Lubrza (województwo opolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lubrza
wieś
Ilustracja
Kościół parafialny pw. św. Jakuba
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Lubrza

Wysokość

243–260 m n.p.m.

Liczba ludności (31.12.2013)

965[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-231[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0498371

Położenie na mapie gminy Lubrza
Mapa konturowa gminy Lubrza, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Lubrza”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Lubrza”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Lubrza”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Lubrza”
Ziemia50°20′08″N 17°37′34″E/50,335556 17,626111[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Lubrza (niem. Leuber[4], cz. Lubře[5]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza, której jest siedzibą[6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią potok Lubrzanka.

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lubrza. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 31 grudnia 2013 r. wieś była zamieszkana przez 965 osób[2].

Geografia[edytuj | edytuj kod]

Panorama Lubrzy z Kolonii Karola Miarki w Prudniku

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 2,5 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Obniżenia Prudnickiego, tuż przy granicy gminy Lubrza z gminą Prudnik. Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Przez granice administracyjne wsi przepływa potok Lubrzanka[8]. Leży na wysokości 243–260 m n.p.m.[9].

Według państwowego rejestru nazw geograficznych częścią wsi jest Dytmarów-Stacja[10].

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

W Lubrzy panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,0 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Lubrzy wynoszą 625 mm. Dominują wiatry zachodnie[11].

Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]

Integralne części wsi Lubrza[6][12]
SIMC Nazwa Rodzaj
nie nadano Dytmarów-Stacja część wsi
Panorama Lubrzy od strony południowej
Panorama Lubrzy od strony południowej

Nazwa[edytuj | edytuj kod]

Leuber i Lubrzo w spisie miejscowości Johanna Knie

W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie wieś występuje pod polską nazwą Lubrzo oraz niemiecką Leuber[13]. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Leuber, a także wymienia historyczne nazwy wynotowane z dokumentów we fragmencie: „1233 Lubra, 1464 Lewber, polnisch Lubrzo”[14]. W wydaniu śląskiego dziennika „Polonia” z 25 lutego 1929 wydawanego przez Wojciecha Korfantego, obok niemieckiej nazwy wsi zapisano używaną przez Polaków nazwę Lubsza[15].

12 listopada 1946 r. ustalono polską nazwę miejscowości – Lubrza[4].

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Lubra (1223), Lubram (1233), Lubrac (1321), zu Leubir (1402), de Lubra (1403), Lewber (1464), Librzi (1482), Lewber (1561), Lubrzy (1583), Leuber (1596), in pago Laibor (1679), Leiber (1743), Leuber (1784), Leuber, Lubrzo (1845), Leuber – Lubrza, -y, lubrzański (1946), Lubrza, -rzy (1981)[16].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś wzmiankowana była po raz pierwszy w 1233 roku w testamencie Jana Sybocica z Prężyny[17], w tym dokumencie Lubrza występuje pod nazwą Lubra[14]. Nazwa miejscowości pochodzi od słowa luby. Pierwotne siedlisko wsi zlokalizowane było pomiędzy dzisiejszym kościołem, a drogą do Jasiony. Pierwsza wzmianka o kościele parafialnym pod wezwaniem św. Jakuba Starszego i św. Marcina w Lubrzy pochodzi z 1464[18].

Pieczęć Lubrzy (1915)

Konsekwencją reformy Kościoła, zapoczątkowanej przez Marcina Lutra, była mieszana struktura ludnościowa Lubrzy, w której mieszkali katolicy i protestanci[17] (w latach 1557–1638 miejscowy kościół był w posiadaniu protestantów[19]). W 1562 Rada Miejska Prudnika wzięła Lubrzę w zastaw, a w 1597 nabyła ją na własność[20]. W 1576 wolnym sołtysem w Lubrzy był Grzegorz Seligman[21].

Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego prudnickiego w Monarchii Habsburgów[22]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[23]. W marcu 1746 w Lubrzy rozlokowano kompanię pułku kirasjerów Friedricha Leopolda von Gessler[24]. Friedrich Albert Zimmermann w 1784 notował, że w Lubrzy odbywała się uprawa lnu[25]. W latach 1797–1798, staraniem parafian wybudowany został obecny kościół św. Jakuba Starszego. Z poprzedniego, zachowała się tylko wieża[26].

Pocztówka przedstawiająca sklep, dworzec i kościół (1901)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu ul, za nim skrzyżowane cep i kosa, a w otoku napis: LEUBERER GEM. SIEGEL / NEUSTÄDTER KREIS (pol. Gmina Lubrza / Powiat Prudnicki)[27]. W 1869 we wsi mieszkało 1093 katolików i 20 ewangelików[28]. W 1895 zawiązana została spółka Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa drugorzędnej, normalnotorowej linii lokalnej z Prudnika do Gogolina, m.in. przez Lubrzę. Linia została oddana do użytku w 1896[29]. Budynek dworca kolejowego w Lubrzy swoim wyglądem zbliżony był do dworca w Strzeleczkach[30].

Centrum miejscowości na przełomie wieków XIX i XX

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 1300 mieszkańców Lubrzy 1266 posługiwało się językiem niemieckim, a 34 językiem polskim. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Lubrza znalazła się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[31].

W styczniu 1945 przez Lubrzę przeszły kolumny więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W toku tzw. „marszu śmierci” wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców[32]. Podczas II wojny światowej Lubrza była bombardowana przez sowieckie lotnictwo[33]. Armia Czerwona wkroczyła do Lubrzy 18 marca 1945 w ramach operacji górnośląskiej[34]. Według niemieckich raportów wojennych, czerwonoarmiści zastrzelili 19 mieszkańców wsi[35].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[36]. Wówczas w Lubrzy została osiedlona część polskich osadników z góralskich wsi w Małopolsce – z Naprawy, Łętowni, Pcimia, Toporzyska oraz miasta Jordanów koło Suchej Beskidzkiej a także przesiedleńców z Kresów Wschodnich. Górale wybrali swoją Radę Narodową z przewodniczącym Kozłem z Sułkowic i wójtem Józefem Majerkiem z Naprawy. Miejscowy oddział Milicji Obywatelskiej utworzyli mężczyźni z małopolskich oddziałów partyzanckich[37]. Osadnicy podjęli uchwałę, według której ich nowe miejsce zamieszkania miało otrzymać nazwę Nowa Naprawa[38]. Nazwy tej w 1945 używano urzędowo[39]. Oficjalna zmiana nazwy na Lubrza miała miejsce 12 listopada 1946[4]. Na pamiątkę tego faktu jedna z ulic we wsi otrzymała nazwę Nowej Naprawy[40].

Pomnik pierwszych polskich mieszkańców Lubrzy

W latach 1945–1950 Lubrza należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś była siedzibą gminy Lubrza[41], a w latach 1954–1972 gromady Lubrza.

8 października 1946 w Lubrzy powstała druga w powiecie prudnickim gminna Rada Narodowa. Jej przewodniczącym został F. Jamrozik[42]. We wsi funkcjonował punkt opieki nad matką i dzieckiem Chłopskiego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci[43]. W Lubrzy utworzono Rolniczą Spółdzielnię Wytwórczą „Świt”, gospodarującą 253 ha ziemi[44]. W 1961 do użytku oddano szkołę przy ul. Szkolnej 22[45]. W Lubrzy funkcjonowała placówka Klubu Prasy i Książki „Ruch”.

Podczas powodzi w lipcu 1997 w Lubrzy zostały zalane główne ulice: Wolności i Nowej Naprawy[46]. W 2007 Lubrza przystąpiła do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[47]. W 2014 oddano do użytku nową remizę ochotniczej straży pożarnej[48]. 8 listopada 2015 odsłonięto przy kościele w Lubrzy pomnik upamiętniający przybycie do wsi osadników z Naprawy i okolic oraz z Kresów Wschodnich w 1945. Pomysłodawcą postawienia pomnika był Gustaw Majerek[49]. W 2020 potok Lubrzanka ponownie zalał główne ulice wsi[50]. W 2021 w Lubrzy oddano do użytku centrum handlowe Premium Park Prudnik[51].

