Przejdź do zawartości

Morąg: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne redakcyjne
Linia 58: Linia 58:
Obok zamku powstała osada, która w 1327 otrzymała [[prawa miejskie]] (na prawie chełmińskim, uposażona w 108 włók, zasadźcą był sołtys ''Piotr Sumpf''). Miasto ulokowano w dogodnych warunkach terenowych, ułatwiających obronę. Od strony południowej dostępu broniło Jezioro Morąskie (obecnie [[Rozlewisko Morąskie]]), od zachodu – strumień zwany Młyńskim, od strony północnej znajdował się Staw Młyński, natomiast ze strony wschodniej wykopano dwa rowy wypełnione wodą. Na przełomie XIV i XV wieku miasto otoczono murami. Miasto zbudowano na planie czworokąta. Od szczytu południowo-wschodniego stanął kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła wraz z okazałą wieżą. Budowę kościoła zakończono w 1331. Na środku rynku zbudowano [[ratusz]] (gotycki, najprawdopodobniej już w XV w.). W murach znalazły się trzy bramy: ostródzka (wschodnia), pasłęcka (zachodnia)
Obok zamku powstała osada, która w 1327 otrzymała [[prawa miejskie]] (na prawie chełmińskim, uposażona w 108 włók, zasadźcą był sołtys ''Piotr Sumpf''). Miasto ulokowano w dogodnych warunkach terenowych, ułatwiających obronę. Od strony południowej dostępu broniło Jezioro Morąskie (obecnie [[Rozlewisko Morąskie]]), od zachodu – strumień zwany Młyńskim, od strony północnej znajdował się Staw Młyński, natomiast ze strony wschodniej wykopano dwa rowy wypełnione wodą. Na przełomie XIV i XV wieku miasto otoczono murami. Miasto zbudowano na planie czworokąta. Od szczytu południowo-wschodniego stanął kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła wraz z okazałą wieżą. Budowę kościoła zakończono w 1331. Na środku rynku zbudowano [[ratusz]] (gotycki, najprawdopodobniej już w XV w.). W murach znalazły się trzy bramy: ostródzka (wschodnia), pasłęcka (zachodnia)


W 1410 Morąg został zajęty przez wojska [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]], które z [[Grunwald (wieś w województwie warmińsko-mazurskim)|Grunwaldu]] kierowały się na [[Malbork]]. W czasie wojny polsko-krzyżackiej (nazywanej „głodową”), w 1414 miasto zostało spalone. Od 1440 Morąg należał do antykrzyżackiego [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. W 1454 Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo Zakonowi i poddał Prusy królowi polskiemu. Związkowcy opanowali zamek w Morągu przed 22 lutego 1454, a w czerwcu tego roku w [[Elbląg]]u miasto złożyło hołd [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]]. W 1461 miasto zajęte zostało przez wojska Zakonu.
W 1410 Morąg został zajęty przez wojska [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełły]], które z [[Grunwald (wieś w województwie warmińsko-mazurskim)|Grunwaldu]] kierowały się na [[Malbork]]. W czasie wojny polsko-krzyżackiej (nazywanej „głodową”), w 1414 miasto zostało spalone. Od 1440 Morąg był członkiem antykrzyżackiego [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]]. W 1454 Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo Zakonowi i poddał Prusy królowi polskiemu. Związkowcy opanowali zamek w Morągu przed 22 lutego 1454, a w czerwcu tego roku w [[Elbląg]]u miasto złożyło hołd [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi Jagiellończykowi]]. W 1461 miasto zajęte zostało przez wojska Zakonu.


Po [[wojna trzynastoletnia|wojnie trzynastoletniej]], od 1466, miasto było częścią ziem [[Prusy Zakonne|Prus Zakonnych]], które stanowiły [[lenno]] Polski. W Morągu (prawdopodobnie na morąskim zamku) zmarł wielki mistrz zakonu krzyżackiego [[Henryk VI Reuss von Plauen]] (zm. 1470).
Po [[wojna trzynastoletnia|wojnie trzynastoletniej]], od 1466, miasto było częścią ziem [[Prusy Zakonne|Prus Zakonnych]], które stanowiły [[lenno]] Polski. W Morągu (prawdopodobnie na morąskim zamku) zmarł wielki mistrz zakonu krzyżackiego [[Henryk VI Reuss von Plauen]] (zm. 1470).


