X-Men: Pierwsza klasa

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
X-Men: Pierwsza klasa
X-Men: First Class
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja

Rok produkcji

2011

Data premiery

25 maja 2011
3 czerwca 2011 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

130 minut[1]

Reżyseria

Matthew Vaughn

Scenariusz

Ashley Miller
Zack Stentz
Jane Goldman
Matthew Vaughn

Główne role

James McAvoy
Michael Fassbender
Rose Byrne
January Jones
Oliver Platt
Kevin Bacon

Muzyka

Henry Jackman

Zdjęcia

John Mathieson

Scenografia

Chris Seagers

Kostiumy

Sammy Sheldon

Montaż

Lee Smith
Eddie Hamilton

Produkcja

Lauren Shuler Donner
Bryan Singer
Simon Kinberg
Gregory Goodman

Wytwórnia

20th Century Fox
Marvel Entertainment
The Donners’ Company
Bad Hat Harry Productions
Dune Entertainment
Ingenious Film Partners

Dystrybucja

20th Century Fox

Budżet

160 000 000 USD

Przychody brutto

353 624 124 USD

Poprzednik

X-Men: Ostatni bastion (2006)

Kontynuacja

X-Men: Przeszłość, która nadejdzie (2014)

Strona internetowa

X-Men: Pierwsza klasa (oryg. X-Men: First Class) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2011 roku na podstawie serii komiksów o grupie superbohaterów o tej samej nazwie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię filmu odpowiadał Matthew Vaughn na podstawie scenariusza napisanego razem z Ashleyem Millerem, Zackiem Stentzem i Jane Goldman. W rolach głównych wystąpili: James McAvoy, Michael Fassbender, Rose Byrne, January Jones, Oliver Platt i Kevin Bacon.

Charles Xavier i Erik Lensherr poznają się w 1962 roku podczas kryzysu kubańskiego i próbują powstrzymać „Hellfire Club”, którym dowodzi Sebastian Shaw, który chce przejąć władzę nad światem.

Światowa premiera Pierwszej klasy miała miejsce 25 maja 2011 roku w Nowym Jorku. W Polsce film zadebiutował 3 czerwca tego samego roku. Film zarobił ponad 350 milionów dolarów przy budżecie 160 milionów i otrzymał przeważnie pozytywne oceny od krytyków. Pierwsza klasa jest piątą produkcją wchodzącą w skład franczyzy uniwersum filmowego osadzonego w świecie X-Men i prequelem trzech pierwszych filmów z tejże franczyzy. Ukazały się trzy kontynuacje filmu: X-Men: Przeszłość, która nadejdzie z 2014, X-Men: Apocalypse z 2016 i X-Men: Mroczna Phoenix z 2019 roku.

Streszczenie fabuły[edytuj | edytuj kod]

W 1944 w obozie zagłady nazistowski naukowiec Klaus Schmidt jest świadkiem, jak młody więzień Erik Lehnsherr wygina umysłem metalową bramę, kiedy zabierany jest od rodziców. Schmidt nakazuje Lehnsherrowi przesunąć monetę na biurku, a kiedy Erik nie wykonuje polecenia, zabija matkę chłopca. Z żalu i wściekłości moc Lehnsherra manifestuje się, zabijając dwóch strażników i niszcząc pokój. W tym czasie w rezydencji w hrabstwie Westchester w stanie Nowy Jork młody Charles Xavier ze zdolnością telepatii spotyka w swoim domu zmiennokształtną dziewczynę o imieniu Raven, której naturalna postać ma niebieską, łuszczącą się skórę. Ciesząc się, że spotkał kogoś „innego”, podobnego do niego, zaprasza ją, aby zamieszkała z jego rodziną jako jego przybrana siostra[2].

W 1962 roku Lehnsherr, który został łowcą nazistów, stara się odnaleźć Schmidta w celu dokonania na nim zemsty; tymczasem Xavier jest absolwentem Uniwersytetu Oksfordzkiego. W Las Vegas agentka CIA Moira MacTaggert podąża za pułkownikiem armii amerykańskiej Hendrym do Hellfire Club, gdzie dostrzega Schmidta znanego obecnie jako Sebastian Shaw razem z telepatką Emmą Frost, posiadającym umiejętność teleportacji Azazelem i Riptidem, który potrafi wytwarzać cyklony. Pod groźbą Shawa, Hendry zostaje teleportowany przez Azazela do Pentagonu, gdzie opowiada się za rozmieszczeniem rakiet nuklearnych w Turcji. Shaw, który też okazuje się mutantem, zabija Hendry’ego, uwalniając energię, którą wcześniej wchłonął z eksplodującego granatu[2].

