Artykuł na Medal

Iron Man (film)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Ten artykuł dotyczy filmu z 2008 roku. Zobacz też: inne znaczenie tego terminu.
Iron Man
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek superbohaterski
fantastyka naukowa
akcja
Rok produkcji 2008
Data premiery 14 kwietnia 2008
30 kwietnia 2008 (Polska)
Kraj produkcji Stany Zjednoczone
Język angielski
Czas trwania 126 minut[1]
Reżyseria Jon Favreau
Scenariusz Arthur Marcum
Matthew Hollaway
Mark Ferqus
Hawk Ostby
Główne role Robert Downey Jr.
Terrence Howard
Jeff Bridges
Shaun Toub
Gwyneth Paltrow
Muzyka Ramin Djawadi
Zdjęcia Matthew Libatique
Scenografia J. Michael Riva
Kostiumy Laura Jean Shannon
Montaż Dan Lebental
Produkcja Avi Arad
Kevin Feige
Wytwórnia Marvel Studios
Dystrybucja Paramount Pictures
Budżet 140 000 000 USD
Przychody brutto 585 366 247 USD
Multimedia w Wikimedia Commons
Chronologia
Marvel Cinematic Universe
Produkcja
Wydarzenia
Seria Iron Man

Iron Man – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2008 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Jon Favreau na podstawie scenariusza Arthura Marcuma i Matthew Hollawaya oraz Marka Ferqusa i Hawka Ostby’ego. W tytułową rolę zagrał Robert Downey Jr., a obok niego w głównych rolach wystąpili: Terrence Howard, Jeff Bridges, Shaun Toub i Gwyneth Paltrow.

Główny bohater, Tony Stark, przemysłowiec i inżynier, buduje bojowy egzoszkielet wspomagany i staje się korzystającym z tego pancerza superbohaterem zwanym „Iron Manem”.

Iron Man wchodzi w skład I Fazy Marvel Cinematic Universe. Jest to pierwszy film należący do tej franczyzy i tworzy on jej pierwszy rozdział zatytułowany The Infinity Saga. Powstały jego dwie kontynuacje: Iron Man 2 z 2010 i Iron Man 3 z 2013 roku.

Światowa premiera filmu miała miejsce 14 kwietnia 2008 roku w Sydney. W Polsce zadebiutował on 30 kwietnia tego samego roku. Przy budżecie 140 milionów dolarów Iron Man zarobił ponad 585 milionów dolarów. Film otrzymał również pozytywne oceny od krytyków.

Streszczenie fabuły[edytuj | edytuj kod]

Geniusz, miliarder i playboy, Tony Stark, który odziedziczył po ojcu firmę zbrojeniową Stark Industries, znajduje się razem z przyjacielem, pułkownikiem Jamesem Rhodesem, w bazie wojskowej w Afganistanie, gdzie prezentuje swój najnowszy pocisk – „Jerycho”. Konwój, którym przewożony jest Stark, wpada w zasadzkę. Tony zostaje ciężko ranny, schwytany i uwięziony w jaskini przez grupę terrorystyczną Dziesięć Pierścieni. Współwięzień, Ho Yinsen, wszczepia mu w klatkę piersiową elektromagnes, aby ten blokował odłamkom granatu dostęp do serca. Lider Dziesięciu Pierścieni, Raza, oferuje Starkowi wolność w zamian za budowę pocisku „Jerycho”[2][3].

Stark i Yinsen, którzy zdają sobie sprawę, że Raza nie dotrzyma umowy, potajemnie budują miniaturową wersję źródła energii zwanego reaktorem łukowym do zasilania elektromagnesu Starka i zbroję do pomocy w ucieczce. Kiedy zbroja jest bliska ukończenia, członkowie Dziesięciu Pierścieni odkrywają zamiary Starka i atakują warsztat. Yinsen poświęca życie, aby dać Starkowi czas na założenie zbroi. Opancerzony Stark wydostaje się z jaskini, podpala broń należącą do Dziesięciu Pierścieni i odlatuje. Awaryjnie ląduje na pustyni, gdzie zostaje odnaleziony przez Rhodesa, i wraca do domu. Na konferencji prasowej informuje, że Stark Industries nie będzie już zajmować się produkcją broni. Przyjaciel jego ojca i dyrektor przedsiębiorstwa, Obadiah Stane, ostrzega Starka, że ta decyzja może zniszczyć firmę. W domu Stark buduje ulepszone wersje zbroi i reaktora, nie zdradzając szczegółów Stane’owi[2][3].

Podczas imprezy charytatywnej Stark Industries reporterka Christine Everhart informuje Starka, że jego broń, w tym „Jerycho”, została dostarczona Dziesięciu Pierścieniom. Stark dowiaduje się także, iż Stane stara się przejąć firmę. Stark leci w zbroi do Afganistanu i ratuje wioskę Yinsena, Gulmirę, ale w drodze powrotnej zostaje przechwycony przez dwa amerykańskie myśliwce; wyjawia wówczas Rhodesowi swoją tożsamość, prosząc, aby przerwano atak. W tym czasie grupa Dziesięć Pierścieni odnajduje szczątki pierwszej zbroi Starka na pustyni i spotyka się ze Stane’em. Ten ogłusza i zabija Razę i jego ludzi, po czym przejmuje zbroję. Virginia „Pepper” Potts na prośbę Starka włamuje się do systemu komputerowego firmy i odkrywa, że Stane zaopatruje terrorystów w broń i zatrudnił Dziesięć Pierścieni do zabicia Starka. Następnie spotyka się z agentem Philem Coulsonem z T.A.R.C.Z.Y. i informuje go o działaniach Stane’a[2][3].

Stane nie potrafi zbudować reaktora łukowego. Wkrada się więc do domu Starka i wyjmuje reaktor z jego piersi. Stark ratuje swoje życie, używając starego reaktora, zachowanego na pamiątkę. Potts i agenci T.A.R.C.Z.Y. próbują aresztować Stane’a, ale ten atakuje ich w zbroi. Stark walczy ze Stane’em i tłumaczy Potts, jak przeciążyć duży reaktor łukowy zasilający firmę. Przeciążenie wywołuje potężną falę elektromagnetyczną. Stark wrzuca Stane’a do reaktora, powodując eksplozję, w wyniku której Stane ginie. Następnego dnia Stark podczas konferencji prasowej ujawnia, że to on jest superbohaterem, którego media nazwały „Iron Manem”[2][3].