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Lubrza jest miejscowością zbudowaną na wzorcach owalniczych, czyli wokół dawnego, centralnego placu w kształcie wrzeciona. Dawny plac zamykają ulice Wolności i Nowej Naprawy, kiedyś teren między nimi nie był zabudowany. Jest to przykład miejscowości obronnej, do której można było wejść tylko w wyznaczonych miejscach[8].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Według danych GUS z 2011, Lubrza miała 985 mieszkańców (102. miejsce wśród wsi w województwie opolskim), co czyni ją największą wsią gminy Lubrza[52].

Mieszkańcy Lubrzy stanowią około 1,72% populacji powiatu prudnickiego, co stanowi 0,09% populacji województwa opolskiego.

Lubrza podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku[53].

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 985 100 500 50,8 485 49,2

Liczba mieszkańców wsi[edytuj | edytuj kod]

Liczba mieszkańców


Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[62]:

  • Neogotycki kościół pod wezwaniem św. Jakuba Starszego powstał w latach 1797–1798 (1800).
  • Renesansowa wieża kościelna z 1600 r. o wysokości 38 m (zw. wieżą Piotra Włosta), na której zostały zawieszone dwa dzwony, jeden z 1503, a drugi 1555 roku.
  • Kapliczki:
    • Nowej Naprawy 44 z 1812 roku,
    • Nowej Naprawy 54 z drugiej połowy XIX wieku,
    • Wolności 65 z pierwszej połowy XIX wieku,
    • Wolności 75 z pierwszej połowy XIX wieku.

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Lubrzy chronione są ponadto[63]:

  • układ ruralistyczny, z 1 poł. XIII w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy, ul. Nowej Naprawy 36, z 2 poł. XIX w.
  • budynek gospodarczy, ul. Nowej Naprawy 38, z XIX/XX w.
  • budynek gospodarczy, ul. Nowej Naprawy 40, z XIX/XX w.
  • budynek mieszkalny, ul. Nowej Naprawy 47, z l. 20-30. XX w.
  • dom mieszkalny, ul. Nowej Naprawy 68, z 1 ćw. XX w.
  • ulica Wolności, z XIII w.
  • budynek mieszkalny, ul. Wolności 48, z l. 20/30. XX w.
  • budynek mieszkalny, ul. Wolności 50, z l. 30. XX w.
  • budynek, ob. przedszkole, ul. Wolności 54, z l. 30. XX w.
  • budynek mieszkalny, ul. Wolności 60, z kon. XIX; l. 30. XX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy, ul. Wolności 72, z 1 ćw. XX w.
  • plebania, ul. Wolności 75, z XIX/XX w.
  • budynek gospodarczy/produkcyjny, ul. Wolności 82, z l. 20-30. XX w.
  • budynek mieszkalno-gospodarczy, ul. Wolności 117, z XIX/XX w.
  • budynek mieszkalny, ul. Wolności 131, z l. 20. XX w.
  • zespół kościoła
    • cmentarz, z XVIII/XIX w.
    • kaplica cmentarna, z 1 ćw. XX w.
    • mur, z XVIII/XIX w.
  • Kościół św. Jakuba Starszego
    Kościół św. Jakuba Starszego
  • Kapliczka przydrożna (ul. Nowej Naprawy 44)
    Kapliczka przydrożna (ul. Nowej Naprawy 44)
  • Kapliczka przydrożna (ul. Nowej Naprawy 54)
    Kapliczka przydrożna (ul. Nowej Naprawy 54)
  • Kapliczka przydrożna (ul. Nowej Naprawy 65)
    Kapliczka przydrożna (ul. Nowej Naprawy 65)
  • Kapliczka przydrożna (ul. Wolności 75)
    Kapliczka przydrożna (ul. Wolności 75)
  • Zagroda (ul. Wolności 31)
    Zagroda (ul. Wolności 31)
  • Zagroda (ul. Wolności 53)
    Zagroda (ul. Wolności 53)
  • Plebania
    Plebania

Gospodarka[edytuj | edytuj kod]

Premium Park

Przy ul. Zielonej 1 w Lubrzy znajduje się Zakład Energetyki Cieplnej Prudnik Sp. z o.o.[64].