MacTaggert spotyka się w siedzibie CIA z Xavierem i Raven, aby uzyskać informacje o mutantach. Tam przekonuje swojego szefa McCone’a, że mutanci istnieją, a Shaw jest zagrożeniem. Mutanci zostają zaproszeni do tajnego obiektu „Division X”. MacTaggert i Xavier odnajdują Shawa w momencie, gdy Lehnsherr atakuje go na jachcie. Xavier ratuje Lehnsherra przed utonięciem, a Shaw ucieka w łodzi podwodnej. Xavier zaprowadza Lehnsherra do Division X, gdzie spotykają młodego naukowca Hanka McCoya, mutanta z chwytnymi stopami, który uważa, że DNA Raven może stanowić „lekarstwo” na ich wygląd. Xavier używa urządzenia Cerebro, stworzonego przez McCoya do lokalizacji mutantów, aby odnaleźć rekrutów potrzebnych do pokonania Shawa. Xavier i Lehnsherr rekrutują striptizerkę Angel Salvadore, taksówkarza Armando Muñoza, więźnia wojskowego Alexa Summersa i zarozumiałego włóczęgę Seana Cassidy’ego[2].

Frost spotyka się z sowieckim generałem i używa swoich telepatycznych mocy, aby udawać, że uprawia z nim seks. Xavier i Lehnsherr pojmują Frost i dowiadują się, że Shaw zamierza rozpocząć wojnę nuklearną między Stanami Zjednoczonymi a Związkiem Radzieckim, której celem jest przyspieszenie i wywołanie globalnej mutacji oraz doprowadzenie do wyginięcia rasy ludzkiej. Azazel, Riptide i Shaw atakują Division X, zabijając wszystkich oprócz mutantów, których Shaw zaprasza, aby przyłączyli się do niego. Salvadore akceptuje zaproszenie, a Summers i Muñoz kontratakują. Wtedy Shaw zabija Muñoza. W Moskwie Shaw zmusza generała do zainstalowania rakiet na Kubie przez Związek Radziecki. Nosząc hełm, który blokuje telepatię, Shaw podąża za radziecką flotą w łodzi podwodnej, aby upewnić się, że pociski przełamią amerykańską blokadę[2].

Raven uważa, że McCoy jest atrakcyjny w swojej naturalnej postaci i prosi go, aby nie stosował lekarstwa. Kiedy później próbuje uwieść Lehnsherra i przybiera postaci różnych kobiet, Lehnsherr mówi jej, że jest piękna w swojej zmutowanej postaci. McCoy używa lekarstwa na sobie, ale działa ono odwrotnie, nadaje mu ono niebieskie, lwie futro. Mutanci i MacTaggert wyruszają odrzutowcem do linii blokady, gdzie Xavier używa telepatii, aby wpłynąć na radzieckiego marynarza, by ten zniszczył statek z rakietami, a Lehnsherr wykorzystuje swoją moc, aby wyłowić łódź podwodną Shawa z wody i stawia ją na brzegu. Podczas bitwy Lehnsherr zdejmuje hełm Shawa, pozwalając Xavierowi go unieruchomić. Lehnsherr przyznaje Shawowi, że podziela jego pogląd na mutantów i ludzi, ale aby pomścić swoją matkę, zabija Shawa pomimo sprzeciwu Xaviera[2].

W strachu przed mutantami obie floty zaczynają strzelać w nich pociskami, które Lehnsherr zatrzymuje i zawraca w trakcie lotu. MacTaggert próbuje powstrzymać Lehnsherra, strzelając do niego, ale ten odbija kule, z których jedna trafia w dolną część kręgosłupa Xaviera. Lehnsherr rusza, by pomóc Xavierowi i rozproszony pozwala pociskom wpaść do oceanu. Lehnsherr rozstaje się z Xavierem z powodu ich odmiennych poglądów na temat relacji między mutantami a ludźmi. Później Xavier i jego mutanci przybywają do jego posiadłości, w której Xavier zamierza otworzyć szkołę. MacTaggert obiecuje, że nigdy nie ujawni lokalizacji szkoły i całuje Xaviera. Podczas pocałunku Xavier wymazuje jej wspomnienia o spotkaniu z nim oraz o całym konflikcie, aby zapewnić sobie i jej bezpieczeństwo. Lehnsherr, teraz w hełmie Shawa, uwalnia Frost z więzienia i razem z Ravenem oraz członkami Hellfire Club nazywa ich „Bractwem”, a sam przedstawia się jako „Magneto”[2].