W scenie po napisach Nick Fury, dyrektor T.A.R.C.Z.Y., odwiedza Starka w domu i mówi mu, że Iron Man nie jest jedynym superbohaterem na świecie i że chce omówić z nim „Inicjatywę Avengers”[2][3].

Obsada[edytuj | edytuj kod]

 Osobne artykuły: Lista obsady w filmach Marvel Cinematic Universe i Lista postaci przedstawionych w filmach Marvel Cinematic Universe.

W filmie ponadto wystąpili: Paul Bettany jako J.A.R.V.I.S., komputerowa sztuczna inteligencja stworzona przez Starka, która zarządza jego posiadłością i zbrojami[10]; Jon Favreau jako Harold „Happy” Hogan, osobisty ochroniarz i szofer Starka[11]; Clark Gregg jako Phil Coulson, agent T.A.R.C.Z.Y.; Leslie Bibb jako Christine Everhat, reporterka Vanity Fair; Faran Tahir jako Raza, członek grupy terrorystycznej Dziesięć Pierścieni; Bill Smitrovich jako William Gabriel, generał sił powietrznych armii Stanów Zjednoczonych stacjonujący w Afganistanie; Sayed Badreya jako Abu Bakaar, członek Dziesięciu Pierścieni pracujący dla Razy[8]; Peter Billingsley jako William Ginter Riva, naukowiec pracujący w Stark Industries[12] oraz Gerard Sanders, który pojawia się na fotografii jako ojciec Tony’ego, Howard Stark[13].

W rolach cameo pojawili się: twórca komiksów Marvela, Stan Lee jako Hugh Hefner[14]; gitarzysta Rage Against the Machine, Tom Morello jako jeden z terrorystów[15]; Jim Cramer zagrał samego siebie[16], a w scenie po napisach Samuel L. Jackson pojawił się jako Nick Fury, dyrektor T.A.R.C.Z.Y.[17]

Robert Downey Jr.
(Tony Stark / Iron Man)
Terrence Howard
(James „Rhodey” Rhodes)
Jeff Bridges
(Obadiah Stane)
Shaun Toub
(Ho Yinsen)
Gwyneth Paltrow
(Virginia „Pepper” Potts)

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Rozwój projektu[edytuj | edytuj kod]

Jon Favreau, reżyser filmu i odtwórca roli Happy’ego Hogana

W 1990 roku Universal Studios zakupiło prawa filmowe do postaci Iron Mana. Studio zatrudniło Stuarta Gordona do wyreżyserowania niskobudżetowego filmu na podstawie scenariusza Eda Neumeiera. W 1996 roku 20th Century Fox odkupiło prawa do ekranizacji. W tym czasie Tom Cruise[18] i Nicolas Cage byli rozważani do zagrania tytułowej roli[19]. Jeff Vintar i Stan Lee rozpoczęli prace nad scenariuszem, a w 1999 roku Jeffrey Caine został zatrudniony do jego poprawienia[18]. Później stanowisko reżysera i scenarzysty zaproponowano Quentinowi Tarantino[19]. W 1999 roku Fox odsprzedał New Line Cinema prawa do ekranizacji z powodu zbyt dużej ilości projektów filmowych na podstawie superbohaterów z komiksów Marvela. Od 2000 roku nad scenariuszem pracowali między innymi: Ted Elliott i Terry Rossio; Tim McCanlies; Alfred Gough, Miles Millar i David Hayter[18]; David S. Goyer i Mark Protosevich[19]. W 2004 roku Nick Cassavetes został zatrudniony na stanowisku reżysera na podstawie scenariusza Gougha, Millara i Haytera. Premierę zaplanowano na 2006 rok[20].

W 2005 roku prawa do ekranizacji powróciły Marvel Studios, które rozpoczęło projekt od początku i poinformowano, że będzie to pierwsza niezależna produkcja studia[21]. W kwietniu 2006 roku ujawniono, że Jon Favreau został zatrudniony na stanowisku reżysera oraz że Arthur Marcum i Matt Holloway napiszą scenariusz[22]. Również Mark Fergus i Hawk Ostby zostali zatrudnieni do napisania innej wersji scenariusza[23]. Ostatecznie Favreau połączył obie wersje, a John August doszlifował scenariusz[24]. Przy pracach nad scenariuszem doradzali również scenarzyści komiksów: Mark Millar, Brian Michael Bendis, Joe Quesada, Tom Brevoort, Axel Alonso i Ralph Macchio[25].

Favreau miał problem z wybraniem głównego złoczyńcy w filmie. Największy przeciwnik Iron Mana, Mandaryn był dla Marka Millara za mało realistyczny[25]. Stwierdził on, że będzie on lepszy przy kolejnych filmach. Zamiana złoczyńcy z Mandaryna na Stane’a została dokonana po obsadzeniu Jeffa Bridgesa w tej roli, który w początkowych założeniach miał być antagonistą w sequelu[26][25].

Casting[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 2006 roku poinformowano, że Robert Downey Jr. zagra tytułowego bohatera[4]. Przed napisaniem scenariusza Jon Favreau zaproponował rolę Samowi Rockwellowi, ale ostatecznie się z tej propozycji wycofał. Rockwell później otrzymał angaż do filmu Iron Man 2 jako Justin Hammer[27]. W następnym miesiącu Terrence Howard dołączył do obsady jako James Rhodes[6]. Studio rozważało do tej roli również Dona Cheadle’, który ostatecznie zastąpił Howarda w kolejnych produkcjach franczyzy[28]. W styczniu 2007 roku poinformowano, że Gwyneth Paltrow zagra Pepper Potts[5], a w lutym ujawniono, że do obsady dołączyli Jeff Bridges[7] i Shaun Toub[9].