Po [[sekularyzacja|sekularyzacji]] w 1525 Morąg należał do [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Po zniesieniu urzędu wójtów krzyżackich, od 1525, Morąg był siedzibą starosty książęcego (sprawował władzę administracyjną nad okręgiem Morąga i [[Miłakowo|Miłakowa]]). Zamek krzyżacki został wtedy częściowo rozebrany, a pozyskane w ten sposób materiały wsparły budowę [[Pałac w Morągu|pałacu Dohnów]]. Miasto przez następne stulecia należało do [[Prusy (państwo)|państwa pruskiego]]. W XVII w. w czasie przemarszu wojsk szwedzkich miasto poniosło znaczne straty. W 1656 żołnierze szwedzcy w celach rabunkowych rozbijali nawet trumny, grabiąc kosztowności i odzież ze zwłok<ref name="nieuwazny">Publikacja wydana w 2007 roku na zlecenie Urzędu Miejskiego w Morągu dla upamiętnienia 200 rocznicy bitwy pod Morągiem kampanii napoleońskiej 1807. Dr Andrzej Nieuważny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademia Humanistyczna w Pułtusku.</ref>. Także pożar z 1697 przyniósł zniszczenia, m.in. częściowo zniszczony został ratusz i zameczek Dohnów, spłonęło Polskie Przedmieście. Odbudowa miasta zajęła około 50 lat.
Po [[sekularyzacja|sekularyzacji]] w 1525 Morąg należał do [[Prusy Książęce|Prus Książęcych]]. Po zniesieniu urzędu wójtów krzyżackich, od 1525, Morąg był siedzibą starosty książęcego (sprawował władzę administracyjną nad okręgiem Morąga i [[Miłakowo|Miłakowa]]). Zamek krzyżacki został wtedy częściowo rozebrany, a pozyskane w ten sposób materiały zostały wykorzystane do budowy [[Pałac w Morągu|pałacu Dohnów]]. Miasto przez następne stulecia należało do [[Prusy (państwo)|państwa pruskiego]]. W XVII w. w czasie przemarszu wojsk szwedzkich miasto poniosło znaczne straty. W 1656 żołnierze szwedzcy w celach rabunkowych rozbijali nawet trumny, grabiąc kosztowności i odzież ze zwłok<ref name="nieuwazny">Publikacja wydana w 2007 roku na zlecenie Urzędu Miejskiego w Morągu dla upamiętnienia 200 rocznicy bitwy pod Morągiem kampanii napoleońskiej 1807. Dr Andrzej Nieuważny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademia Humanistyczna w Pułtusku.</ref>. Także pożar z 1697 przyniósł zniszczenia, m.in. częściowo zniszczony został ratusz i zameczek Dohnów, spłonęło Polskie Przedmieście. Odbudowa miasta zajęła około 50 lat.


W latach 1758-1762 Morąg był okupowany przez wojska rosyjskie.
W latach 1758-1762 Morąg był okupowany przez wojska rosyjskie.
Linia 70: Linia 70:
Prawdopodobnie w Morągu przebywał również generał [[Jan Henryk Dąbrowski]]. Wojska napoleońskie ponownie przeszły przez miasto w 1812. Wtedy też doszło do zatargu mieszczan z żołnierzami armii francuskiej (napoleoński marszałek pisemnie domagał się ukarania winnych mieszczan, grożąc zniszczeniem miasta)<ref name="zdziejow" />. Pożary z lat 1822, 1848, 1858 i 1868 poczyniły mniejsze lub większe zniszczenia w Morągu.
Prawdopodobnie w Morągu przebywał również generał [[Jan Henryk Dąbrowski]]. Wojska napoleońskie ponownie przeszły przez miasto w 1812. Wtedy też doszło do zatargu mieszczan z żołnierzami armii francuskiej (napoleoński marszałek pisemnie domagał się ukarania winnych mieszczan, grożąc zniszczeniem miasta)<ref name="zdziejow" />. Pożary z lat 1822, 1848, 1858 i 1868 poczyniły mniejsze lub większe zniszczenia w Morągu.


