Nicolas Sarkozy
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Prezydent Republiki Francuskiej | |
Okres |
od 16 maja 2007 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Współksiążę Andory | |
Okres |
od 16 maja 2007 |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Rady Europejskiej | |
Okres |
od 1 lipca 2008 |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
Nicolas Sarkozy (wym. ⓘ[nikɔla saʁkɔzi]; ur. 28 stycznia 1955 w Paryżu jako Nicolas Paul Stéphane Sarközy de Nagy-Bocsa) – francuski polityk, w latach 2007–2012 prezydent Republiki Francuskiej i z urzędu współksiążę Andory. W latach 2004–2007 i od 2014 do 2015 przewodniczący Unii na rzecz Ruchu Ludowego, następnie do 2016 lider powstałej z przekształcenia UMP partii Republikanie. Były minister w kilku rządach, deputowany i poseł do Parlamentu Europejskiego.
Pochodzenie i wykształcenie
Syn węgierskiego imigranta, Pála Sárközy de Nagy-Bócsa i Andrée Mallah. Dziadek ze strony matki pochodził z rodziny greckich Żydów, przeszedł już we Francji na katolicyzm[1].
Pál Sárközy wywodził się ze szlacheckiego rodu, posiadającego majątki ziemskie w miejscowości Alattyán (około 90 km od Budapesztu)[2]. Po zakończeniu II wojny światowej, w obawie przed represjami ze strony komunistów wyemigrował początkowo do Niemiec[3]. W 1959 rodzice Nicolasa Sarkozy’ego rozstali się, jego matka wraz z dziećmi wróciła do swojego ojca, będącego wówczas znanym paryskim lekarzem[1]. W 1973 rodzina przeniosła się do Neuilly-sur-Seine[4].
Nicolas Sarkozy został wychowany w tradycji katolickiej[5]. Ukończył prywatną katolicką szkołę średnią Cours Saint-Louis de Monceau w Paryżu. Został absolwentem prawa na Université Paris X Nanterre i po zdaniu egzaminu państwowego został prawnikiem specjalizującym się we francuskim prawie gospodarczym. Studiował również nauki polityczne w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu (Sciences Po).
Działalność polityczna
Działalność do 2007
W wieku 22 lat został najmłodszym członkiem rady miejskiej miasta Neuilly-sur-Seine. Mandat radnego tej miejscowości sprawował nieprzerwanie przez 30 lat. W 1983 wybrano go na urząd mera Neuilly-sur-Seine. Burmistrzem tej miejscowości był do 2002. W administracji terytorialnej pełnił także funkcje radnego rady generalnej departamentu Hauts-de-Seine (1985–1988, 2004–2007), w tym jej wiceprzewodniczącego (1986–1988). Od 1983 do 1988 był radnym regionalnym Île-de-France[6].
Od końca lat 70. pełnił kierownicze funkcje w gaullistowskim Zgromadzeniu na rzecz Republiki. Był przewodniczącym młodzieżowego komitetu wsparcia Jacques’a Chiraca, członkiem komitetu centralnego RPR, sekretarzem krajowym ds. młodzieży, koordynatorem w wyborach europejskich, zastępcą sekretarza generalnego.
W 1988 po raz pierwszy uzyskał mandat deputowanego do Zgromadzenia Narodowego z 6. okręgu wyborczego departamentu Hauts-de-Seine. Do niższej izby francuskiego parlamentu skutecznie kandydował w kolejnych wyborach, zasiadając w nim do 2005 (z przerwami na czas pełnienia funkcji rządowych)[7].
29 marca 1993 wszedł w skład rządu Édouarda Balladura jako minister ds. budżetu i rzecznik prasowy rządu. Od 19 lipca 1994 był jednocześnie ministrem łączności[6]. W wyborach prezydenckich w 1995 poparł kandydaturę urzędującego premiera (był szefem jego sztabu wyborczego i rzecznikiem prasowym), chociaż RPR wysunął paryskiego mera i swojego lidera, Jacques’a Chiraca. Po zwycięstwie tego ostatniego Nicolas Sarkozy odszedł z administracji rządowej.