Obsada[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Lista obsady w filmach uniwersum X-Men (franczyzy 20th Century Fox).
  • James McAvoy jako Charles Xavier / Profesor X, mutant, który posiada zdolność telepatii, pacyfista[3]. Laurence Belcher zagrał Charlesa jako dziecko[4].
  • Michael Fassbender jako Erik Lensherr / Magneto, mutant posiadający umiejętność manipulowania polem magnetycznym oraz metalem[5]. Bill Milner zagrał Erika jako dziecko[6].
  • Rose Byrne jako Moira MacTaggert, agentka CIA, która zaprzyjaźnia się z Xavierem i Lensherrem[7].
  • January Jones jako Emma Frost, mutantka posiadająca zdolność telepatii i umiejętność zmiany swojego ciała w diament. Należy do Hellfire Club[6].
  • Oliver Platt jako mężczyzna w czerni, agent CIA pracujący w Dywizji X, która współpracuje X-Menami[8].
  • Kevin Bacon jako Sebastian Shaw, zmutowany były nazistowski naukowiec, który wcześniej nazywał się Klaus Schmidt. Został liderem Hellfire Club, grupy nastawionej na przejęcie władzy nad światem. Ma moc pochłaniania i przekierowywania energii[9].
  • Jennifer Lawrence jako Raven Darkholme / Mystique, mutantka posiadająca zdolność zmiany swojego wyglądu[10]. Rebecca Romijn, która zagrała Mystique w oryginalnej trylogii pojawiła się w roli cameo jako dojrzała Raven[11]. Morgan Lily zagrała ją jako dziecko[12].
  • Nicholas Hoult jako Henry „Hank” McCoy / Beast, mutant pokryty futrem, mający chwytne stopy i nadludzkie zdolności fizyczne[13].

W filmie ponadto wystąpili: Jason Flemyng jako Azazel, mutant posiadający zdolność teleportacji, należący do Hellfire Club[14]; Lucas Till jako Alex Summers / Havok, mutant, który ma zdolność pochłaniania energii i wyładowywania jej w postaci wybuchów[15]; Edi Gathegi jako Armando Muñoz / Darwin, mutant ze zdolnością „reaktywnej ewolucji”[16]; Caleb Landry Jones jako Sean Cassidy / Banshee, mutant zdolny do emitowania fal dźwiękowych używanych na różne sposoby, w tym jako środek lotu[17]; Zoë Kravitz jako Angel Salvadore, mutantka ze skrzydłami ważki i kwasową śliną[6]; Álex González jako Janos Quested / Riptide, mutant ze zdolnością tworzenia potężnych trąb powietrznych z rąk i ciała należący do Hellfire Club[18]; Glenn Morshower jako Robert Hendry, amerykański generał; Matt Craven jako McCone, dyrektor CIA; Rade Šerbedžija jako rosyjski generał[19] oraz Don Creech jako William Stryker Sr., agent CIA[20]. W roli cameo pojawił się Hugh Jackman jako James „Logan” Howlett / Wolverine[11].

James McAvoy
(Charles Xavier / Profesor X)
Michael Fassbender
(Eric Lensherr / Magneto)
Rose Byrne
(Moira MacTaggert)
January Jones
(Emma Frost)
Oliver Platt
(mężczyzna w czerni)
Kevin Bacon
(Sebastian Shaw)
Jennifer Lawrence
(Raven Darkholme / Mystique)
Nicholas Hoult
(Henry „Hank” McCoy / Beast)

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Rozwój projektu[edytuj | edytuj kod]

Matthew Vaughn, reżyser filmu

W 2008 roku 20th Century Fox zatrudniło Josha Schwartza do napisania scenariusza filmu X-Men: Pierwsza klasa, któremu zaproponowano także stanowisko reżysera, jednak ten odmówił[21]. W grudniu 2009 roku poinformowano, że stanowisko reżysera objął Bryan Singer. Producentami zostali Lauren Shuler Donner i Simon Kinberg, a Jamie Moss został poproszony o pracę nad scenariuszem[22]. Ostatecznie jednak scenariuszem zajęli się Ashley Edward Miller i Zack Stentz[23].

W marcu 2010 roku Singer zrezygnował ze stanowiska reżysera na rzecz filmu Jack pogromca olbrzymów, ale został jednym z producentów[24]. W maju stanowisko to objął Matthew Vaughn, a amerykańska data premiery została wyznaczona na 3 czerwca 2011 roku[25]. Vaughn również zajął się poprawą scenariusza wspólnie z Jane Goldman[26].

Casting[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec maja 2010 roku James McAvoy został obsadzony jako Charles Xavier[3]. W czerwcu poinformowano, że Michael Fassbender zagra Erika Lensherra / Magneto[5], a Caleb Landry Jones pojawi się jako Banshee[17]. W lipcu ujawniono, że Kevin Bacon prowadzi rozmowy dotyczące zagrania roli antagonisty w filmie[27], a do obsady dołączyli: Lucas Till jako Havok[15], Nicholas Hoult jako Beast[13], Jennifer Lawrence jako Mystique[10] i Edi Gathegi jako Darwin[16]. W tym samym miesiącu potwierdzono udział Bacona i pojawiły się doniesienia, że zagra on Sebastiana Shawa[9].