Zdjęcia i postprodukcja[edytuj | edytuj kod]

Terrence Howard na planie w bazie Edwards Air Force Base

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się w 12 marca 2007 roku[29] w Playa Vista Stages w Los Angeles[30]. W pierwszych tygodniach zdjęć zrealizowano tam sceny niewoli Starka w Afganistanie[31], które nakręcono również w Lone Pine i Olanchi[30]. W drugiej połowie kwietnia nakręcono sceny w bazie wojskowej Edwards Air Force Base[32]. W czerwcu zrealizowano zdjęcia w Las Vegas[30]. Prace na planie zakończyły się 25 czerwca[33]. Za zdjęcia odpowiadał Matthew Libatique. Scenografią zajął się J. Michael Riva[30], a kostiumy zaprojektowała Laura Jean Shannon[8]. Jon Favreau nie wybrał wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych na miejsce akcji, żeby odróżnić się od wielu innych filmów o superbohaterach[34].

Ze względu na nieukończony scenariusz dialogi w filmie były w dużej mierze improwizowane, co zdaniem Favreau sprawiło, że film ma bardziej naturalne brzmienie[26]. Scena po napisach, w której przedstawiony został Nick Fury została napisana przez Briana Michaela Bendisa[25]. Nakręcono wtedy również jej alternatywną wersję, która odnosiła się do postaci Spider-Mana i X-Menów, jednak nie została ona wykorzystana ze względu na to, że prawa do tych postaci posiadały wtedy Sony Pictures i 20th Century Fox[35]. Zbroję Iron Mana, Mark III zaprojektował twórca komiksów Adi Granov razem z Philem Saundersem[36]. Studio Stana Winstona zbudowało 360-kilogramową animatroniczną wersję zbroi Obadiaha Stana na potrzeby symulacji chodu, przy której do poruszenia ramienia potrzebnych było pięciu operatorów[30].

Montażem zajął się Dan Lebental. Efekty specjalne zostały przygotowane przez Industrial Light & Magic, The Embassy Visual Effects, The Orphanage[30], Pixel Liberation Front[8], Lola VFX i Prologue[37], a odpowiadał za nie John Nelson[8]. Industrial Light & Magic zajęło się większością prac nad efektami specjalnymi. Embassy przygotowało cyfrową wersję zbroi „Mark I”[30].

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

Ramin Djawadi, który jako dziecko był fanem postaci Iron Mana, został zatrudniony do skomponowania muzyki do filmu[38]. Początkowo miał ją skomponować współpracujący z Jonem Favreau przy innych produkcjach John Debney[39]. Favreau postrzegał Iron Mana bardziej jako gwiazdę rocka niż superbohatera, dlatego zadecydował, że w filmie będzie dominować muzyka heavy metalowa[38][40]. Djawadi skomponował ścieżkę dźwiękową za gitarze, a następnie przearanżował ją na orkiestrę[38]. Przy aranżacjach pomagał Hans Zimmer i jego firma Remote Control Productions oraz gitarzysta Rage Against the Machine, Tom Morello[38][15]. Album z muzyką Djawadiego, Iron Man: Original Motion Picture Soundtrack, został wydany 29 kwietnia 2008 roku przez Lions Gate Records[41][42].

W filmie wykorzystano również muzykę tytułową Iron Mana z serii animowanej The Marvel Super Heroes z 1966 roku, zaaranżowanej w big-bandowym stylu przez Johna O’Briena i Ricka Boston[43]. Ponadto w filmie znalazły się również utwory: „Slept On Tony With Dirt” (Ghostface Killah) i „Back in Black” (AC/DC)[42].

Promocja[edytuj | edytuj kod]

Reżyser i obsada filmupodczas San Diego Comic-Conu w 2007 roku

W lipcu 2006 roku, jeszcze na wczesnym etapie przedprodukcji filmu, Jon Favreau i Avi Arad pojawili się na panelu Marvel Studios na San Diego Comic-Conie[44]. Rok później Favreau, Robert Downey Jr., Terrence Howard i Gwyneth Paltrow wystąpili na panelu studia na tym konwencie, gdzie zaprezentowali publiczności zwiastun filmu[45]. Został on udostępniony 10 września[46]. 3 lutego 2008 roku zaprezentowano spot promujący film podczas Super Bowl XLII[47], a 28 lutego został pokazany ostateczny zwiastun[48]. 2 maja Sega wydała grę Iron Man. Downey Jr., Howard i Shaun Toub powtarzają swoje role z filmu. Gra została wydana na konsolach: PlayStation 2, PlayStation 3, Wii i Xbox 360, na przenośnych konsolach: PlayStation Portable i Nintendo DS, na system operacyjny Microsoft Windows oraz na telefony komórkowe[49].

Partnerami promocyjnymi filmu były firmy: Audi[50], Burger King, LG Electronics, 7-Eleven[51] i Hasbro[52].

Komiksy powiązane / Przewodniki
 Osobny artykuł: Komiksy powiązane z Marvel Cinematic Universe.

17 i 30 września 2008 roku Marvel Comics wydało dwuzeszytowy komiks inspirowany Iron Man: Fast Friends, za którego scenariusz odpowiadał Paul Tobin, a rysunki stworzył Ronan Cliquet[53][54]. Również 30 września został wydany jednozeszytowy limitowany komiks Iron Man: Security Measures, który był dostępny dla klientów sieci Walmart kupujących film na DVD[55]. 27 stycznia i 24 lutego 2010 roku została wydana adaptacja filmu zatytułowana Iron Man: I Am Iron Man ze scenariuszem Petera Davida i rysunkami Seana Chena[56][57].

28 października 2015 roku został wydany cyfrowo Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel’s Iron Man, który zawiera fakty dotyczące filmu, porównania do komiksów oraz informacje produkcyjne[3]. 5 kwietnia 2017 roku udostępniono drukiem wydanie zbiorcze, w którym znalazła się także treść tego przewodnika, zatytułowana Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative[58].

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

Światowa premiera filmu Iron Man miała miejsce 14 kwietnia 2008 roku w Greater Union Theater na George Street w Sydney. W wydarzeniu uczestniczyła obsada i ekipa produkcyjna filmu oraz zaproszeni specjalni goście. Premierze tej towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[59].

Dla szerszej widowni film zadebiutował 30 kwietnia 2008 w Belgii, Danii, Francji, Hiszpanii, Norwegii, Meksyku, Brazylii, Singapurze, Korei Południowej, Chinach[60] i w Polsce[61]. Następnego dnia, 1 maja, pojawił się w Niemczech, Izraelu, Holandii, Portugalii, Rosji, Australii, Nowej Zelandii i we Włoszech[60]. Od 2 maja dostępny był w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie[62], Austrii, Indiach i Wielkiej Brytanii. W Japonii zadebiutował dopiero 27 września[60].