Od XVIII wieku miasto było siedzibą powiatu. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w granicach Polski było do 1975 roku siedzibą [[powiat morąski|powiatu morąskiego]].
Od XVIII wieku miasto było siedzibą powiatu. W dniu 23 stycznia 1945 roku miasto zostało zdobyte przez 10 korpus pancerny Armii Czerwonej, jednak w wyniku walk zostało poważnie zniszczone śródmieście. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] w granicach Polski. Do 1975 roku było siedzibą [[powiat morąski|powiatu morąskiego]].


Do końca [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w mieście istniał [[zbór]] [[Baptyzm|baptystyczny]], który posiadał kościół przy Reibnitzweg 4 (obecnie: ul. Kajki 4)<ref>http://morag.ccbar.pl/index.php/component/content/article/11-strona-gowna/85-stosunki-wyznaniowe.html Wzmianka na witrynie poświęconej historii Morąga (dostęp: 3 sierpnia 2014 r.).].</ref>
Do końca [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w mieście istniał [[zbór]] [[Baptyzm|baptystyczny]], który posiadał kościół przy Reibnitzweg 4 (obecnie: ul. Kajki 4)<ref>http://morag.ccbar.pl/index.php/component/content/article/11-strona-gowna/85-stosunki-wyznaniowe.html Wzmianka na witrynie poświęconej historii Morąga (dostęp: 3 sierpnia 2014 r.).].</ref>
Linia 93: Linia 93:
[[Plik:Morąg, ratusz.JPG|thumb|left|Gotycki [[Ratusz w Morągu|ratusz]]]]
[[Plik:Morąg, ratusz.JPG|thumb|left|Gotycki [[Ratusz w Morągu|ratusz]]]]
* Gotycki [[Ratusz w Morągu|ratusz]], zbudowany 1444 r. Zniszczony w późniejszych pożarach, poddany renowacji i przywrócony do użytkowania. Obecnie (2009 r.) mieszczą się w nim siedziby organizacji pozarządowych.
* Gotycki [[Ratusz w Morągu|ratusz]], zbudowany 1444 r. Zniszczony w późniejszych pożarach, poddany renowacji i przywrócony do użytkowania. Obecnie (2009 r.) mieszczą się w nim siedziby organizacji pozarządowych.
* [[Pałac w Morągu|Pałac Dohnów]] zbudowany w latach 1562-1571 r. przez Achacego Dohnę, przebudowany w 1717-19, zniszczony w czasie wojny, odbudowany po wojnie, obecnie mieści się w nim Muzeum Warmii i Mazur im. J. G. Herdera.
* [[Pałac w Morągu|Pałac Dohnów]] zbudowany w latach 1562-1571 r. przez Achacego Dohnę, przebudowany w stylu barokowym w latach 1717-19. Zniszczony w 1945 roku i odbudowany w latach 70. XX wieku. Obecnie mieści się w nim Muzeum Warmii i Mazur im. J. G. Herdera.
* Fragmenty murów i baszt z XIV w.
* Fragmenty miejskich murów obronnych i baszt z XIV wieku
* Pozostałości [[Zamek w Morągu|zamku]] krzyżackiego rozebranego w 1815 r. obecnie (2009 r.) w trakcie odbudowy.
* Pozostałości [[Zamek w Morągu|zamku]] krzyżackiego rozebranego w 1815 r. Obecnie w trakcie odbudowy i udostępniony do zwiedzania.
* Gotycki [[Kościół św. św. Piotra i Pawła w Morągu|kościół parafialny pw. św. św. Piotra i Pawła]] z 1303-1331 r.
* Gotycki [[Kościół św. św. Piotra i Pawła w Morągu|kościół parafialny pw. św. św. Piotra i Pawła]] z 1303-1331 r.
* Zabytkowe wieże ciśnień
* Zabytkowe wieże ciśnień

Wersja z 15:24, 19 lip 2016

Szablon:POL miasto infobox Morąg (niem. Mohrungen, prus. Marangan) – miasto w woj. warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Morąg.

