XIV Batalion Saperów

XIV Batalion Saperów
II Batalion Saperów Wielkopolskich
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	19 stycznia 1919
Rozformowanie	1929
	Dowódcy
Pierwszy	kpt. Wacław Szymański
	Organizacja
Dyslokacja	Poznań
Rodzaj sił zbrojnych	wojsko
Rodzaj wojsk	saperzy
Podległość	7 Pułk Saperów
	Odznaczenia

XIV Batalion Saperów (XIV bsap) – pododdział saperów Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.

Historia batalionu

Na podstawie rozkazu Nr 109 Dowództwa Głównego Siły Zbrojnej byłego zaboru pruskiego z 23 kwietnia 1919 został sformowany II batalion Saperów Wielkopolskich^[1]. 16 kwietnia 1919 na stanowisko dowódcy batalionu został wyznaczony kapitan Wacław Szymański^[2]. Jako zawiązek tego batalionu wydzielono dwie nadliczbowe kompanie I batalionu Saperów Wielkopolskich (4. i 5.), które przemianowano na 1. i 2. kompanię^[2]. 20 maja zorganizowano 3 kompanię, a cztery dni później 4 kompanię^[2].

7 czerwca 1919 przy II batalionie Saperów Wielkopolskich rozpoczęto organizację samodzielnej kompanii kolejowej pod dowództwem porucznika Tadeusza Ruge. 17 czerwca 1919 kompania została rozwinięta w I batalion kolejowy.

Pod koniec czerwca 1 kompanię wysłano na odsiecz Lwowa. Pozostałe kompanie sukcesywnie wysyłano na Front Litewsko-Białoruski. Okres pobytu na froncie to okres częstych i ciężkich walk saperów z nieprzyjacielem i nieprzerwanych prac techniczno-budowlanych, z tych prac na wyróżnienie zasługuje budowa w dniach od 3 do 12 września 1919 mostu długości 183 m na Berezynie pod Bobrujskiem. 13 października 1919 dowództwo batalionu objął kpt. inż. Zygmunt Psarski. 16 października rozkazem dowództwa Frontu Litewsko-Białoruskiego II batalion Saperów Wielkopolskich został przemianowany na XIV batalion saperów^[3].

17 kwietnia 1920 została rozformowana 4 kompania, a saperów i sprzęt wcielono do pozostałych trzech kompanii^[4].

5 grudnia 1920 Naczelnik Państwa i Naczelny Wódz dekretem L. 13879 Adj. Gen. V.M. nadał batalionowi Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 6144^[5] za męstwo wykazane 14 sierpnia 1920 w walce pod Okuniewem^[6]. Następnego dnia w Zelwie marszałek Józef Piłsudski osobiście udekorował batalion^[7].

Żołnierze batalionu

Dowódcy batalionu

kpt. Wacław Szymański (do 13 X 1919^[8])
kpt. inż. Zygmunt Psarski (13 X 1919^[8] – 1920)
kpt. Otton Gloeh (1921)
kpt. Władysław Wlekliński (1922^[9])
kpt. Czesław Pobóg-Prusinowski (1923 - † 31 III 1924)
mjr Czesław Zawistowski (do XI 1927)
kpt. Kazimierz Biesiekierski (1927 - 1928)
mjr Tadeusz Józef Kostecki (od 26 IV 1928)

dowódcy 1 kompanii

ppor. Leitgeber^[2]
ppor. Suwalski^[2]
por. Czesław Pobóg-Prusinowski^[10]

dowódcy 2 kompanii

por. Kandziora^[2]
por. Otton Gloeh (od 17 IV 1920^[4])

dowódcy 3 kompanii

ppor. Suwalski^[2]
por. Zygmunt Marszałek^[2]

dowódca 4 kompanii

ppor. Leitgeber^[2]
por. Otton Gloeh (do 17 IV 1920^[4])

Oficerowie batalionu

ppor. Szczepanowski – adiutant baonu^[2]
por. Tadeusz Ruge

Kawalerowie Virtuti Militari

Osobny artykuł: Kawalerowie Virtuti Militari 1914–1921.

por. Zygmunt Bałachowski – jako dowódca II plutonu 2. kompanii za walkę pod Prużaną 26 lipca 1920^[11]
st. sierż. Teodor Engel (później kapitan, dowódca ksap. KOP „Wilejka”)
por. Otton Gloeh
kpr. Stanisław Malinowski
por. Zygmunt Marszałek
sierż. Stefan Konieczka
sierż. Szymon Mocek
plut. Józef Mazurek

Przypisy

↑ Mańkowski 1934 ↓, s. 9.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Mańkowski 1934 ↓, s. 10.
↑ Wojska Inżynieryjno - Saperskie (...), str. 9
↑ ^a ^b ^c Mańkowski 1934 ↓, s. 20.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 26 stycznia 1923, s. 65.
↑ Mańkowski 1934 ↓, s. 24.
↑ Mańkowski 1934 ↓, s. 25.
↑ ^a ^b Mańkowski 1934 ↓, s. 16.
↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 25 listopada 1922, s. 853.
↑ Mańkowski 1934 ↓, s. 17.
↑ Mańkowski 1934 ↓, s. 23.

