Jan Sebastian Szembek
| ||
portret Adama Manyokiego | ||
![]() Szembek | ||
Rodzina | Szembekowie herbu własnego | |
Data urodzenia | ok. 1672 | |
Data śmierci | 8 kwietnia 1731 | |
Ojciec | Franciszek Szembek | |
Matka | Zofia Pieniążek | |
Żona |
Ewa Leszczyńska | |
Dzieci |
Bihilda Szembek, | |
Odznaczenia | ||
![]() |
Jan Sebastian Szembek herbu Szembek (zm. 8 kwietnia 1731[1]) – kanclerz wielki koronny w 1712 roku, wielkorządca krakowski w 1709 roku, podkanclerzy koronny w 1702 roku, referendarz koronny w latach 1699–1702, starosta biecki w latach 1695–1706, starosta grudziądzki, lubaczowski, różański[2], starosta łomżyński w 1706 roku[3], wielkorządca krakowski w latach 1706-1709, administrator żup krakowskich w 1703 roku[4].
Syn Franciszka, brat prymasów Stanisława i Krzysztofa, fundator Kolegium Jezuickiego w Łomży[1].
W 1697 roku był elektorem Augusta II Mocnego z województwa krakowskiego[5]. Przewyższał brata zdolnościami, ambicją i energią i stał się właściwym twórcą wielkości swego rodu. Oddawszy się bezwzględnie na służbę Augusta II, zajął niebawem w jego otoczeniu pierwsze miejsce, zostając referendarzem wielkim koronnym w 1699 roku, później podkanclerzym koronnym i faktycznym kierownikiem polityki królewskiej. Po abdykacji Augusta II okazał mu najstalszą wierność, w roku 1712 roku nagrodzony kanclerstwem koronnym. Pełnił też urząd marszałka sejmu zwyczajnego w Warszawie od 22 grudnia 1701 do 6 lutego 1702.
Był członkiem konfederacji sandomierskiej 1704 roku[6]. Był uczestnikiem Walnej Rady Warszawskiej 1710 roku[7].
Dzięki sprytowi i zapobiegliwości zdobył ogromny majątek, wpływami swymi ogarnął całą koronę, począł frondować przeciw dworowi i wysługiwać się Rosji. Jako płatne narzędzie cara Piotra I Romanowa odegrał w dziejach Polski rolę fatalną. Popierał ideę monarchii dziedzicznej w Polsce. Na sejmie 1718 roku wystąpił z projektami reform skarbowych i ekonomicznych. Katolik, fundator i dobroczyńca wielu kościołów i klasztorów. Zimny egoista, wpatrzony w karierę osobistą i wielkość swej rodziny, jedynie wobec zakonników okazywał wielką szczodrobliwość.[potrzebny przypis]
Córka Bihilda Szembek wyszła za mąż za Jerzego Augusta Mniszcha. Pochowany został w kolegiacie warszawskiej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Malanowska Aniela [red.]: 380 lat Szkoły Średniej Ogólnokształcącej w Łomży 1614–1994. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji "Historia pro futuro", 1994, s. 51-52. ISBN 83-85408-32-0.
- ↑ Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy". Oprac. Stanisław Cynarski i Alicja Falniowska-Gradowska. Kórnik 1990, s. 262.
- ↑ w tym roku uzyskał dożywocie na starostwo łomżyńskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 357.
- ↑ Franciszek Leśniak, Wielkorządcy krakowscy XVI-XVIII wieku, Kraków 1996, s. 274.
- ↑ Suffragia województw i ziem koronnych i W.X. Litewskiego zgodnie na [...] Augusta II obranego króla polskiego [...] dnia 27 VI i przy poparciu wolnej elekcjej jego […], s. 5.
- ↑ Actum In Castro Sandomiriensi Sabbatho Ante Festvm Sanctorum Viti et Modesti martyrum proximo, Anno Domini millesimo sptingentesimo quarto, [b.n.s.].
- ↑ Volumina Legum, t. VI, Petersburg 1860, s. 99.
|
|
- Administratorzy żup krakowskich
- Członkowie dworu Augusta II Mocnego
- Członkowie dworu Augusta III Sasa
- Elektorzy Augusta II Mocnego
- Elektorzy władców Polski (województwo krakowskie)
- Kanclerze wielcy koronni
- Konfederaci sandomierscy (1704)
- Odznaczeni Orderem Orła Białego (I Rzeczpospolita)
- Pochowani w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie
- Podkanclerzowie koronni
- Referendarze wielcy koronni
- Senatorowie na Walnej Radzie Warszawskiej 1710
- Senatorowie świeccy I Rzeczypospolitej
- Starostowie bieccy
- Starostowie grudziądzcy
- Starostowie lubaczowscy
- Starostowie łomżyńscy
- Starostowie różańscy
- Szembekowie herbu własnego
- Tumult toruński
- Wielkorządcy krakowscy
- Zmarli w 1731
- Urodzeni w XVII wieku