W granicach sołectwa Lubrza, w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowań Prudnika, znajduje się centrum handlowe Premium Park[65]. Jest to jeden z największych obiektów tego typu na południu województwa opolskiego, ulokowały się w nim m.in. marki: 4F, KiK, TEDi, Martes Sport, Monnari Trade, Neonet, Pepco, Smyk, Biedronka, CCC, Deichmann, Sinsay, McDonald’s, Shell, Rossmann, Bricomarché[66].

Lubrza wraz z całą gminą podlega pod inspektorat ZUS w Prudniku[67].

Transport[edytuj | edytuj kod]

Wjazd do Lubrzy od strony Prężynki
Obwodnica Lubrzy w ciągu drogi krajowej nr 40

Transport drogowy[edytuj | edytuj kod]

Przez Lubrzę przebiegają drogi krajowe

Sieć uzupełnia droga wojewódzka

Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]

Stacja kolejowa w Lubrzy

Nieczynna stacja kolejowa w Lubrzy znajduje się przy ul. Opolskiej. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Prudniku.

Lokalni przedsiębiorcy i właściciele majątków ziemskich zawiązali w 1895 spółkę Kolej Prudnicko-Gogolińska z siedzibą w Prudniku, której celem stała się budowa linii lokalnej z Prudnika do Gogolina. Linia kolejowa nr 306 relacji Prudnik – Goglin została oddana do użytku w 1896[30]. Powódź w 1997 zniszczyła most na Odrze w Krapkowicach, uniemożliwiając dojazd do Gogolina. W 2005 ruch na linii 306 został zawieszony. Zmodernizowana do celów towarowych linia relacji Prudnik – Krapkowice została oddana do użytku w 2016[68][69]. Na bocznicy między składem militarnym w lesie koło Strzeleczek a Prudnikiem odbywa się wojskowy ruch transportowy[70].

W rejonie miejscowości przebiega linia kolejowa nr 137 łącząca Katowice z Legnicą przez Gliwice, Kędzierzyn-Koźle, Prudnik, Nysę, Świdnicę i Strzegom. Starostwo powiatu prudnickiego planuje utworzenie przystanku kolejowego w Lubrzy[71].

Transport autobusowy[edytuj | edytuj kod]

Lubrza posiada połączenia autobusowe z Białą, Dobroszewicami, Głogówkiem, Głuchołazami, Górką Prudnicką, Kędzierzynem-Koźlem, Korfantowem, Krapkowicami, Nowym Browińcem, Opolem, Prężynką, Prudnikiem, Słokowem, Strzeleczkami, Złotnikami. We wsi znajdują się cztery przystanki autobusowe – „Kościół”, „Lubrza”, „Skrz.”, „Szkoła”[72].

Transport autobusowy w Lubrzy obsługiwany był przez PKS Prudnik[73]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[74]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[75], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[76]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[77]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Lubrzy i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[78]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[79].

Transport rowerowy[edytuj | edytuj kod]

Ścieżka rowerowa z Prudnika do Mosznej w Lubrzy

W 2020 ukończono budowę ścieżki rowerowej z Prudnika do Mosznej, przedłużonej w 2021 do Zieliny[80]. Ścieżka długości ponad 20 km zaczyna się w Prudniku przy rondzie im. Stanisława Szozdy i prowadzi wzdłuż dróg wojewódzkich nr 414 i 409 przez Lubrzę, Dobroszewice, Białą, Krobusz, Dębinę i Moszną[81], kończąc się w Zielinie[80].

