Weimar

Weimar
	; Rynek w Weimarze (2006)
	Herb
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Turyngia
Zarządzający	Peter Kleine↗
Powierzchnia	84,26 km²
Populacja (2020); • liczba ludności; • gęstość	; 65 098; 773 os./km²
Nr kierunkowy	03643
Kod pocztowy	99423, 99425, 99427, 99428
Tablice rejestracyjne	WE
	Położenie na mapie Turyngii Weimar
	Położenie na mapie Niemiec Weimar
	50°59′N 11°20′E/50,983333 11,333333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Ten artykuł od 2018-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Weimar – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Turyngia, jedno z europejskich centrów kulturalnych.

Historia

Najstarsze wzmianki o Weimarze pochodzą z 899 r. W XIV wieku miasto znalazło się w posiadaniu Wettynów.

Na mocy postanowień traktatu lipskiego(inne języki) w 1485 r. Weimar znalazł się w granicach Elektoratu Saksonii ernestyńskiej linii Wettynów. W latach 1572–1809 stolica Księstwa Saksonii-Weimar, a następnie do 1918 r. stolica Księstwa Saksonii-Weimar-Eisenach. Od 1871 r. część zjednoczonych Niemiec. W 1899 r. uruchomiono przewozy tramwajowe, zlikwidowane w 1937 r. W latach 1919–1945 stolica kraju związkowego Turyngia.

Od nazwy miasta pochodzi nazwa okresu w niemieckiej historii, Republika Weimarska (1919−1933), gdyż konstytucja niemiecka została zredagowana właśnie w Weimarze – ówczesna stolica (Berlin) była w 1918 r. ogarnięta zamieszkami rewolucyjnymi i uznano, że nie jest bezpiecznym miejscem dla obrad Zgromadzenia Narodowego.

W czasie II wojny światowej w pobliżu znajdował się obóz koncentracyjny Buchenwald. Na początku 1945 r. miasto zostało w znacznym stopniu zniszczone wskutek bombardowań.

W 1945 roku miasto znalazło się w radzieckiej strefie okupacyjnej Niemiec, by w 1949 r. zostać częścią NRD. W Weimarze miała siedzibę radziecka 8 Gwardyjska Armia. Od 1990 r. w granicach Republiki Federalnej Niemiec.

W roku 1991 zapoczątkował tutaj swoją działalność Trójkąt Weimarski.

Demografia

Populacja
Rok	Ogółem	Mężczyźni	Kobiety
2000	62 425	29 992	32 433
2010	65 479	31 598	33 881
2020	65 098	31 439	33 659

Źródło^[1]:

Kultura i nauka

Miasto było jednym z centrów niemieckiego oświecenia, mieszkali w nim czołowi przedstawiciele epoki literackiej zwanej klasyką weimarską: Johann Wolfgang von Goethe i Friedrich Schiller. W XIX wieku sławni kompozytorzy, tacy jak Franz Liszt, uczynili z Weimaru ośrodek życia muzycznego, a potem malarze i architekci, Henry van de Velde, Wassily Kandinsky, Paul Klee, Lyonel Feininger i Walter Gropius, przenieśli się tam i założyli ruch artystyczny Bauhaus, najważniejszą szkołę projektowania budynków w międzywojennych Niemczech. Wskutek turbulencji politycznych Bauhaus został w 1925 roku przeniesiony do Dessau^[2]. W Wiemarze istnieje Muzeum Bauhausu, które w kwietniu 2019 przeniosło się do nowego budynku^[3].

UNESCO wybrało Weimar na kulturalną stolicę Europy na rok 1999.

2 września 2004 w Weimarze miał miejsce tragiczny w skutkach pożar w Bibliotece Księżnej Anny Amalii znajdującej się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO. Biblioteka zawiera liczący ok. miliona pozycji zbiór książek, w tym kolekcję dzieł klasyków (m.in. Goethego), oraz kolekcję muzyczną księżnej i biblię Lutra z 1534 r. Spaleniu uległo 40–50 tys. tomów, straty materialne oszacowano na wiele milionów dolarów, straty dla kultury Niemiec i Europy są niewymierne.

