Jan Sebastian Szembek

Jan Sebastian Szembek
portret Adama Manyokiego
Szembek
Rodzina	Szembekowie
Data urodzenia	ok. 1672
Data śmierci	8 kwietnia 1731
Ojciec	Franciszek Szembek
Matka	Zofia Pieniążek
Żona	Ewa Leszczyńska
Dzieci	Bihilda Szembek
Odznaczenia

Jan Sebastian Szembek herbu Szembek (zm. 8 kwietnia 1731) – kanclerz wielki koronny w 1712 roku, wielkorządca krakowski w 1709 roku, podkanclerzy koronny w 1702 roku, referendarz koronny w latach 1699–1702, starosta biecki w latach 1695–1706, starosta grudziądzki, łomżyński, lubaczowski, różański.

Syn Franciszka, brat prymasów Stanisława i Krzysztofa, fundator Kolegium Jezuickiego w Łomży.

W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa krakowskiego. Przewyższał brata zdolnościami, ambicją i energią i stał się właściwym twórcą wielkości swego rodu. Oddawszy się bezwzględnie na służbę Augusta II, zajął niebawem w jego otoczeniu pierwsze miejsce, zostając referendarzem wielkim koronnym w 1699 roku, później podkanclerzym koronnym i faktycznym kierownikiem polityki królewskiej. Po abdykacji Augusta II okazał mu najstalszą wierność, w roku 1712 roku nagrodzony kanclerstwem koronnym. Pełnił też urząd marszałka sejmu zwyczajnego w Warszawie od 22 grudnia 1701 do 6 lutego 1702.

Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku.

Dzięki sprytowi i zapobiegliwości zdobył ogromny majątek, wpływami swymi ogarnął całą koronę, począł frondować przeciw dworowi i wysługiwać się Rosji. Jako płatne narzędzie cara Piotra I Romanowa odegrał w dziejach Polski rolę fatalną. Popierał ideę monarchii dziedzicznej w Polsce. Na sejmie 1718 roku wystąpił z projektami reform skarbowych i ekonomicznych. Katolik, fundator i dobroczyńca wielu kościołów i klasztorów. Zimny egoista, wpatrzony w karierę osobistą i wielkość swej rodziny, jedynie wobec zakonników okazywał wielką szczodrobliwość.^{[potrzebny przypis]}

Córka Bihilda Szembek wyszła za mąż za Jerzego Augusta Mniszcha. Pochowany został w katedrze warszawskiej.