Antoni Małachowski

Antoni Małachowski
Data urodzenia	1740
Data śmierci	11 marca 1796
	Wojewoda mazowiecki
Okres	od 1784; do 1795
Poprzednik	Andrzej Mokronowski
Następca	brak (III rozbiór Polski)
	Marszałek Sejmu I Rzeczypospolitej
Okres	od 1780; do 1780
Poprzednik	Ludwik Tyszkiewicz
Następca	Kazimierz Krasiński
	Multimedia w Wikimedia Commons

Antoni Małachowski
	; Portret trumienny Antoniego Małachowskiego w kościele pw. Krzyża Świętego i św. Mateusza w Borkowicach
	; Nałęcz
Rodzina	Małachowscy herbu Nałęcz
Data urodzenia	1740
Data śmierci	11 marca 1796
Ojciec	Jan Małachowski
Matka	Izabela z Humieckich
Żona	Katarzyna z Działyńskich
Dzieci	Ludwik Jakub Małachowski; Józef Małachowski; Onufry Małachowski; Marianna Małachowska; Konstancja z Małachowskich Biernacka
	Odznaczenia

Antoni Małachowski herbu Nałęcz (ur. 24 maja 1740 w Końskich, zm. 11 marca 1796 w Nałęczowie)^[1] – właściciel majątków ziemskich Borkowice i Niekłań^[2], pisarz wielki koronny w 1771 roku, sekretarz wielki koronny w 1780 roku, wojewoda mazowiecki w 1784 roku, marszałek Trybunału Głównego Koronnego w 1766 roku^[3], marszałek sejmu 1780 roku, szambelan Stanisława Augusta Poniatowskiego od 1764 roku^[4], członek Komisji Edukacji Narodowej w latach 1783–1792^[5], starosta ostrołęcki w 1762 roku^[6].

Życiorys

Był synem Jana Małachowskiego i Izabeli Humieckiej, a bratem Mikołaja, Jacka i Stanisława. W 1771 roku ożenił się z Katarzyną Działyńską, z którą miał czterech synów: Ludwika Jakuba, Józefa i Onufrego i dwie córki: Mariannę i Konstancję^[1].

W 1764 roku był konsyliarzem konfederacji Czartoryskich^[7]. Jako poseł ziemi łomżyńskiej na sejm elekcyjny był elektorem Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1764 roku^[8]. W latach 1771–1780 był pisarzem wielkim koronnym. Posłował na Sejm 1776 roku z województwa poznańskiego^[9], następnie na sejm 1778 roku z ziemi łomżyńskiej^[10]. W 1780 roku został sekretarzem wielkim koronnym. Był posłem na sejm 1780 roku z województwa sieradzkiego^[11]. Posłował na sejm 1782 roku z ziemi łomżyńskiej^[12]. W 1780 roku był członkiem Lubelskiej Komisji Boni Ordinis^[13]. W 1783 roku należał do Departamentu Sprawiedliwości Rady Nieustającej^[14]. W latach 1784–1794 był wojewodą mazowieckim. W roku 1788 był członkiem warszawskiej Komisji Dobrego Porządku^[15]. Był członkiem konfederacji Sejmu Czteroletniego^[16]. W konfederacji targowickiej był konsyliarzem konfederacji generalnej koronnej^[17]. W 1792 roku został wydelegowany przez konfederację targowicką do zasiadania w Komisji Skarbowej Koronnej^[18].

Cierpiał na podagrę, chorobę leczoną wówczas kąpielami w żelazistej wodzie. Szukając jej źródeł, natrafił na nie w Nałęczowie^[19].

W 1783 roku wybudował kościół w Kadzidle^[20]. Od jego imienia pochodzi nazwa wsi Antonie, którą założył osadnik Plaga, otrzymawszy od starosty grunt w okolicy Ostrołęki w 1782^[21].

W 1767 roku został kawalerem Orderu Świętego Stanisława, a 25 listopada 1776 roku odznaczono go Orderem Orła Białego^[22].

