Alain Delon

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alain Delon
Ilustracja
Alain Delon (1959)
Imię i nazwisko

Alain Fabien Maurice Marcel Delon

Data i miejsce urodzenia

8 listopada 1935
Sceaux

Zawód

aktor, reżyser, scenarzysta, producent

Współmałżonek

Nathalie Delon
(1964–1968; rozwód)
Rosalie van Breemen
(1987–2002; rozwód)

Lata aktywności

1957–2012

Odznaczenia
Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Zasługi (Francja)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Alain Fabien Maurice Marcel Delon[1] (ur. 8 listopada 1935[2] w Sceaux[3]) – francuski aktor filmowy, teatralny, telewizyjny, producent, scenarzysta i reżyser filmowy. Jedna z największych gwiazd kina europejskiego lat 60. i 70. XX wieku, twarz francuskiej Nowej Fali oraz symbol męskiego seksapilu[4].

W trakcie całej swojej kariery święcił sukcesy zarówno komercyjne, jak i artystyczne[5]. Współpracował z takimi uznanymi twórcami kina autorskiego, jak Luchino Visconti, Michelangelo Antonioni, Louis Malle, Jean-Pierre Melville, René Clément, czy Jean-Luc Godard. Jako aktor wykreował specyficzny charakter samotnych i małomównych gangsterów lub policjantów[6]. Do jego najsłynniejszych kreacji zalicza się te w filmach Rocco i jego bracia (1960), W pełnym słońcu (1960), Zaćmienie (1962), Lampart (1963), Samuraj (1967), Basen (1969), czy W kręgu zła (1970).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie rzymskokatolickiej Édith i Fabiena Delonów. Kiedy miał cztery lata, jego rodzice rozwiedli się. Został przy matce, która ponownie wyszła za mąż. Jego ojczym Paul Boulogne był rzeźnikiem. Jako dziecko był sześciokrotnie wyrzucany z różnych szkół[7]. Uczęszczał do szkoły katolickiej, z której został wyrzucony w wieku piętnastu lat. W latach 1952–1956 służył w marynarce wojennej, w 1953 roku walczył podczas I wojny indochińskiej. Zamieszkał potem w Marsylii, gdzie poznał aktora Jeana-Claude’a Brialy i za jego namową w 1957 roku pojechał na festiwal filmowy do Cannes.

Kariera[edytuj | edytuj kod]

W Cannes przyjął pierwszą propozycję zagrania drugoplanowej roli zabójcy Jo w dramacie Yves’a Allégreta Kiedy kobieta jest w coś zamieszana (Quand la femme s’en mêle, 1957). Rok później na planie komedii Bądź piękna i milcz (Sois belle et tais-toi, 1958) w roli Loulou poznał Jeana-Paula Belmondo, z którym zagrał jeszcze w następnych czterech innych obrazach – Sławne miłości (Amours célèbres, 1961), Czy Paryż płonie? (Paris brûle-t-il?, 1966), Borsalino (1970) i Dziewczyna dla dwóch (Une chance sur deux, 1998).

Alain Delon (2019)

W melodramacie Christine (1958) jego ekranową partnerką była Romy Schneider. Filmowy romans przekształcił się w autentyczne uczucie. Schneider zerwała z rodziną i wyjechała z Delonem do Paryża, gdzie publiczność przyjęła gorąco ich występ na scenie w spektaklu Szkoda, że jest dziwką w reżyserii Luchino Viscontiego. Widzowie z zainteresowaniem oglądali ponowne spotkanie pary kochanków w dramacie kryminalnym Basen (La Piscine, 1969), gdzie zagrał niespełnionego pisarza, który szuka spokoju i stabilizacji w pracy.

Do jednych z jego najlepszych ról należy kreacja biseksualnego mordercy Toma Ripleya, prowadzącego podstępną grę oszustw i kłamstw, nie cofając się nawet przed morderstwem, zabija syna milionera, przyjmuje jego tożsamość i rozpoczyna życie bogatego playboya w thrillerze W pełnym słońcu (Plein soleil, 1960) oraz występ w dwóch produkcjach Luchino Viscontiego: jako idealista Rocco Parondi, jeden z czterech synów rodziny sycylijskiej, który zostaje zawodowym bokserem w dramacie kryminalnym Rocco i jego bracia (Rocco e i suoi fratelli, 1960)[8] oraz w roli cynicznego siostrzeńca księcia Saliny w dramacie historycznym Lampart (Il Gattopardo, 1963)[9] z Burtem Lancasterem i Claudią Cardinale.

