Ordre de Bataille Wojska Polskiego 17 września 1939

Pozycje wojsk polskich 16/17.09.1939

Ordre de bataille Wojska Polskiego 17 września 1939^[1]

Kwatera Naczelnego Wodza[edytuj | edytuj kod]

miejsce postoju – m. Kuty nad granicą rumuńską.
Naczelny Wódz – marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz
szef Sztabu Głównego – gen. bryg. Wacław Stachiewicz
Minister Spraw Wojskowych – gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki

Dowództwo floty i obrony wybrzeża[edytuj | edytuj kod]

dowódca floty i obrony wybrzeża – kontradmirał Józef Unrug
dowódca Morskiej Obrony Wybrzeża – komandor Stefan Frankowski

Lądowa Obrona Wybrzeża[edytuj | edytuj kod]

dowódca – płk Stanisław Dąbek
1 Morski Pułk Strzelców – d-ca ppłk Kazimierz Pruszkowski
2 Morski Pułk Strzelców – d-ca ppłk Ignacy Szpunar
d-ca ppłk Stanisław Brodowski:
- 3 morski batalion strzelców – d-ca mjr Stanisław Zaucha
- Batalion ON „Gdynia III” – d-ca mjr Franciszek Piotrkowiak
- 4 morski batalion strzelców – d-ca kpt. Marian Mordawski
- Batalion ON „Kaszuby V” – d-ca mjr Jan Zagłoba-Smoleński
I Batalion Rezerwowy (występował jako III/2 mps) – d-ca kpt. Izajasz Pochwałowski
II Batalion Rezerwowy – d-ca kpt. Jerzy Wierzbowski
III Batalion Rezerwowy – d-ca kpt. Eugeniusz Nowalsetti
Krakusi Gdyński Szwadron Kawalerii – por. Mieczysław Budek
Ochotnicza Kompania Harcerzy
jednostki paramilitarne
batalion kosynierów gdyńskich)
Morski Dywizjon Żandarmerii (bez 1. plutonu) – d-ca mjr Władysław Hercog
Policja Państwowa
Morski Dywizjon Artylerii Lekkiej (4 × 105 mm, 7 × 75 mm) – d-ca mjr Władysław Kański
- 1 bateria – d-ca kpt. mar. Józef Małkiewicz
- 2 bateria – d-ca por. Eugeniusz Kloc
- 3 bateria – d-ca por. Stanisław Głuszyk
pluton artylerii pozycyjnej (2 × 76,2 mm)
pluton artylerii na lorach
1 Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej – d-ca kmdr por. Stanisław Jabłoński
- 1 bateria – d-ca por. mar. Marian Rostkowski
- 2 bateria – d-ca kpt. Zenon Kumorkiewicz
- 3 bateria – d-ca kpt. Władysław Faczyński
- 4 bateria – d-ca kpt. Józef Janowicz
- bateria Canet (2 × 100 mm) – d-ca kpt. Antoni Ratajczyk^[2]
83 Grupa Fortyfikacyjna – d-ca mjr Rudolf Fryszowski
- 126 rezerwowa kompania saperów – d-ca por. Henryk Orleański
- 127 rezerwowa kompania saperów – d-ca kpt. Ludwik Paprocki
- morska kompania rezerwowa saperów – d-ca kpt. Marian Zasztowt
1 Morska kompania łączności – d-ca por. Serafin Zieliński
Morska kompania reflektorów – d-ca kpt. Henryk Gołębiowski
Lotniczy pluton łącznikowy
improwizowany pociąg pancerny Smok Kaszubski – d-ca kpt. mar. Jerzy Tadeusz Błeszyński

Morska Obrona Wybrzeża[edytuj | edytuj kod]

dowódca – komandor Stefan Frankowski

Rejon Umocniony Hel:

dowódca – komandor Włodzimierz Steyer
batalion KOP Hel – d-ca mjr Jan Wiśniewski
Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej – d-ca kmdr por. Stanisław Kukiełka
2 Morski Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej – d-ca kpt. mar. Marian Wojcieszek