Bibliografia

Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2021-01-07].
Wiktor Brummer, Wacław Zawadzki. Spis byłych oddziałów Wojska Polskiego. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (183), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
Włodzimierz Becker, Franciszek Idkowiak, Wojska Inżynieryjno-Saperskie na terenie Wielkopolski 1918-1939, Wydawnictwo Instytutu Generała Stefana „Grota” Roweckiego, Leszno-Poznań 2011, ISBN 978-83-61960-10-2.
Witold Mańkowski: Zarys historji wojennej 7-go Pułku Saperów Wielkopolskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934, seria: Zarys historii wojennej formacji polskich 1918–1920.

[CITEREFMańkowski19349-1] Mańkowski 1934 ↓, s. 9.

[CITEREFMańkowski193410-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Mańkowski 1934 ↓, s. 10.

[3] Wojska Inżynieryjno - Saperskie (...), str. 9

[CITEREFMańkowski193420-4] Mańkowski 1934 ↓, s. 20.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_7_z_26_stycznia_1923,_s._65-5] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 26 stycznia 1923, s. 65.

[CITEREFMańkowski193424-6] Mańkowski 1934 ↓, s. 24.

[CITEREFMańkowski193425-7] Mańkowski 1934 ↓, s. 25.

[CITEREFMańkowski193416-8] Mańkowski 1934 ↓, s. 16.

[CITEREFDz._Pers._MSWojsk.Nr_47_z_25_listopada_1922,_s._853-9] Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 25 listopada 1922, s. 853.

[CITEREFMańkowski193417-10] Mańkowski 1934 ↓, s. 17.

[CITEREFMańkowski193423-11] Mańkowski 1934 ↓, s. 23.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Instytucje centralne	Departament Inżynierii Departament Zaopatrzenia Inżynierii Szefostwo Saperów M.S.Wojsk. Dowództwo Saperów M.S.Wojsk. Inspektorat Saperów SG WP Naczelne Dowództwo Saperów
Szkolnictwo	Obóz Szkolny Saperów Główna Szkoła Artylerii i Inżynierii Oficerska Szkoła Inżynierii Centrum Wyszkolenia Saperów Szkoła Podchorążych Inżynierii Szkoła Podchorążych Saperów Wyższa Szkoła Inżynierii
Grupy saperów	1 2 3
Brygady saperów	1 2 3 4
Pułki saperów	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Bataliony saperów (1921-1929)	I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XIII XIV XV XVI XVII XVIII XIX XX XXI XXII XXIII XXIV XXV XXVI XXVII XXVIII XXIX XXX
Bataliony saperów (1929-1939)	1 bsap Leg 2 bsap 3 bsap 4 bsap 5 bsap 6 bsap 7 bsap 8 bsap 9 bsap bchem belektr bmost bsiln baon szk. sap.
Bataliony saperów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 38 43 46 47 48 49 50 53 55 56 60 61 65 71 81 90 bsap WBPanc-Mot 101 102
Kompanie saperów KOP (1931-1939)	„Czortków” „Grodno” „Hoszcza” „Stolin” „Stołpce” „Wilejka”
Szwadrony pionierów (1939)	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Ośrodki Zapasowe Saperów (1939)	OZSap. typ spec. nr 1 OZSap. nr 2 OZSap. nr 3 OZSap. nr 4 OZSap. MK nr 1 OZSap. MK nr 2

Rodowód	Polska Siła Zbrojna Armia Polska we Francji Armia Wielkopolska Legiony Polskie Samoobrona Litwy i Białorusi Wojsko Litwy Środkowej Wojsko Polskie na Wschodzie
Naczelne władze wojskowe	Naczelnik Państwa (1918–1922) Prezydent RP (1922–1939) Naczelne Dowództwo WP Ministerstwo Spraw Wojskowych Generalny Inspektorat Sił Zbrojnych Sztab Generalny (Główny) Kwatera Główna Naczelnego Wodza
Rodzaje sił zbrojnych	Wojsko Marynarka Wojenna
Formacje	Wojska Wartownicze i Etapowe (1919–1921) Korpus Ochrony Pogranicza (1924–1939) Obrona Narodowa (1937–1939)
Bronie	Piechota Kawaleria Artyleria Bronie pancerne (1937–1939) Lotnictwo Saperzy Wojska Kolejowe (do 1928) Wojska Samochodowe (do 1937) Tabory Żandarmeria
Służby	duszpasterska geograficzna intendentury inżynieryjno-saperska kolejowa remontu sprawiedliwości zdrowia weterynarii uzbrojenia lotnictwa żeglugi śródlądowej łączności etapowa jeniecka poborowa
WP w 1939	OdeB pokojowe Plan mob. „W” Mobilizacja OdeB wojenne Kampania wrześniowa Plan „Zachód” Plan „Wschód”
Inne	Bunt Żeligowskiego Centrum Wyszkolenia Sanitarnego Centrum Wyszkolenia Saperów Centrum Wyszkolenia Łączności Centrum Wyszkolenia Żandarmerii Centrum Wyższych Studiów Wojskowych Fundusz Obrony Narodowej Główny Urząd Zaopatrywania Armii Instytut Wojskowo-Techniczny Oddział II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego Oficerska Szkoła Topografów Placówki dyplomatyczne Wojska Polskiego II RP Rada Wojenna Rada Wojskowa Wojna polsko-bolszewicka Wojskowa Komisja Ustawodawcza Wyższa Szkoła Wojenna