W 1998 został sekretarzem generalnym Zgromadzenia na rzecz Republiki. W 1999 był liderem listy RPR-Demokracji Liberalnej w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Mandat europosła sprawował przez niespełna dwa miesiące, należąc do grupy EPP-ED[8]. Po dymisji Philippe’a Séguina w tym samym roku pełnił obowiązki przewodniczącego RPR[9].
W 2002 po reelekcji Jacques’a Chiraca wyborach prezydenckich, 7 maja tego samego roku został mianowany ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Jean-Pierre’a Raffarina. Zaangażował się w utworzenie Unii na rzecz Większości Prezydenckiej, przekształconej w Unię na rzecz Ruchu Ludowego. 31 marca 2004, po reorganizacji gabinetu, objął urząd ministra stanu i jednocześnie ministra ekonomii, finansów oraz przemysłu.
Po dymisji Alaina Juppé z kierowania ludowcami, na nadzwyczajnym kongresie Nicolas Sarkozy uzyskał ponad 85% głosów, obejmując stanowisko przewodniczącego 28 listopada 2004[10]. Dzień później zrezygnował ze stanowiska ministra, a 13 marca 2005 powrócił do sprawowania mandatu poselskiego.
31 maja 2005 powrócił do rządu. W nowo utworzonym gabinecie Dominique’a de Villepin został ministrem stanu oraz ministrem spraw wewnętrznych.
Wybory prezydenckie w 2007
14 stycznia 2007 członkowie Unii na rzecz Ruchu Ludowego zadecydowali większością 98,1% głosów, że to Nicolas Sarkozy zostanie jej jedynym kandydatem w wyborach prezydenckich w tym samym roku[10].
26 marca 2007 Nicolas Sarkozy zrezygnował z zajmowanych funkcji rządowych celem poświęcenia się udziałowi w kampanii prezydenckiej. 22 kwietnia 2007 wygrał pierwszą turę wyborów, uzyskując wynik 31,11%. Przed drugą turą spośród konkurentów został poparty jedynie przez Philippe’a de Villiers. Nie uzyskał poparcia ze strony lidera Unii na rzecz Demokracji Francuskiej, François Bayrou (który zajął 3. miejsce w głosowaniu), jednak za jego kandydaturą publicznie opowiedziała się większość deputowanych UDF. Według ujawnionego w 2012 dokumentu jego kampanię miał rzekomo wesprzeć kwotą 50 mln euro ówczesny rząd libijski[11].
W drugiej turze 6 maja 2007 Nicolas Sarkozy pokonał kandydatkę Partii Socjalistycznej, Ségolène Royal, uzyskując ponad 53% głosów. Uroczyste objęcie urzędu Prezydenta Republiki Francuskiej na pięcioletnią kadencję odbyło się 16 maja 2007.
Prezydentura
Polityka krajowa
Dwa dni po wyborach Nicolas Sarkozy mianował François Fillona na stanowisko premiera. W nowym rządzie 6 na 15 tek ministerialnych objęły kobiety. Ministrem spraw zagranicznych został socjalista Bernard Kouchner, ministrem obrony Hervé Morin (lider wspierającej prezydenta partii Nowe Centrum), ministrem spraw wewnętrznych była minister obrony, Michèle Alliot-Marie, ministrem stanu były premier, Alain Juppé. Po wygranych przez UMP i jej sojuszników wyborach parlamentarnych w tym samym roku, zaprzysiągł drugi gabinet tego samego premiera z niewielkimi zmianami w składzie. W grudniu 2007 przywołał „chrześcijańskie korzenie Francji” w słynnym przemówieniu w bazylice św. Jana na Lateranie w Rzymie (prezydent Francji jako sukcesor królów Francji jest kanonikiem honorowym bazyliki).
W ciągu pierwszego roku przeprowadził ponad 50 reform. Krytykowany za brak powagi i arbitralny styl rządzenia, w przemówieniu z kwietnia 2008 zadeklarował kontynuowanie zmian w gospodarce[12]. Łącznie jego zaplecze w tym samym roku opracowało pakiet 300 ustaw, zakładających prywatyzację, ograniczenie biurokracji i obniżenie składek ubezpieczeniowych. W lipcu 2008 parlament francuski przyjął ustawę wprowadzającą elastyczne rozwiązania w zakresie czasu pracy[13].
