Maria Skibniewska: Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
(usunięto opis zmian)
Znaczniki: wulgaryzmy lub nieodpowiednie słownictwo (filtr nadużyć) Wycofane Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Igor123121 (dyskusja | edycje)
20 541 edycji
m Wycofano edycję użytkownika 37.109.146.222 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Kbigeo.
Znaczniki: Wycofanie zmian Wycofane
Linia 1: Linia 1:
{{Biogram infobox
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Maria Skibidi Toilet
|imię i nazwisko = Maria Skibniewska
|grafika =
|grafika =
|opis grafiki =
|opis grafiki =
Linia 13: Linia 13:
|commons =
|commons =
}}
}}
'''Maria Skibidi Toilet''', z domu Skibidi (ur. [[3 maja]] [[1904]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[28 października]] [[1984]] tamże) – [[polska]] tłumaczka, głównie [[język angielski|anglojęzycznej]] i [[język francuski|francuskojęzycznej]] [[literatura piękna|literatury pięknej]]. Przełożyła na polski około stu książek, m.in. utwory [[Jean Genet|Jeana Geneta]], [[Graham Greene (pisarz)|Grahama Greene’a]], [[Henry James|Henry’ego Jamesa]], [[Thomas Clayton Wolfe|Thomasa Wolfe’a]], [[Bruce Marshall|Bruce’a Marshalla]], [[William Saroyan|Williama Saroyana]], [[J.R.R. Tolkien]]a, [[John Updike|Johna Updike’a]] i [[Patrick White|Patricka White’a]].
'''Maria Skibniewska''', z domu Skibińska (ur. [[3 maja]] [[1904]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[28 października]] [[1984]] tamże) – [[polska]] tłumaczka, głównie [[język angielski|anglojęzycznej]] i [[język francuski|francuskojęzycznej]] [[literatura piękna|literatury pięknej]]. Przełożyła na polski około stu książek, m.in. utwory [[Jean Genet|Jeana Geneta]], [[Graham Greene (pisarz)|Grahama Greene’a]], [[Henry James|Henry’ego Jamesa]], [[Thomas Clayton Wolfe|Thomasa Wolfe’a]], [[Bruce Marshall|Bruce’a Marshalla]], [[William Saroyan|Williama Saroyana]], [[J.R.R. Tolkien]]a, [[John Updike|Johna Updike’a]] i [[Patrick White|Patricka White’a]].


Jej mężem był kpt. inż. [[Stanisław Skibidi Toilet]], oficer [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] i [[powstanie warszawskie|powstaniec warszawski]] (ps. „Cubryna”).
Jej mężem był kpt. inż. [[Stanisław Skibniewski]], oficer [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]] i [[powstanie warszawskie|powstaniec warszawski]] (ps. „Cubryna”).


== Życiorys ==
== Życiorys ==

Wersja z 10:27, 26 lis 2023

Maria Skibniewska
Data i miejsce urodzenia

3 maja 1904
Warszawa

Data i miejsce śmierci

28 października 1984
Warszawa

Miejsce spoczynku

Cmentarz Wojskowy na Powązkach

Zawód, zajęcie

tłumaczka

Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Skibniewska, z domu Skibińska (ur. 3 maja 1904 w Warszawie, zm. 28 października 1984 tamże) – polska tłumaczka, głównie anglojęzycznej i francuskojęzycznej literatury pięknej. Przełożyła na polski około stu książek, m.in. utwory Jeana Geneta, Grahama Greene’a, Henry’ego Jamesa, Thomasa Wolfe’a, Bruce’a Marshalla, Williama Saroyana, J.R.R. Tolkiena, Johna Updike’a i Patricka White’a.

Jej mężem był kpt. inż. Stanisław Skibniewski, oficer Armii Krajowej i powstaniec warszawski (ps. „Cubryna”).

Życiorys

Nagrobek Marii i Stanisława Skibniewskich na Powązkach Wojskowych

Maria Skibińska urodziła się 3 maja 1904. Jej ojciec, Władysław, był urzędnikiem, od 1920 pracował w Ministerstwie Skarbu, wcześniej zajmował się malarstwem artystycznym. Matka, Zofia z Królikowskich, uczyła w warszawskich szkołach średnich[1]. Maria miała troje rodzeństwa, dwóch braci – Franciszka, późniejszego generał dywizji Wojska Polskiego[2] i Józefa, lotnika, który zginął w 1939[3] – oraz siostrę[4].