Oświata[edytuj | edytuj kod]

Zespół Publicznych Szkół w Lubrzy (2015)

W Lubrzy przy ul. Szkolnej 22 znajduje się szkoła podstawowa (dawny Zespół Publicznych Szkół), a przy ul. Wolności 54 Gminne Przedszkole Publiczne[82].

Kultura[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajduje się także Gminna Biblioteka Publiczna[83] oraz Gminny Ośrodek Kultury z siedzibą przy ul. Wolności 73[84].

Religia[edytuj | edytuj kod]

W Lubrzy znajduje się katolicki kościół św. Jakuba Starszego, który jest siedzibą parafii św. Jakuba Starszego (dekanat Prudnik)[85].

Sport[edytuj | edytuj kod]

Boisko LZS Lubrza

We wsi funkcjonuje powstały w 1948 roku klub piłkarski LZS Lubrza[86], który obecnie gra w klasie A, w grupie Opole IV[87]. Z dniem 8 lipca 2019 klub LZS Lubrza przejął LZS Niemysłowice–Dębowiec[88].

W Lubrzy znajduje się boisko sportowe, które zostało oddane do użytku 16 sierpnia 2014[89][90][91].

11 lipca 2012 przez Lubrzę przebiegała trasa wyścigu Tour de Pologne[92].

Polityka[edytuj | edytuj kod]

Urząd Gminy w Lubrzy

Lubrza jest siedzibą gminy wiejskiej. Zgodnie z ustawą o samorządach z 1990 roku, gmina posiada Wójta Gminy – organ władzy wykonawczej i Radę Gminy – organ władzy stanowiącej i kontrolnej. Rada Gminy w Lubrzy jest organem stanowiącym i kontrolnym gminy. W jej skład wchodzi 15 radnych, obradujących na sesjach zwoływanych przez jej przewodniczącego[93]. W wyborach samorządowych w 2018 na urząd wójta został wybrany Mariusz Kozaczek[94]. Siedzibą władz jest Urząd Gminy w Lubrzy przy ul. Wolności 73[95].

Radni Gminy Lubrza wybrani w wyborach samorządowych w 2018[94]:

  • Prawo i Sprawiedliwość (8 mandatów) – Michał Janicki, Dariusz Poremba, Joanna Wloka, Andrzej Gąsior, Czesława Antoszczyszyn, Sebastian Talaga, Krzysztof Orzech, Waldemar Tutak
  • Polskie Stronnictwo Ludowe (7 mandatów) – Anna Kiebzak, Marek Łój, Marian Gul, Andrzej Karmelita, Stanisław Aleksandrowicz, Elżbieta Szwadowska, Michał Iżyk

Wybory i referenda[edytuj | edytuj kod]

W Urzędzie Gminy w Lubrzy swoją siedzibę ma Obwodowa Komisja Wyborcza, do której należy sołectwo Lubrza. W referendum w 2003 mieszkańcy Lubrzy opowiedzieli się za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej[96].

W wyborach parlamentarnych do Sejmu w 2005 we wsi najwięcej głosów zdobyła Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej[97]. W 2007 i 2011 w Lubrzy zwyciężyła Platforma Obywatelska[98][99]. W 2015 i 2019 we wsi wygrało Prawo i Sprawiedliwość[100][101]. W 2023 łącznie większość głosów zdobyły partie: Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga, Nowa Lewica[102].

W wyborach prezydenckich w 2005 mieszkańcy Lubrzy opowiedzieli się za Donaldem Tuskiem[103], w 2010 i 2015 za Bronisławem Komorowskim[104][105], w 2020 za Rafałem Trzaskowskim[106].

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Lubrzy[107].

12 lipca 2010, w ramach organizowanego w Prudniku VI Europejskiego Tygodnia Turystyki Rowerowej, w którym wzięli udział rowerzyści z całej Europy, przez Lubrzę prowadziła trasa „Szlakiem Pielgrzyma”[108].