Według danych z 26 lipca 2013 r. miasto miało 15 458 mieszkańców[1].

Leży w historycznej krainie Pogezania i na terenie określanym od XVI wieku jako Prusy Górne (niem. Oberland). W czasach najdawniejszych zamieszkiwało te ziemie plemię staropruskich Pogezan. Dawniej siedziba powiatu morąskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. olsztyńskiego.

Od północnego wschodu Morąg graniczy z jeziorem Skiertąg, z południowego zachodu znajduje się tzw. „Rozlewisko Morąskie” z ostoją ptactwa wodnego. Gniazduje na niej około 150 gatunków ptaków[2], w tym między innymi: kania rdzawa, kania czarna, orlik krzykliwy, trzmielojad, błotniak zbożowy, bielik, krogulec i kobuz[3].

Nazwa miasta

Jezioro Skiertąg
Rozlewisko Morąg

Nazwa miasta w dokumentach, począwszy od średniowiecza, zapisywana była różnie: Moring, Moringen, Merinck, Maronis, Marung, Morung, Morungen, Mohrungen (ostatnia nazwa obowiązywała do 1945). Istnieją hipotezy, że nazwa ta pochodzi od pruskiej nazwy jeziora: Mawrin, Maurin lub Morin (taką interpretację sformułował anonimowy autor dodatku do kroniki Piotra z Dusburga z w. XIV)[4]. Weyde – autor niemieckiej monografii o Morągu – wysunął hipotezę, że nazwę nadali pierwsi mieszkańcy miasta, którzy przybyli z południowego Harzu (leży tam miasto Mohrungen, dawniej Morungen). Brak jest jednakże informacji w źródłach, że osadnictwo na tereny Prus kierowano w wieku XIII i XIV właśnie z rejonów Harzu. Z całą pewnością nazwa miasta jest pochodzenia pruskiego, na co wskazuje sufiks „-ąg” (podobnie jak w nazwach Elbląg, Bartąg, Wadąg, Skiertąg i in.). Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 7 maja 1946[5].

Historia

Zachowane przebudowane skrzydło zamku krzyżackiego (XIV w.)
Stare Miasto w Morągu
Kościół św. św. Piotra i Pawła (XIV w.)

Około 1280 r., po zdobyciu Pogezanii, Krzyżacy rozpoczęli tu budowę drewnianej strażnicy, nad osuszonym później Jeziorem Morąskim. Zamek wzniesiono prawdopodobnie na miejscu dawnej pruskiej osady Morina. Zamek ten stał się z czasem siedzibą krzyżackich urzędników – wójtów.

Obok zamku powstała osada, która w 1327 otrzymała prawa miejskie (na prawie chełmińskim, uposażona w 108 włók, zasadźcą był sołtys Piotr Sumpf). Miasto ulokowano w dogodnych warunkach terenowych, ułatwiających obronę. Od strony południowej dostępu broniło Jezioro Morąskie (obecnie Rozlewisko Morąskie), od zachodu – strumień zwany Młyńskim, od strony północnej znajdował się Staw Młyński, natomiast ze strony wschodniej wykopano dwa rowy wypełnione wodą. Na przełomie XIV i XV wieku miasto otoczono murami. Miasto zbudowano na planie czworokąta. Od szczytu południowo-wschodniego stanął kościół parafialny pod wezwaniem św. Piotra i Pawła wraz z okazałą wieżą. Budowę kościoła zakończono w 1331. Na środku rynku zbudowano ratusz (gotycki, najprawdopodobniej już w XV w.). W murach znalazły się trzy bramy: ostródzka (wschodnia), pasłęcka (zachodnia)

