Zamek w Olesku: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|miejscowość = [[Olesko]] |
|miejscowość = [[Olesko]] |
||
|adres = |
|adres = |
||
|typ budynku = |
|typ budynku = zamek |
||
|styl architektoniczny = |
|styl architektoniczny = gotycki, renesansowy |
||
|architekt = |
|architekt = |
||
|inwestor = |
|inwestor = |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|kondygnacje = |
|kondygnacje = |
||
|powierzchnia użytkowa = |
|powierzchnia użytkowa = |
||
|rozpoczęcie budowy = |
|rozpoczęcie budowy = XIV-XV wiek |
||
|ukończenie budowy = |
|ukończenie budowy = |
||
|przebudowy = |
|przebudowy = |
||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
* 1719 – Jakub Sobieski sprzedał cały klucz odeski Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu<ref name=Twierdze /> |
* 1719 – Jakub Sobieski sprzedał cały klucz odeski Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu<ref name=Twierdze /> |
||
* 1725 – królewicz Konstanty Sobieski sprzedaje zamek i dobra oleskie [[Stanisław Mateusz Rzewuski|Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu]], [[hetman wielki koronny|hetmanowi wielkiemu koronnemu]]. Wkrótce zamek dziedziczy jego starszy syn, Seweryn. Po jego bezpotomnej śmierci w 1754 zamek dziedziczy Wacław, młodszy brat Seweryna. Nie osiedla się jednak w zamku. Przenosi całą spuściznę do pobliskich [[Podhorce (rejon brodzki)|Podhorców]]. Zamek z czasem ulega dewastacji i końcem XVIII wieku jest już bliski ruiny. |
* 1725 – królewicz Konstanty Sobieski sprzedaje zamek i dobra oleskie [[Stanisław Mateusz Rzewuski|Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu]], [[hetman wielki koronny|hetmanowi wielkiemu koronnemu]]. Wkrótce zamek dziedziczy jego starszy syn, Seweryn. Po jego bezpotomnej śmierci w 1754 zamek dziedziczy Wacław, młodszy brat Seweryna. Nie osiedla się jednak w zamku. Przenosi całą spuściznę do pobliskich [[Podhorce (rejon brodzki)|Podhorców]]. Zamek z czasem ulega dewastacji i końcem XVIII wieku jest już bliski ruiny. |
||
* 1796 – Aleksander Zieliński nabywa zamek na licytacji. Córka nowego właściciela wychodzi za mąż za Lityńskiego. Zamek jest częścią jej posagu. Nowi właściciele |
* 1796 – Aleksander Zieliński nabywa zamek na licytacji. Córka nowego właściciela wychodzi za mąż za Lityńskiego. Zamek jest częścią jej posagu. Nowi właściciele z przyczyn ekonomicznych nie zdołali powstrzymać degradacji zamku. |
||
* 1893 – w dwusetną rocznicę [[Bitwa pod Wiedniem|odsieczy wiedeńskiej]], zamek został wykupiony od rządu austriackiego. |
* 1893 – w dwusetną rocznicę [[Bitwa pod Wiedniem|odsieczy wiedeńskiej]], zamek został wykupiony od rządu austriackiego. |
||
* Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] został poważnie zniszczony. Kwaterujące w zamku wojska rosyjskie i okoliczni mieszkańcy ograbili wnętrza w barbarzyński sposób. Powyrywano drzwi, okna, posadzki i sufity, rozebrano bramę wjazdową, zniszczono malowidła ścienne, dekoracje, stiuki i rzeźby. |
* Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] został poważnie zniszczony. Kwaterujące w zamku wojska rosyjskie i okoliczni mieszkańcy ograbili wnętrza w barbarzyński sposób. Powyrywano drzwi, okna, posadzki i sufity, rozebrano bramę wjazdową, zniszczono malowidła ścienne, dekoracje, stiuki i rzeźby. |
||
* |
* Po trwającej kilka lat odbudowie od 1975 roku w zamku mieści się filia [[Lwowska Galeria Sztuki|Lwowskiej Galerii Sztuki]]. |
||
== Galeria == |
== Galeria == |
||
Wersja z 11:34, 21 lis 2014
 Widok zamku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
zamek |
| Styl architektoniczny |
gotycki, renesansowy |
| Rozpoczęcie budowy |
XIV-XV wiek |
| Odbudowano |
1971-1975 |
| Pierwszy właściciel |
Sienieńscy |
| Kolejni właściciele |
Daniłowicze |
Położenie na mapie Ukrainy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |
Zamek w Olesku – znajdował się w granicach I i II Rzeczypospolitej, od 1991 na terytorium państwa Ukraina. Przez długi czas w ruinie. Odbudowany w latach 1971-1975. Pierwotnie własność polskiej rodziny Sienieńskich z Sienna, Daniłowiczów, a następnie Sobieskich i Rzewuskich.
Położenie i wygląd
Zamek znajduje się po stronie północno-wschodniej miasteczka, na szczycie górującego nad okolicą wzgórza, wśród mokradeł i bagien[1]. Od innych zamków kresowych odróżnia go zwarty, częściowo dwupiętrowy gmach. Owalny kształt zamku jest związany z kształtem wzgórza. Wybudowany początkowo w stylu gotyckim, a później rozbudowany w stylu renesansowym.
