5 Pułk Litewski Przedniej Straży

5 Pułk Litewski Przedniej Straży
	Historia
Państwo	I Rzeczpospolita
Sformowanie	1733
Rozformowanie	1794
	Dowódcy
Pierwszy	Hallaszewicz
Ostatni	Ludwik Lissowski
	Działania zbrojne
	Wojna siedmioletnia; Powstanie kościuszkowskie
	Organizacja
Dyslokacja	patrz: stanowiska
Rodzaj wojsk	Jazda

5 Pułk Litewski Przedniej Straży – oddział jazdy armii Wielkiego Księstwa Litewskiego wojska I Rzeczypospolitej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany w 1733 z chorągwi tatarskich Józefa Potockiego. Wszedł w skład wojsk saskich^[1], ale już od 1764 był na służbie wojska I Rzeczypospolitej^[2]. W 1776 roku liczył etatowo 327 żołnierzy. Według „raty marcowej” z 1777 roku stan pułku wynosił 301 żołnierzy^[3]. Faktycznie w służbie przebywało wówczas 302 żołnierzy. W czasie reform przeprowadzonych przez Sejm Czteroletni etat pułku wzrósł do 612 ludzi. Faktycznie w grudniu 1790 służyło 608. Bezpośrednio przed wybuchem powstania kościuszkowskiego w pułku służyło 532 ludzi^[4]. Składał się z sześciu chorągwi^[5].

Stanowiska

Suchowola (1772),
Krynki (1789),
Wielona (październik 1792)^[6].

Żołnierze pułku

Etatową obsadę oficerską normował etat stutysięczny wojska, według którego w pułku powinni się znajdować: pułkownik, podpułkownik, dwóch majorów, kwatermistrz, audytor, dwóch adiutantów, czterech rotmistrzów z chorągwiami, czterech rotmistrzów sztabowych, ośmiu poruczników, ośmiu chorążych^[7].

Pułkownicy^[6]^[8]:

Hallaszewicz
A. M. Korycki
Ignacy Poniatowski (1774-1780)
Jan Gorycz (1780-1787)
gen. mjr Stanisław Byszewski (1787-)
Ludwik Lissowski^[a]

Bitwy i potyczki

Jego żołnierze brali udział w działaniach zbrojnych wojny siedmioletniej. Walczyli także pod Pragą (2 listopada 1794)^[6].

Uwagi

↑ Według Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 200 Ludwik Liszewski był podpułkownikiem

Przypisy

↑ Gembarzewski 1925 ↓, s. 14.
↑ Sułek 1966 ↓, s. 185.
↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. XXI.
↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 227.
↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 228.
↑ ^a ^b ^c Gembarzewski 1925 ↓, s. 15.
↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 163.
↑ Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 229.

Bibliografia

Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Mariusz Machynia, Valdas Rakutis, Czesław Srzednicki: Oficerowie wojska Wielkiego Księstwa Litewskiego. Sztab, kawaleria, artyleria, wojska inżynieryjne i piechota. Kraków: Księgarnia Akademicka. Wydawnictwo Naukowe, 1999. ISBN 83-7188-239-4.
Zdzisław Sułek: Wojskowość polska w latach 1764-1794. W: Zarys dziejów wojskowości polskiej do roku 1864. Tom II (1648-1864). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966.

[9] Według Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 200 Ludwik Liszewski był podpułkownikiem

[CITEREFGembarzewski192514-1] Gembarzewski 1925 ↓, s. 14.

[CITEREFSułek1966185-2] Sułek 1966 ↓, s. 185.

[CITEREFMachyniaRakutisSrzednicki1999XXI-3] Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. XXI.

[CITEREFMachyniaRakutisSrzednicki1999227-4] Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 227.

[CITEREFMachyniaRakutisSrzednicki1999228-5] Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 228.

[CITEREFGembarzewski192515-6] Gembarzewski 1925 ↓, s. 15.

[CITEREFMachyniaRakutisSrzednicki1999163-7] Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 163.

[CITEREFMachyniaRakutisSrzednicki1999229-8] Machynia, Rakutis i Srzednicki 1999 ↓, s. 229.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]