku, w: Przegląd Historyczny 76/2, 1985, s. 298.
- ↑ Jolanta Choińska-Mika, Sejmiki mazowieckie w dobie Wazów, Warszawa 1998, s. 69, 154, 156, 178..
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Adam Boniecki "Herbarz Polski" (tom XII, s. 382: Kryscy h. Prawdzic z Kryska, w ziemi ciechanowskiej)
- Hr. Seweryn Uruski "Rodzina. Herbarz szlachty polskiej" (tom 8, str. 109-111, Kryscy herbu Prawdzic)
|
|
- Członkowie dworu Zygmunta III Wazy
- Deputaci świeccy Trybunału Głównego Koronnego
- Kanclerze wielcy koronni
- Kasztelanowie zakroczymscy
- Kryscy herbu Prawdzic
- Marszałkowie sejmiku generalnego województwa mazowieckiego
- Marszałkowie Sejmu I Rzeczypospolitej
- Podkanclerzowie koronni
- Polscy pisarze polityczni (I Rzeczpospolita)
- Posłowie na sejm 1607
- Posłowie na Sejm I Rzeczypospolitej (województwo płockie)
- Posłowie na Sejm I Rzeczypospolitej (ziemia zakroczymska)
- Posłowie na sejm 1593
- Posłowie na sejm 1596
- Posłowie na sejm 1597
- Posłowie na sejm 1598
- Posłowie na sejm 1600
- Posłowie na sejm 1601
- Posłowie na sejm 1603
- Posłowie na sejm 1606
- Posłowie na sejm 1609
- Referendarze wielcy koronni
- Senatorowie na sejmie 1611
- Senatorowie na sejmie 1615
- Senatorowie na sejmie 1616
- Senatorowie na sejmie nadzwyczajnym 1613
- Senatorowie na sejmie zwyczajnym 1613
- Senatorowie świeccy I Rzeczypospolitej
- Starostowie kowalscy
- Starostowie kruszwiccy
- Starostowie przedeccy
- Starostowie zakroczymscy
- Uczestnicy wojny polsko-rosyjskiej 1609–1618 (strona polska)
- Urodzeni w 1562
- Zmarli w 1618