Historia
- 1327 - pierwsza wzmianka o istnieniu w Olesku warowni należącej do księcia Bolesława Jerzego II.
- 1432 – zdobyty przez Władysława Jagiełłę w trakcie wojny ze swoim bratem Świdrygiełłą[1] i przekazany Janowi z Sienna[2]. W posiadaniu Sienieńskich znajdował się do 1511, kiedy to drogą wiana przeszedł w ręce rodziny Herburtów i Kamienieckich z Odrzykonia.
- 1512 – zniszczony przez najazd tatarski. Odbudowany przez Fryderyka Herburta.
- 1605 – Jan Daniłowicz, wojewoda ruski, zjednoczywszy w swym ręku Olesko, obrał go sobie na stałą siedzibę i przebudował zamek. Wojewoda zmarł w 1628, zostawiając wdowę, Zofię Żółkiewską (córkę hetmana) i dzieci: Teofilę (żonę Jakuba Sobieskiego), Dorotę i Stanisława.
- 1629 – Teofila Sobieska podczas odwiedzin u matki, powiła na zamku w Olesku dnia 17 sierpnia, syna Jana[1], przyszłego króla. Odtąd imię pogromcy Turków na stałe wiąże się z murami zamku.
- 1637 – po wygaśnięciu rodu Daniłowiczów zamek zmienił właścicieli. Ich majątek odziedziczył Jakub Sobieski[1] i jego żona, Teofila. Wojny kozackie, jak i polsko-tureckie (1497–1699) przyczyniają się do degradacji zamku.
- 1664 – przeprowadzony wówczas inwentarz obiektu dostarcza informacji o jego dawnej świetności. W raporcie odnotowano m.in.: „obok kaplicy Św. Anny, bogato ozdobionej, większość komnat zamkowych była malowana, miała posadzki marmurowe, stropy ‘rzezane’, drzwi czerwono malowane, okna w ołów oprawne, piece kaflowe lub kominki z ciosów kamiennych. Wielka sala stołowa ozdobiona była portretami królów”.
- kwiecień 1682 – do zamku przybywa król Jan III Sobieski aby, jak piszą kronikarze odwiedzić miejsce i pokój, w którym się urodził[1]. Już wtedy zamek i miasto były bardzo spustoszone. Fakt ten stał się bodźcem dla królowej, Marii Kazimiery, która nie szczędząc kosztów, zarządziła odrestaurowanie i upiększenie zamku.
- 1687 – w zamku ponownie gości król Jan III Sobieski i jego żona, Maria Kazimiera. Towarzyszący im dworzanin, francuz, Daleyrac, napisał ciekawy opis ówczesnego stanu zamku.
- 1719 – Jakub Sobieski sprzedał cały klucz odeski Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu[1]
- 1725 – królewicz Konstanty Sobieski sprzedaje zamek i dobra oleskie Stanisławowi Mateuszowi Rzewuskiemu, hetmanowi wielkiemu koronnemu. Wkrótce zamek dziedziczy jego starszy syn, Seweryn. Po jego bezpotomnej śmierci w 1754 zamek dziedziczy Wacław, młodszy brat Seweryna. Nie osiedla się jednak w zamku. Przenosi całą spuściznę do pobliskich Podhorców. Zamek z czasem ulega dewastacji i końcem XVIII wieku jest już bliski ruiny.
- 1796 – Aleksander Zieliński nabywa zamek na licytacji. Córka nowego właściciela wychodzi za mąż za Lityńskiego. Zamek jest częścią jej posagu. Nowi właściciele z przyczyn ekonomicznych nie zdołali powstrzymać degradacji zamku.
- 1893 – w dwusetną rocznicę odsieczy wiedeńskiej, zamek został wykupiony od rządu austriackiego.
- Podczas I wojny światowej został poważnie zniszczony. Kwaterujące w zamku wojska rosyjskie i okoliczni mieszkańcy ograbili wnętrza w barbarzyński sposób. Powyrywano drzwi, okna, posadzki i sufity, rozebrano bramę wjazdową, zniszczono malowidła ścienne, dekoracje, stiuki i rzeźby.
- Po trwającej kilka lat odbudowie od 1975 roku w zamku mieści się filia Lwowskiej Galerii Sztuki.
Galeria
Kolekcja malarstwa polskiego
.jpg)
-
Zamek, 2013 rok -
Rzeźba przy zamku
-
Brama do zamku, 2009 rok -
Kartusz herbowy nad wejściem -
Dziedziniec zamku -
Dziedziniec zamku -
Tablica upamiętniająca 250 lecie bitwy pod Wiedniem
- ↑ a b c d e f Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, s. 119-126. ISBN 83-244-0024-9.
- ↑ Roman Aftanazy: Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej. Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, T. 7, wyd. 2 przejrzane i uzupełnione, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wrocław, Warszawa: 1995, s. 385-404.
Bibliografia
- A. Czołowski, B. Janusz Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego, nakładem Powiatowej Organizacji Narodowej, Tarnopol, 1926.
- Stanisław Sławomir Nicieja, Twierdze kresowe Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Iskry, Warszawa, 2006, s. 119-126, ISBN 83-244-0024-9.
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia zamku
- Zamek w Olesku w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – materiał dokumentalny nakręconym z okazji 240. rocznicy śmierci króla Jana III Sobieskiego, Polska Kronika Filmowa 1936.