Uczęszczała do Gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny w Warszawie, w którym w 1922 zdała maturę humanistyczną. Następnie podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim[2]. 18 września 1928 wyszła za mąż za Stanisława Skibniewskiego[a], inżyniera elektryka, i – przerwawszy studia – przeniosła się z nim do szwajcarskiego Baden, gdzie odbywał on praktykę zawodową i gdzie mieszkali do 1930. Polonistykę na UW ukończyła w tymże roku, po powrocie do Polski[5]. Jej praca dyplomowa była poświęcona realizmowi w twórczości Balzaka i Conrada[6]. Przez rok, w latach 30., pracowała w Gimnazjum im. Cecylii Plater-Zyberkówny[7]. W 1936, w związku z pracą męża, wyjechała wraz z nim do Szwecji[8]. Rok później Stanisław otrzymał stanowisko dyrektora technicznego Elektrowni Warszawskiej na Powiślu, a następnie zastępcy jej dyrektora naczelnego. W tym samym czasie (1937) Maria podjęła na UW studia romanistyczne[9]. Wiadomo ponadto, że przed wybuchem wojny należała do Polskiego Czerwonego Krzyża i Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego[10].

Romanistyki nigdy nie ukończyła, studia przerwała agresja Niemiec na Polskę[1]. Uciekając przed wojną, Skibniewska wyjechała na Węgry i do Rumunii, jednak wróciła do Warszawy jeszcze w 1939; mieszkała tam przez całą okupację i pracowała chałupniczo jako tkaczka[2]. Jej mąż walczył w kampanii wrześniowej. Po zakończeniu regularnych walk wrócił na poprzednie stanowisko w elektrowni, a od marca 1942 był jej dyrektorem. Jednocześnie uczestniczył cały czas w ruchu oporu przeciw okupantowi – był oficerem Armii Krajowej (pseudonim konspiracyjny Cubryna) i współorganizatorem oddziału Służby Ochrony Powstania na jej terenie, następnie walczył w powstaniu warszawskim. Po klęsce powstania trafił do oficerskich obozów jenieckich w Bergen-Belsen i Sandbostel[11], natomiast Maria znalazła się w Głogoczowie koło Krakowa[1].

Po wojnie utrzymywała się początkowo z pracy sekretarki, później referentki personalnej w Zjednoczeniu Przemysłu Kotlarskiego, być może w Krakowie. W 1946 podjęła pracę w Warszawie, w dziale nasłuchów zagranicznych Polskiego Radia. W następnym roku przeniosła się do Wrocławia, gdzie jej mąż otrzymał pracę w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym. W tym samym roku miał miejsce debiut translatorski Skibniewskiej: katowickie wydawnictwo Awir opublikowało jej tłumaczenie powieści Jamesa Hiltona pt. Zagubione dni. Niedługo potem powróciła do Warszawy, gdzie krótko pracowała jako referentka w dziedzinie importu w Biurze Łożysk Tocznych „Polimexu”[12].

Dwukrotnie została zatrudniona jako tłumaczka – w 1947 podczas procesu załogi KL Auschwitz, który odbywał się w Krakowie[13], a w sierpniu 1948 w trakcie Światowego Kongresu Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu[14]. We wrześniu tego samego roku postawiono jej zarzuty szpiegostwa na rzecz Stanów Zjednoczonych i w związku z tym była przez pewien czas więziona[2], również jej męża spotkał ten sam los[15]. W kręgu rodziny aresztowanie Skibniewskich wiązano z jej pracą przy kongresie[16].

W lutym 1950 zatrudniono Skibniewską w Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” jako korektorkę stylistyczną[1]. Zmiana pracy była związana z aresztowaniem i procesem jej brata, Franciszka[3]. Z „Czytelnikiem”, gdzie później kierowała redakcją literatur romańskich, była związana aż do emerytury, na którą przeszła 31 lipca 1971. Przez cały ten czas (jak i na emeryturze) Skibniewska nie przerywała pracy translatorskiej; od swego debiutu przełożyła blisko sto dzieł z języków angielskiego i francuskiego. W 1956 została przyjęta do Związku Literatów Polskich[1]. Ceniono ją także za prace redaktorskie, w 1957 Zbigniew Bieńkowski podkreślał, że na tym polu zasłużyła się polskiej romanistyce[17]. W latach 50. kierowała wznowieniem cyklu Komedii ludzkiej Balzaka[7].

