Anthony Quinn
| ||
| ||
| Imię i nazwisko | Antonio Rudolfo Oaxaca Quinn | |
| Data i miejsce urodzenia | 21 kwietnia 1915 Chihuahua | |
| Data i miejsce śmierci | 3 czerwca 2001 Boston | |
| Zawód | aktor, artysta malarz, scenarzysta, reżyser filmowy | |
| Współmałżonek | Katherine DeMille (1937-1965; rozwód) Jolanda Addolori (1966-1997; rozwód) Kathy Benvin (1997-2001; jego śmierć) | |
| Lata aktywności | 1936–2001 | |
Anthony Quinn, właśc. Antonio Rudolfo Oaxaca Quinn[1] (ur. 21 kwietnia 1915 w Chihuahua, zm. 3 czerwca 2001 w Bostonie[2]) – amerykański aktor pochodzenia meksykańsko-irlandzkiego, malarz i rzeźbiarz.
Spis treści
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w Meksyku w Chihuahua[3]. Jego matka (Manuela „Nellie” Oaxaca) była Indianką pochodzącą z Azteków, ojciec Francisco był mieszanego pochodzenia meksykańsko-irlandzkiego. Po rewolucji Pancho Villi rodzina wyemigrowała do USA[4].
Nim Anthony związał swoje życie z aktorstwem, pracował między innymi jako rzeźnik, zatrudniał się przy uboju zwierząt, był również bokserem, a jako mały chłopiec – pucybutem i gazeciarzem.
Kariera[edytuj | edytuj kod]
Do Hollywood trafił w 1936 roku, a drogę do kariery otwarło mu małżeństwo z córką reżysera Cecila B. De Mille’a[5].
Wylansowali go jednak twórcy europejscy – Federico Fellini rolą Zampano w La stradzie i Michalis Kakojanis rolą tytułową w Greku Zorbie. To właśnie z tą drugą rolą, brawurowo zagraną, jest dziś Quinn najczęściej kojarzony. Przyniosła mu ona międzynarodową sławę. Quinn rzadko grał klasycznych Amerykanów – często wcielał się w postaci Indian, Greków, Meksykanów, Francuzów, Włochów czy Arabów[6].
Największe swoje kreacje stworzył w filmach: Krew na piasku, La strada, Dzwonnik z Notre Dame, Działa Navarony, Lawrence z Arabii, Dzieci Sancheza, Lew pustyni, Stary człowiek i morze.
Chociaż najbardziej znany jest z ról ludzi twardych i bezkompromisowych, potrafił również – w takich filmach, jak 25. Godzina, Trzewiki rybaka, Stradivarius – kreować nacechowane głębokim humanizmem postacie ludzi wrażliwych, z trudem radzących sobie z brutalnością otaczającego ich świata. Wielkim fanem Anthony’ego był reżyser David Lean. Ostatni film z udziałem Quinna, Słodka zemsta (ang. Avenging Angelo) wszedł na ekrany już po śmierci aktora. Zmarł w Bostonie w wyniku komplikacji oddechowych związanych z rakiem krtani[7].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
Dwukrotnie był nominowany do Oscara za role pierwszoplanowe w filmach Dziki jak wiatr (1957; reż. George Cukor) oraz Grek Zorba (1964; reż. Michalis Kakojanis). Jednak nagrody zdobył za role drugoplanowe w filmach: Viva Zapata! (1952; reż. Elia Kazan) i Pasja życia (1956; reż. Vincente Minnelli). 5 razy był nominowany do nagrody Złotego Globu.
Życie osobiste[edytuj | edytuj kod]
Był trzykrotnie żonaty.
- 3 października 1937 ożenił się z Katherine DeMille, z którą miał pięcioro dzieci: dwóch synów – Christophera (ur. 27 października 1938, zm. 15 marca 1941)[8] i Duncana (ur. 4 sierpnia 1945)[9] oraz trzy córki – Christinę (ur. 1 grudnia 1941)[10], Catalinę (ur. 21 listopada 1942) i Valentinę (ur. 26 grudnia 1952)[11]. 21 stycznia 1965 doszło do rozwodu.
- 2 stycznia 1966 poślubił projektantkę kostiumów pochodzenia włoskiego Jolandę Addolori. Mieli trzech synów: Francesco (ur. 22 marca 1962, zm. 5 sierpnia 2011)[12], Danny’ego (ur. 16 kwietnia 1964)[13] i Lorenzo (ur. 7 maja 1966)[14]. 19 sierpnia 1997 rozwiódł się.
- 7 grudnia 1997 zawarł związek małżeński z Kathy Benvin, z którą miał dwójkę dzieci: córkę Antonię (ur. 23 lipca 1993) i syna Ryana Nicholasa (ur. 5 lipca 1996)[15].
Miał również dwóch nieślubnych synów ze związku z Friedel Dunbar: Seana (ur. 7 lutego 1973) i Alexandra (ur. 30 grudnia 1976)[16].
Pod koniec życia wstąpił do zielonoświątkowej wspólnoty chrześcijańskiej Kościoła Poczwórnej Ewangelii[17].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Rząd grecki podarował Anthony’emu Quinnowi zatokę na wyspie Rodos w podziękowaniu za rolę w filmie „Działa Navarony”, czym przyczynił się do promocji wyspy. Zatokę nazwano imieniem i nazwiskiem aktora. Późniejszy, demokratyczny rząd unieważnił tę decyzję, jednak nazwa zatoki przetrwała do dziś. Zamykająca cypel skała została wykorzystana w filmie „Działa Navarony”, to w jej wnętrzu mieściły się działa.