W mieście znajdują się dwie uczelnie: Bauhaus-Universität Weimar oraz uczelnia muzyczna Hochschule für Musik Franz Liszt Weimar. Znajduje się tutaj również archiwum Goethego i Schillera (Goethe- und Schiller-Archiv).

W 2024 otwarto Muzeum Pracy Przymusowej w Czasach Narodowego Socjalizmu^[4].

Gospodarka

W mieście rozwinął się przemysł maszynowy, elektrotechniczny, metalowy, precyzyjny, poligraficzny, zabawkarski oraz meblarski^[5].

Transport

W Weimarze znajduje się dworzec kolejowy o randze ICE, dzięki czemu miasto ma bezpośrednie połączenia kolejowe pociągami dużych prędkości z innymi miastami.

Polacy w Weimarze

W Weimarze studiowali m.in. lekarz i astronom Nataniel Mateusz Wolf, agronom Włodzimierz Adolf Wolniewicz i reżyser teatralny Tadeusz Pawlikowski. Nauki u wybitnego węgierskiego kompozytora epoki romantyzmu Ferenca Liszta pobierali tu polscy pianiści Józef Wieniawski^[6], Karol Tausig i Moriz Rosenthal.

W 1774 roku w Weimarze urodził się polski filolog klasyczny Friedrich Christian Ludwig Tripplin.

W 1820 r. w Weimarze ogłoszono drukiem niemiecki przekład raportu Józefa Bema z 1819 roku o jego doświadczeniach z rakietami bojowymi^[7].

W 1829 r. w Weimarze doszło do spotkania poetów Adama Mickiewicza i Johanna Wolfganga von Goethego^[8]. Współcześnie w Parku nad rzeką Ilm stoi pomnik Adama Mickiewicza.

Osoby związane z miastem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Weimarem.

Współpraca

Miejscowości partnerskie^[9]

Galeria

Kościół katolicki pw. Najświętszego Serca Jezusa
Ratusz
Zamek Zielony
Pałac książąt Saksonii-Weimar i Saksonii-Weimar-Eisenach
Archiwum Nietzschego
Muzeum Miejskie
Nowe Muzeum
Teatr Narodowy
Dworzec kolejowy
Park nad rzeką Ilm

Przypisy

↑ Bevölkerung, darunter Ausländer, nach Geschlecht und Kreisen in Thüringen. statistik.thueringen.de. [dostęp 2024-01-27]. (niem.).
↑ Bauhaus, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
↑ Bauhaus Museum Weimar – Klassik Stiftung Weimar [online], www.klassik-stiftung.de [dostęp 2020-01-05] (ang.).
↑ W Weimarze otwarto Muzeum Pracy Przymusowej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-05-11] (pol.).
↑ Weimar, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-28] .
↑ Józef Wieniawski [online], www.wieniawski.pl [dostęp 2017-11-27] (ang.).
↑ Bolesław Orłowski: Nie tylko szablą i piórem. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 139, 154. ISBN 83-206-0509-1.
↑ JerzyJ. Krasuski JerzyJ., Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 152, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .
↑ Współpraca.

Linki zewnętrzne

oficjalna strona miasta

[stat-1] Bevölkerung, darunter Ausländer, nach Geschlecht und Kreisen in Thüringen. statistik.thueringen.de. [dostęp 2024-01-27]. (niem.).

[2] Bauhaus, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).

[3] Bauhaus Museum Weimar – Klassik Stiftung Weimar [online], www.klassik-stiftung.de [dostęp 2020-01-05] (ang.).

[4] W Weimarze otwarto Muzeum Pracy Przymusowej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-05-11] (pol.).

[PWN-5] Weimar, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-28] .

[6] Józef Wieniawski [online], www.wieniawski.pl [dostęp 2017-11-27] (ang.).

[7] Bolesław Orłowski: Nie tylko szablą i piórem. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 139, 154. ISBN 83-206-0509-1.