Karierę kontynuował przede wszystkim w filmach policyjnych i gangsterskich, m.in. Klan Sycylijczyków (Le Clan des Siciliens, 1969), ale także melodramatach np. Zaćmienie (L’Eclisse, 1962). W melodramacie wojennym Teheran 43 (Tegeran-43, 1981) pojawił się jako inspektor Foche. Za rolę zdesperowanego alkoholika w surrealistycznej komedii Nasza historia (Notre histoire, 1984) otrzymał nagrodę Césara[10].

Alain Delon, 1966

Swoim wizerunkiem wypracował sobie własną markę produkującą meble, odzież, perfumy oraz papierosy. Był na okładkach magazynów takich jak „Elle”, „Paris Match”, „Bravo”, „L’Officiel Hommes”, „Film” i „Vanity Fair”[11].

Jako gwiazda gali Telekamery 1999 odebrał nagrodę specjalną, przyznawaną przez redakcję „Tele Tygodnia” dla najpopularniejszej gwiazdy zagranicznej.

Madonna zadedykowała mu piosenkę „Beautiful Killer” (2012) z albumu MDNA[12].

W 2019 r. otrzymał honorową Złotą Palmę za całokształt na 72. Festiwalu w Cannes[13].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

13 sierpnia 1964 r. poślubił aktorkę Nathalie Canovas-Delon, z którą ma syna Anthony’ego (ur. 30 września 1964). 25 sierpnia 1968 doszło do rozwodu. W latach 1987–2002 był związany z Rosalie van Breemen, z którą ma syna Alaina-Fabiena (ur. 18 marca 1994) i córkę Anouchkę (ur. 1990). Związany był także z Romy Schneider (1959–1964) i Brigitte Bardot (1961).

Ze związku z piosenkarką Nico (1961–1962) ma nieuznanego przez siebie syna Christiana Aarona Boulogne (ur. 11 sierpnia 1962, zm. maj 2023[14]). Zerwał relacje z matką po tym, jak uparła się zaopiekować jego synem Ari, efektem związku z Nico. Rozmawiali ponownie, gdy jego ojczym zmarł w 1988, w tym samym roku, w którym zmarła Nico.