Dystrybutorem filmu było Paramount Pictures[63], a w Polsce United International Pictures[61]. W 2013 roku prawa do dystrybucji zostały odkupione przez The Walt Disney Company[63].

Film został wydany na nośnikach DVD i Blu-ray 30 września 2008 roku w Stanach Zjednoczonych przez Paramount Home Media Distribution[64]. W Polsce został on wydany 7 października tego samego roku[65] przez Imperial CinePix[66].

2 kwietnia 2013 roku został wydany również w 10-dyskowej wersji kolekcjonerskiej Marvel Cinematic Universe: Phase One Collection, która zawiera 6 filmów Fazy Pierwszej[67], a 15 listopada tego samego roku został zawarty w specjalnej edycji zawierającej 23 filmy franczyzy tworzące The Infinity Saga[68].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Box office[edytuj | edytuj kod]

Iron Man mając budżet wynoszący 140 milionów dolarów[60], zarobił w weekend otwarcia, debiutując w 57 krajach, prawie 97 milionów dolarów[69], a w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie zarobił wtedy ponad 98 milionów dolarów. Jego łączny przychód z biletów na świecie osiągnął ponad 585 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie prawie 320 milionów[60]. Uzyskał on na rynku amerykańskim drugi najwyższy wynik w 2008 roku po Mrocznym rycerzu[70].

Do największych rynków należały: Wielka Brytania (34,3 miliona), Korea Południowa (25,2 miliona), Australia (19,1 miliona), Francja (19,2 miliona), Meksyk (15,9 miliona), Chiny (15,3 miliona), Brazylia (13,5 miliona), Hiszpania (12 milionów) i Włochy (10,8 miliona). W Polsce w weekend otwarcia film zarobił prawie 250 tysięcy dolarów, a w sumie niecały milion[60].

Krytyka w mediach[edytuj | edytuj kod]

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 94% z 280 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,7 na 10[71]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 38 recenzji wyniosła 79 punktów na 100[72]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+[69].

Todd McCarthy z „Variety” napisał: „W końcu ktoś znalazł sposób jak zarobić pewne pieniądze z filmu o współczesnej wojnie na Bliskim Wschodzie. Wystarczy wysłać tam superbohatera Marvela, aby skopać im tyłki”[8]. Kirk Honeycutt z „The Hollywood Reporter” stwierdził, że: „Iron Man może nie jest pierwszy na liście w stajni Marvel Comics, ale może być kinowym superbohaterem dla nas wszystkich”[73]. A.O. Scott z „The New York Times” ocenił, że jest „niezwykle dobry film o superbohaterze. Albo przynajmniej – bo z pewnością ma swoje problemy – film o superbohaterze, który jest dobry w niezwykły sposób”[74]. Dan Jolin z „Empire Magazine” napisał, że: „Downey Jr i pozostała obsada filmu są tak doskonale dopasowani, że już nie możemy się doczekać, aby kolejnej i lepszej kontynuacji”[75]. Philip French z „The Guardian” stwierdził, że: „Efekty specjalne i tytaniczne bitwy przejmują kontrolę, a narracja i moralny zamęt królują. Szkoda, ponieważ Iron Man zapowiadał się na wczesnych etapach na coś bardziej oryginalnego lub przynajmniej trudniejszego niż większość adaptacji komiksów”[76]. Hugh Hart z magazynu „Wired” pochwalił obsadę i napisał, że: „Downey jest tutaj siłą napędową. Szczery, ale nigdy nieszczęśliwy, zachowuje urok łotra do końca, a Iron Man znajduje serce, nie tracąc przy tym swojej bystrości”[77]. Todd Gilchrist z IGN stwierdził, że: „jest to dokładnie to, czego Marvel chce od swoich nadchodzących adaptacji bez fanaberii, pełnych akcji, prostych przedstawień swoich bohaterów, co oznacza, że wierni fani prawdopodobnie będą usatysfakcjonowani”[78].