[8] JerzyJ. Krasuski JerzyJ., Polska-Niemcy. Stosunki polityczne od zarania po czasy najnowsze, Wrocław: Ossolineum, 2009, s. 152, ISBN 978-83-04-04985-7, OCLC 750890813 .

[9] Współpraca.

[10] Wspólnie z Wielką Brytanią

[11] Wspólnie z Austrią, Francją, Słowenią, Szwajcarią, Włochami

[12] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Indiami, Japonią i Szwajcarią

[13] Wspólnie z Austrią, Belgią, Czechami, Francją, Wielką Brytanią i Włochami

[14] Wspólnie z Holandią, Danią

[15] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią, Ukrainą i Włochami

[16] Wspólnie z Polską

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

[G]

Miasta na prawach powiatu	Erfurt Gera Jena Suhl Weimar
Powiaty	Altenburger Land Eichsfeld Gotha Greiz Hildburghausen Ilm Kyffhäuser Nordhausen Saale-Holzland Saale-Orla Saalfeld-Rudolstadt Schmalkalden-Meiningen Sömmerda Sonneberg Unstrut-Hainich Wartburg Weimarer Land

Kulturowe	Katedra w Akwizgranie Katedra w Spirze Pałac arcybiskupi w Würzburgu, ogrody pałacowe i Plac Rezydencji Kościół pielgrzymkowy w Wies Pałace Augustusburg i Falkenlust w Brühl Katedra Wniebowzięcia Matki Bożej, skarbiec i Kościół św. Michała w Hildesheimie Zabytki rzymskie w Trewirze (Porta Nigra, most rzymski, Termy Cesarskie, amfiteatr rzymski, Barbarathermen, Bazylika Konstantyna, kolumna w Igel, Katedra św. Piotra i Kościół Najświętszej Marii Panny) Lubeka miasto hanzeatyckie Granice Cesarstwa Rzymskiego (Wał Hadriana, Wał Antonina i Limes Górnogermańsko-Retycki)^[A] Pałace i zespoły parkowe w Poczdamie i Berlinie Opactwo i klasztor Altenmünster w Lorsch Kopalnie w Rammelsberg oraz zespół zabytkowy w Goslar Bamberg – miasto i katedra św. Piotra i Jerzego Opactwo Maulbronn Kolegiata, zamek i Stare Miasto w Quedlinburgu Huta żelaza w Völklingen Katedra w Kolonii Budynki Bauhausu w Dessau-Roßlau i Weimarze Zabytki upamiętniające pobyt Lutra w Eisleben i Wittenberdze Klasycystyczny Weimar Wyspa Muzeów w Berlinie Zamek Wartburg koło Eisenach Ogrody Dessau-Wörlitz Wyspa klasztorna Reichenau na Jeziorze Bodeńskim Kompleks przemysłowy kopalni i koksowni Zollverein w Essen Dolina górnego Renu Stare Miasta Stralsundu i Wismaru Ratusz i posąg Rolanda w Bremie Stare miasto w Ratyzbonie wraz z dzielnicą Stadtamhof Modernistyczne osiedla mieszkaniowe w Berlinie Prehistoryczne osady na palach^[B] Fabryka obuwia Fagus w Alfeldzie Opera Margrabiów Park Wilhelmshöhe w Kassel Karoliński westwerk kościoła i „civitas” w Corvey Speicherstadt i Kontorhausviertel wraz z Chilehaus Dzieła architektury Le Corbusiera^[C] Jaskinie i sztuka epoki lodowej w Jurze Szwabskiej Archeologiczny zespół graniczny Hedeby i Danevirke Katedra w Naumburgu Wspaniałe miasta uzdrowiskowe Europy^[D] Mathildenhöhe Darmstadt
Przyrodnicze	Kopalnia skamielin w Messel Morze Wattowe^[E] Pradawne i pierwotne lasy bukowe Karpat i innych regionów Europy^[F]
Kulturowe i przyrodnicze	Park Mużakowski w Bad Muskau^[G]