Ulica bł. Czesława we Wrocławiu
| Stare Miasto | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
118 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Wrocławia  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||
| 51°06′31,187″N 17°02′19,116″E/51,108663 17,038643 | |||||||||||||||||||
Ulica Błogosławionego Czesława – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście[1][2]. Łączy ulicę Oławską i ulicę Piotra Skargi z ulicą św. Katarzyny oraz ulicą Wita Stwosza i placem Dominikańskim. Ma 118 m długości[1][3].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W latach 1883/1884–1887/1888 po stronie zachodniej zbudowano pseudobarokowy (styl renesansu włoskiego) gmach Poczty Głównej[4][5][6][7][8][9][10]. Projektantami budynku byli: Julius Hennicki i Hermann von der Hude. Przy ulicy pod numerem 5 stała między innymi kamienica "Pod Niebieską Kulą", w której swoje pracownie prowadzili: szewc J. Tansin i fryzjer M. Klahn[10].
Podczas działań wojennych w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku rejon pobliskiego placu Dominikańskiego został podpalony i wyburzony przez hitlerowców. W wyniku tego także zabudowa przy ulicy Błogosławionego Czesława uległa w ten sposób zniszczeniu[4][6][7]. Zniszczenia wojenne spowodowane były także bombardowaniami[4][11]. Po wojnie ruiny zostały rozebrane, a układ ulic i zaułków zmieniony. W 1956 roku rozebrano pozostałości gmachu poczty. Zachodnia i wschodnia ulicy pierzeja od czasu powojennego odgruzowania tego rejonu do końca XX wieku pozostawała w obu kwartałach niezabudowana[4]. Tylko na wschodnim krańcu skweru przy fosie miejskiej wzniesiono w początku lat 70. XX wieku według projektu typowego hotel Panorama należący do sieci Orbis[7].
W latach 2000–2001 zbudowano po stronie wschodniej Galerię Dominikańską przy placu Dominikańskim 3 z Hotelem Mercure Panorama przy placu Dominikańskim 1. Obiekt w 2001 roku został wyróżniony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich nagrodą w dziedzinie architektury[7][12].
Począwszy od 2006 roku po stronie zachodniej, przez 3 lata, trwała budowa kompleksu Justin Center przy ulicy Krawieckiej 1-3, według projektu pracowni ARCH-E Biuro projektowe. Inwestycja obejmowała w kwartał ulic: Krawiecka, Wita Stwosza, Błogosławionego Czesława i Oławska. Budowę zakończono w styczniu 2009 roku. Powstał tu kompleks zabudowy mieszkaniowej, hotelowej, biurowo-usługowej, z lokalami handlowymi i parkingiem[13].
W 2015 roku zrealizowano inwestycję w ramach budżetu obywatelskiego: WBO 2014 - Rowerowy Wrocław - bezpieczne trasy rowerowe w centrum. W jej ramach w ulicy Błogosławionego Czesława i powiązanych ulicach zbudowano około 1000 m ścieżek i tras rowerowych[14].
Nazwy
[edytuj | edytuj kod]W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:
Nazwy Poststrasse i Pocztowa nawiązywały do położonego tu budynku Poczty Głównej, który jednak został po II wojnie rozebrany ze względu na zniszczenia, jakie powstały podczas działań wojennych prowadzony w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 r.[15]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.11.1945 r.[1]. Upamiętnia ona związanego z Wrocławiem Czesława Odrowąża, patrona miasta, pochowanego w kościele św. Wojciecha, w osobnej kaplicy[16][17]. Natomiast nazwa przejścia podziemnego dla pieszych pod ulicą – Przejście Winogronowe – nawiązuje do nazwy łączącej niegdyś ulicę Krawiecką z ulicą Oławską uliczki, która nosiła nazwę Zaułku Winogronowego – Weintraubengasse[7][4][5][18][19].
Układ drogowy
[edytuj | edytuj kod]Do ulicy przypisana jest droga gminna numer 106475D o długości 118 m[1] klasy lokalnej[20]. Zajmuje 5914 m² powierzchni terenu[21]. Jest to droga dwujezdniowa z pasem rozdzielającym. Dla obu kierunków wydzielono ścieżki rowerowe, tylko z jednym łącznikiem drogowym[22][23].