Radosław Buczkowski z Klubu Miłośników Filmu napisał, że „Iron Man jest po prostu niezobowiązującą zabawą, miejscami totalną jazdą bez trzymanki z kilkoma naprawdę widowiskowymi scenami, a wszystko to doprawione sporą ilością stojącego na niezłym poziomie humoru”[79]. Łukasz Muszyński z portalu Filmweb stwierdził, że film: „pozbawiony jest infantylizmu, trzyma dobre tempo i ma dopalacze w postaci skrzących humorem dialogów”[80]. Tomasz Piętowski z serwisu Stopklatka.pl napisał: „Kolejna ekranizacja komiksu odświeża nam bohatera nieco już zapomnianego, który nie utkwił tak silnie w świadomości polskiego odbiorcy, nie stał się też ikoną naszych czasów, jak Superman czy Batman. Film wpisuje się w gatunek typowego kina rozrywkowego, nie należy więc szukać tutaj specjalnych innowacji w doborze środków ani też skomplikowanej treści. Mimo wszystko tytułowy heros to postać pełnokrwista, wiarygodna i ciekawa”[81].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Rok Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
2008 MTV Movie Awards Najlepszy, póki co, film lata Iron Man Wygrana [82]
Teen Choice Awards Ulubiony film akcji / przygodowy Iron Man Nominacja [83]
Ulubiona aktorka filmu akcji Gwyneth Paltrow Nominacja
Ulubiony aktor filmu akcji / filmu przygodowego Robert Downey Jr. Nominacja
Ulubiony czarny charakter Jeff Bridges Nominacja
Screem Awards Najlepszy film fantastycznonaukowy Iron Man Wygrana [84]
Ultimate Scream Iron Man Nominacja
Najlepszy aktor w filmie lub serialu fantastycznonaukowym Robert Downey Jr. Wygrana
Najlepsza aktorka w filmie lub serialu fantastycznonaukowym Gwyneth Paltrow Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Terrence Howard Nominacja
Najlepszy superbohater Robert Downey Jr. Nominacja
Najlepszy czarny charakter Jeff Bridges Nominacja
Najlepsza reżyseria Jon Favreau Nominacja
Najlepszy scenariusz Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway Nominacja
Najlepsza adaptacja komiksu Iron Man Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Iron Man Nominacja
Najlepsza kwestia „I am Iron Man” Nominacja
Najlepsza scena walki Iron Man Nominacja
Golden Schmoes Awards Najlepsz film fantastycznonaukowy Iron Man Wygrana [85]
Najlepsze efekty sepcjalne Iron Man Nominacja
Największa niespodzianka Iron Man Wygrana
Najlepszy aktor Robert Downey Jr. Nominacja
Najfajniejsza postać Robert Downey Jr. jako Tony Stark / Iron Man Nominacja
Najlepszy zwiastu filmowy Iron Man Nominacja
Najlepsze wydnie DVD/Blu-Ray Iron Man Nominacja
Najlepsza scena akcji Iron Man Nominacja
Satellite Awards Najlepszy montaż Dan Lebental Wygrana [86]
Najlepszy dźwięk Christopher Boyes Nominacja
Najlepsze efekty specjalne John Nelson, Shane Mahan, Dan Sudek, Ben Snow Nominacja
Hollywood Film Awards Najlepsze efekty specjalne John Nelson, Ben Snow Wygrana [87]
Hollywood Post Alliance Awards Najlepsza gradacja koloru w filmie Steven J. Scott Wygrana [88]
Najlepszy montaż Dan Lebental Nominacja
Las Vegas Film Critics Society Awards Najlepsze efekty specjalne Iron Man Wygrana [89]
National Movie Awards Najlepszy film o superbohaterach Iron Man Nominacja [90]
Najlepszy aktor Robert Downey Jr. Nominacja
2009 People’s Choice Awards Ulubiony film Iron Man Nominacja [91]
Ulubiony aktor Robert Downey Jr. Nominacja
Ulubiony aktor akcji Robert Downey Jr. Nominacja
Ulubiony superbohater Robert Downey Jr. Nominacja
Amerykańska Gildia Aktorów Filmowych Najlepszy zespół kaskaderski w filmie Iron Man Nominacja [92]
USC Scripter Awards USC Libraries 21st Annual Scripter Award Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway Nominacja [93]
Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej Najlepsze efekty specjalne Shane Mahan, John Nelson, Ben Snow Nominacja [94]
Grammy Awards Najlepsza ścieżka muzyczna w filmie kinowym, telewizyjnym lub innej formie wizualnej Ramin Djawadi Nominacja [95]
Amerykańska Gildia Scenografów Najlepsza scenografia w filmie fantasy J. Michael Riva Nominacja [96]
Amerykańska Gildia Kostiumologów Najlepsze kostiumy w filmie współczesnym Laura Jean Shannon, Rebecca Gregg Nominacja [97]
Irish Film and Television Awards Najlepszy aktor zagraniczny Robert Downey Jr. Wygrana [98]
VES Awards Najlepsze efekty specjalnie w filmie, gdzie efekty odgrywają główną rolę Iron Man Nominacja [99]
Najlepszy pojedynczy efekt specjalny Iron Man Nominacja
Najlepiej animowana postać w filmie aktorskim Iron Man Nominacja
Najlepsze makiety i modele w filmie kinowym Iron Man Nominacja
Najlepiej wykreowane środowisko w filmie kinowym Iron Man Nominacja
Amerykańskie Stowarzyszenie Montażystów Dźwięku Najlepszy montaż dźwięku w filmie pełnometrażowym – dialogi i technika ADR Iron Man Nominacja [100]
Najlepszy montaż dźwięku w filmie pełnometrażowym – efekty i imitacje dźwiękowe Iron Man Nominacja
Najlepszy montaż muzyki w filmie pełnometrażowym Iron Man Nominacja
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsze efekty specjalne John Nelson, Ben Snow, Dan Sudick i Shane Mahan Nominacja [101]
Najlepszy montaż dźwięku Frank Eulner i Christopher Boyes Nominacja
Kids’ Choice Awards Ulubiony film Iron Man Nominacja [102]
Empire Awards Najlepszy film Iron Man Nominacja [103]
Najelpszy aktor Robert Downey Jr. Nominacja [104]
Najlepszy film fantatycznonaukowy / akcji Iron Man Nominacja [105]
Taurus World Stunt Awards Najlepsza walka Iron Man Wygrana [106]
Najlepsza koordynacja efektów kaskaderskich Thomas R. Harper, Phil Neilson, Keith Woulard Nominacja
Najlepsza sekwencja z ogniem Mike Justus, Damien Moreno, Timothy P. Trella Wygrana
MTV Movie Awards Najlepszy film Iron Man Nominacja [107]
Najlepszy aktor Robert Downey Jr. Nominacja
Saturn Awards Najlepszy film fantastycznonaukowy Iron Man Wygrana [108]
Najlepszy aktor Robert Downey Jr. Wygrana
Najlepsza aktorka Gwyneth Paltrow Nominacja
Najlepszy aktor drugoplanowy Jeff Bridges Nominacja
Najlepsza reżyseria Jon Favreau Wygrana
Najlepszy scenariusz Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway Nominacja
Najlepsza muzyka Ramin Djawadi Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Iron Man Nominacja
Hugo Awards Najlepsza prezentacja dramatyczna (długa forma) Mark Fergus, Hawk Ostby, Art Marcum, Matt Holloway, Jon Favreau Nominacja [109]

Kontynuacja[edytuj | edytuj kod]

 Osobne artykuły: Iron Man 2 i Iron Man 3.

W 2008 roku, zaraz po premierze Iron Mana, Marvel Studios zapowiedziało kontynuację[110]. Jeszcze w lipcu poinformowano, że Favreau powróci na stanowisku reżysera[111], a Justin Theroux zajmie się napisaniem scenariusza[112]. Iron Man 2 zadebiutował w 2010 roku. W tytułowej roli powrócił Robert Downey Jr., a obok niego w głównych rolach wystąpili: Gwyneth Paltrow, Don Cheadle, Scarlett Johansson, Sam Rockwell, Mickey Rourke i Samuel L. Jackson[113].

W październiku 2010 roku studio oficjalnie zapowiedziało powstanie trzeciej części[114]. W marcu 2011 rok poinformowano, że Shane Black zajmie się on reżyserią i napisze on scenariusz wspólnie z Drew Pearce’em[115]. Iron Man 3 miał premierę w 2013 roku. Downey Jr. ponownie wcielił się w tytułowego superbohatera, a obok niego w głównych rolach wystąpili: Paltrow, Cheadle, Favreau, Guy Pearce, Rebecca Hall, Stephanie Szostak, James Badge Dale i Ben Kingsley[116].