Szlaki rowerowe[edytuj | edytuj kod]

Przez Lubrzę prowadzi szlak rowerowy[109]:

Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Lubrzy działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, włączona w krajowy system ratowniczo-gaśniczy[110].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 8 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku[111].

Ludzie urodzeni w Lubrzy[edytuj | edytuj kod]

 Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Lubrzy (województwo opolskie).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70492
  2. ↑ a b c d Tomasz Malinowski: Liczba mieszkańców Gminy Lubrza – Urząd Gminy w Lubrzy. Urząd Gminy w Lubrzy, 2013-03-05. [dostęp 2014-06-26]. (pol.).
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 682 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ a b c Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
  5. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  7. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-02-25].
  8. ↑ a b Andrzej Dereń, Lubrza z lotu drona [online] [dostęp 2020-02-25] (pol.).
  9. ↑ Dokumentacja geotechniczna
  10. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  11. ↑ Klimat: Lubrza: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-02-20].
  12. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
  13. ↑ Knie 1830 ↓, s. 422.
  14. ↑ a b Triest 1865 ↓, s. 1049.
  15. ↑ Niemiecka tolerancja?, „Polonia”, Władysław Zabawski, Wojciech Korfanty – redaktorzy naczelni, 55, Katowice: Śląskie Zakłady Graficzne i Wydawnicze „Polonia” Spółka Akcyjna, 25 lutego 1929, s. 3.
  16. ↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. VI, L-Ma, hasło „Lubrza (1)”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2005, s. 223. ISBN 83-88866-26-5.
  17. ↑ a b Historia [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-02-25] (pol.).
  18. ↑ Lubrza.... [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-02-25] (pol.).
  19. ↑ Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2020-02-25].
  20. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 13.
  21. ↑ Roman Sękowski, Stosunki społeczne na wsiach księstw opolskiego i raciborskiego w epoce Habsburgów (XVI–XVII wiek) w świetle aktów prawnych i akt sądowych: Materiały, Chorzów: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Państwowego Instytutu Badawczego, 2016, s. 319, ISBN 978-83-941769-2-1.
  22. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  23. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  24. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 287.
  25. ↑ Powiat prudnicki z perspektywy roku 1784 [online], hkknos.eu [dostęp 2023-11-08] (pol.).
  26. ↑ Historia parafii pw. św. Jakuba Starszego w Lubrzy [online], opolskie.regiopedia.pl [dostęp 2023-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-01].
  27. ↑ 951 Leuber (Lubrza) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 17 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  28. ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom V - wynik wyszukiwania - DIR [online], dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-03-16].
  29. ↑ Historia linii Gogolin-Prudnik. bluefish.foxnet.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-02-24)].
  30. ↑ a b Kasza 2020 ↓, s. 105.
  31. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 72.
  32. ↑ Józef Mycak, Ewakuacja więźniów oświęcimskich przez teren powiatu prudnickiego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2 (106), czerwiec 1978, s. 52.
  33. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 78.
  34. ↑ Kasza 2020 ↓, s. 47.
  35. ↑ Andrzej Hanich, Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945-1946, Opole: Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski, 2009, s. 337.
  36. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  37. ↑ Tomasz Kapica, Jak górale założyli Nową Naprawę [online], Nowa Trybuna Opolska, 25 kwietnia 2015 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
  38. ↑ Odrodzona Naprawa, „Trybuna Robotnicza”, 90 (97), Katowice: Komitet Wojewódzki Polskiej Partii Robotniczej, 26 maja 1945, s. 3.