Wzdłuż całej ulicy przebiega linia tramwajowa w wydzielonym pasie rozdzielającym[3][24][25], dwutorowa, z przystankami w obu kierunkach jazdy. W kierunku północnym jest ona kontynuowana w ulicy św. Katarzyny, a w kierunku południowym łączy się z liniami tramwajowymi w ulicy Piotra Skargi, ulicy Oławskiej w kierunku wschodnim i ulicy Oławskiej w kierunku zachodnim, dalej ulicą Kazimierza Wielkiego (Trasa W-Z). Przystanki tramwajowe i autobusowe w tym rejonie noszą nazwę "Galeria Dominikańska"[3][24].
W południowym krańcu ulicy znajduje się przejście podziemne dla pieszych – Przejście Winogronowe – z wyjściami na perony tramwajowe, wejściem do Galerii Dominikańskiej oraz lokalem gastronomicznym, handlowym i toaletą publiczną (szalet)[3][26][7][27][28].
Ulice i place powiązane z ulicą Błogosławionego Czesława:
- skrzyżowanie, sygnalizacja świetlna[29]:
- skrzyżowanie, sygnalizacja świetlna[33]:
Zabudowa i zagospodarowanie
[edytuj | edytuj kod]Wschodnią pierzeję ulicy stanowi budynek Galerii Dominikańskiej i Hotelu Mercure Panorama[37]. Zachodnią pierzeję zaś tworzy kompleks zabudowy Justin Center[13].
Teren ulicy położony jest na wysokości bezwzględnej około 119–120 m n.p.m.[38] Zachodnia strona ulicy położona jest w obrębie rejonu statystycznego nr 933110, w którym gęstość zaludnienia wynosiła 5609 osób/km² przy 580 osobach zameldowanych, a wschodnia w obrębie rejonu statystycznego nr 933180, w którym gęstość zaludnienia wynosiła 60 osób/km² przy 19 osobach zameldowanych (według stanu na dzień 31.12.2018 r.)[39].
Ochrona i zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obszar, na którym położona jest ulica bł. Czesława, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.[40][41]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii[42][43]. Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta[44].
Przy ulicy nie ma położonych obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Jedynie jej osie widokowe częściowo zamykają następujące zabytki:
| obiekt, położenie | powstanie, nr rej.[a] | foto |
|---|---|---|
| oś widokowa w kierunku północnym | ||
| Fara ośrodka przedlokacyjnego, następnie kościół klasztorny Dominikanów pw. św. Wojciecha, obecnie kościół parafialny pw. św. Wojciecha plac Dominikański 2[45][46][47] |
1112 r., lata 1250-1270, 1295-1330, 1711-1718, odbudowa 1946-1948 i lata 1953-1955, 1961-1962[45] (1226 r. – XVIII wiek, 1945 r.[47]) 15 z 28.11.1947 r.; D/1 z 17.02.1960 r.[47] oraz A/239/165 z dnia 15.02.1962 r.[45][46][47] |
|
| oś widokowa w kierunku południowym | ||
| Budynek szkoły powszechnej (Volksschule), następnie IX Liceum Ogólnokształcącego imienia Juliusza Słowackiego ulica Piotra Skargi 31[45][48] |
lata 1891-1893 (projekt Richard Plüddemann, Karl Klimm - 1889 r.) gez, mpzp[45][48] |
|
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nr rej.: numer wpisu do rejestru zabytków; mpzp - miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego; gez - gminna ewidencja zabytków.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 767 (Czesława Błogosławionego).
- ↑ SIP 2019 ↓, Osiedla Wrocławia.
- ↑ a b c d SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
- ↑ a b c d e f Antkowiak 1970 ↓, s. 123-124 (Krawiecka).
- ↑ a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 441 (Krawiecka).
- ↑ a b Antkowiak 1970 ↓, s. 46-49 (Pl. Dzierżyńskiego).
- ↑ a b c d e f Harasimowicz 2006 ↓, s. 157 (Dominikański).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 962 (Wita Stwosza).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 681 (Poczta Główna).
- ↑ a b c Maciejewska 2018 ↓, 20. Ul. bł. Czesława (Poststrasse).
- ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 177-180 (Oławska).