Pracując w „Czytelniku” bliższe relacje i przyjaźń nawiązała z Aliną Przedpełską-Trzeciakowską i Eligią Bąkowską[18]. Krewni lub ci, którzy z nią pracowali, zapamiętali ją jako wykształconą, kulturalną i elegancką kobietę, posługującą się nienaganną polszczyzną. Jako zwierzchniczka miała być dość surowa, ograniczająca kontakty do spraw służbowych, bez spoufalania. Jednocześnie potrafiła okazywać sympatię, jak i żartować. Pracę translatorską, często nad trudnymi i ambitnymi tytułami, pomyślnie łączyła z obowiązkami redakcyjnymi, co uznawano za wyraz rozwiniętego etosu pracy, pasji, jak i sposobu dostosowania się do powojennej rzeczywistości[19]. W kontaktach z ludźmi unikała wprost tematów politycznych, skrywając swój niechętny stosunek do władzy komunistycznej, co najwyżej dając rozmówcom do zrozumienia co o niej sądzi. W latach 80. bardzo źle przyjęła przystąpienie brata do Patriotycznego Ruch Odrodzenia Narodowego, co odbiło się na ich kontaktach[20].

Maria Skibniewska owdowiała w 1958[15], nie miała z mężem dzieci[21]. Z upływem lat borykała się z coraz większymi problemami ze wzrokiem, prowadzącymi do jego stopniowej utraty[22]. Zmarła 28 października 1984[1]. Została pochowana na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A29-2-14)[23]

Twórczość translatorska

Charakterystyka ogólna

Skibniewska debiutowała przekładem powieści zaliczanej do literatury rozrywkowej (Zagubione dni J. Hiltona), jednak szybko zaczęła tłumaczyć autorów wybitnych, począwszy od Dolores H.G. Wellesa, wydanej w Polsce w 1948. Wśród kolejnych pisarzy, których dziełami się zajmowała można wymienić między innymi Fredericka Buechnera, G.K. Chestertona, Josepha Conrada, Lawrence Durella, Maurice’a Druona, Williama Faulknera, Grahama Greene’a, Henry’ego Jamesa, Bruce’a Marshalla, Guy de Maupassanta, Flannery O’Connor, J.D. Salingera, Williama Saroyana, J.R.R. Tolkiena, Thomasa Wolfe’a, Johna Updike’a i Nathanaela Westa. Do twórczości niektórych nabrała upodobania, o czym może świadczyć tłumaczenie kolejnych spośród ich tytułów. Jednym z jej ulubionych autorów był Patrick White, australijski noblista z 1973. Jakkolwiek przekładała przede wszystkim powieści i opowiadania anglo- lub francuskojęzyczne, to nie brak w jej dorobku książek o innej tematyce. Były to biografie i opracowania historyczne oraz kilka dramatów Jeana Geneta oraz artykułów poświęconych teatrowi E.C. Craiga, Paula Claudela, Jacquesa Copeau i G.B. Shawa. Część spośród tych przekładów może poświadczać zainteresowania Skibniewskiej malarstwem, jak i sztuką teatralną[24].

Była wysoko oceniana za swoje tłumaczenia. Jej zasługi dla polskiej translatoryki literackiej i jakość pracy tłumaczeniowej wielokrotnie podkreślała krytyka[21], a cały dorobek można określić jako imponujący[3]. Jarosław Iwaszkiewicz o jej przekładzie powieści H.K. Laxnessa napisał: Bogactwo języka, piękność i prostota składni, przednia polszczyzna – wszystko to składa się na to, że „Niezależni” stają się bardzo cenną pozycją literacką. Tłumaczenia dokonano z angielskiego, ale przekład jest świetny[25]. Pozytywną ocenę przekładu Dolores wyraził Zdzisław Najder (1957), za w późniejszych latach Henryk Krzeczkowski i Alina Szala (1974) określali Skibniewską jako wybitną tłumaczkę, zaliczając ją do grona najlepszych w Polsce. Jej tłumaczenie Oka cyklonu White’a zostało w 1977 nagrodzone przez miesięcznik „Literatura na Świecie” jako najlepiej przetłumaczona książka roku 1976[21].

Mimo zasług jako tłumaczki i redaktorki oraz cenienia w środowisku, nie szukała rozgłosu[26]. Podczas spotkania Sekcji Przekładowej ZLP z Julianem Rogozińskim (5 maja 1953), z którym pracowała przy Komedii ludzkiej, tylko raz zabrała głos, na prośbę prowadzącego spotkanie. W prasie pozostało po niej niewiele wzmianek, jednej wypowiedzi udzieliła dla miesięcznika „Nowe Książki” (nr 2 z 1972), w której przedstawiła plany wydawnictwa dotyczące literatury z Ameryki Południowej, bez żadnych osobistych akcentów[27]. Jedynym przekładem, który opatrzyła swoim szerszym komentarzem był Portret damy H. Jamesa, do którego napisała erudycyjny wstęp[28].