  39. ↑ Nowa Naprawa czy Lubrza?, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 1, Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 25 grudnia 1945, s. 4.
  40. ↑ Antoni Weigt, Mama, tata i mistrzyni świata, „Tygodnik Prudnicki”, 51 (164), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 grudnia 1933, s. 3, ISSN 1231-904X.
  41. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  42. ↑ Prądnik – Powstają Gminne Rady Narodowe, „Nasz Głos”, Kazimierz Kanwiszer – redaktor naczelny, 17 (34), Prądnik [Prudnik]: Spółdzielnia Wydawnicza „Promień”, 20 października 1946, s. 3.
  43. ↑ Śląsk: księga adresowa województwa śląskiego, Katowice: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza Prasa, 1949, s. 190.
  44. ↑ RSW „Świt” w Lubrzy podsumowała wyniki rocznej pracy, „Trybuna Opolska”, Aleksander Masiewicki – redaktor naczelny, 306, Opole: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”, 23 grudnia 1952, s. 3.
  45. ↑ Zespół Publicznych Szkół w Lubrzy [online], szkolalubrza.pl [dostęp 2020-03-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-02-21].
  46. ↑ Ryszard Nowak, Wsie odcięte od świata, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (861), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2007, s. 14, ISSN 1231-904X.
  47. ↑ Lubrza [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 20 lipca 2020 [dostęp 2023-05-30] (pol.).
  48. ↑ Marek Karp, Szok w remizie, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 45 (1245), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 5 listopada 2014, s. 24, ISSN 1231-904X.
  49. ↑ Damian Moskal, W hołdzie dawnym mieszkańcom Lubrzy [online], Prudnik24, 28 listopada 2015 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
  50. ↑ Krzysztof Strauchmann, Powódź w Lubrzy. Wójt: Nie jesteśmy w stanie nic zrobić [online], Nowa Trybuna Opolska, 14 października 2020 [dostęp 2023-06-29] (pol.).
  51. ↑ Park handlowy już otwarty. [dostęp 2022-12-06].
  52. ↑ a b c d e Wieś Lubrza w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-02-20], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  53. ↑ Czy wiesz, że..., [w:] Andrzej Dereń, Polska bardziej polska, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza ANEKS, 8 grudnia 2004, ISSN 1231-904X.
  54. ↑ Erdbeschreibung der Preußischen Monarchie, Hemmerde & Schwetschke, 1793 [dostęp 2020-03-16] (niem.).
  55. ↑ Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., wyd. 2, Breslau: Graß, Barth und Comp., 1845, s. 363 (niem.).
  56. ↑ a b Felix Hrsg Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien. Zweite Hälfte, Wilh[elm] Gottl[ieb] Korn, 1865 [dostęp 2020-02-27].
  57. ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de [online], www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-02-27].
  58. ↑ Leuber, Neustadt, Oppeln, Schlesien, Preussen [online], www.meyersgaz.org [dostęp 2020-02-20].
  59. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt [online], treemagic.org [dostęp 2020-02-20].
  60. ↑ Miejscowości powiatu prudnickiego – HKKNOS [online] [dostęp 2020-02-20] (pol.).
  61. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 216.
  62. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 109–110. [dostęp 2020-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-27)].
  63. ↑ Gminna Ewidencja Zabytków – tabela zbiorcza [online], bip.lubrza.opole.pl, 19 lutego 2021 [dostęp 2023-02-10].
  64. ↑ Kontakt [online], www.zecp.com.pl [dostęp 2020-03-16].
  65. ↑ Andrzej Dereń, Znamy datę otwarcia Premium Park Lubrza! [online], Teraz Prudnik!, 13 października 2021 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  66. ↑ Premium Park w Lubrzy w nowych rękach [online], Rzeczpospolita, 3 stycznia 2022 [dostęp 2023-04-27] (pol.).
  67. ↑ ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17] (pol.).
  68. ↑ Maciej Dobrzański: Pociągi wracają na linię Prudnik-Krapkowice. prudnik24.pl, 2016-08-03. [dostęp 2019-03-02]. (pol.).
  69. ↑ Radosław Dimitrow: Linia kolejowa Krapkowice – Prudnik wyremontowana. Ale pociągi pasażerskie tędy nie pojadą. nto.pl, 2016-08-30. [dostęp 2020-02-15]. (pol.).