Downey Jr. ponadto powtórzył rolę Tony’ego Starka / Iron Mana w filmach Avengers z 2012[117], Avengers: Czas Ultrona z 2015[118], Kapitan Ameryka: Wojna bohaterów z 2016[119], Spider-Man: Homecoming z 2017[120], Avengers: Wojna bez granic z 2018[121] i Avengers: Koniec gry z 2019 roku[122].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Iron Man (ang.). British Board of Film Classification. [dostęp 2008-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  2. ↑ a b c d e Jon Favreau, Iron Man, Walt Disney Studios Motion Pictures.
  3. ↑ a b c d e f O’Sullivan ↓.
  4. ↑ a b Amy Ryan: Robert Downey Jr. is Iron Man (ang.). Entertainment Weekly. [dostęp 2006-09-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-17)].
  5. ↑ a b Michael Fleming: Paltrow to star in ‘Iron Man’ (ang.). Variety. [dostęp 2007-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-30)].
  6. ↑ a b Terrence Howard cast in Iron Man! (ang.). GamesRadar. [dostęp 2006-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  7. ↑ a b Borys Kit: Bridges linked to Marvel's 'Iron Man' (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2007-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-01)].
  8. ↑ a b c d e f g Todd MacCarthy: Iron Man (ang.). Variety. [dostęp 2008-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-13)].
  9. ↑ a b Peter Sciretta: Shaun Toub cast in Iron Man (ang.). /Film. [dostęp 2007-02-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-19)].
  10. ↑ Danica Davidson: Paul Bettany Confirms 'Avengers' Role, Will Return As Voice Of J.A.R.V.I.S. (ang.). MTV. [dostęp 2011-04-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-27)].
  11. ↑ Borys Kit: Jon Favreau Returning to 'Iron Man 3' as an Actor (Exclusive) (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2012-05-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-24)].
  12. ↑ Cameron Bonomolo: The Little-Known Connection Between 'Iron Man' And 'A Christmas Story' (ang.). Comic Book. [dostęp 2017-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  13. ↑ Vic Holtreman: Iron Man 2: Set Visit, Story Details & Meet Howard Stark (ang.). Screen Rant. [dostęp 2013-08-22]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  14. ↑ Sam Ashurst: 7 real people who – bizarrely – exist in the MCU (ang.). Digital Spy. [dostęp 2019-06-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-02)].
  15. ↑ a b Tom Morello Has Cameo Appearance In „Iron Man” Movie (ang.). Metal Underground. [dostęp 2008-05-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-06)].
  16. ↑ Carlo Dellaverson: Cramer In 'Iron Man' (ang.). CNBC. [dostęp 2008-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  17. ↑ Hunter Stephenson: Don’t Skip the Iron Man End Credits: Samuel L. Jackson’s Nick Fury Appears After (ang.). /Film. [dostęp 2008-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-24)].
  18. ↑ a b c Sandy Schaefer: All 4 Canceled Iron Man Movies (& Why They Didn't Happen) (ang.). Screen Rant. [dostęp 2020-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-03)].
  19. ↑ a b c Aaron Couch: What If Robert Downey Jr. Were Never Iron Man? (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-21)].
  20. ↑ Nick Cassavetes to Direct New Line Cinema and Marvel's 'Iron Man' (ang.). PR Newswire. [dostęp 2004-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-02)].
  21. ↑ Ben Fritz: Marvel steels itself for ‘Iron’ (ang.). Variety. [dostęp 2005-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  22. ↑ Borys Kit: Marvel Studios outlines slew of superhero titles (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2006-04-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-11)].
  23. ↑ Vic Holtreman: How Will Paramount Market Iron Man? (ang.). Screen Rant. [dostęp 2007-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-03)].
  24. ↑ Jeff Jensen: 'Iron Man': Summer's first Marvel? (ang.). Entertainment Weekly. [dostęp 2008-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  25. ↑ a b c d Rich Johnston: Lying in the Gutters Volume 2 Column 156 (ang.). CBR.com. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  26. ↑ a b Edward Douglas: Exclusive: An In-Depth Iron Man Talk with Jon Favreau (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2008-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-03)].
  27. ↑ Brian Warmoth: Exclusive: Sam Rockwell Confirms 'Iron Man 2' Role, Almost Played Tony Stark (ang.). MTV. [dostęp 2009-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-08)].
  28. ↑ Will Harris: Don Cheadle got the Avengers call in the middle of his kid’s laser tag party (ang.). AV Club. [dostęp 2020-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-16)].
  29. ↑ Funding Initiated for Iron Man Movie (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2007-03-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-02)].
  30. ↑ a b c d e f g Iron Man Production Notes (ang.). SciFi Japan. [dostęp 2016-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-15)].
  31. ↑ Jon Favreau on Iron Man Shooting (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2007-03-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-15)].
  32. ↑ David Coppler: Flying with the stars (ang.). Edwards Air Force Base. [dostęp 2015-09-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-14)].
  33. ↑ Iron Man Movie Update! (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2007-06-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  34. ↑ Quint visits the Iron Man production offices! Art! Favreau speaks about sequels (?!?), casting and more!!! (ang.). Ain’t It Cool. [dostęp 2007-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  35. ↑ Sydney Bucksbaum: Deleted Iron Man post-credits scene actually references Spider-Man, X-Men at MCU's beginning (ang.). Entertainment Weekly. [dostęp 2019-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-10)].
  36. ↑ Who Designed the Iron Man Suit? (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-23)].
  37. ↑ Iron Man film series Extraordinary Visual Effects (ang.). Animation Boss. [dostęp 2018-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-20)].
  38. ↑ a b c d Ramin Djawadi: Compositore di Iron Man (ang.). ComicUs. [dostęp 2008-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  39. ↑ Randall Larson: Of Superheroes and Predators: John Debney Returns to Sci-Fi (ang.). Cinefantastique. [dostęp 2010-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-25)].