Grupa Armii „Poznań” i „Pomorze”[edytuj | edytuj kod]

dowódca grupy armii – gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba

Armia Pomorze:

dowódca – gen. dyw. Władysław Bortnowski
26 Dywizja Piechoty – d-ca płk dypl. Adam Brzechwa-Ajdukiewicz (podległość operacyjna GO „Wschód”)
Grupa Operacyjna Wschód – gen. bryg. Mikołaj Bołtuć
- 4 Dywizja Piechoty – d-ca płk Józef Werobej
- 16 Dywizja Piechoty – d-ca płk dypl. Zygmunt Bohusz-Szyszko
Grupa Operacyjna Michał – gen. bryg. Michał Tokarzewski-Karaszewicz
- 9 Dywizja Piechoty – d-ca płk Feliks Jędrychowski
- 27 Dywizja Piechoty – d-ca gen. bryg. Juliusz Drapella
- 19 Pułk Piechoty – d-ca ppłk dypl. Stanisław Sadowski
- 2 Pułk ON – d-ca ppłk Stanisław Śliwiński
- 3 Pułk ON – d-ca ppłk dypl. Kazimierz Sabatowski
Grupa Operacyjna Stanisław – gen. bryg. Stanisław Grzmot-Skotnicki
- Poznańska Brygada ON – d-ca płk Stanisław Siuda
- O.W.Konkiewicz – d-ca płk Alfred Konkiewicz
- 1 Pułk ON – d-ca ppłk dypl. Franciszek Junker
- Pomorski Pułk Kawalerii – d-ca płk dypl. Jerzy Jastrzębski

Armia Poznań:

dowódca – gen. dyw. Tadeusz Kutrzeba
- 15 Dywizja Piechoty – d-ca gen. bryg. Zdzisław Przyjałkowski
Grupa Operacyjna Knoll – d-ca gen. bryg. Edmund Knoll-Kownacki
- 14 Dywizja Piechoty – d-ca gen. bryg. Franciszek Wład
- 17 Dywizja Piechoty – d-ca płk Mieczysław Stanisław Mozdyniewicz
- 25 Dywizja Piechoty – d-ca gen. bryg. Franciszek Alter
- 7 Pułk Artylerii Ciężkiej – płk Tadeusz Bodnar
- Samodzielne Zgrupowanie Pancerne – d-ca kpt. ? Szczepanowski
Grupa Operacyjna Kawalerii gen. bryg. Romana Abrahama
- Podolska Brygada Kawalerii – d-ca płk dypl. Leon Strzelecki
- Wielkopolska Brygada Kawalerii
- 7 Batalion Strzelców.

Grupa Armii „Warszawa” i „Łódź”[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Armia „Warszawa”.

Odcinek Warszawa Zachód – płk Marian Porwit
- 40 Pułk Piechoty Dzieci Lwowskich
- Legia Akademicka,
- bataliony ochotników,
Odcinek Warszawa Wschód – gen. bryg. Juliusz Zulauf
- większość 5 Dywizji Piechoty
- 20 Dywizja Piechoty
elementy 13 Dywizji Piechoty
Twierdza Modlin:
- dowódca – gen. bryg. Wiktor Thommée
- elementy 5 Dywizji Piechoty
- 8 Dywizja Piechoty (płk Teodor Wiktor Furgalski) (głównie 32 pułk piechoty)
- elementy 30 Dywizji Piechoty (gen. Leopold Cehak),
- elementy 2 Dywizji Piechoty Legionów (płk Antoni Staich)
- elementy 28 Dywizji Piechoty (gen. bryg. Władysław Bończa-Uzdowski)
Zgrupowanie Kawalerii (mjr Józef Juniewicz)
elementy 44 Dywizji Piechoty

Siły / Frontu Centralnego / dowódca (gen. dyw. Juliusz Rómmel)

