Albert Szent-Györgyi

Albert Szent-Györgyi
Państwo działania	Węgry, Stany Zjednoczone
Data i miejsce urodzenia	16 września 1893 ; Budapeszt
Data i miejsce śmierci	22 października 1986 ; Woods Hole
	profesor
	Specjalność: biochemia
Alma Mater	University of Cambridge
Uczelnia	Uniwersytet Segedyński,; Uniwersytet Loránda Eötvösa,; Uniwersytet Loránda Eötvösa
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Albert Szent-Györgyi de Nagyrápolt (ur. 16 września 1893 w Budapeszcie, zm. 22 października 1986 w Woods Hole) – węgierski biochemik, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny (1937)^[1].

Życiorys

Obronił doktorat na Uniwersytecie w Cambridge (1927), gdzie przebywał jako stypendysta Fundacji Rockefellera. Pracował w Instytucie Higieny Tropikalnej w Hamburgu, następnie w Instytucie Fizjologii w holenderskim Groningen. Był profesorem Uniwersytetu w Segedynie (1931–1945), następnie Uniwersytetu Budapeszteńskiego (do 1947). Został wybrany do wielu akademii i towarzystw naukowych, m.in. PAU (1937). W 1947 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie został profesorem Uniwersytetu Princeton.

W 1954 roku został laureatem Nagrody im. Alberta Laskera w dziedzinie podstawowych badań medycznych.

Albert Szent-Györgyi w 1955 roku otrzymał obywatelstwo amerykańskie, a w 1956 roku został przyjęty w skład członków Amerykańskiej Akademii Nauk (National Academy of Sciences, NAS)^[2], w 1957 r. Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (American Academy of Arts and Sciences)^[3]

Wyodrębnił z owoców papryki i zidentyfikował witaminę C (1933); odkrył witaminę P (1936). Wykazał, że kwas adenozynotrifosforowy (ATP) jest niezbędnym źródłem energii umożliwiającej skurcz mięśni. Za odkrycia dotyczące procesów spalania biologicznego, a szczególnie za odkrycie i ustalenie budowy chemicznej witaminy C (kwasu askorbinowego), otrzymał w 1937 roku Nagrodę Nobla.

W 1974 zaproponował zastąpienie terminu negentropia słowem syntropia.

Prace

Muscular Contraction (1947)
Submolecular Biology (1978)
On Oxidation, Fermentation, Vitamins, Health, and Disease (1940)
Bioenergetics (1957)
Introduction to a Submolecular Biology (1960)
The Crazy Ape (1970)
Electronic Biology and Cancer: A New Theory of Cancer (1976)
The living state (1972)
Bioelectronics: a study in cellular regulations, defense and cancer
Lost in the Twentieth Century (1963)

Przypisy

↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1937. Nobel Foundation. [dostęp 2021-01-14]. (ang.).
↑ Biographical Overview [online], Albert Szent-Gyorgyi - Profiles in Science, 12 marca 2019 [dostęp 2022-08-22] (ang.).
↑ Lista członków American Academy of Arts and Sciences litera S.

Bibliografia

Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger: Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna. Warszawa: 1969.
Beata Tarnowska (red.): Nagrody Nobla, Leksykon PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001. ISBN 83-01-13393-7.
Albert Szent-Györgyi – Facts. [w:] The Official Web Site of the Nobel Prize [on-line]. Nobel Media AB, 2014. [dostęp 2017-09-14].

Linki zewnętrzne

Kolekcja materiałów

[nobel-1937-1] The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1937. Nobel Foundation. [dostęp 2021-01-14]. (ang.).

[2] Biographical Overview [online], Albert Szent-Gyorgyi - Profiles in Science, 12 marca 2019 [dostęp 2022-08-22] (ang.).

[3] Lista członków American Academy of Arts and Sciences litera S.

[1]

[2]

[3]