Polityka zagraniczna
W przemówieniu dotyczącym polityki zagranicznej Francji wygłoszonym 27 sierpnia 2007 zaproponował powołanie tzw. grupy mędrców. Tematem pracy tego gremium miała być przyszłość Europy w latach 2020–2030. Poparł również rozszerzenie grupy G8 do G13 poprzez dołączenie Chin, Indii, Meksyku, Brazylii i RPA. Doprowadził do powrotu Francji do struktur wojskowych NATO[14].
Nicolas Sarkozy należy do przeciwników akcesji Turcji do Unii Europejskiej[15]. Opowiada się jednocześnie za koncepcją Unii na rzecz Regionu Morza Śródziemnego, która byłaby stowarzyszona z Unią Europejską, a w jej skład wchodziłyby państwa basenu Morza Śródziemnego.
Tuż po wyborach prezydenckich brał udział w negocjacjach unijno-libijskich w sprawie uwolnienia bułgarskich pielęgniarek. Po sukcesie rokowań, złożył wizytę w Libii, gdzie podpisał umowy gospodarcze z przywódcą tego państwa, Muammarem al-Kaddafim.
Wybory prezydenckie w 2012
W 2012 Nicolas Sarkozy ogłosił, że będzie się ubiegał o reelekcję w wyborach prezydenckich rozpisanych na 22 kwietnia i 6 maja 2012. Wystartował pod hasłem La France Forte („Silna Francja”), uzyskał poparcie ze strony Angeli Merkel i Davida Camerona.
Nicolas Sarkozy w czasie pierwszej kadencji tracił na popularności, stając się jednym z najmniej popularnych prezydentów V Republiki. Postrzegany jest jako „prezydent bogatych”, wypomina mu się obniżenie podatków dla najbogatszych Francuzów oraz to, że zwycięstwo wyborcze w 2007 świętował w ekskluzywnej paryskiej restauracji Fouquet’s z zamożnymi biznesmenami[16]. Krytykowano jego upodobanie do blichtru i epatowanie swoim życiem prywatnym.
W pierwszej turze ubiegający się o reelekcję prezydent zajął drugie miejsce. Otrzymał około 9,75 miliona głosów (27,18%), przechodząc do drugiej tury głosowania, w której przegrał z wynikiem ponad 48% głosów z kandydatem socjalistów, którym był François Hollande[17][18]. Stał się tym samym drugim prezydentem V Republiki (pierwszym był urzędujący siedem lat Valéry Giscard d’Estaing), który nie uzyskał reelekcji na drugą kadencję.
Działalność od 2012
Jako były prezydent został z urzędu członkiem Rady Konstytucyjnej, w której zasiadł po raz pierwszy 19 czerwca 2012.
W listopadzie 2014 Nicolas Sarkozy wystartował na przewodniczącego Unii na rzecz Ruchu Ludowego w wyborach. W wyborach mogli wziąć udział wszyscy zarejestrowani członkowie partii. W głosowaniu tym zwyciężył, uzyskując 64,5% głosów i pokonując dwóch byłych centroprawicowych ministrów[19]. Były prezydent zadeklarował dążenie do przekształcenia partii w nowe ugrupowanie, proponując powołanie na bazie UMP partii Republikanie. Zaakceptowało to ponad 83% biorących udział w głosowaniu członków ugrupowania. 30 maja 2015 odbył się kongres Republikanów, co faktycznie zakończyło okres funkcjonowania UMP[20]. Nicolas Sarkozy objął kierownictwo również w nowym ugrupowaniu. W 2015 został doktorem honoris causa Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych[21].