W 1410 Morąg został zajęty przez wojska Władysława Jagiełły, które z Grunwaldu kierowały się na Malbork. W czasie wojny polsko-krzyżackiej (nazywanej „głodową”), w 1414 miasto zostało spalone. Od 1440 Morąg był członkiem antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W 1454 Związek Pruski wypowiedział posłuszeństwo Zakonowi i poddał Prusy królowi polskiemu. Związkowcy opanowali zamek w Morągu przed 22 lutego 1454, a w czerwcu tego roku w Elblągu miasto złożyło hołd Kazimierzowi Jagiellończykowi. W 1461 miasto zajęte zostało przez wojska Zakonu.

Po wojnie trzynastoletniej, od 1466, miasto było częścią ziem Prus Zakonnych, które stanowiły lenno Polski. W Morągu (prawdopodobnie na morąskim zamku) zmarł wielki mistrz zakonu krzyżackiego Henryk VI Reuss von Plauen (zm. 1470).

Po sekularyzacji w 1525 Morąg należał do Prus Książęcych. Po zniesieniu urzędu wójtów krzyżackich, od 1525, Morąg był siedzibą starosty książęcego (sprawował władzę administracyjną nad okręgiem Morąga i Miłakowa). Zamek krzyżacki został wtedy częściowo rozebrany, a pozyskane w ten sposób materiały zostały wykorzystane do budowy pałacu Dohnów. Miasto przez następne stulecia należało do państwa pruskiego. W XVII w. w czasie przemarszu wojsk szwedzkich miasto poniosło znaczne straty. W 1656 żołnierze szwedzcy w celach rabunkowych rozbijali nawet trumny, grabiąc kosztowności i odzież ze zwłok[6]. Także pożar z 1697 przyniósł zniszczenia, m.in. częściowo zniszczony został ratusz i zameczek Dohnów, spłonęło Polskie Przedmieście. Odbudowa miasta zajęła około 50 lat.

W latach 1758-1762 Morąg był okupowany przez wojska rosyjskie.

W 1807 miasto zajęły wojska Napoleona, stacjonował tu marszałek Bernadotte, późniejszy król Szwecji jako Karol XIV Jan i Norwegii jako Karol III.

Prawdopodobnie w Morągu przebywał również generał Jan Henryk Dąbrowski. Wojska napoleońskie ponownie przeszły przez miasto w 1812. Wtedy też doszło do zatargu mieszczan z żołnierzami armii francuskiej (napoleoński marszałek pisemnie domagał się ukarania winnych mieszczan, grożąc zniszczeniem miasta)[4]. Pożary z lat 1822, 1848, 1858 i 1868 poczyniły mniejsze lub większe zniszczenia w Morągu.

Od XVIII wieku miasto było siedzibą powiatu. W dniu 23 stycznia 1945 roku miasto zostało zdobyte przez 10 korpus pancerny Armii Czerwonej, jednak w wyniku walk zostało poważnie zniszczone śródmieście. Po II wojnie światowej w granicach Polski. Do 1975 roku było siedzibą powiatu morąskiego.

Do końca II wojny światowej w mieście istniał zbór baptystyczny, który posiadał kościół przy Reibnitzweg 4 (obecnie: ul. Kajki 4)[7]

W Morągu stacjonował 19 Dywizjon Rakiet Taktycznych oraz 16 Pomorsko-Warmińska Brygada Zmechanizowana, którą zlikwidowano z końcem 2008 r.

Od maja 2010 roku w mieście stacjonują amerykańscy żołnierze 5 batalionu wchodzącego w skład 7 pułku artylerii obrony powietrznej (Rough Riders) obsługujący bazę rakiet Patriot[8].