Tłumaczenia Skibniewskiej wznawiano i komentowano wiele lat po jej śmierci. O jej dokonaniach wypowiadali się z uznaniem między innymi Marek Paryż[29] i Maciej Płaza[30]. Z kolei Krzysztof Majer w eseju o polskich przekładach Flannery O’Connor polemicznie odniósł się do niektórych wyborów Skibniewskiej (zwłaszcza pewnej zachowawczości w tłumaczeniu dialogów), doceniając zarazem jej kunszt opisowy[31].

Tłumaczka Tolkiena

Pierwszą książką J.R.R. Tolkiena, którą Skibniewska przetłumaczyła był Hobbit, wydany po polsku w 1960. Umowę na przekład Władcy Pierścieni podpisała w 1958. Nie ma żadnych świadectw z przebiegu jej pracy. Wiadomo tylko, że w czerwcu 1959 napisała list do wydawnictwa Allen & Unwin, z pytaniami o wskazówki pomocne przy tłumaczeniu, który przekazano Tolkienowi. Ten obiecał szybką odpowiedź, jednak ze względu na problemu rodzinne, przez dłuższy czas jej nie udzielił. Dopiero po ponagleniach ze strony „Czytelnika” przekazał kilku ogólnych wskazówek, które zawarł w liście do Allen & Unwin, by przesłano je Skibniewskiej. Nie ma śladów żadnej bezpośredniej korespondencji między pisarzem a polską tłumaczką, być może jednak jej list, który przekazano Tolkienowi, znajduje się w spuściźnie po nim w Bodleian Library[32].

Jej przekład uchodzi za „kanoniczny”[33] i był podstawą polskiego tłumaczenia filmu Władca Pierścieni w reżyserii Petera Jacksona. W kilkanaście lat po śmierci Skibniewskiej (1996) ukazało się nowe wydanie jej tłumaczenia, poprawione przez Marka Gumkowskiego. Właśnie poprzez przekład Władcy Pierścieni Skibniewska spopularyzowała w polszczyźnie słowo „krasnolud” (zaczerpnięte przypuszczalnie z powieści Noce i dnie Marii Dąbrowskiej za pośrednictwem Słownika języka polskiego Witolda Doroszewskiego[34]); wprowadziła też odmianę „elfowie” zamiast „elfy”.

Lista przekładów

Literatura piękna angielska

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
Gillian Avery Echo dawnych lat. Wspomnienia z młodości w okresie regencji i panowania królowej Wiktorii 1979 Nasza Księgarnia
Gilbert Keith Chesterton Człowiek, który był Czwartkiem 1958 Instytut Wydawniczy Pax, powieść, wydana wspólnie z Koszmarem
Gilbert Keith Chesterton Koszmar 1958 Instytut Wydawniczy Pax, powieść, wydana wspólnie z Człowiekiem, który był Czwartkiem
Gilbert Keith Chesterton Pisma wybrane 1975 Znak, jeden z przekładów w antologii
Gilbert Keith Chesterton Kula i krzyż 1992 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Joseph Conrad Wśród prądów 1974 Państwowy Instytut Wydawniczy, tom 17 cyklu Dzieła J. Conrada
Lawrence George Durrell Kwartet aleksandryjski:
Justyna
Balthasar
Mountolive
Clea		 1971–1975
1971
1972
1974
1975		 Czytelnik, cykl powieści
David Edgar Przeznaczenie 1978 dramat, opublikowany w czasopiśmie „Dialog”
James Gordon Farrell Oblężenie Krisznapuru 1979 Czytelnik, powieść
William Golding Siłą bezwładu[c] 1970 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Graham Greene Nasz człowiek w Hawanie 1960 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Graham Greene Tchórz 1962 Instytut Wydawniczy Pax, powieść, wydana w zbiorze Dwie opowieści (drugi tytuł Tajny agent w przekładzie Ewy Życieńskiej)
Graham Greene Poczucie rzeczywistości 1964 Instytut Wydawniczy Pax, jeden z przekładów w antologii
Graham Greene Komedianci 1966 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Sean O’Hanlon Kamień, co się toczy... Życiorys własny nieco ubarwiony 1961 Czytelnik, powieść
James Hilton Zagubione dni 1947 Awir, powieść
Bruce Marshall Ale i oni otrzymali po denarze 1958 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Bruce Marshall Paryżowi podzwonne 1961 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Bruce Marshall Czerwony kapelusz 1962 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Robert Player Gdzie się podziały kolczyki Krwawej Mary? Tajemnice dworu królowej 1976 Czytelnik, powieść
Alan Sillitoe Samotność długodystansowca 1964 Państwowy Instytut Wydawniczy, opowiadanie
J.R.R. Tolkien Hobbit, czyli tam i z powrotem 1960 Iskry, powieść, wiersze w przekładzie Włodzimierza Lewika
J.R.R. Tolkien Władca Pierścieni:
Wyprawa[d]
Dwie wieże
Powrót króla		 1961−1963
1961
1962
1963		 Czytelnik, powieść w 3 tomach
wiersze w przekładzie W. Lewika
wiersze w przekładzie W. Lewika
wiersze w przekładzie Andrzeja Nowickiego
J.R.R. Tolkien Rudy Dżil i jego pies 1962 Iskry
J.R.R. Tolkien Kowal z Podlesia Większego 1980 Iskry, wydanie wspólne z Rudym Dżilem i jego psem
J.R.R. Tolkien Silmarillion 1985 Czytelnik, opowiadania
Herbert George Wells Dolores 1948 Awir, powieść
– Życie innych ludzi. Opowiadania angielskie 1967 Instytut Wydawniczy Pax, jeden z przekładów w antologii

