Robert Cecil (wicehrabia)

Edgar Algernon Robert Gascoyne-Cecil

Data i miejsce urodzenia	14 września 1864 Salisbury
Data i miejsce śmierci	24 listopada 1958 Turnbridge Wells
Lord tajnej pieczęci
Okres	od 1923 do 1924
Przynależność polityczna	Partia Konserwatywna
Poprzednik	Austen Chamberlain
Następca	John Robert Clynes
Kanclerz Księstwa Lancaster
Okres	od 1924 do 1929
Przynależność polityczna	Partia Konserwatywna
Poprzednik	Josiah Wedgwood
Następca	Ronald McNeill, 1. baron Cushendun
Odznaczenia

Karykatura z magazynu Punch przedstawiająca Roberta Cecila i Warrena Hardinga

Edgar Algernon Robert Gascoyne-Cecil (ur. 14 września 1864 w Salisbury, zm. 24 listopada 1958 w Turnbridge Wells w hrabstwie Kent) – brytyjski prawnik, polityk i dyplomata, laureat pokojowej Nagrody Nobla. Był członkiem Partii Konserwatywnej i ministrem w rządach Davida Lloyda George’a i Stanleya Baldwina.

Życiorys

Był synem Roberta Gascoyne-Cecila, 3. markiza Salisbury, trzykrotnego premiera Wielkiej Brytanii, i Georginy Alderson, córki sir Edwarda Aldersona. W domu rodzinnym odbył podstawową edukację, potem studiował prawo w Eton College i University College na Uniwersytecie Oksfordzkim. W 1887 r. rozpoczął praktykę adwokacką.

W 1906 r. został posłem do Izby Gmin z ramienia Partii Konserwatywnej. Reprezentował okręg wyborczy Marylebone East. Członkiem parlamentu był do 1910 r., a następnie w latach 1911–1923 (za drugim razem reprezentował okręg wyborczy Hitchin). W 1915 r., w czasie I wojny światowej wszedł do rządu Herberta Henry’ego Asquitha jako podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Pełnił tę funkcję również w rządzie Davida Lloyda George’a, a dodatkowo w latach 1916–1918 był ministrem blokady, odpowiedzialnym za wywieranie ekonomicznego nacisku na państwa toczące wojnę z Wielką Brytanią.

W 1916 r. opublikował memorandum przedstawiające jego propozycję unikania wojny, uważane za pierwszy oficjalny dokument, wyrażający poparcie Wielkiej Brytanii dla idei powołania Ligi Narodów. Na konferencji pokojowej w Paryżu, na której podpisano traktat wersalski wchodził w skład delegacji brytyjskiej. W latach 1920–1922 reprezentował dominium Południowej Afryki w Zgromadzeniu Ligi Narodów.

Po powrocie z 5-tygodniowych wykładów o Lidze Narodów w Stanach Zjednoczonych w 1923 r. Cecil otrzymał tytuł 1. wicehrabiego Cecil of Chelwood i zasiadł w Izbie Lordów. W pierwszym rządzie Stanleya Baldwina (1923–1924) piastował stanowisko lorda tajnej pieczęci, a w jego kolejnym gabinecie (od 1924 r.) Kanclerza Księstwa Lancaster. Na tym stanowisku odpowiadał za sprawy związane z Ligą Narodów.

W 1923 był autorem jednego z projektów omawianego w Lidze Narodów układu o wzajemnej pomocy w razie agresji.

Cecil zrezygnował ze stanowiska w 1927 r., kiedy Wielka Brytania nie zgodziła się na zgłoszoną podczas konferencji morskiej w Genewie propozycję Stanów Zjednoczonych zmniejszenia liczby krążowników. Do 1932 r. był brytyjskim delegatem przy Lidze Narodów. W 1937 otrzymał pokojową Nagrodę Nobla za swój udział w tworzeniu Ligi. W 1956 r. otrzymał Order Towarzyszów Honoru.

Był również kanclerzem Uniwersytetu Birmingham (w latach 1918–1944) oraz rektorem Uniwersytetu Aberdeen (w latach 1924–1927). Był honorowym doktorem prawa uniwersytetów: Edynburskiego, Oksfordzkiego, Cambridge, Manchester, Liverpool, St Andrews, Aberdeen, Princeton, Columbii oraz Ateńskiego.

W 1946 r., w wieku 82 lat, brał udział w ostatniej sesji Ligi Narodów w Genewie, kończąc swoje przemówienie słowami: „Liga umarła, niech żyją Narody Zjednoczone!” (The League is dead; long live the United Nations!). Żył jeszcze przez 12 lat okazjonalnie uczestnicząc w obradach Izby Lordów, gdzie zabierał głos w sprawach związanych z utrzymaniem pokoju światowego. Był honorowym dożywotnim przewodniczącym Stowarzyszenia Narodów Zjednoczonych.

Zmarł w 1958 r. Wraz z jego śmiercią wygasł tytuł wicehrabiego.

Bibliografia

• thepeerage.com: Edgar Algernon Robert Gascoyne-Cecil, 1st and last Viscount Cecil of Chelwood. 2012-12-28. [dostęp 2013-12-02]. (ang.).
• Nobelprize.org: Robert Cecil - Biographical. Nobel Media AB 2013. [dostęp 2013-12-02]. (ang.).