Dywizji piechoty – 8
- 2 Dywizja Piechoty Legionów – 3 bataliony piechoty
- 5 Dywizja Piechoty (II RP) – 6 batalionów piechoty
- 8 Dywizja Piechoty (II RP) – 9 batalionów piechoty
- 13 Dywizja Piechoty (II RP) – 2 bataliony piechoty
- 20 Dywizja Piechoty (II RP) – 9 batalionów piechoty
- 28 Dywizja Piechoty (II RP) – 5 batalionów piechoty
- 30 Poleska Dywizja Piechoty – 6 batalionów piechoty
- 44 Dywizja Piechoty (II RP) – 5 batalionów piechoty
Pułki piechoty – 8
- 1 Pułk Piechoty „Obrony Pragi” – 3 bataliony piechoty
- 1 „Robotniczy” Pułk Piechoty – 2 bataliony piechoty
- 2 „Robotniczy” Pułk Piechoty – 2 bataliony piechoty
- 30 Pułk Piechoty – 3 bataliony piechoty
- 41 Pułk Piechoty – 2 bataliony piechoty
- 146 Pułk Piechoty – 2 bataliony piechoty
- 336 Pułk Piechoty – 3 bataliony piechoty
- 360 Pułk Piechoty – 5 batalionów piechoty
Warszawska Brygada Piechoty ON – 2 bataliony piechoty
Zgrupowanie Pancerno-Motorowe – (kpt. br. panc. Bolesław Kowalski)
Samodzielne bataliony piechoty – 15
Samodzielne szwadrony kawalerii – 8
Działa – lekkie ok. 200 ciężkie ok. 120
Czołgi lekkie i tankietki ok. 40
Ponadto w magazynach znajdowało się ok. 60 dział lekkich i 90 ciężkich

Ludwik Głowacki „Obrona Warszawy i Modlina” Wydawnictwo MON Warszawa 1975 wyd.IV str.234

Front Północny[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Front Północny (1939).

dowódca – gen. dyw. Stefan Dąb-Biernacki
skład:
Armia Modlin: dowódca – gen. Emil Przedrzymirski-Krukowicz
- Grupa Operacyjna Piekarskiego – gen. Wacław Piekarski
  - 41 Dywizja Piechoty Rezerwowa – d-ca gen. Wacław Piekarski
  - 33 Dywizja Piechoty Rezerwowa – d-ca płk Tadeusz Zieleniewski
- Grupa Operacyjna Kowalskiego – gen. Wincenty Kowalski
  - 1 Dywizja Piechoty Legionów – d-ca gen. Wincenty Kowalski
  - Mazowieckiej Brygady Kawalerii – d-ca płk Jan Karcz
  - Kombinowana Dywizja Piechoty – d-ca gen. Jerzy Wołkowicki
Grupa Operacyjna Kruszewski – d-ca gen. Jan Kazimierz Kruszewski
- - 39 Dywizja Piechoty Rezerwowa – d-ca gen. Edward Olbrycht
  - 10 Dywizja Piechoty – d-ca gen. Franciszek Dindorf-Ankowicz
  - 29 Brygada Piechoty – d-ca płk Jan Bratro
  - Grupa Kawalerii ppłk. Wani – d-ca ppłk Edward Wania
Grupa Operacyjna Kawalerii gen. bryg. Władysław Anders
- - Nowogródzka Brygada Kawalerii – d-ca płk Kazimierz Żelisławski
  - Wołyńska Brygada Kawalerii – d-ca płk Julian Filipowicz
  - Kombinowana Brygada Kawalerii d-ca płk Adam Bogoria-Zakrzewski
  - elementy Kresowej Brygady Kawalerii – d-ca płk Jerzy Grobicki
  - 1 Pułk Szwoleżerów – d-ca ppłk Janusz Albrecht

Armia „Modlin” T.Jurga, Wł.Karbowski Wydawnictwo MON Warszawa 1987

Front Środkowy[edytuj | edytuj kod]

dowódca – gen. dyw. Tadeusz Piskor

Skład:

Armia Lublin – gen. dyw. Tadeusz Piskor
- - Brygada Piechoty Grupa Sandomierz – d-ca ppłk Antoni Sikorski
  - Warszawska Brygada Pancerno-Motorowa – d-ca płk dypl. Stefan Rowecki
  - zgrupowanie pancerne Majewskiego – d-ca mjr Stefan Majewski
Armia „Kraków” – gen. bryg. Antoni Szylling
- - Krakowska Brygada Kawalerii – d-ca gen. bryg. Zygmunt Piasecki
- Grupa Operacyjna Jagmin – gen. brygady Jan Jagmin-Sadowski
  - 23 Górnośląska Dywizja Piechoty – d-ca płk dypl. Władysław Powierza
  - 55 Dywizja Piechoty Rezerwowa – d-ca płk Stanisław Kolabiński
  - elementy 2 Pułku Strzelców Podhalańskich – d-ca ppłk dypl. Stefan Szlaszewski
- Grupa Operacyjna Boruta – gen. brygady Mieczysław Boruta-Spiechowicz
  - 6 Dywizja Piechoty – d-ca gen. bryg. Bernard Mond
  - Śląska Grupa Forteczna – d-ca płk Wacław Klaczyński
  - elementy 3 Pułku Strzelców Podhalańskich – d-ca ppłk Julian Czubryt
  - 4 Pułk Strzelców Podhalańskich – d-ca ppłk dypl. Bronisław Warzybok
  - zbiorczy 1 Pułk Piechoty KOP – d-ca ppłk Wojciech Wójcik