Romansował z austriacką aktorką Marisą Mell (1962), Laną Wood (1965), Mireille Darc (1969–1984) i Anne Parillaud (1981–1983)[15].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Rola Reżyser Obsada
1957 Kiedy kobieta jest w coś zamieszana (Quand la femme s’en mêle) Jo Yves Allégret Edwige Feuillere, Jean Servais, Bernard Biler, Pascale Roberts, Jean Debucourt, Yves Deniaud, Jean Lefebre, Bruno Cremer
1958 Bądź piękna i milcz (Sois belle et tais-toi) Loulou Marc Allégret Mylene Demongeot, Henri Vidal, Beatrice Altariba, Darry Cowl, Roger Henin, Rene Lefvere, Jean-Paul Belomondo, Robert Dalban
Christine Franz Lobheiner Pierre Gaspard-Huit Romy Schneider, Jean-Claude Brialy
1959 Słaba płeć (Faibles femmes) Julien Fenal Michel Boisrond Mylène Demongeot, Pascale Petit, Jacqueline Sassard, Simone Renant, Monique Melinand
Droga młodości (Le chemin des écoliers) Antoine Michaud Michel Boisrond Bourvil, Lino Ventura
1960 Rocco i jego bracia (Rocco e i suoi fratelli) Rocco Parondi Luchino Visconti Annie Girardot, Renato Salvatori, Claudia Cardinale
W pełnym słońcu (Plein soleil) Tom Ripley René Clément Maurice Ronet, Marie Laforêt
1961 Co za radość żyć (Che gioia vivere) Ulysse Cecconato René Clément Barbara Kwiatkowska-Lass, Gino Cervi, Rina Morelli, Paolo Stopa, Ugo Tognazzi, Didi Perego, Gastone Moschin
Sławne miłości (Les Amours célèbres) Książę Albert Michel Boisrond Brigitte Bardot, Pierre Brasseur, Suzanne Flon, Jean-Claude Brialy, Michel Etcheverry, Jacques Dumesnil, Pierre Massimi, Hubert Noel
1962 L’Amour à la mer Gwiazdor filmowy Guy Gilles Romy Schneider, Jean-Claude Brialy, Sophie Daumier, Jean-Pierre Léaud, Lili Bontemps, Bernard Verley
Zaćmienie (L’Eclisse) Piero Michelangelo Antonioni Monica Vitti, Francisco Rabal, Louis Seigner
Karambole (Carambolages) Pan Lambert Marcel Bluwal Jean-Claude Brialy, Louis de Funès, Michel Serrault, Sophie Daumier
Diabelskie sztuczki (Le Diable et les Dix Commandements) Pierre Messager Julien Duvivier Danielle Darieux, Madeline Robinson, Georges Wilson, Hubert Noël
1963 Koty (Les Félins) Marc René Clément Jane Fonda
Skok na kasyno (Mélodie en sous-sol) Francis Verlot Henri Verneuil Jean Gabin
Lampart (Il Gattopardo, 1963) Tancredi Luchino Visconti Burt Lancaster, Claudia Cardinale
Czarny tulipan (La Tulipe noire) Guillaume/Julian de Saint Preux Christian-Jaque Dwn Adams, Virna Lisi, Francis Blanche, Robert Manuel, Akim Tamiroff, Georges Rigaud, Adolfo Marschillach
1964 Zemsta OAS Thomas Vlassenroot Alain Cavalier Lea Massari
1965 Był sobie złodziej (The Yellow Rolls-Royce) Stefano Anthony Asquith An Margert, Van Heflin, Jack Palance, John Davis Chandler, Jeff Corey
Był sobie złodziej (Once a Thief) Eddie Pedak Ralph Nelson Ann-Margret, Van Heflin, Jack Palance
Czy Paryż płonie? (Paris brûle-t-il?) Jacques Chaban-Delmas René Clément wg Gore Vidal i Francisa Forda Coppoli Jean-Paul Belmondo, Cherley Boyer, Leslie Caron, Jean-Pierre Cassesm, Bruno Cremer, Kirk Douglas, Pierre Dux, Glenn Ford, Daniel Gélinm, Yves Montand, Sacha Pitoeff, Michel Piccoli, Claude Rich, Jean_Louis Trintignant, Orson Welles
1966 Teksas po drugiej stronie rzeki (Texas Across the River) Don Baldazar Michael Gordon Dean Martin
Wojna w Algierze (Lost Command) Kapitan Philippe Esclavier Mark Robson Anthony Quinn, George Segal, Michèle Morgan, Claudia Cardinale
1967 Łowcy przygód (Les Aventuriers) Manú Robert Enrico Lino Ventura, Joanna Shimkus
Diabolicznie twój (Diaboliquement vôtre) Pierre Julien Duvivier Senta Berger
Samuraj (Le Samouraï) Jef Costello Jean-Pierre Melville Nathalie Delon
1968 Historie niesamowite (Histoires extraordinaires) William Wilson Louis Malle Brigitte Bardot, Umberto d’Orsi, Katia Cristina
Żegnaj przyjacielu (Adieu l’ami) Dino Barran Jean Herman Charles Bronson, Brigitte Fossey
Dziewczyna na motocyklu (La Motocyclette) Daniel Jack Cardiff Marianne Faithfull
1969 Jeff Laurent Jean Herman Mireille Darc
Klan Sycylijczyków (Le Clan des Siciliens) Roger Sartet Henri Verneuil Lino Ventura, Jean Gabin
Basen (La Piscine) Jean-Paul Jacques Deray Romy Schneider, Jane Birkin
1970 Madly Julien Dandieu Roger Kahane Mireille Darc
Doucement les basses Simon Jacques Deray Nathalie Delon
Borsalino Roch Siffredi Jacques Deray Jean-Paul Belmondo
W kręgu zła (Le Cercle rouge) Corey Jean-Pierre Melville Bourvil, Gian Maria Volonté, Yves Montand
1971 Zabójstwo Trockiego (The Assassination of Trotsky) Frank Jackson Joseph Losey Richard Burton
Fantasia chez les ploucs Pasażer – cameo Gérard Pirès Mrelle Darc, Lino Ventura, Jean Yanne
Samuraj i kowboje (Soleil Rouge) Gauche Terence Young Charles Bronson, Toshiro Mifune, Ursula Andress