- ↑ urabinty.pl 2018 ↓, Galeria Dominikańska.
- ↑ a b urabinty.pl 2018 ↓, Justin Center.
- ↑ SIP 2019 ↓, Inwestycje miejskie.
- ↑ a b c d Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 115 (Poststr.).
- ↑ ILG 2014 ↓.
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 132 (Czesław bł.).
- ↑ Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 163 (Weintraubengasse).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 1016 (Zaułek Winogronowy).
- ↑ RMWr 2012 ↓, §27 ust. 2 pkt 1.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_34, 1/17; AR_27, 55/2, 47/4.
- ↑ SIP 2019 ↓, Komunikacja, utrudnienia.
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa rowerowa.
- ↑ a b wroclaw.pl 2019 ↓.
- ↑ RMWr 2012 ↓, §27 ust. 2 pkt 4.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 3631 (Winogronowe).
- ↑ Toalety 2015 ↓.
- ↑ RMWr 2012 ↓, §27 ust. 2 pkt 7.
- ↑ ZDiUM sygnalizacja 2016 ↓, poz. 34.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 3626-3635 (Oławska).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 4816 (Skargi Piotra).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 809 (Skargi Piotra).
- ↑ ZDiUM sygnalizacja 2016 ↓, poz. 64.
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5553 (Św. Katarzyny).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 6051-6053 (Wita Stwosza).
- ↑ ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 903-904 (Dominikański plac).
- ↑ Harasimowicz 2006 ↓, s. 222 (Galeria Dominikańska).
- ↑ SIP 2019 ↓, Mapa wysokościowa.
- ↑ SIP 2019 ↓, Demogrfia.
- ↑ NID 2018 ↓, s. 207.
- ↑ GEZ 2019 ↓, poz. 68.
- ↑ NID 2013 ↓.
- ↑ MP 1994 ↓.
- ↑ wroclaw.pl 2018 ↓.
- ↑ a b c d e SIP 2019 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 1406.
- ↑ a b c d NID 2018 ↓, s. 209.
- ↑ a b GEZ 2019 ↓, poz. 7920.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zygmunt Antkowiak, Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9) (pol.).
- Baza polskich inwestycji, urbanity.pl, 4 lipca 2019 [dostęp 2018-09-20] (pol.).
- Błogosławiony Czesław, prezbiter, Internetowa Liturgia Godzin; Konferencja Episkopatu Polski i Wydawnictwo Pallottinum, 30 czerwca 2014 [dostęp 2019-07-04] (pol.).
- Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Jan Harasimowicz (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9 (pol.).
- M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Beata Maciejewska, Breslau, który nie może zaginąć. Miasto na starych pocztówkach [online], wroclaw.wyborcza.pl, 12 maja 2018 [dostęp 2019-07-04] (pol.).
- Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03] (pol.).
- Rada Miejska Wrocławia, Uchwała XXXVI/830/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulicy Biskupiej we Wrocławiu, „uchwały RMWr; Urząd Miejski Wrocławia, Baza Aktów Własnych”, Baza Aktów Własnych; Biuletyn Urzędowy RMW z 2012 r. poz. 414; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2013 r. poz. 1073. [Data ogłoszenia: 14 lutego 2013 r.], Wrocław, 28 grudnia 2012 [dostęp 2023-10-16] (pol.).
- Schematy stałe komunikacji zbiorowej, Komunikacja dzienna - schemat ważny od 4 maja 2019 roku, Oficjalny serwis Wrocławia, 4 maja 2019 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06] (pol.).
- Toalety publiczne – gdzie pójść za potrzebą?, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław, 30 czerwca 2015 [dostęp 2016-06-29] (pol.).
- Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30] (pol.).
- Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] (pol.).
- Wykaz sygnalizacji świetlnych, „ZDiUM/Infrastruktura/Wykaz sygnalizacji, w tym pracujących całodobowo w trybie kolorowym”, Ewa Iwanska, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 5 września 2016 [dostęp 2019-06-11] (pol.).
- Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Ulica Czesława, bł., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-07-03] (pol.).
- ul. Czesława, bł., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID 586053 [dostęp 2019-07-03] (pol.).
- ul. bł. Czesława, wikimapia.org [dostęp 2019-07-03] (pol.).