W następnym miesiącu do obsady dołączyli: Rose Byrne jako Moira MacTaggert[7], Jason Flemyng jako Azazel[14], Zoë Kravitz jako Angel Salvadore, January Jones jako Emma Frost[6] oraz Oliver Platt[8]. Ujawniono wtedy, że Bill Milner[6] i Morgan Lily zagrają Erika i Mystique jako dzieci[12], a we wrześniu ogłoszono, że Laurence Belcher pojawi się jako młody Charles[4]. Poinformowano też, że Álex González zagra Riptide’a[18].

Zdjęcia i postprodukcja[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się pod koniec września 2010 roku[28] Oksfordzie w Wielkiej Brytanii[29]. Później produkcja przeniosła się do Pinewood Studios pod Londynem[30], a w październiku – do Georgii w Stanach Zjednoczonych[31]. Zrealizowano wtedy zdjęcia między innymi na wyspie Jekyll w okolicy Savannah[32]. Englefield House w hrabstwie Berkshire posłużył jako Instytut Xaviera, a wnętrza rezydencji zaaranżowano w taki sposób, by przypominała budynek z poprzednich filmów serii. Somerset House w Londynie odgrywały wnętrza banku w Genewie. Wnętrza Australia House w Londynie posłużyły jako Kreml. Natomiast w West Wycombe House w West Wycombe w hrabstwie Buckinghamshire nakręcono scenę, w której Emma Frost była przesłuchiwana. Produkcję zrealizowano również w Villa La Angostura w argentyńskiej prowincji Neuquén[33]. Prace na planie zakończyły się w lutym 2011 roku[28]. Za zdjęcia odpowiadał John Mathieson, scenografią zajął się Chris Seagers, a kostiumy zaprojektowała Sammy Sheldon[1].

Montażem zajęli się Lee Smith i Eddie Hamilton. Efekty specjalne przygotowały studia: Weta Digital, Rhythm and Hues Studios, Digital Domain, Moving Picture Company, Cinesite, Luma Pictures, a odpowiadali za nie Guy Williams, Greg Steele, Jay Barton, Nicolas Aithadi i Matt Johnson[1].

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

Henry Jackman został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu[1]. Album X-Men: First Class (Original Motion Picture Soundtrack) z muzyką Jackmana został wydany 28 czerwca 2011 roku przez Sony Masterworks[34].

2011X-Men: First Class (Original Motion Picture Soundtrack)
Nr Tytuł utworu AutorDługość
1.„First Class”H. Jackman3:20
2.„Pain and Anger”H. Jackman2:58
3.„Would You Date Me?”H. Jackman1:44
4.„Not That Sort of Bank”H. Jackman3:27
5.„Frankenstein’s Monster”H. Jackman3:03
6.„What Am I Thinking”H. Jackman2:10
7.„Cerebro”H. Jackman2:23
8.„Mobilise for Russia”H. Jackman1:18
9.„Rise Up to Rule”H. Jackman5:56
10.„Cold War”H. Jackman3:20
11.„X-Training”H. Jackman4:27
12.„Rage and Serenity”H. Jackman2:06
13.„To Beast or Not to Beast”H. Jackman4:47
14.„True Colors”H. Jackman1:51
15.„Let Battle Commence”H. Jackman4:45
16.„Sub Lift”H. Jackman2:19
17.„Coup d’état”H. Jackman2:15
18.„Mutant and Proud”H. Jackman3:28
19.„X-Men”H. Jackman2:59
20.„Magneto”H. Jackman1:53
1:00:29

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

Światowa premiera miała miejsce 25 maja 2011 roku w Nowym Jorku, podczas której pojawili się obsada i twórcy filmu oraz zaproszeni goście[35]. Film zadebiutował dla szerszej publiczności 1 czerwca tego samego roku między innymi w Wielkiej Brytanii[36] i Francji[37], natomiast w Stanach Zjednoczonych[25] i w Polsce pojawił się 3 czerwca[38].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Box Office[edytuj | edytuj kod]

Film, mając budżet wynoszący 160 milionów, zarobił ponad 350 milionów, z czego prawie 147 milionów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Podczas weekendu otwarcia w Ameryce zarobił 55 milionów[39].

Krytyka w mediach[edytuj | edytuj kod]

Film otrzymał przeważnie pozytywne oceny od krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 86% z 294 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,37/10[40]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 38 recenzji wyniosła 65 punktów na 100[41]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę B+ w skali od F do A+[42].