Od 16.09 bez łączności z dowództwem znajdowały się:

- - Zgrupowanie 5 Pułku Strzelców Podhalańskich – d-ca płk Jan Stefan Woźniakowski – ok. 3000 osób i 22 działa

Władysław Steblik „Armia „Kraków”” Wydawnictwo MON Warszawa 1975

Front Południowy[edytuj | edytuj kod]

Osobny artykuł: Front Południowy (1939).

dowódca – gen. broni Kazimierz Sosnkowski
szef sztabu – płk dypl. Bronisław Rakowski

Skład:

Armia Małopolska – gen. dyw. Kazimierz Fabrycy
- 38 Dywizja Piechoty
- Grupa Operacyjna Jasło – d-ca gen. bryg. Kazimierz Orlik-Łukoski
  - 11 Karpacka Dywizja Piechoty
  - 24 Dywizja Piechoty

Razem 3500-4000 strzelców, 50 dział lekkich i 30 ciężkich

- Grupa Operacyjna Stanisławów – d-ca gen. bryg. Gustaw Paszkiewicz
  - Grupa „Stryj – d-ca gen. bryg. Stefan Dembiński
  - 3 Brygada Górska
  - Grupa „Drohobycz” – d-ca ppłk Ludwik Dudek
  - Karpacka Półbrygada ON

Razem 23 bataliony piechoty /5000-6000 strzelców/ i 6 dział lekkich

- Grupa Operacyjna Dniestr – d-ca gen. bryg. Maksymilian Milan-Kamski
Obszar Obrony Lwowa – d-ca gen. bryg. Władysław Langer
- 10 Brygada Kawalerii (zmotoryzowana) – płk dypl. Stanisław Maczek
- Siły we Lwowie – d-ca gen. bryg. Franciszek Sikorski
  - 35. Dywizja Piechoty Rezerwowa
  - Grupa Grodzieńska płk dypl. Bohdana Hulewicza (3 pułki piechoty i 3 dywizjony artylerii lekkiej)
  - Lwowska Brygada Obrony Narodowej
  - Pułk Piechoty „Obrony Lwowa” – d-ca ppłk Alfred Greffner
  - Pułk Piechoty OZ 5 DP

Razem 20 batalionów piechoty /6000-7000 strzelców/, 180 ckm-ów, 55 dział lekkich i 10 ciężkich

- Siły na zewnątrz miasta – d-ca gen. dyw. st. sp. Rudolf Prich
  - grupa kawalerii płk dypl. Stefana Iwanowskiego pod Żółkwią
  - oddziały ppłk Ludwika Dmyszewicza pod Hołoskiem

Ryszard Dalecki „ Armia KARPATY w wojnie obronnej 1939 r.  K.A.W. Rzeszów 1989

Obrona Lwowa 1939[edytuj | edytuj kod]

Dowódca – gen. bryg. Władysław Langner
Szef sztabu – płk dypl. Bronisław Rakowski
Skład Grupy
- Siły we Lwowie:
  - bataliony marszowe i improwizowane gen. bryg. Franciszka Sikorskiego
  - 35. Dywizja Piechoty Rezerwowa
  - Grupa Grodzieńska płk dypl. Bohdana Hulewicza (3 pułki piechoty i 3 dywizjony artylerii lekkiej)
  - Lwowska Brygada Obrony Narodowej (7 batalionów)
- Siły na zewnątrz miasta:
  - grupa kawalerii płk dypl. Stefana Iwanowskiego pod Żółkwią
  - oddziały ppłk Ludwika Dmyszewicza pod Hołoskiem
  - 10 Brygada Kawalerii (zmotoryzowana) – płk dypl. Stanisław Maczek