  40. ↑ Paul Weedon: Ramin Djawadi on Game Of Thrones, Iron Man, Pacific Rim (ang.). Den of Geek. [dostęp 2013-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  41. ↑ Iron Man – Ramin Djawadi autor = Jonathan Broxton (ang.). Movie Music UK. [dostęp 2008-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-26)].
  42. ↑ a b Iron Man (2008) (ang.). SoundtrackInfo. [dostęp 2021-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-28)].
  43. ↑ Iron Man Theme by John O’Brien and Rick Boston (ang.). RickBoston.org. [dostęp 2016-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)].
  44. ↑ Jon Favreau: Jon Favreau Shares Five Years of Comic-Con Memories (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2011-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-07)].
  45. ↑ Alex Billington: Full Iron Man Debriefing from Comic-Con (ang.). First Showing. [dostęp 2007-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-30)].
  46. ↑ Peter Sciretta: Iron Man Teaser Trailer (ang.). /Film. [dostęp 2007-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-02-25)].
  47. ↑ Marc Graser: Studios suit up for Super Bowl (ang.). Variety. [dostęp 2007-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)].
  48. ↑ Alex Billington: Another Full Iron Man Trailer Launches - Holy Sh*t! (ang.). First Showing. [dostęp 2008-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-02)].
  49. ↑ Ryan Geddes: Iron Man film cast to voice game (ang.). IGN. [dostęp 2008-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-05)].
  50. ↑ Marc Graser: ‘Iron Man’ rides with Audi (ang.). Variety. [dostęp 2007-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  51. ↑ T.L. Stanley: Tie-ins: LG, BK, 7-Eleven To Pump Paramount's Iron Man (ang.). Brand Week. [dostęp 2008-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  52. ↑ Hasbro Previews G.I. Joe, Hulk, Iron Man, Indy & Clone Wars (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2008-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  53. ↑ Iron Man: Fast Friends #1 (ang.). marvel.com. [dostęp 2008-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-10)].
  54. ↑ Iron Man: Fast Friends #2 (ang.). marvel.com. [dostęp 2008-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-22)].
  55. ↑ Walmart Exclusive: Iron Man Digicomic (ang.). marvel.com. [dostęp 2008-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  56. ↑ Iron Man: I Am Iron Man! (2010) #1 (ang.). marvel.com. [dostęp 2010-01-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-06)].
  57. ↑ Iron Man: I Am Iron Man! (2010) #2 (ang.). marvel.com. [dostęp 2010-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-01)].
  58. ↑ Marvel Cinematic Universe Guidebook: The Avengers Initiative (Hardcover) (ang.). marvel.com. [dostęp 2021-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-05)].
  59. ↑ Iron Man Aussie Premiere Pics (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2008-04-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-15)].
  60. ↑ a b c d e f Iron Man (ang.). Box Office Mojo. [dostęp 2021-05-02].
  61. ↑ a b Iron Man (pol.). Interia.pl. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  62. ↑ Iron-Clad date: May 2, 2008 (ang.). marvel.com. [dostęp 2006-06-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-16)].
  63. ↑ a b Nikki Finke: Disney Completes Purchase Of Marvel Home Entertainment Distribution Rights (ang.). Deadline Hollywood. [dostęp 2013-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-14)].
  64. ↑ Update: Iron Man DVD & Blu-ray Details (ang.). Superhero Hype. [dostęp 2008-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-20)].
  65. ↑ Wiadomości: Hulk i Iron Man w Polsce (pol.). Avalon. [dostęp 2008-10-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  66. ↑ Wiadomości: Konkurs I: Iron Man DVD! (pol.). Avalon. [dostęp 2008-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  67. ↑ Anthony Breznican: Marvel’s delayed 'Phase One' box set to now feature 'Phase Two' tease -- VIDEO (ang.). Entertainment Weekly. [dostęp 2012-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-07)].
  68. ↑ Gina Carbone: MCU Infinity Saga Box Sets Quickly Sold Out, And Fans Complain They're Damaged (ang.). Cinema Blend. [dostęp 2019-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-16)].
  69. ↑ a b Nikki Finke: 'Iron Man' is Summer's Rocketman: Soars To $201 Mil Worldwide Weekend; “It Beat Will Smith And Jesus!” (ang.). Deadline Hollywood. [dostęp 2008-05-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)].
  70. ↑ Domestic Box Office For 2008 (ang.). Box Office Mojo. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-27)].
  71. ↑ Iron Man (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2021-05-02].
  72. ↑ Iron Man (ang.). Metacritic. [dostęp 2021-05-02].
  73. ↑ Kirk Honeycutt: Iron Man - Film Review (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2008-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-08)].
  74. ↑ A.O. Scott: Heavy Suit, Light Touches (ang.). The New York Times. [dostęp 2008-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-30)].
  75. ↑ Dan Jolin: Iron Man Review (ang.). Empire Magazine. [dostęp 2008-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-08)].
  76. ↑ Philip French: Iron Man (ang.). The Guardian. [dostęp 2008-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-05)].
  77. ↑ Hugh Hart: Review: Iron Man a New High for Robert Downey Jr. (ang.). Wired. [dostęp 2008-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-23)].
  78. ↑ Todd Gilchrist: Iron Man Review (ang.). IGN. [dostęp 2008-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-31)].
  79. ↑ Radosław Buczkowski: Iron Man. Rozrywka bez zobowiązań (pol.). Klubu Miłośników Filmu. [dostęp 2018-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-29)].
  80. ↑ Łukasz Muszyński: Człowiek w żelazie (pol.). Filmweb. [dostęp 2008-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-13)].
  81. ↑ Tomasz Piętowski: Nerwy ze stali, serce jak dzwon (pol.). Stopklatka.pl. [dostęp 2008-04-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-29)].
  82. ↑ William Keck: MTV Movie Awards full of pomp, promotion (ang.). USA Today. [dostęp 2008-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  83. ↑ Arthur Ochs Sulzberger Jr.: 2008 Teen Choice Awards winners and nominees (ang.). Los Angeles Times. [dostęp 2008-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-12)].
  84. ↑ Casey Seijas: Comics Take Over '2008 Scream Awards' As Nominees Announced (ang.). MTV. [dostęp 2008-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-15)].