Todd McCarthy z „The Hollywood Reporter” stwierdził, że „Vaughn imponująco utrzymuje przejrzystość narracji i dramatyczne napięcie [...] oraz aranżuje chaos z godną pochwały spójnością, które to zadanie ułatwia nacierająca, burzliwa muzyka Henry’ego Jackmana”[43]. Justin Chang z „Variety” napisał, że film „jest piorunujący, elegancki i niezwykle spójny”, natomiast „efekty wizualne zaprojektowane przez Johna Dykstrę są płynnie i pomysłowo zintegrowane”[1]. Frank Lovece z „Film Journal International” stwierdził: „inteligentny scenariusz z wielowarstwowym motywem, który [...] nigdy nie traci z oczu swojej podstawy opowieści i sprawia, że każda emocjonalna motywacja jest spójna, często szokująco poważnie i bez ogródek. To nie jest film dla dzieci”[44].

Marcin Pietrzyk z portalu Filmweb napisał: „Nigdy nie przypuszczałem, że doczekam chwili, w której film o zmutowanych superbohaterach dostanie Oscara. Po obejrzeniu X-Men: Pierwsza klasa dochodzę do wniosku, że ten czas jest już bliski. 20th Century Fox powinno ozłocić Matthew Vaughna i Bryana Singera. Żaden film na podstawie komiksów Marvela nie był tak dobry”[45]. Joanna Moreno z Onetu stwierdziła: „Pomimo konfliktu zbrojeń, mnogości mutantów, ich zdolności, motywacji, celów, udało się nakręcić wciągające, dynamicznie rozpędzające się i zabawne dzieło. Jest w tym filmie coś ze starych Bondów – brytyjski humor, wyraziste postaci, polityczna intryga, bunt jednostki. Po prostu, kapitalne, wielowymiarowe kino”[46].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Rok Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
2011 Teen Choice Awards Ulubiony film fantasy / science-fiction X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [47]
Filmowy przełomowy żeński występ aktorski Zoë Kravitz Nominacja
Jennifer Lawrence Nominacja
Ulubiony czarny charakter Kevin Bacon Nominacja
Ulubiona chemia filmowa Lucas Till, Jennifer Lawrence, Nicholas Hoult, Zoë Kravitz, Caleb Landry Jones, Edi Gathegi Nominacja
Scream Awards Ultimate Scream X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [48]
Najlepszy film fantasy X-Men: Pierwsza klasa Wygrana
Najlepszy Scream-Play X-Men: Pierwsza klasa Nominacja
Najlepsza aktorka w filmie fantasy Jennifer Lawrence Nominacja
Najlepszy aktor w filmie science-fiction James McAvoy Nominacja
Michael Fassbender Nominacja
Najlepszy złoczyńca Kevin Bacon Nominacja
Najlepszy superbohater James McAvoy Nominacja
Przełomowy występ aktorki Zoë Kravitz Nominacja
Michael Fassbender Nominacja
Najlepsze cameo Hugh Jackman Wygrana
Ulubiona obsada filmowa X-Men: Pierwsza klasa Nominacja
Najlepszy film na podstawie komiksu X-Men: Pierwsza klasa Nominacja
Golden Schmoes Awards Ulubiony film X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [49]
Najlepszy film science-fiction X-Men: Pierwsza klasa Wygrana
Największa niespodzianka X-Men: Pierwsza klasa Nominacja
Przełomowy występ aktorki Michael Fassbender Wygrana
Najlepsze wypowiedziane sekwencja w filmie X-Men: Pierwsza klasa Wygrana
Najfajniejsza postać Michael Fassbender jako Magneto Nominacja
Najlepsze wydanie DVD/Blu X-Men: Pierwsza klasa Nominacja
National Board of Review Awards Nagroda Spotlight Michael Fassbender Wygrana [50]
Los Angeles Film Critics Association Awards Najlepszy aktor Michael Fassbender Wygrana [51]
2012 People’s Choice Awards Ulubiony film akcji X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [52]
Ulubiony superbohater James McAvoy jako Profesor X Nominacja
Jennifer Lawrence jako Mystique Nominacja
Ulubiona obsada filmowa X-Men: Pierwsza klasa Nominacja
Saturn Awards Najlepszy film science-fiction X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [53]
Najlepsza charakteryzacja Dave Elsey, Fran Needham, Conor O’Sullivan Wygrana
Amerykańska Gildia Aktorów Filmowych Najlepszy zespół kaskaderski w filmie X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [54]
Amerykańska Gildia Kostiumologów Najlepsze kostiumy w filmie fantasy Sammy Sheldon Nominacja [55]
Empire Awards Najlepszy film science-fiction / fantasy X-Men: Pierwsza klasa Nominacja [56]

Kontynuacje, anulowane projekty i reboot Filmowego Uniwersum Marvela[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Uniwersum X-Men (franczyza 20th Century Fox).