Ludność Morąga na przestrzeni lat

Ludność Morąga na przestrzeni lat

W 1427 r. miasto, jak i cale Prusy, nawiedziła epidemia. Brak jest informacji o liczbie ofiar w Morągu, wiadomo tylko, że w całym państwie zakonnym umarło 183 braci zakonnych, 560 księżny, 38 tys. mieszczan i szlachty, 5 tys. służby i 18 tys. dzieci[potrzebny przypis]. Z kolei w czasie epidemii w 1602 r. w Morągu czterdzieści domów objęto kwarantanną (nieskuteczną, bo mieszkańcy uciekli, roznosząc chorobę po innych miejscowościach)[potrzebny przypis]. W czasie epidemii dżumy z lat 1709-1711 w okręgu morąsko-miłakowskim zmarło 860 osób. We wsi, należącej do miasta Morąg, noszącej wówczas nazwę Stary Raj zmarli wszyscy mieszkańcy[4]. Opustoszałe domostwa zniszczały, a po wsi nie został ślad. W roku 1801 miasto liczyło 1800 mieszkańców. W roku 1850 w mieście odnotowano 3100 osób, w 1900 r. – 4025. W roku 1927, gdy miasto obchodziło sześćsetną rocznicę powstania, w Morągu było 9072 mieszkańców. W roku 1939 w Morągu było 7212 mieszkańców (wraz z wojskiem – 8373)[potrzebny przypis].

Wraz z rozrostem miasta zburzono dawne wieże oraz bramy miejskie (Brama Polska została rozebrana w 1815 r.). Mury miejskie częściowo ocalały, gdyż wykorzystano je do budowy nowych domów. W ocalałym skrzydle zamku umieszczono szkołę i sąd powiatowy.

W grudniu 2008 według GUS miasto zamieszkiwało 14 147 osób[9]. Gminę Morąg w 2010 roku zamieszkiwało 24 983 osób[10].

Ludzie związani z Morągiem

Najwybitniejszy morążanin Johann Gottfried von Herder

W Morągu pracował jako nauczyciel polski duchowny luterański, ks. Wawrzyniec Rast. Tu urodził się, mieszkał i tworzył Johann Herder, wybitny pisarz i filozof niemiecki. W Morągu urodził się także Carl Leopold Lohmeyer, niemiecki farmaceuta, autor pierwszego drukowanego przewodnika po Tatrach (wydanego w Nysie w 1842 r.)[11]. Bywał tu również Józef Ignacy Kraszewski, najpłodniejszy polski pisarz, autor Starej Baśni, który w Morągu umieścił akcję wielu swoich książek historycznych. Zmarły w Morągu Zbigniew Nienacki nawiązywał w swoich powieściach do miasta, w morąskim Ratuszu rozgrywa się ważny wątek powieści Pan Samochodzik i Niewidzialni.

Zabytki

Gotycki ratusz
  • Gotycki ratusz, zbudowany 1444 r. Zniszczony w późniejszych pożarach, poddany renowacji i przywrócony do użytkowania. Obecnie (2009 r.) mieszczą się w nim siedziby organizacji pozarządowych.
  • Pałac Dohnów zbudowany w latach 1562-1571 r. przez Achacego Dohnę, przebudowany w stylu barokowym w latach 1717-19. Zniszczony w 1945 roku i odbudowany w latach 70. XX wieku. Obecnie mieści się w nim Muzeum Warmii i Mazur im. J. G. Herdera.
  • Fragmenty miejskich murów obronnych i baszt z XIV wieku
  • Pozostałości zamku krzyżackiego rozebranego w 1815 r. Obecnie w trakcie odbudowy i udostępniony do zwiedzania.
  • Gotycki kościół parafialny pw. św. św. Piotra i Pawła z 1303-1331 r.
  • Zabytkowe wieże ciśnień
  • cerkiew prawosławna św. Włodzimierza z około 1920? roku
  • cmentarz żydowski założony w XIX wieku

Geografia

Rycina przedstawiająca panoramę Morąga

Położenie Morąga na szlaku komunikacyjnym oraz bliskość Polski, spowodowała napływ ludności polskiej do miasta już od wieku XVI. W wieku XVII Bramę Ostródzką zwano także Bramą Polską, natomiast przedmieście, które powstała za tą bramą (wzdłuż drogi do Ostródy i Olsztyna) nazywane było Polskim Przedmieściem.