Grupa Operacyjna „Dubno”[edytuj | edytuj kod]

Główny artykuł: Grupa „Dubno”.

dowódca – płk Stefan Hanka-Kulesza
batalion piechoty „Kraków” – kpt. Adam Szczybalski
batalion piechoty „Równe” – ppłk Jan Wańtuch
batalion piechoty „Wilno” – dowódca kpt. Teodor Antonowicz
batalion elektrotechniczny – dowódca mjr Wacław Szpinko
marszowy Wołyński Pułk Kawalerii – d-ca ppłk Kazimierz Bolesław Halicki
12 Dywizjon Artylerii Najcięższej
pluton czołgów R–35 (z 21 batalionu czołgów lekkich) – dowódca por. Józef Jakubowicz

Grupa Operacyjna gen. bryg. Franciszka Kleeberga[edytuj | edytuj kod]

dowódca – gen. bryg. Franciszek Kleeberg
szef sztabu – płk dypl. Mikołaj Łapicki

Skład:

Podlaska Brygada Kawalerii
Zgrupowanie „Kobryń” (siedem batalionów piechoty) – dowódca płk Adam Epler
Zgrupowanie „Drohiczyn Poleski” (trzy bataliony piechoty) – dowódca ppłk Kazimierz Gorzkowski
Zgrupowanie „Jasiołda” – dowódca mjr Ludwik Rau, ppłk Wilhelm Paszkiewicz
- 3 Samodz. Batalion C.K.M. d-ca mjr Stanisław Gierka
- I/78 pp /nadliczbowy/ d-ca kpt Zygmunt Ziemba
- 5 Batalion JHP d-ca mjr Lachowicz
Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej.

Zgrupowanie Brześć (obrona Brześcia)[edytuj | edytuj kod]

(podległość operacyjna GO gen. Kleeberga)

dowódca – gen. bryg. Konstanty Plisowski
szef sztabu – ppłk dypl. Alojzy Horak
Kompania Łączności – ppor. Lucjan Śliwiński
batalion marszowy 34 Pułku Piechoty – kpt. Tadeusz I. Z. Radziszewski
batalion marszowy 35 Pułku Piechoty – kpt. Zdzisław Baczyński
batalion marszowy 82 Pułku Piechoty – kpt. Wacław Radziszewski
batalion wartowniczy nr 91
batalion wartowniczy nr 92
1 kompania batalionu marszowego 33 Pułku Piechoty
dywizjon artylerii lekkiej – mjr Stanisław II Komornicki
3 Bateria Artylerii Przeciwlotniczej Motorowa Typ A 3 DPLeg
- dowódca baterii – kpt. Stanisław Małecki
56 Batalion Saperów 39 DP (rez.)
Pociąg pancerny Nr 53
Pociąg pancerny Nr 55
112 Kompania Lekkich Czołgów Wolnobieżnych
113 Kompania Lekkich Czołgów Wolnobieżnych
pluton czołgów rozpoznawczych (zaimprowizowany w 4 Batalionie Pancernym) – ppor. Nagórski

Korpus Obrony Pogranicza na wschodniej granicy RP[edytuj | edytuj kod]