W lipcu 2016 Nicolas Sarkozy zapowiedział rezygnację z kierowania partią, by zaangażować się w kampanię przed prawyborami prezydenckimi na centroprawicy[22]. W sierpniu tegoż roku pełniącym obowiązki przewodniczącego partii został Laurent Wauquiez. W listopadzie 2016 kandydował w prawyborach mających wyłonić kandydata Republikanów na prezydenta w wyborach w 2017. W pierwszej turze głosowania zajął trzecie miejsce, przegrywając z François Fillonem (którego następnie poparł) i Alainem Juppé[23].
W lutym 2017 Nicolas Sarkozy wszedł w skład rady administracyjnej przedsiębiorstwa AccorHotels zarządzającego siecią hoteli Sofitel oraz Ibis[24]. W marcu 2018 został zatrzymany, zarzucono mu nielegalne finansowanie kampanii z 2007 pieniędzmi przyjętymi od libijskiego dyktatora Mu’ammara al-Kaddafiego, po czym po przesłuchaniu zwolniono[25].
Życie prywatne
Pierwszą żoną Nicolasa Sarkozy’ego była od 1982 do 1992 Marie-Dominique Culioli, z którą ma dwóch synów. W 1996 ożenił się z Cécilią Ciganer-Albéniz[26], z którą również ma syna. W 2007 został między nimi orzeczony rozwód.
W 2008 Nicolas Sarkozy zawarł związek małżeński z byłą modelką włoską Carlą Bruni[27]. Stał się pierwszym w historii Republiki Francuskiej prezydentem, biorącym ślub w trakcie sprawowania urzędu. 19 października 2011 urodziła się ich córka[28].
Przypisy
- ↑ a b Konrad Niklewicz: Sarkozy – kim jest nowy prezydent Francji?. wyborcza.pl, 6 maja 2007. [dostęp 27 listopada 2010].
- ↑ Serge Schemann: The New French President’s Roots Are Worth Remembering. nytimes.com, 15 maja 2007. [dostęp 27 listopada 2010]. (ang.).
- ↑ Maureen Orth: Paris Match. vanityfair.com. [dostęp 30 maja 2009]. (ang.).
- ↑ An english biography of Sarkozy. biobble.com. [dostęp 27 listopada 2010]. (ang.).
- ↑ Sarkozy: „Soy de cultura católica, de tradición católica, de confesión católica”. fluvium.org. [dostęp 30 maja 2009]. (hiszp.).
- ↑ a b Nicolas Sarkozy. elysee.fr. [dostęp 30 maja 2009]. (fr.).
- ↑ Nicolas Sarkozy na stronie Zgromadzenia Narodowego XII kadencji (fr.). [dostęp 27 listopada 2010].
- ↑ Profil na stronie Parlamentu Europejskiego. [dostęp 27 listopada 2010].
- ↑ Rassemblement pour la République (RPR): Histoire. france-politique.fr. [dostęp 30 maja 2009]. (fr.).
- ↑ a b Union pour un mouvement populaire (UMP): Histoire. france-politique.fr. [dostęp 30 maja 2009]. (fr.).
- ↑ Sarkozy-Kadhafi: la preuve du financement. mediapart.fr, 28 kwietnia 2012. [dostęp 28 kwietnia 2012]. (fr.).
- ↑ Będzie nowy Sarkozy. wprost.pl, 25 kwietnia 2008. [dostęp 30 maja 2009].
- ↑ Dominika Pszczółkowska, Sarkozy zmienia Francję, „Gazeta Wyborcza” nr 176 z 29 lipca 2008, s. 9.
- ↑ Francja wraca do struktur wojskowych NATO. gazeta.pl, 17 marca 2009. [dostęp 30 maja 2009].
- ↑ Trwa walka o unijne granice. dziennik.pl, 7 grudnia 2009. [dostęp 12 lipca 2010].
- ↑ Marek Ostrowski. Wybór Marianny. „Polityka”, s. 44–46, 18 kwietnia 2012. [dostęp 22 kwietnia 2012].
- ↑ Résultats de l’élection présidentielle 2012: Résultats 2nd tour. interieur.gouv.fr. [dostęp 9 maja 2012]. (fr.).
- ↑ Socialist Hollande triumphs in French presidential poll. france24.com, 6 maja 2012. [dostęp 6 maja 2012]. (ang.).