W roku 1867 prywatny właściciel – za zgodą władz miasta – osuszył Jezioro Morąskie, znajdujące się z południowej strony miasta. Tym samym powstało Rozlewisko Morąskie.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Stowarzyszenia i fundacje

  • Lokalna Organizacja Turystyczna „Kraina Nieodkrytych Tajemnic”
  • Fundacja Pogezania
  • Stowarzyszenie Ludności Niemieckiej Herder
  • Związek Ukraińców w Polsce oddział Morąg
  • Komenda Hufca ZHP Morąg
  • Morąscy Posiadacze Motocykli „MPM”
  • Morąskie Stowarzyszenie Motocyklowe „SZERSZEŃ”
  • Morąskie Bractwo Historyczne „MAWRIN”
  • Morąskie Stowarzyszenie Biegowe "Finisz Morąg"

Media lokalne

  • Telewizja lokalna „TV Morąg” – program emitowany w sieci telewizji kablowej Vectra
  • Tygodnik „Gazeta Morąska” – wydawany na terenie gmin Morąg, Miłakowo, Zalewo.

Wspólnoty religijne

Greckokatolicka Cerkiew pw. św. Jerzego, ul. Dąbrowskiego

Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzi Kościół rzymskokatolicki oraz Kościół Zielonoświątkowy, a także Kościół greckokatolicki i dwa zbory Świadków Jehowy korzystające z Sali Królestwa przy ul. Śląskiej 8[12][13]. Działają też ośrodki filialne Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego i Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.

Gospodarka i przemysł

Na początku XX w. z większych zakładów w Morągu był tylko tartak i fabryka beczek[4].

Banki

  • PKO Bank Polski *
  • Getin Bank
  • Millennium Bank
  • SKOK Piast
  • BGŻ BNP Paribas
  • Santander Consumer Bank
  • Pekao
  • BZ WBK
  • Eurobank

Sklepy wielkopowierzchniowe

Biedronka (3 sklepy), Rossmann, Neonet, Lidl, Pepco, POLOmarket, Textil Market, Intermarche, Lewiatan, Delikatesy Centrum, Gama, MediaExpert

Zakłady produkcyjne

SKLEJKA ul. Mazurska, TARANKO ul. Przemysłowa, LACTIMA ul. Przemysłowa, MLEKOVITA ul.Przemysłowa,

Komunikacja

 Osobny artykuł: Morąg (stacja kolejowa).

W mieście funkcjonuje oddział PKS Ostróda oraz prywatne linie autobusowe, które zapewniają częste połączenia z Olsztynem i Ostródą, rzadsze z Miłomłynem, Miłakowem, Wenecją, Zalewem, Braniewem, Ornetą, Elblągiem, Gdańskiem i innymi.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Morąga w 2014 roku [14].


Sport

Stadion miejski

W Morągu większość sportowców uprawia swoje dyscypliny w wielosekcyjnym klubie – Huragan Morąg. Klub ten zajmuje się następującymi dyscyplinami: piłka nożna, piłka koszykowa, piłka ręczna, piłka siatkowa kobiet, piłka siatkowa mężczyzn, szachy, tenis stołowy, tenis ziemny, lekkoatletyka, brydż sportowy. Sport uprawia się także w uczniowskich klubach sportowych „UKS” taekwondo, a także stowarzyszeniach np. Morąski Klub żeglarski Keja.

Od kwietnia 2013 r. działa Morąskie Stowarzyszenie Biegowe "Finisz Morąg" zrzeszające biegaczy,którego celem jest promocja aktywnego stylu życia oraz upowszechnianie biegania jako najprostszej formy ruchu. Finisz Morąg jest organizatorem wielu imprez sportowych na terenie Gminy Morąg (między innymi Grand Prix "Cztery pory roku" lub "przebiegnij kilometr zdobądź złotówkę" podczas akcji WOŚP.) MSB Finisz organizuje akcje charytatywne,wspólne treningi oraz wyjazdy na zawody sportowe.