Przypisy

↑ ^a ^b Antoni Małachowski h. Nałęcz [online] [dostęp 2025-09-24] .
↑ Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz Szlachty Polskiej, t. 10, Warszawa 1913, s. 176.
↑ Compendium Ordinationis Judiciorum Tribunalis Regni Petricoviensium Majoris Poloniae Sub Auspiciis Illustrissimi [et] Reverendissimi Ludovici Riaucour Episcopi Ptolomaidee, Canonici Metropolitani Gnesnensis, Praesidentis. Illustrissimi Antonii Nałęcz in Małachowice Małachowski Capitanei Ostrołęcensis, Tribunalis Regni Mareschalci. Die 8va Octobris A. 1766. ex Originali Ordinatione per Judicium Terrestre Siradiense depromptum, [b.n.s.].
↑ Antoni Magier, Estetyka miasta stołecznego Warszawy, Wrocław 1963, s. 433.
↑ Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 277.
↑ Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 184.
↑ Konfederacya Generalna Koronna Po doszłym Seymie Convocationis Zaczęta w Warszawie Dnia 23. Czerwca Roku Pańskiego 1764. Ręką J. O. Xcia Jmci Prymasa Korony Polskiey [...] Stwierdzona, s. 6.
↑ Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, Warszawa 1764, s. 96.
↑ Series Senatorow y Posłow Na Seym Ordynaryiny Warszawski 1776. Roku : Z wyrazeniem Ich Rezydencyi gdzie ktory stoi / zbiorem Seb. Kaź. Jabłońskiego, 1776, [b.n.s].
↑ Witold Filipczak, Sejm 1778 roku, Warszawa 2000, s. 347.
↑ Dyaryusz Seymu Ordyngo [!] Warszawskiego Roku 1780 Dnia 2go Pazdziernika Zaczętego, z Wyrażeniem Posłow, Sessyi, Projektow, Mow, &c., Grodno 1780, s. 6.
↑ Dyaryusz Seymu Wolnego Ordynaryinego Warszawskiego Szescio-Niedzielnego Roku [...] MDCCLXXXII, Warszawa [1782], [b.n.s].
↑ Karol Jakimowicz, Okoliczności powołania, kompetencje i skład osobowy lubelskiej Komisji Dobrego Porządku, „Rocznik Lubelski”, 41 (2015), s. 64.
↑ Kolęda warszawska na rok przybyszowy 1783, Warszawa 1783, [b.n.s].
↑ Władysław Smoleński, Komisya boni ordinis warszawska (1765–1789), Warszawa 1914, s. 40.
↑ Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 309.
↑ Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792–styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.
↑ „Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne”, 1792, no 63, s. 579.
↑ Gmina Nałęczów – Stowarzyszenie Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego [online] [dostęp 2025-09-24] .
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, dir.icm.edu.pl, Warszawa 1882, s. 664 [dostęp 2025-09-24] .
↑ MarekM. Niewiadomski MarekM., Od lokacji miasta do upadku Rzeczypospolitej (1373–1795), [w:] JerzyJ. Kijowski, JanJ. Mironczuk, JanuszJ. Gołota (red.), Dzieje powiatu ostrołęckiego, Ostrołęka: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika, 2018, s. 105, ISBN 978-83-62775-35-4 [dostęp 2025-09-11] .
↑ Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 179.

Linki zewnętrzne

Mowy Antoniego Małachowskiego w bibliotece Polona

[:0-1] Antoni Małachowski h. Nałęcz [online] [dostęp 2025-09-24] .

[su-2] Seweryn Uruski, Rodzina. Herbarz Szlachty Polskiej, t. 10, Warszawa 1913, s. 176.