Wdowa Couderc (La Veuve Couderc) Jean Lavigne Pierre Granier-Deferre Simone Signoret
Glina (Un flic) Edouard Coleman Jean-Pierre Melville Catherine Deneuve
1972 Pierwsza spokojna noc (La prima notte di quiete) Daniele Dominici Valerio Zurlini Giancarlo Giannini, Lea Massari, Alida Valli
1973 Terapia szokowa (Traitement de choc) Dr Devilers Alain Jessua Annie Girardot
Tony Arzenta Tony Arzenta Duccio Tessari Richard Conte, Carla Gravina, Umberto Orsini, Marc Porel, Roger Hanin, Guido Alberti Ettore Manni
Scorpion (Scorpio) Jean Laurier Michael Winner Burt Lancaster, Gayle Hunnicutt
Spalone stodoły (Les Granges brûlées) Sędzia Larcher Jean Chapot Simone Signoret, Miou-Miou
La Race des seigneurs Julien Dandieu Pierre Granier-Deferre Jeanne Moreau
Dwaj ludzie z miasta (Deux hommes dans la ville) Gino Strabliggi José Giovanni Jean Gabin, Gérard Depardieu
1974 Borsalino i spółka (Borsalino & Co.) Roch Siffredi Jacques Deray Riccardi Cucciolla, Catherine Rouvel Daniel Ivernel, André Falcon, Lionel Vitrant
Lodowate serce (Les Seins de glace) Marc Rilson Georges Lautner Claude Brasseur, Mireille Darc
1975 Zorro Zorro / Diego Duccio Tessari Stanley Baker, Ottavia Piccolo
Cygan (Le Gitan) Hugo Sennart (także producent) José Giovanni Annie Girardot, Paul Meurisse, Marcel Bozzuffi, Renato Salvatori, Maurice Barrier, Bernard Giraudeau, Maurice Biraud
Policyjna opowieść (Flic Story) Roger Borniche Jacques Deray Jean-Louis Trintignant, Claudine Auger
1976 Bumerang (Comme un boomerang) Jacques Batkin (także scenariusz) José Giovanni Carla Gravina, Charles Vanel, Louis Julien, Dora Doll, Laurent Malet, Pierre Malet, Moniqur Chaumette, Suzanne Flon, Pierre Maguelon
Armaguedon (Quel giorno il mondo tremerà) Doktor Michel Ambroise Alain Jessua Jen Yanne, Renato Salvatori, Michel Duchaussoy, Michel Creton
Pan Klein (Monsieur Klein) Robert Klein (César dla najlepszego filmu) Joseph Losey Jeanne Moreau
1977 Człowiek pod presją (L’Homme pressé) Pierre Niox Édouard Molinaro Mireille Darc
Śmierć człowieka skorumpowanego (Mort d’un pourri) Xavier Maréchal Georges Lautner Ornella Muti, Stéphane Audran, Mireille Darc
Gang (Le Gang) Robert (także producent) Jacques Deray Mauricce Barrier, Roland Bertin, Laura Betti, Taymond Bussière, Nicole Calfan, Catherine Lachens, André Falcon, Dominique Davray
1978 Uwaga, dzieci patrzą (Attention, les enfants regardent) Mężczyzna Serge Leroy Rchard Constsntin, Tiphaine Lepoux, Sophie Renoir, Thierry Tuchet. Henri Vilbert, Françoise Brion
1979 Port lotniczy ’79 (The Concorde ... Airport '79) Paul Metrand David Lowell Rich Robert Wagner, Susan Blakely, Sylvia Kristel
Lekarz (Le Toubib) Jean-Marie Desprès Jean Freustié Véronique Jeannot, Michel Auclair, Bernard Ciraudeau, Catherine Lachens, Bernard Lecoq, Francine Bergé
1980 Trzech ludzi do zabicia (Trois hommes à abattre) Michel Gerfaut (także scenariusz) Jacques Deray
1981 Teheran 43 (Tegeran-43) Foche Aleksandr Ałow i Władimir Naumow
Za skórę gliny (Pour la peau d’un flic) Choucas Alain Delon (także scenariusz)
1982 Szok (Le choc) Martin Terrier Robin Davis Catherine Deneuve
1983 Uderzenie (Le Battant) Jacques Darnay Alain Delon Anne Parillaud
1984 Nasza historia (Notre histoire) Robert Avranches Bertrand Blier Nathalie Baye
Miłość Swanna (Un amour de Swann) Baron de Charlus Volker Schlöndorff Jeremy Irons, Ornella Muti
1985 Słowo gliny (Parole de flic) Daniel Pratt José Pinheiro
1986 Pasażer (Le Passage) Jean Diaz René Manzor
1988 Nie budzi się gliniarza, który śpi (Ne réveillez pas un flic qui dort) Komisarz Eugène Grindel José Pinheiro
1990 Dancing Machine Alan Wolf Gilles Béhat Claude Brasseur, Patrick Dupond
Nowa fala (Nouvelle Vague) Lennox Jean-Luc Godard
1992 Powrót Casanovy (Le Retour de Casanova) Casanova Édouard Niermans
Kryminał (Un crime) Charles Durand Jacques Deray
1994 L’Ours en peluche Jean Rivière Jacques Deray Francesca Dellera
1995 Sto i jedna noc (Les cent et une nuits de Simon Cinéma) w roli samego siebie – cameo Agnès Varda
1997 Dzień i noc (Le Jour et la Nuit) Alexandre Bernard-Henri Lévy Arielle Dombasle, Lauren Bacall
Dziewczyna dla dwóch (Une chance sur deux) Julien Vignal Patrice Leconte Jean-Paul Belmondo, Vanessa Paradis
1999 Aktorzy (Les Acteurs) w roli samego siebie Bertrand Blier Gérard Depardieu, Michel Piccoli, Jean-Paul Belmondo
2003 Frank Riva (serial MHZ Worldwide Television) Frank Riva
2008 Asterix na olimpiadzie (Astérix aux Jeux Olympiques) Juliusz Cezar Frédéric Forestier / Thomas Langmann Gérard Depardieu, Clovis Cornillac, Benoît Poelvoorde
2012 Szczęśliwego Nowego Roku, matki! (С новым годом, мамы!) w roli samego siebie