  70. ↑ Wielkie ćwiczenia. Nam niedogodności nie grożą, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 8 (1722), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 21 lutego 2024, s. 6, ISSN 1231-904X.
  71. ↑ Agata Gwóźdź, Powiat prudnicki będzie się starać o utworzenie dwóch przystanków kolejowych [online], radiopark.fm, 23 lutego 2022 [dostęp 2023-06-29].
  72. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Lubrza, gm. Lubrza [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-17].
  73. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  74. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  75. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  76. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  77. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  78. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  79. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  80. ↑ a b Andrzej Dereń, Dalej, niż do Mosznej [online], Teraz Prudnik!, 20 czerwca 2021 [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  81. ↑ Ścieżka rowerowa Prudnik-Moszna [online], visitopolskie.pl [dostęp 2024-04-26] (pol.).
  82. ↑ Witamy – Gminne Przedszkole Publiczne w Lubrzy [online], gpplubrza.pl [dostęp 2020-02-20].
  83. ↑ Biblioteka Lubrza - Gminny Ośrodek Kultury w Lubrzy [online], www.goklubrza.pl [dostęp 2020-03-16].
  84. ↑ GOK [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2020-03-16] (pol.).
  85. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-01] (pol.).
  86. ↑ Historyczne chwile – LZS Lubrza [online], lzslubrza.futbolowo.pl [dostęp 2019-09-13].
  87. ↑ Skarb – Sudety LZS Lubrza [online], www.90minut.pl [dostęp 2019-09-13].
  88. ↑ M.Mackowiak, LZS Lubrza przejmuje LZS Niemysłowice-Dębowiec. [online] [dostęp 2019-09-13] (pol.).
  89. ↑ Kopią piłkę na nowym boisku [online], Prudnik24, 21 sierpnia 2014 [dostęp 2019-09-13] (pol.).
  90. ↑ Otwarcie boiska Lubrza 16.08.2014 – Urząd Gminy w Lubrzy [online], lubrza.opole.pl [dostęp 2019-09-13].
  91. ↑ Boisko – LZS Lubrza [online], lzslubrza.futbolowo.pl [dostęp 2019-09-13].
  92. ↑ Światowe gwiazdy w Prudniku i Białej, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1123), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 4 lipca 2012, s. 8, ISSN 1231-904X.
  93. ↑ Statut Gminy - Urząd Gminy w Lubrzy [online], bip.lubrza.opole.pl [dostęp 2020-03-16].
  94. ↑ a b Adam Myśków, OFICJALNE wyniki wyborów w powiecie prudnickim [online] [dostęp 2020-03-16] (pol.).
  95. ↑ Konsultacje społeczne - Urząd Gminy w Lubrzy [online], bip.lubrza.opole.pl [dostęp 2020-03-16].
  96. ↑ Serwis PKW – Referendum 2003. [dostęp 2023-10-17].
  97. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005 (parlament). [dostęp 2023-10-17].
  98. ↑ Serwis PKW – Wybory 2007. [dostęp 2023-10-17].
  99. ↑ Serwis PKW – Wybory 2011. [dostęp 2023-10-17].
  100. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015 (parlament). [dostęp 2023-10-17].
  101. ↑ Serwis PKW – Wybory 2019. [dostęp 2023-10-17].
  102. ↑ Serwis PKW – Wybory 2023. [dostęp 2023-10-17].
  103. ↑ Serwis PKW – Wybory 2005 (prezydent). [dostęp 2023-10-17].
  104. ↑ Serwis PKW – Wybory 2010. [dostęp 2023-10-17].
  105. ↑ Serwis PKW – Wybory 2015 (prezydent). [dostęp 2023-10-17].
  106. ↑ Serwis PKW – Wybory 2020. [dostęp 2023-10-17].
  107. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  108. ↑ Trasy rowerowe VI ETTR w Prudniku, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 27 (1019), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 7 lipca 2010, s. 20–21, ISSN 1231-904X.
  109. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  110. ↑ Wykaz jednostek OSP włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego – stan na 01.12.2023 [online], Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  111. ↑ Komenda Powiatowa Policji w Prudniku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Lubrza
Wsie
Osada
Integralne
części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lubrza_(województwo_opolskie)&oldid=73624732”