[3] Compendium Ordinationis Judiciorum Tribunalis Regni Petricoviensium Majoris Poloniae Sub Auspiciis Illustrissimi [et] Reverendissimi Ludovici Riaucour Episcopi Ptolomaidee, Canonici Metropolitani Gnesnensis, Praesidentis. Illustrissimi Antonii Nałęcz in Małachowice Małachowski Capitanei Ostrołęcensis, Tribunalis Regni Mareschalci. Die 8va Octobris A. 1766. ex Originali Ordinatione per Judicium Terrestre Siradiense depromptum, [b.n.s.].

[4] Antoni Magier, Estetyka miasta stołecznego Warszawy, Wrocław 1963, s. 433.

[5] Ambroise Jobert, Komisja Edukacji Narodowej w Polsce (1773–1794). Jej dzieło wychowania obywatelskiego, przełożyła i uzupełniła Mirosława Chamcówna, przedmową opatrzył Henryk Barycz, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1979, s. 277.

[6] Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. Krzysztof Chłapowski, Stefan Ciara, Łukasz Kądziela, Tomasz Nowakowski, Edward Opaliński, Grażyna Rutkowska, Teresa Zielińska. Kórnik 1992, s. 184.

[7] Konfederacya Generalna Koronna Po doszłym Seymie Convocationis Zaczęta w Warszawie Dnia 23. Czerwca Roku Pańskiego 1764. Ręką J. O. Xcia Jmci Prymasa Korony Polskiey [...] Stwierdzona, s. 6.

[8] Akt elekcyi Roku Tysiąć Siedemset Sześćdziesiątego Czwartego, Miesiąca Sierpnia, Dnia dwudziestego siódmego, Warszawa 1764, s. 96.

[9] Series Senatorow y Posłow Na Seym Ordynaryiny Warszawski 1776. Roku : Z wyrazeniem Ich Rezydencyi gdzie ktory stoi / zbiorem Seb. Kaź. Jabłońskiego, 1776, [b.n.s].

[10] Witold Filipczak, Sejm 1778 roku, Warszawa 2000, s. 347.

[11] Dyaryusz Seymu Ordyngo [!] Warszawskiego Roku 1780 Dnia 2go Pazdziernika Zaczętego, z Wyrażeniem Posłow, Sessyi, Projektow, Mow, &c., Grodno 1780, s. 6.

[12] Dyaryusz Seymu Wolnego Ordynaryinego Warszawskiego Szescio-Niedzielnego Roku [...] MDCCLXXXII, Warszawa [1782], [b.n.s].

[13] Karol Jakimowicz, Okoliczności powołania, kompetencje i skład osobowy lubelskiej Komisji Dobrego Porządku, „Rocznik Lubelski”, 41 (2015), s. 64.

[14] Kolęda warszawska na rok przybyszowy 1783, Warszawa 1783, [b.n.s].

[15] Władysław Smoleński, Komisya boni ordinis warszawska (1765–1789), Warszawa 1914, s. 40.

[16] Kalendarzyk narodowy y obcy na rok ... 1792. ..., Warszawa 1791, s. 309.

[17] Dariusz Rolnik, Szlachta koronna wobec konfederacji targowickiej (maj 1792–styczeń 1793), Katowice 2000, s. 162.

[18] „Korrespondent Warszawski Donoszący Wiadomości Kraiowe y Zagraniczne”, 1792, no 63, s. 579.

[19] Gmina Nałęczów – Stowarzyszenie Lubelskiego Obszaru Metropolitalnego [online] [dostęp 2025-09-24] .

[20] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 3, dir.icm.edu.pl, Warszawa 1882, s. 664 [dostęp 2025-09-24] .

[21] MarekM. Niewiadomski MarekM., Od lokacji miasta do upadku Rzeczypospolitej (1373–1795), [w:] JerzyJ. Kijowski, JanJ. Mironczuk, JanuszJ. Gołota (red.), Dzieje powiatu ostrołęckiego, Ostrołęka: Ostrołęckie Towarzystwo Naukowe im. Adama Chętnika, 2018, s. 105, ISBN 978-83-62775-35-4 [dostęp 2025-09-11] .

[22] Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, Warszawa 2006, s. 179.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]