Literatura piękna amerykańska

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
– 26 współczesnych opowiadań amerykańskich 1963 Iskry, jeden z przekładów w antologii
Frederick Buechner Kraina lwów 1974 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Jetta Carleton Księżycowe kwiaty 1966 Czytelnik, powieść
Lloyd C. Douglas Szata 1976 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Edwin O’Connor Oścień smutku 1965 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Flannery O’Connor Trudno o dobrego człowieka 1970 Państwowy Instytut Wydawniczy, zbiór opowiadań[e]
Flannery O’Connor W pierścieniu ognia 1975 Państwowy Instytut Wydawniczy, opowiadania[e]
Flannery O’Connor Sztuczny Murzyn. Opowiadania 1992
– Dyliżansem przez prerię. Opowiadania z Dzikiego Zachodu 1965 Iskry, jeden z przekładów w antologii
William Faulkner Miasto 1966 Czytelnik
Francis Bret Harte Trzech włóczęgów z Trinidad 1955 Czytelnik, jeden z przekładów w antologii
Henry James Ambasadorowie 1960 Czytelnik, powieść w 2 tomach
Henry James Madonna przyszłości i inne opowiadania 1962 Państwowy Instytut Wydawniczy
Henry James Portret damy 1977 Czytelnik, powieść
– Rekord Johna Cucu. Antologia postępowej noweli amerykańskiej 1956 Czytelnik, jeden z przekładów w antologii
Craig Rice Róże pani Cherington 1958 Iskry, powieść
J.D. Salinger Buszujący w zbożu 1961 Iskry, powieść
J.D. Salinger Franny i Zooey 1966 Czytelnik, opowiadania
J.D. Salinger Wyżej podnieście strop, cieśle 1966 Czytelnik, opowiadanie, wydane wspólnie z Seymour: Introdukcja
J.D. Salinger Seymour: Introdukcja 1966 Czytelnik, opowiadanie, wydane wspólnie z Wyżej podnieście strop, cieśle
William Saroyan Własne życie 1963 Instytut Wydawniczy Pax, wspomnienia
William Saroyan Troje w Paryżu 1966 Instytut Wydawniczy Pax, wspomnienia
Jean Stafford(inne języki) Zły charakter 1976 Państwowy Instytut Wydawniczy, opowiadanie, wydane w zbiorze (o tym samym tytule), gdzie wszystkie pozostałe teksty przełożyła Ewa Krasińska
Colin Stuart Zatrzymać wiatr 1975 Iskry, powieść
Booth Tarkington Penrod 1963 Iskry, powieść
John Updike Farma 1967 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
John Updike Muzea i kobiety oraz inne opowiadania 1978 Państwowy Instytut Wydawniczy
Nathanael West Dzień szarańczy 1963 Czytelnik, powieść, wydana wspólnie z Miss Lonelyhearts
Nathanael West Miss Lonelyhearts 1963 Czytelnik, powieść, wydana wspólnie z Dniem szarańczy
Frances Winwar Nawiedzony gród 1961 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Thomas Wolfe Nie ma powrotu 1959 Czytelnik, powieść

Literatura piękna australijska

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
– I drzewa mówią. Opowiadania australijskie 1954 Czytelnik, jeden z przekładów w antologii
Patrick White Wóz ognisty 1965 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść w 2 tomach
Patrick White Żywi i umarli 1966 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Patrick White Węzeł 1968 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Patrick White Wiwisekcja 1973 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Patrick White Oko cyklonu 1976 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Patrick White Voss 1979 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Patrick White Przepaska z liści 1980 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Patrick White Drzewo człowiecze 1985 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść

Literatura piękna francuska

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
Pierre Courtade Jimmy 1953 Czytelnik, powieść
Maurice Druon Potentaci 1962 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
Jean Genet Murzyni. Błazenada 1961 utwór dramatyczny w 1 akcie, przekład wspólnie z Jerzym Lisowskim, opublikowany w czasopiśmie „Dialog”
Jean Genet Parawany 1964 utwór dramatyczny, przekład wspólnie z J. Lisowskim, opublikowany w czasopiśmie „Dialog”
Jean Genet Ścisły nadzór 1965 utwór dramatyczny, opublikowany w czasopiśmie „Dialog”
Jean Genet Balkon 1970 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść, przekład wspólnie z J. Lisowskim, opublikowana w zbiorze Teatr[f]
Joseph Majault Dzień powszedni wikarego 1971 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Françoise Mallet-Joris(inne języki) Znaki 1969 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Françoise Mallet-Joris Kłamstwa 1970 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Françoise Mallet-Joris Trzy wieki ciemności. Historie czarownic 1971 Instytut Wydawniczy Pax, opowiadania
Françoise Mallet-Joris Papierowy dom 1980 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Guy de Maupassant Mont-Oriol 1955 Czytelnik, powieść
Armand Salacrou Ruch jednokierunkowy 1970 psychodrama, opublikowana w czasopiśmie Dialog

Literatura piękna kanadyjska

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
Margaret Craven Słyszałem wołanie sowy 1977 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
William Robertson Davies Piąta osoba dramatu 1973 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
William Robertson Davies Mantykora 1988 Państwowy Instytut Wydawniczy, powieść
William Robertson Davies Świat czarów 1989 Państwowy Instytut Wydawniczy, przekład wspólnie z Zofią Zinserling
Gratien Gélinas Sami porządni ludzie 1979 dramat, przekład wspólnie z Jerzym Lisowskim, opublikowany w czasopiśmie „Dialog”
Brian Moore Odpowiedź z otchłani 1969 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Brian Moore Jestem Mary Dunne 1971 Instytut Wydawniczy Pax, powieść

Literatura piękna innych krajów

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
Chinua Achebe Boża strzała 1966 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Mulk Raj Anand Kulis: powieść 1950 Czytelnik
Mulk Raj Anand Idylla kaszmirska i inne opowiadania 1955 Czytelnik, jeden z przekładów w antologii
Mongo Beti Król cudem ocalony 1975 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Hubert Lampo Powrót Joachima Stillera 1979 Instytut Wydawniczy Pax, powieść, przekład z tłumaczenia angielskiego, oryginał napisany w niderlandzkim
Halldór Laxness Niezależni. Saga islandzkiej doliny 1956 Czytelnik, powieść, przekład z tłumaczenia angielskiego, oryginał napisany w islandzkim
James Ngugi Ziarno pszeniczne 1972 Instytut Wydawniczy Pax, powieść
Maria Rosseels Obietnica Sabiny 1974 Instytut Wydawniczy Pax, powieść, przekład z tłumaczenia francuskiego, oryginał napisany w niderlandzkim
Francis Selormey Wąska ścieżka 1971 Instytut Wydawniczy Pax, powieść

Różne

Źródła[35]
Autor Tytuł Data wydania[b] Wydawca, uwagi
– Baśnie i legendy Wysp Brytyjskich 1985 Nasza Księgarnia, jeden z przekładów w antologii
Paul Claudel Możliwości teatru 1971 Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór artykułów
Jacques Copeau Naga scena 1972 Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór artykułów
Edward Craig[g] Gordon Craig: historia życia 1976 Państwowy Instytut Wydawniczy, biografia
Edward G. Craig O sztuce teatru 1964 Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór artykułów
Jean Héritier Katarzyna Medycejska 1981 Państwowy Instytut Wydawniczy, biografia
Ronald Hewitt Ziemia drży 1964 Iskry
– Komuna 1973 praca zbiorowa The Performance Group Richarda Schechnera, opublikowana w czasopiśmie „Dialog”, piosenki w tłumaczeniu Wojciecha Młynarskiego
– Legendy Indian kanadyjskich 1982 Nasza Księgarnia, opowiadania, opracowanie Ella Elizabeth Clark
Jacques Faizant, Jacques Loew Przypowieści i obrazki 1982 Instytut Wydawniczy Pax
Mao Zedong O zadaniach artysty i pisarza 1950 Czytelnik, przemówienia z 9 czerwca i 23 maja 1942, przekład wspólnie z Wandą Jedlicką na podstawie tłumaczeń angielskiego i francuskiego, oryginał napisany po chińsku
Michel Pastoureau Życie codzienne we Francji i Anglii w czasach rycerzy Okrągłego Stołu (XII–XIII wiek) 1983 Państwowy Instytut Wydawniczy
George Bernard Shaw Teatry londyńskie w latach dziewięćdziesiątych 1967 Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, wybór recenzji, przekład wspólnie z Zofią Sroczyńską
George Bernard Shaw Aforyzmy 1975 Państwowy Instytut Wydawniczy, jeden z przekładów w antologii
John Shearman Manieryzm 1970 Państwowy Instytut Wydawniczy
Pierre Sichel Modigliani 1971 biografia
Cornelia Otis Skinner Madame Sarah 1981 Państwowy Instytut Wydawniczy, biografia
Ellen Terry Historia mojego życia 1989 Państwowy Instytut Wydawniczy