W marcu 2010 roku poinformowano, że 20th Century Fox planuje rozpocząć filmem X-Men: Pierwsza klasa nową trylogię[24]. Bryan Singer, który wyreżyserował dwa pierwsze filmy franczyzy zajął się ponownie reżyserią na podstawie scenariusza Simona Kinberga. X-Men: Przeszłość, która nadejdzie zadebiutował w 2014 roku. W filmie powróciła obsada zarówno z Pierwszej klasy, jak i z oryginalnej trylogii. Swoje role powtórzyli między innymi: Hugh Jackman, James McAvoy, Michael Fassbender, Jennifer Lawrence, Nicholas Hoult, Halle Berry, Elliot Page, Ian McKellen i Patrick Stewart[57]. Jeszcze w grudniu 2013 roku Singer zapowiedział kontynuację[58]. Ponownie zajął się reżyserią, a scenariusz napisał Kinberg. X-Men: Apocalypse miał premierę w 2016 roku. Swoje role powtórzyli McAvoy, Fassbender, Lawrence, Hoult, Rose Byrne i Lucas Till. Do obsady dołączył Oscar Isaac jako Apocalypse oraz Tye Sheridan, Sophie Turner i Alexandra Shipp jako młodsze wersje Cyclopsa, Jean Grey i Storm[59].

W maju 2016 roku Kinberg zapowiedział, że 20th Century Fox planuje kolejną trylogię, która tym razem ma się koncentrować na młodych mutantach[60]. W lutym 2017 roku poinformowano, że Kinberg rozpoczął negocjacje ze studiem dotyczące wyreżyserowania kontynuacji na podstawie własnego scenariusza inspirowanego komiksami Dark Phoenix Saga[61]. X-Men: Mroczna Phoenix miała premierę w 2019 roku. W głównych rolach powrócili McAvoy, Fassbender, Lawrence, Hoult, Turner, Sheridan i Shipp. Dołączyła do nich Jessica Chastain jako Vuk[62].

Studio rozwijało też kilka spin-offów franczyzy filmowej o X-Menach, między innymi Gambit z Channingiem Tatumem w głównej roli, Multiple Man z Jamesem Franco, Kitty Pryde z Elliotem Pagem oraz filmy o Alpha Flight i o Exiles[63].

W 2019 roku The Walt Disney Company sfinalizował transakcję zakupu 21st Century Fox, wskutek czego wszystkie filmy Foxa związane z franczyzą zostały anulowane, w tym spin-offy i kontynuacje Mrocznej Phoenix, a Marvel Studios przejęło kontrolę nad postaciami[63]. Prezes Disneya, Robert Iger, poinformował, że X-Meni zostaną włączeni do Filmowego Uniwersum Marvela[64]. W lipcu 2019 roku, podczas San Diego Comic-Conu, Kevin Feige zapowiedział, że studio pracuje nad rebootem filmu o mutantach[65].