dowódca – gen. bryg. Wilhelm Orlik-Rückemann
Oddziały i pododdziały
- 135 Pułk Piechoty –
- 3 Pułk KOP „Głębokie” –
- Pułk KOP „Wilno” – ppłk Kazimierz Kardaszewicz
- Pułk KOP „Głębokie” – ppłk Jan Światkowski
  - Batalion KOP „Łużki”, Batalion KOP „Podświle”
  - Dziśnieńska Półbrygada Obrony Narodowej
    - Batalion ON „Postawy” – kpt. Józef Cader
    - Batalion ON „Brasław” – kpt. Eugeniusz Tokarski
  - Stacja gołębi pocztowych „Postawy”
- Pułk KOP „Wilejka” – ppłk Józef Kramczyński
  - Batalion KOP „Budsław” (mjr Mieczysław Baczkowski), Batalion KOP „Krasne” (mjr Stanisław Starzyński), Batalion KOP „Iwieniec” (kpt. Edward Nowrat)
  - Szwadron Kawalerii „Iwieniec” (rtm. Ksawery Wejtko), Szwadron Kawalerii „Krasne” (rtm. Konstanty Anton, tymczasowo por. Ryszard Cieśliński)
  - Stacja gołębi pocztowych „Smorgonie”
- Pułk KOP „Snów” – ppłk Jacek Jura
  - Batalion KOP „Stołpce”
  - Batalion KOP „Kleck” – kpt. Stanisław Zwojszczyk
  - Stacja gołębi pocztowych „Baranowicze”
- Brygada KOP „Polesie” – płk dypl. Tadeusz Różycki-Kołodziejczyk
  - Batalion KOP „Ludwikowo” – kpt. Andrzej Szumliński
  - Batalion KOP „Sienkiewicze” – ppłk Jan Dyszkiewicz
  - Batalion KOP „Dawidgródek” – mjr Jacek Tomaszewski
- Pułk KOP „Sarny” – ppłk Nikodem Sulik
  - Batalion KOP „Rokitno” (mjr Jan Wojciechowski)
  - Batalion KOP „Bereźne” (mjr Antoni Żurowski)
  - Szwadron Kawalerii „Bystrzyce"
  - Batalion Specjalny „Sarny”, Batalion Specjalny „Małyńsk” (mjr Piotr Frankowski)
  - Stacja gołębi pocztowych „Sarny"
- Pułk KOP „Zdołbunów”
  - Batalion KOP „Hoszcza”, Batalion KOP „Ostróg”, Batalion KOP „Dederkały”
  - Dyon Kawalerii „Niewirków"
  - Szwadron Kawalerii „Dederkały"
- Pułk KOP „Czortków”
  - Batalion KOP „Skałat”, Batalion KOP „Kopyczyńce”, Batalion KOP „Borszczów”
  - Kompania saperów „Czortków"
  - Stacja gołębi pocztowych „Buczacz”

Obrona Wilna[edytuj | edytuj kod]

bataliony ochotników
OZ 1 Dywizji Piechoty Legionów

Obrona Grodna[edytuj | edytuj kod]

bataliony ochotników
Brygada Rezerwowa Kawalerii Wołkowysk – płk Edmund Heldut-Tarnasiewicz

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ uwzględniono wszystkie jednostki WP; autor starał się uszeregować jednostki w kierunku ruchu przeciwnym do ruchu wskazówek zegara
↑ Jan KazimierzJ.K. Sawicki Jan KazimierzJ.K. (red.), "Kadry morskie Rzeczypospolitej. Tom V Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy 1918-1947". str. 237., 2011 .

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Konrad Ciechanowski, Armia „Pomorze”, Wydawnictwo MON, wyd. I, Warszawa 1983, ISBN 83-11-06793-7
Ryszard Dalecki, Armia „Karpaty” w wojnie obronnej 1939 r., Rzeszów 1989, wyd. II, ISBN 83-03-02830-8
Encyklopedia II wojny światowej, praca zbiorowa pod redakcją Kazimierza Sobczaka, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1975
Ludwik Głowacki, Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939, Wydawnictwo MON, wyd. V, Warszawa 1985, ISBN 83-11-07109-8
J. Piekałkiewicz Polski wrzesień, Wyd. Magnum, Warszawa 2004
Władysław Steblik, Armia „Kraków” 1939, Warszawa 1989, wyd. II, ISBN 83-11-07434-8
Andrzej Wesołowski, Ostatni rozkaz dowódcy 3 Brygady Strzelców Górskich, 18 września 1939 r., „Przegląd Historyczno-Wojskowy” nr 3 (198) z 2003 r., s. 127-129
Brama do Lwowa (w:) Militaria XX wieku, Warszawa 2009
Paweł Wieczorkiewicz, Kampania 1939 roku, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 2001
Jan Wróblewski, Armia „Łódź” 1939, Wydawnictwo MON, Warszawa 1975
Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3
Apoloniusz Zawilski, Bitwy polskiego września, Kraków 2009

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

[1] uwzględniono wszystkie jednostki WP; autor starał się uszeregować jednostki w kierunku ruchu przeciwnym do ruchu wskazówek zegara

[2] Jan KazimierzJ.K. Sawicki Jan KazimierzJ.K. (red.), "Kadry morskie Rzeczypospolitej. Tom V Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy 1918-1947". str. 237., 2011 .

[1]

[2]