Uwagi

  1. ↑ Poznała go pod koniec szkoły średniej, Umiński 2022 ↓, s. 201.
  2. ↑ a b c d e f g Pierwszego w przekładzie Skibniewskiej.
  3. ↑ W późniejszych wydaniach pod tytułem Siła bezwładu.
  4. ↑ W późniejszych wydaniach pod tytułem Drużyna Pierścienia.
  5. ↑ a b Wznawiany kilkukrotnie pod innymi tytułami, ale tymi samymi tłumaczeniami Skibniewskiej, Umiński 2022 ↓, s. 280.
  6. ↑ Znalazły się w nim także tłumaczenia utworów dramatycznych opublikowanych wcześniej w „Dialogu”.
  7. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 280 jako autora podaje Edwarda Carricka.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Skręt 1997 ↓, s. 141; Zawadzka 2001 ↓, s. 287.
  2. ↑ a b c d Skręt 1997 ↓, s. 141.
  3. ↑ a b c Biernacki 1991 ↓, s. 703.
  4. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 196, 232.
  5. ↑ Konarski 1997 ↓, s. 145; Skręt 1997 ↓, s. 141.
  6. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 199.
  7. ↑ a b Umiński 2022 ↓, s. 198.
  8. ↑ Zawadzka 2001 ↓, s. 287.
  9. ↑ Konarski 1997 ↓, s. 145; Skręt 1997 ↓, s. 141; Zawadzka 2001 ↓, s. 287.
  10. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 197.
  11. ↑ Konarski 1997 ↓, s. 145–146.
  12. ↑ Skręt 1997 ↓, s. 141, 142; Zawadzka 2001 ↓, s. 287.
  13. ↑ Lubecka 2021 ↓, s. 108, przyp. 333.
  14. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 202–203.
  15. ↑ a b Konarski 1997 ↓, s. 146.
  16. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 203.
  17. ↑ Skręt 1997 ↓, s. 141–142.
  18. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 197, 203, 210.
  19. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 208, 212, 215, 216, 217, 231, 232.
  20. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 211, 234.
  21. ↑ a b c Skręt 1997 ↓, s. 142.
  22. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 213; Sylwanowicz, Leśniewski i Miklas ↓, s. 128 .
  23. ↑ ZCK ↓.
  24. ↑ Biernacki 1991 ↓, s. 703; Skręt 1997 ↓, s. 142.
  25. ↑ Iwaszkiewicz 1956 ↓, s. 448.
  26. ↑ Biernacki 1991 ↓, s. 703.
  27. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 199, 303, przyp. 3 i 5.
  28. ↑ Umiński 2022 ↓, s. 200.
  29. ↑ Paryż 1998 ↓, s. 328.
  30. ↑ Płaza i Kijko ↓, „Część przekładów była...”, „Być może...”.
  31. ↑ Majer 2021 ↓, s. 385–396.
  32. ↑ Morawski 2007 ↓, s. 535; Tolkien 2010 ↓, s. 486 (list nr 217); Umiński 2022 ↓, s. 242, 243.
  33. ↑ Marek Gumkowski: Nota wydawcy. W: J.R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. T. 1 Drużyna Pierścienia. Warszawa: Porozumienie Wydawców, 2000, s. 8. ISBN 83-7200-718-7.: Znakomity przekład „Władcy Pierścieni” autorstwa Marii Skibniewskiej uznawany jest w dalszym ciągu – wraz z tłumaczeniami fragmentów poetyckich, spolszczonych przez Włodzimierza Lewika (w tomie I i II) oraz Andrzeja Nowickiego (w tomie III) – za kanoniczną wersję dzieła Tolkiena w języku polskim. Podczas przygotowywania jego edycji w Wydawnictwie Muza okazało się jednak, iż można tam znaleźć pewną liczbę sformułowań błędnych lub nietrafnych oraz że opublikowane w ostatnich latach materiały – przede wszystkim autokomentarze i notatki J.R.R. Tolkiena – dostarczają niekiedy argumentów na rzecz innych rozwiązań translatorskich, do tekstu wprowadzono zatem poprawki i modyfikacje.
  34. ↑ Krzysztof Umiński, Trzy tłumaczki, Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2022, s. 245, ISBN 978-83-67022-61-3.
  35. ↑ a b c d e f g Zawadzka 2001 ↓, s. 287–290; Umiński 2022 ↓, s. 276–282.