- ↑ Nicolas Sarkozy wins French opposition UMP party vote. bbc.com, 29 listopada 2014. [dostęp 30 listopada 2014]. (ang.).
- ↑ Francuska prawica zmienia nazwę. Było UMP, będą Republikanie. tvn24.pl, 30 maja 2015. [dostęp 1 lipca 2015].
- ↑ Nicolas Sarkozy w ogniu krytyki po spotkaniu z Władimirem Putinem. wp.pl, 30 października 2015. [dostęp 30 października 2015].
- ↑ Nicolas Sarkozy confirms return bid for French presidency. theguardian.com, 3 lipca 2016. [dostęp 24 września 2016]. (ang.).
- ↑ Les résultats: Résultats provisoires de la Primaire ouverte de la droite et du centre. primaire2016.org. [dostęp 24 listopada 2016]. (fr.).
- ↑ Nicolas Sarkozy rejoint le conseil d’administration d’AccorHotels. lepoint.fr, 21 lutego 2017. [dostęp 1 marca 2017]. (fr.).
- ↑ Francja: Nicolas Sarkozy opuścił areszt. interia.pl, 21 marca 2018. [dostęp 22 marca 2018].
- ↑ Cecilia Sarkozy – wyjątkowo niezależna pierwsza dama. wp.pl, 16 maja 2007. [dostęp 30 maja 2009].
- ↑ Radio RTL: Sarkozy i Bruni wzięli ślub. interia.pl, 2 lutego 2008. [dostęp 30 maja 2009].
- ↑ Carla Bruni-Sarkozy urodziła córkę. wprost.pl, 19 października 2011. [dostęp 19 października 2011].
Bibliografia
- Profile: Nicolas Sarkozy. bbc.co.uk, 26 lipca 2009. [dostęp 27 listopada 2010]. (ang.).
- Nota biograficzna na stronie Prezydenta Republiki Francuskiej (fr.). [dostęp 27 listopada 2010].
Linki zewnętrzne
- Blog Nicolasa Sarkozy’ego (fr.). [dostęp 27 listopada 2010].
- Antoni Heba: Program wyborczy Nicolasa Sarkozy’ego. psz.pl, 2 maja 2007. [dostęp 27 listopada 2010].
- ISNI: 0000000122836296
- VIAF: 102308054
- LCCN: no94036859
- GND: 119343487
- NDL: 01164831
- BnF: 12387508f
- SUDOC: 032946996
- SBN: PUVV120195
- NKC: js20050822008
- BNE: XX1798142
- NTA: 272604208
- BIBSYS: 7056845
- CiNii: DA08737447
- Open Library: OL6522644A
- PLWABN: 9810631856305606
- NUKAT: n2005104946
- J9U: 987007301454005171
- PTBNP: 1407924
- CANTIC: a11500086
- LNB: 000207275
- NSK: 000507513
- CONOR: 130324835
- ΕΒΕ: 267148
- KRNLK: KAC200803251
- LIH: LNB:BLLl;=Bc
- WorldCat: lccn-no94036859
- Absolwenci Uniwersytetu Paryskiego
- Doktorzy honoris causa MGIMO
- Francuscy ministrowie (V Republika)
- Francuscy ministrowie finansów
- Francuscy ministrowie spraw wewnętrznych
- Francuscy parlamentarzyści (V Republika)
- Francuscy posłowie do Parlamentu Europejskiego
- Francuscy prawnicy
- Francuscy samorządowcy
- Kawalerowie Legii Honorowej
- Odznaczeni Krzyżem Wielkim Legii Honorowej
- Odznaczeni Orderem Karola III
- Odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)
- Odznaczeni Orderem Łaźni
- Odznaczeni Orderem Stara Płanina
- Odznaczeni Orderem Złotego Runa
- Francuzi pochodzenia węgierskiego
- Politycy Unii na rzecz Ruchu Ludowego
- Politycy Zgromadzenia na rzecz Republiki
- Prezydenci Francji
- Urodzeni w 1955
- Ludzie urodzeni w Paryżu
- Ludzie związani z Neuilly-sur-Seine
- Kandydaci na urząd prezydenta Francji