  85. ↑ Golden Schmoes Winners and Nominees (2008) (ang.). JoBlo.com. [dostęp 2021-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)].
  86. ↑ 2008 13th Annual Satellite Awards (ang.). PressAcademy.com. [dostęp 2016-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-04-20)].
  87. ↑ Hollywood Visual Effects Award (ang.). Hollywood FIlm Awards. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  88. ↑ 2008 HPA Awards (ang.). Hollywood Post Alliance. [dostęp 2021-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-25)].
  89. ↑ Erin Maxwell: Las Vegas critics pick ‘Frost/Nixon’ (ang.). Variety. [dostęp 2008-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  90. ↑ Mamma Mia! wins best musical at National Movie Awards (ang.). The Daily Telegraph. [dostęp 2008-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-23)].
  91. ↑ Nominees Announced for the 2009 People's Choice Awards (ang.). Chicago Tribune. [dostęp 2008-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-08)].
  92. ↑ `Doubt' Tops SAG Pack (ang.). CBS News. [dostęp 2008-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  93. ↑ Susan King: USC Scripter Award nominations announced (ang.). Los Angeles Times. [dostęp 2009-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  94. ↑ Bafta Film Awards 2009: The winners (ang.). BBC. [dostęp 2009-02-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-26)].
  95. ↑ Casey Seijas: ‘The Dark Knight’, ‘Iron Man’ Rock The Grammy Nominations (ang.). MTV. [dostęp 2008-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  96. ↑ 13th Annual Excellence in Production Design Awards 2008 Nominees & Winners (ang.). Art Directors Guild. [dostęp 2016-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-25)].
  97. ↑ Costume Designers Guild (ang.). Movie City News. [dostęp 2016-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-14)].
  98. ↑ Winners of the 6th Annual Irish Film and Television Awards (ang.). Irish Film and Television Awards. [dostęp 2016-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-19)].
  99. ↑ Iron Man Leads Visual Effects Society Awards Nominations (ang.). GamesRadar. [dostęp 2009-01-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  100. ↑ 2009 Golden Reel Award Nominees: Feature Films (ang.). Motion Picture Sound Editors. [dostęp 2016-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  101. ↑ Chad Schlegel: Oscars 2009: All the nominees (ang.). Entertainment Weekly. [dostęp 2009-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-03-23)].
  102. ↑ Mike Bruno: 2009 Kids' Choice Awards nominees (ang.). Entertainment Weekly. [dostęp 2009-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-10-24)].
  103. ↑ Empire Awards 2009 Best Film (ang.). Empire Magazine. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  104. ↑ Empire Awards 2009 Best Actor (ang.). Empire Magazine. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  105. ↑ Empire Awards 2009 Best Sci-Fi / Superhero (ang.). Empire Magazine. [dostęp 2011-11-06]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  106. ↑ 2009 Taurus World Stunt Awards (ang.). Taurus World Stunt Awards. [dostęp 2016-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-02)].
  107. ↑ MTV’S 2009 Movie Award Nominations are Packed with Comic Book Nods – Vote now! (ang.). MTV. [dostęp 2009-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  108. ↑ Gregg Kilday: 'Dark Knight' leads Saturn Awards noms (ang.). The Hollywood Reporter. [dostęp 2009-03-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-01)].
  109. ↑ 2009 Hugo Award Nominees Annoucned (ang.). CBR.com. [dostęp 2009-03-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-02)].
  110. ↑ Marvel Announces 'Iron Man 2' (ang.). Access Hollywood. [dostęp 2008-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-11-04)].
  111. ↑ Nikki Finke: So What Was All The Fuss About? Marvel Locks In Jon Favreau For 'Iron Man 2' (ang.). Deadline Hollywood. [dostęp 2008-07-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-21)].
  112. ↑ Marc Graser: Theroux to write ‘Iron Man’ sequel (ang.). Variety. [dostęp 2008-07-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-02)].
  113. ↑ Brian Lowry: Review: ‘Iron Man 2’ (ang.). Variety. [dostęp 2010-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-15)].
  114. ↑ Josh Wigler: 'Iron Man 3' Release Date Announced (ang.). MTV. [dostęp 2010-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-24)].
  115. ↑ Mike Fleming Jr: Marvel Taps Its ‘Runaways’ Scribe Drew Pearce To Write 'Iron Man 3' Script (ang.). Deadline Hollywood. [dostęp 2011-03-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-25)].
  116. ↑ Scott Foundas: Film Review: ‘Iron Man 3’ (ang.). Variety. [dostęp 2013-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-08)].
  117. ↑ Justin Chang: Marvel’s The Avengers (ang.). Variety. [dostęp 2012-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-04)].
  118. ↑ Scott Foundas: Film Review: ‘Avengers: Age of Ultron’ (ang.). Variety. [dostęp 2015-04-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-25)].
  119. ↑ Justin Chang: Film Review: ‘Captain America: Civil War’ (ang.). Variety. [dostęp 2016-04-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-07)].
  120. ↑ Owen Gleiberman: Film Review: ‘Spider-Man: Homecoming’ (ang.). Variety. [dostęp 2017-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-21)].
  121. ↑ Owen Gleiberman: Film Review: ‘Avengers: Infinity War’ (ang.). Variety. [dostęp 2018-04-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-30)].
  122. ↑ Peter Debruge: Film Review: ‘Avengers: Endgame’ (ang.). Variety. [dostęp 2019-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-04-17)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Marvel Cinematic Universe
Filmy
(2008–)
Faza I
(2008–2012)
Faza II
(2013–2015)
Faza III
(2016–2019)
Faza IV
(2021–)
Seriale
(2013 –)
ABC
(2013–2020)
Netflix
(2015–2019)
Hulu
(2017–2020)
Freeform
(2018–2019)
Disney+
(2021–)
Marvel One-Shots
(2011–2014)
Obsada i postaci
Pozostałe
Filmy fabularne na podstawie komiksów Marvela
Pojedyncze
filmy
Ant-Man
Avengers
Blade
Czarna Pantera
Doktor Strange
Kapitan Ameryka
Kapitan Marvel
Deadpool
Fantastyczna Czwórka
Ghost Rider
Hulk
Iron Man
Punisher
Spider-Man
Strażnicy Galaktyki
Thor
Venom
Wolverine
X-Men
Na podstawie
imprintów
Faceci w czerni
Kick-Ass
Kingsman
Filmografia Jona Favreau
Filmy
Reżyseria
Scenariusz
Seriale

Jon Favreau 2012.jpg

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Iron_Man_(film)&oldid=63665715”