W 2020 roku premierę miał ostatni film franczyzy filmowej o X-Menach, samodzielny spin-off, Nowi mutanci[66].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e Justin Chang: X-Men: First Class. Variety. [dostęp 2011-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-06)]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f Matthew Vaughn, X-Men: Pierwsza klasa, 20th Century Fox.
  3. ↑ a b Matt Goldberg: James McAvoy Playing Young Charles Xavier in X-Men: First Class. Collider. [dostęp 2010-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
  4. ↑ a b BJ Sprecher: Laurence Belcher Joins X-Men: First Class as Young Charles Xavier. Reelz Channel. [dostęp 2010-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (ang.).
  5. ↑ a b Rob Keyes: Michael Fassbender Is Magneto in X-Men: First Class. Screen Rant. [dostęp 2010-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Brendan Bettinger: January Jones, Zoe Kravitz, and Bill Milner Join the Cast of X-Men: First Class – Updated. Collider. [dostęp 2010-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-05)]. (ang.).
  7. ↑ a b Peter Sciretta: Rose Byrne to Join X-Men: First Class. /Film. [dostęp 2010-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-10)]. (ang.).
  8. ↑ a b Sandy Schaefer: Oliver Platt Joins The Cast Of 'X-Men: First Class'. Screen Rant. [dostęp 2010-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (ang.).
  9. ↑ a b Brendan Bettinger: Rumor: Kevin Bacon Will Play Sebastian Shaw in X-Men: First Class. Screen Rant. [dostęp 2010-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
  10. ↑ a b Russ Fischer: Jennifer Lawrence Cast as Mystique in X-Men: First Class. /Film. [dostęp 2010-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-25)]. (ang.).
  11. ↑ a b Germain Lussier: /Film Interview Part 2: Matthew Vaughn Talks Major ‘X-Men: First Class’ Spoiler. /Film. [dostęp 2011-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-21)]. (ang.).
  12. ↑ a b Katey Rich: 10-Year-Old Morgan Lily Cast As Young Mystique In X-Men: First Class. Cinema Blend. [dostęp 2010-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (ang.).
  13. ↑ a b Mike Fleming Jr: 'X-Men: First Class' Finds A Beast In Nicholas Hoult. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-23)]. (ang.).
  14. ↑ a b Rob Keyes: Jason Flemyng is Nightcrawler's Dad in X-Men: First Class. Screen Rant. [dostęp 2010-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)]. (ang.).
  15. ↑ a b Peter Sciretta: Lucas Till Cast as Havok in X-Men: First Class. /Film. [dostęp 2010-07-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)]. (ang.).
  16. ↑ a b Matt Goldberg: Edi Gathegi Cast as Mutant “Darwin” in X-Men: First Class. Collider. [dostęp 2010-07-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-05)]. (ang.).
  17. ↑ a b Katey Rich: Caleb Landry Jones Joining X-Men: First Class As Banshee. Cinema Blend. [dostęp 2010-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (ang.).
  18. ↑ a b Russ Fischer: Alex Gonzalez Joins ‘X-Men: First Class’ as Riptide. /Film. [dostęp 2010-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-25)]. (ang.).
  19. ↑ X-Men: First Class. Chicago Reader. [dostęp 2011-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-29)]. (ang.).
  20. ↑ Rick Marshall: 'X-Men: First Class' Easter Eggs: Five Things to Look for This Weekend!. MTV. [dostęp 2011-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-07)]. (ang.).
  21. ↑ Tatiana Siegel, Marc Graser: Fox, Josh Schwartz mutate ‘X-Men’. Variety. [dostęp 2008-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-10)]. (ang.).
  22. ↑ Michael Fleming: Bryan Singer to direct ‘X-Men: First Class’. Variety. [dostęp 2009-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-06)]. (ang.).
  23. ↑ Phil Pirrello: Inside X-Men First Class. IGN. [dostęp 2010-05-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-06)]. (ang.).
  24. ↑ a b Mike Fleming Jr: Bryan Singer Producing 'X-Men: First Class'. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-23)]. (ang.).
  25. ↑ a b Michael Sullivan: Fox Greenlights X-Men: First Class With Matthew Vaughn Directing! Getting Released June 3, 2011!. Collider. [dostęp 2010-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
  26. ↑ Matt Goldberg: Kick-Ass Co-Writer Jane Goldman to Re-Write Matthew Vaughn’s X-Men: First Class. Collider. [dostęp 2010-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
  27. ↑ Mike Fleming Jr: Kevin Bacon In Talks For 'X-Men: First Class' Baddie. Deadline Hollywood. [dostęp 2010-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-09)]. (ang.).
  28. ↑ a b Edward Davis: January Jones Says ‘X-Men: First Class’ Is Rushed & Over Schedule. Indie Wire. [dostęp 2011-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (ang.).
  29. ↑ Michael Fleming: X-Men stars film prequel in city. Oxford Mail. [dostęp 2010-10-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (ang.).
  30. ↑ Adam Dawtrey: Snaring the big Hollywood pictures. Variety. [dostęp 2010-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-07)]. (ang.).
  31. ↑ Lesley Conn: X-Men may be landing in Savannah. Savannah Now. [dostęp 2010-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-17)]. (ang.).
  32. ↑ ‘X-men: First Class’ begins filming close to home. VSUS Spectator, 2010-11-03. [dostęp 2022-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-06)]. (ang.).
  33. ↑ X-Men: First Class. Movie Locations. [dostęp 2023-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-21)]. (ang.).
  34. ↑ ‘X-Men: Fist Class’ Soundtrack Details. Film Music Reporter. [dostęp 2011-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-05)]. (ang.).