Bibliografia

  • Andrzej Biernacki. Z materiałów biobibliograficznych dotyczących pisarzy zmarłych w r. 1984. „Rocznik Literacki”. 1984, s. 679–720, 1991. Państwowy Instytut Wydawniczy. 
  • Cmentarz Wojskowy. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2023-10-08]. (pol.).
  • Marek Gumkowski: Nota wydawcy. W: J. R.R. Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. T. 1: Drużyna Pierścienia. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002, s. 7–9. ISBN 83-7319-172-0.
  • Historia polskich tłumaczeń dzieł Tolkiena: z Agnieszką Sylwanowicz i Michałem Leśniewskim rozmawia Sławomir Miklas „Bombadil”. W: Poznaj Tolkiena w Poznaniu. Tolkien Reading Day i konferencja naukowa 25–26 marca 2022 roku. red. Jagoda Witkowska i Małgorzata Karaśkiewicz. Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe FNCE, 2023, s. 119–136. ISBN 978-83-67372-92-3.
  • Jarosław Iwaszkiewicz. Literatury skandynawskie. „Rocznik Literacki”. 1956, s. 439–451, 1957. Państwowy Instytut Wydawniczy. 
  • Stanisław Konarski: Skibniewski Stanisław Maria. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXVIII. Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 1997, s. 145–146. ISBN 978-83-86301-01-0.
  • Joanna Lubecka: Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym. Kraków: Instytut Pamięci Narodowej, Ośrodek Myśli Politycznej, 2021, seria: Studia i Analizy. ISBN 978-83-66112-46-9.
  • Marek Paryż. Patricka White’a księga odmieńców. „Literatura na Świecie”. nr 10 (327), s. 328–334, 1998. Biblioteka Narodowa. ISSN 0324-8300. 
  • Krzysztof Majer. Swojskie Południe u Flannery O’Connor. „Literatura na Świecie”. nr 7/8 (600–601), s. 372–396, 2021. Instytut Książki. ISSN 0324-8305. 
  • Marcin Morawski: Poland: Reception of Tolkien. W: J.R.R. Tolkien Encyclopedia: Scholarship and Critical Assessment. red. Michael Drout. New York, London: Routledge, 2007, s. 535–536. ISBN 978-0-415-96942-0.
  • Literatura i metafizyczna reszta: z Maciejem Płazą rozmawiał Maciej Kijko. Kultura u Podstaw, 2023-04-11. [dostęp 2023-09-05]. (pol.).
  • Rościsław Skręt: Skibniewska ze Skibińskich Maria. W: Polski Słownik Biograficzny. T. XXXVIII. Warszawa, Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla, 1997, s. 141–142. ISBN 978-83-86301-01-0.
  • J.R.R. Tolkien: Listy. wyb. i opr. Humphrey Carpenter, współ. Christopher Tolkien, przeł. Agnieszka Sylwanowicz. Poznań: Prószyński i S-ka, 2010. ISBN 978-83-7648-503-4.
  • Krzysztof Umiński: Trzy tłumaczki. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy, 2022. ISBN 978-83-67022-61-3.
  • Joanna Zawadzka: Skibniewska Maria. W: Współcześni polscy pisarze i badacze literatury: Słownik biobibliograficzny. red. Jadwiga Czachowska, Alicja Szałagan. T. 7, R–Sta. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2001, s. 287–290. ISBN 83-02-05444-5.
Śródziemie
Książki Tolkiena
Historia mitologii Śródziemia
Książki o Śródziemiu
Fikcyjny
wszechświat
Ludy i potwory
Postacie
Miejsca
Przedmioty
Ludzie
Adaptacje
Władca Pierścieni Petera Jacksona
Hobbit Petera Jacksona
Pozostałe
Planowane
Parodie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Maria_Skibniewska&oldid=71944679”