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Alain Delon. Listal. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  2. ↑ Alain Delon. AlloCiné. [dostęp 2016-03-28]. (fr.).
  3. ↑ Alain Delon. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-03-28]. (ang.).
  4. ↑ Kate Hakala, Daniel Addice: The 50 Greatest Male Sex Symbols in Film History. s. Nerve. [dostęp 2017-07-30]. (ang.).
  5. ↑ Jacek Szczerba: Alain Delon: samotny tygrys w dżungli. Kobiety spały pod jego drzwiami, by go zobaczyć. 10 marca 2017. s. „Gazeta Wyborcza”. [dostęp 2017-07-30]. (pol.).
  6. ↑ Alain Delon jakiego nie znamy. s. Planete+. [dostęp 2017-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-07-30)]. (pol.).
  7. ↑ Alain Delon Trivia. FamousFix. [dostęp 2022-03-20]. (ang.).
  8. ↑ Alain Delon, persönlich. ARTE. [dostęp 2016-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-09)]. (niem.).
  9. ↑ Alain Delon. MYmovies. [dostęp 2016-03-28]. (wł.).
  10. ↑ Alain Delon Awards. FamousFix. [dostęp 2022-03-20]. (ang.).
  11. ↑ Alain Delon Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-05-04]. (ang.).
  12. ↑ Madonna craque complètement pour… Alain Delon!. Voici. [dostęp 2016-03-28]. (fr.).
  13. ↑ French screen legend Alain Delon suffers a stroke at the age of 83, his son reveals. „Daily Mail”. [dostęp 2020-03-28]. (ang.).
  14. ↑ Caroline Piquet, «Ari Boulogne, le fils illégitime d’Alain Delon, retrouvé mort à Paris» », Le Parisien, 20 May 2023.
  15. ↑ Alain Delon Relationships. FamousFix. [dostęp 2022-03-20]. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Cezar dla najlepszego aktora
Honorowy Złoty Niedźwiedź
1982–1999
2000–2019
2020–
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Alain_Delon&oldid=70984707”