Filmografia[edytuj | edytuj kod]
- Niezwyciężony Bill (1936) jako Indianin
- Korsarz (1938) jako Beluche
- Droga do Singapuru (1940) jako Caesar
- Droga do sukcesu (1940) jako Murray Burns
- Umarli w butach (1941) jako wódz Szalony Koń
- Krew na piasku jako Manola de Palma
- Droga do Maroka (1942) jako Mullay Kassim
- Czarny łabędź (1942) jako Wogan
- Zdarzenie w Ox-Bow (1943) jako Juan Martinez/Francisco Morez
- Powrót do Bataan (1945; znany także pod tytułem Powrót do piekła) jako kpt. Andres Bonifatio
- Pod piracką banderą (1952) jako Roc Brasiliano
- Viva Zapata! (1952) jako Eufemio Zapata
- Jedź, kowboju (1953) jako Jose Esqueda
- Miasto pod wodą (1953) jako Tony Bartlett
- Attyla (1954) jako Attyla
- Ulisses (1954) jako Antoniusz
- La strada (1954) jako Zampano
- Pasja życia (1956) jako Paul Gauguin
- Dzwonnik z Notre Dame (1956) jako Quasimodo
- Dziki jak wiatr (1957) jako Gino
- Czarna orchidea (1958) jako Frank Valente
- Dwa złote colty (1959) jako Tom Morgan
- Ostatni pociąg z Gun Hill (1959) jako Craig Belden
- Dzikie niewiniątka (1960) jako Inuk
- Piękna złośnica (1960) jako Tom Healy
- Barabasz (1961) jako Barabasz
- Działa Navarony (1961) jako Andrea Stavros
- Lawrence z Arabii (1962) jako Auda abu Tayi
- Grek Zorba (1964) jako Alexis Zorba
- A oto koń siny (1964) jako Vinolas
- Wizyta starszej pani (1964) jako Serge Miller
- Orkan na Jamajce (1965) jako kpt. Chavez
- Niewiarygodne przygody Marco Polo (1965) jako Kublai Khan
- Wojna w Algierze (1966) jako Pierre Raspeguy
- 25. Godzina (1967) jako Johann Moritz
- Trzewiki rybaka (1968) jako Cyryl Lakota
- Mag (1968) jako Maurice Conchis
- Strzelby dla San Sebastian (1968) jako Leon Alastray
- Tajemnica Santa Vittoria (1969) jako Italo Bombolini
- Spacerując w wiosennym deszczu (1970) jako Will Cade
- Ostatni wojownik (1970) jako Flapping Eagle
- 110. ulica (1972) jako kpt. Mattelli
- Ojciec chrzestny nie żyje (1973) jako Don Angelo
- Marsylski kontrakt (1974) jako Steve Ventura
- Artystyczny kant (1976) jako Philip Bang
- Mesjasz (1976) jako Hamza
- Jezus z Nazaretu (1977) jako Kajfasz
- Karawany (1978) jako Zulffiqar
- Grecki magnat (1978) jako Theo Tomasis
- Dzieci Sancheza (1978) jako Jesus Sanchez
- Przeprawa (1979) jako Basque
- Ryzykowna gra (1981) jako Mariano
- Salamandra (1981) jako Bruno Manzini
- Omar Mukhtar (1981; znany także pod tytułem Lew pustyni) jako Omar Mukhtar
- Onassis – najbogatszy człowiek świata (1988; serial TV) jako Socrates Onassis
- Duchy tego nie robią (1989) jako Scott
- Stradivarius (1989) jako Antonio Stradivari
- Stary człowiek i morze (1990) jako Santiago
- Odwet (1990) jako Tiburon Mendez
- Malaria (1991) jako Lou Carbone
- Gangsterzy (1991) jako Joe Masseria
- Tylko samotni (1991) jako Nick Acropolis
- Bohater ostatniej akcji (1993) jako Tony Vivaldi
- Jesienna miłość (1994) jako Michael Reyman
- Herkules (1995-99; serial TV) jako Zeus
- Spacer w chmurach (1995) jako don Pedro Aragon
- Gotti (1996) jako Aniello Dellacroce
- Słodka zemsta (2002; film wszedł na ekrany już po śmierci Quinna) jako Angelo Allieghieri
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Anthony Quinn Actor, Producer, Artist (ang.). TVGuide.com. [dostęp 2017-01-09].
- ↑ Anthony Quinn (fr.). AlloCiné. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Anthony Quinn (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Anthony Quinn (1915-2001) (ang.). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Anthony Quinn: Sohn bricht mit 48 Jahren tot zusammen (niem.). Klatsch & Tratsch. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Obituary: Anthony Quinn (ang.). The Guardian. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Eric Gutierrez (1995-08-06): The Revolutionary at 80 : Anthony Quinn, who plays a Mexican in 'Clouds,' dreams of being accepted in his native land (ang.). Los Angeles Times. [dostęp 2017-01-09].
- ↑ Christopher Quinn (1938-1941) (ang.). Find A Grave Memorial. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Duncan Quinn w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Christina Quinn w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Valentina Quinn w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Francesco Quinn w bazie Notable Names Database (ang.)
- ↑ Giuseppe Scarpa (2015-04-01): Il ristorante bio fallisce, indagato il figlio di Anthony Quinn (ang.). [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Lorenzo Quinn (ang.). Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-01-23].
- ↑ Ryan Quinn w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Alex A. Quinn w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Anthony Quinn 1915–2001 (ang.). Sue Young Histories. [dostęp 2017-01-23].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992. ISBN 83-85195-83-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Anthony Quinn w bazie IMDb (ang.)
- Anthony Quinn w bazie Filmweb
- Anthony Quinn w bazie Notable Names Database (ang.)
| |||||||||||||||