  35. ↑ "X-Men: First Class" premiere in New York. UPI. [dostęp 2011-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-31)]. (ang.).
  36. ↑ X-Men First Class – film trailer 2. Indie London. [dostęp 2020-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-28)]. (ang.).
  37. ↑ Des images de X-Men Le Commencement, en salles le 1er juin 2011.. Pure People. [dostęp 2020-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (fr.).
  38. ↑ „X-Men: Pierwsza klasa” – zwiastun. NaEkranie.pl. [dostęp 2020-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  39. ↑ X-Men: First Class. Box Office Mojo. [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
  40. ↑ Rotten Tomatoes: X-Men: First Class. Rotten Tomatoes. [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
  41. ↑ Metacritic: X-Men: First Class. Metacritic. [dostęp 2020-08-27]. (ang.).
  42. ↑ Matt Singer: 'Dark Phoenix' Is the Worst Reviewed X-Men Movie in History. Sreen Crush. [dostęp 2019-06-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-20)]. (ang.).
  43. ↑ Todd McCarthy: X-Men: First Class: Movie Review. The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-01)]. (ang.).
  44. ↑ Frank Lovece: Alex Gonzalez Joins ‘X-Men: First Class’ as Riptide. Film Journal International. [dostęp 2011-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-27)]. (ang.).
  45. ↑ Marcin Pietrzyk: Tak rodzi się historia. Filmweb. [dostęp 2011-06-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-02)]. (pol.).
  46. ↑ Joanna Moreno: "X-Men: Pierwsza klasa": kapitalne, wielowymiarowe kino. Onet.pl. [dostęp 2011-06-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-02)]. (pol.).
  47. ↑ Philiana Ng: Teen Choice Awards 2011: 'Pretty Little Liars,' Rebecca Black Added to List of Nominees. The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-03)]. (ang.).
  48. ↑ Brandi Fowler: Harry Potter, Anne Hathaway and Robert Downey Jr. Rock the Scream Awards!. E! Entertainment. [dostęp 2011-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-21)]. (ang.).
  49. ↑ Golden Schmoes winners and nominees 2011. JoBlo.com. [dostęp 2020-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-12)]. (ang.).
  50. ↑ 2011 NBR Awards Announced. National Board of Review. [dostęp 2011-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  51. ↑ 37th Annual Los Angeles Film Critics Association Awards. Los Angeles Film Critics Association. [dostęp 2011-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  52. ↑ 2012 Nominees & Winners. Peoples Choice Awards. [dostęp 2011-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-30)]. (ang.).
  53. ↑ „Nominations for the 38th Annual Saturn Awards”. Saturn Award. Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films.. Saturn Awards. [dostęp 2012-02-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-29)]. (ang.).
  54. ↑ SAG Awards 2012: The Winners List. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-01-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-28)]. (ang.).
  55. ↑ Erin Carlson: Costume Designers Guild Awards: The Nominees List. The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-19)]. (ang.).
  56. ↑ Helen O’Hara: Jameson Empire Award Nominations 2012. Empire Magazine. [dostęp 2012-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-20)]. (ang.).
  57. ↑ Justin Chang: Film Review: ‘X-Men: Days of Future Past’. Variety. [dostęp 2014-05-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  58. ↑ Rebecca Ford, Borys Kit: Release Date Announced for 'X-Men: Apocalypse'. The Hollywood Reporter. [dostęp 2013-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-12)]. (ang.).
  59. ↑ Geoff Berkshire: Film Review: ‘X-Men: Apocalypse’. Variety. [dostęp 2016-05-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-12)]. (ang.).
  60. ↑ Hilary Lewis: James McAvoy, 'X-Men: Apocalypse' Cast Talk Future Franchise Films. The Hollywood Reporter. [dostęp 2016-05-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-20)]. (ang.).
  61. ↑ Steve Weintraub: Exclusive: Simon Kinberg in Talks to Write and Direct the Next ‘X-Men’ Movie. Collider. [dostęp 2017-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  62. ↑ Tim Grierson: 'X-Men: Dark Phoenix': Review. Screen Daily. [dostęp 2019-06-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-30)]. (ang.).
  63. ↑ a b Allie Gemmill: X-Men Movies Fox Had Planned (That Won’t Happen At Disney). Screen Rant. [dostęp 2019-07-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-28)]. (ang.).
  64. ↑ Peter White, Dade Hayes: Disney-Fox Deal: Bob Iger Discusses Digital Future, James Murdoch, Hulu and $2B Cost Savings. Deadline Hollywood. [dostęp 2017-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-17)]. (ang.).
  65. ↑ Hannah Shaw-Williams: Blade Is Officially An MCU Phase 5 Movie. Screen Rant. [dostęp 2019-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  66. ↑ Peter Debruge: ‘The New Mutants’ Review: Orphaned X-Men Spinoff an Off-Brand Remix of 1980s Teen and Horror Movie Clichés. Variety. [dostęp 2020-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-31)]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Filmy w reżyserii Matthew Vaughna
2000-09
2010-19
2020-29
Uniwersum X-Men (franczyza 20th Century Fox)
Filmy
2000 – 2014
2016 – 2020
Pozostałe
Filmy fabularne na podstawie publikacji Marvel Comics
Pojedyncze
filmy
Ant-Man
Avengers
Blade
Czarna Pantera
Doktor Strange
Kapitan Ameryka
Kapitan Marvel
Deadpool
Fantastyczna Czwórka
Ghost Rider
Hulk
Iron Man
Punisher
Spider-Man
Strażnicy Galaktyki
Thor
Venom
Wolverine
X-Men
Na podstawie
imprintów
Faceci w czerni
Kick-Ass
Kingsman
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=X-Men:_Pierwsza_klasa&oldid=73431494”