Turystyka

Ostoja ptactwa wodnego

Baza turystyczna to głównie ośrodki wypoczynkowe i prywatne domki letniskowe na półwyspie nad jeziorem Narie, w Kretowinach, a także ośrodki wypoczynkowe i prywatne kwatery w Bogaczewie, hotele Morąg (przy miejskim stadionie), Irena (u wylotu na Olsztyn, Kretowiny), gościniec Herder (na starym mieście), Hotel Elektor oraz kwatery prywatne.

Atrakcje turystyczne

Cmentarz żołnierzy Armii radzieckiej
Renesansowy Pałac Dohnów, obecnie Muzeum im. J. G. Herdera
Armaty z wojny francusko-pruskiej 1870-1871 przed morąskim ratuszem
Jedna z wież ciśnień w Morągu

Morąskie szlaki rowerowe

szlak rowerowy czerwony szlak czerwony: długość 37,2 km. Morąg › Bogaczewo › Gulbity › Niebrzydowo Wielkie › Naryjski Młyn › Roje › Ponary › Boguchwały › Wilnowo › Lusajny Małe › Kretowiny › Dury › Morąg.
szlak rowerowy niebieski szlak niebieski: długość 36,5 km. Morąg › Raj › Lubin › Bożęcin › Ruś › Prośno › Tarda › Bartężek › Słonecznik › Wenecja › Kudypy › Jędrychówko › Morąg.
szlak rowerowy zielony szlak zielony: długość 40,3 km. Morąg › Nowy Dwór › Chojnik › Kępa Kalnicka › Kalnik › Złotna › Markowo › Strużyna › Jurki › Morąg.

Urodzeni w Morągu

Zobacz też

  1. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). , 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118. 
  2. ↑ The Green Lungs Of Poland, GMINA MORĄG, ŁUKTA, MIŁAKOWO. Białystok – Toruń – Olsztyn 2006. Wydawca: FUNDACJA ZIELONE PŁUCA POLSKI. Oprawa i druk: Interdruk.
  3. ↑ Strona internetowa Morąga.
  4. ↑ a b c d „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973.
  5. ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. nr 44, poz. 85).
  6. ↑ Publikacja wydana w 2007 roku na zlecenie Urzędu Miejskiego w Morągu dla upamiętnienia 200 rocznicy bitwy pod Morągiem kampanii napoleońskiej 1807. Dr Andrzej Nieuważny, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademia Humanistyczna w Pułtusku.
  7. ↑ http://morag.ccbar.pl/index.php/component/content/article/11-strona-gowna/85-stosunki-wyznaniowe.html Wzmianka na witrynie poświęconej historii Morąga (dostęp: 3 sierpnia 2014 r.).].
  8. ↑ Bateria Patriot jest już w Morągu. (pol.).
  9. ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska. Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2008 r.). , 2009. GUS, Departament Badań Statystycznych. Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1734-6118. (pol.). 
  10. ↑ Strona Państwowej Komisji Wyborczej.
  11. ↑ Radwańska-Paryska Zofia, Paryski Witold Henryk: Wielka encyklopedia tatrzańska, Wydawnictwo Górskie, Poronin 1995, s. 676-677, ISBN 83-7104-008-3.
  12. ↑ A. Kopiczko, Panorama wyznaniowa województwa olsztyńskiego po II wojnie światowej, ss. 63, 64.
  13. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów na oficjalnej stronie Świadków Jehowy (www.jw.org), dostęp z 2 stycznia 2015.
  14. ↑ http://www.polskawliczbach.pl/Morag, w oparciu o dane GUS.
  15. ↑ Serwis Jezioro.com.
  16. ↑ Serwis Jezioro.com.

Bibliografia

  • „Morąg – z dziejów miasta i powiatu”, Pojezierze, Olsztyn 1973.

Linki zewnętrzne

Miasta województwa warmińsko-mazurskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa warmińsko-mazurskiego

Gmina Morąg
Wsie
Osady
Osada leśna
Integralne
części wsi

Gmina Morąg

Powiat ostródzki
Miasta
Gminy miejskie
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat morąski (1945–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Morąg&oldid=46385352”