Szydłowiec

Plik:Panorama Szydlowiec 2.JPG

{{{nazwa}}}

{{{nazwa oryginalna}}}

[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}}
[[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]] Herb Flaga
Dewiza: Dla Boga, Ojczyzny i społeczności.
Państwo	{{{państwo}}}
Zarządzający	Burmistrz
Powierzchnia	21,93 km²
Wysokość	ok. 260 m n.p.m.
Populacja (2007) • liczba ludności • gęstość	{{{liczba ludności}}} {{{gęstość zaludnienia}}} os./km²
Nr kierunkowy	{{{numer kierunkowy}}}
Kod pocztowy	{{{kod pocztowy}}}
Tablice rejestracyjne	{{{tablice rejestracyjne}}}
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Strona internetowa

{{Miejscowość infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | nazwa = | numer kierunkowy = | państwo = | gęstość zaludnienia = | commons = | dopełniacz nazwy = | kod pocztowy = | liczba ludności = | zdjęcie = | opis zdjęcia = | współrzędne = | flaga = | nazwa oryginalna = | tablice rejestracyjne = Nieznane pola: 1, 2, "fax_um", "sekundN", "flaga_miasta", "Miasto", "herb_miasta", "gęstość", "grodzki", "tel_um", "mail_um", "rodzaj_gminy", "kod_poczt", "populacja", "tablica_rej", "gmina", "galeria_commons", "domena", "nr_kier", "powiat", "adres_um", "prawa_miejskie", "założone", "sekundE", "TERYT", "stopniN", "kod_poczt_um", "aglomeracja", "mapa_miasta", "stopniE", "minutE", "miejska", "SIMC", "minutN", "dopełniacz_miasta", "mail", "miasta_partnerskie", "prezydent" oraz "województwo".

Szydłowiec - miasto w woj. mazowieckim, w powiecie szydłowieckim nad rzeką Korzeniówką. Siedziba powiatu i miejsko-wiejskiej gminy Szydłowiec. Miejscowość o dużym dziedzictwie kulturalno-historycznym, licząca około 12 200 mieszkańców. Patronem miasta jest Święty Zygmunt Król.

Etymologia nazwy

Pochodzenie nazwy miasta nie jest do końca zbadane. Istnieją trzy teorie wyjaśniające jej genezę. Wszystkie są czystymi, najbliższymi prawdzie kulturalnej i historycznej, spekulacjami i dedukcją naukową.

Zawodowa

Pierwsza z nich wywodzi się z charakterystyki kulturowej dawnego grodu. Szydłowiec był sporym ośrodkiem skupu tkanin pomiędzy Krakowem, a Łęczycą. Stąd też gród był osadą służebną zamieszkałą przez szydłów, czyli ze starosłowiańskiego szyjących, krawców lub ich narzędziom "szydła". Zaś nazwa powstałego później miasta pochodzi od tegoż grodu. Możliwe są też zgromadzenia krawców- "wiece", które mogły się odbywać na placu osady. "Szydło" i "Wiec" tworzy razem "Szydłowiec"

Patronimiczna

Inna z teorii opiera się na fakcie posiadania tych dóbr przez ród Szydłowieckich. Jednak Szydłowieccy przyjęli to nazwisko na cześć swojego miasta, dlatego ta teoria jest błędna.

Kulturowa

Nazwa "Szydłowiec" miałaby oznaczać tyle co "duży Szydłów". Szydłów było w owym czasie jednym z najprężniej rozwijającym się miastem na Kielecczyźnie, być może ku dobrej wróżbie miastu Odrowążowie nadali miejscowości taką nazwę.

Geografia

Położenie

Szydłowiec położony jest w południowej części województwa mazowieckiego - w okręgu radomskim nad rzeką Korzeniówką. Mimo to miasto ulokowane jest na północnych zboczach Małopolski, a ściślej rzecz biorąc ziemi radomskiej. Tak więc Szydłowiec położony jest w geologicznym leju utworzonym przez nachodzące na siebie Przedgórze Iłżeckie od wschodu i Garb Gielniowski od południowego zachodu tworząc ziemię szydłowiecką.

Geologia

Miasto położone jest na terenach pogranicza cofającego się lądolodu, a także cały jego współczesny teren był morzem. Dało to wiele surowców mineralnych, głównie glebotwórczych tj. glin oraz skalnych: piaskowca i marglu. Występują tu także głębokie rudy żelaza. Mimo tych dogodności gleby są tutaj słabej i średniej klasy - przeważają tu rędziny.

Hydrografia

Szydłowiec położony jest nad Korzeniówką, z czego wynika, że jest to pośrednio po Szabasówce i Radomce lewy dopływ Wisły. Rzeczka ta jest bardzo zanieczyszczona. Dowodzi tego brak raków, które zamieszkiwały górną jej część jeszcze w latach 60. XX wieku. Powodem tego może być najpewniej źle zaprojektowany Zalew. Mimo to w mieście znajdują się źródła wody mineralnej, która jest butelkowana i rozprowadzana przez firmę "DAN". Kolejnym dużym zbiornikiem wodnym w mieście jest fosa która otacza wyspę zamkową. Ponadto w Szydłowcu przy ul. Sowińskiego oraz Browarskiej znajduje się kilka stawów rybnych, będących własnością prywatną.

Administracja

Szydłowiec, tak jak cała ziemia radomska, przechodził w swoich dziejach w ręce różnych jednostek administracyjnych od województwa sandomierskiego przez Królestwo Polskie po województwo radomskie i mazowieckie. Podobnie rzecz się miała z powiatami, własna jednostka tego typu - powiat szydłowiecki utworzony został XIX wieku, następnie w 1961 roku i ponownie w 1999 roku.

Miasto nie posiada podziału administracyjnego, mimo to w świadomości szydłowian utrwalił się podział na osiedla i dzielnice, których granice wyznaczają najczęściej różnice w czasie ich powstania, funkcji oraz zabudowy.

Demografia

Religia

Większość mieszkańców miasta to katolicy wyznania rzymskokatolickiego, jednak zapiski parafialne informują o rodzinach mariawickich i prawosławnych. Nieliczny odsetek ludności stanowią Świadkowie Jehowy, którzy posiadają lokalny dom modlitwy przy ul. Północnej.

W Szydłowcu mieści się siedziba dekanatu szydłowieckiego grupującego kilka okolicznych parafii w tym tutejszą parafię św. Zygmunta. W mieście znajduje się cmentarz parafialny. Mają tutaj placówkę siostry michalitki. Szydłowiec poza parafią św. Zygmunta przynależy do parafii Narodzenia NMP w Szydłówku, która swym zasięgiem obejmuje os. Wschód, a także do parafii MB Nieustającej Pomocy w Hucie, do której przynależy ulica Sosnowa.

Szydłowiec w XVIII, XIX oraz początkach XX w. był dużym skupiskiem żydowskim. Mieściły się tutaj dwie synagogi: garbarska oraz publiczna przy której istniała jedna z większych w Polsce nekropoli żydowskich - Kirkut Szydłowiecki. W historii Szydłowca wymienia się jeszcze jeden kościół mianowicie kościół szpitalny św. Ducha i św. Anny, który spłonął w pożarze miejskim pod koniec XIX wieku.

Narodowość

Od XVI do 3 dekady XX wieku, miasto było ośrodkiem życia kulturalnego wielu mniejszości narodowych, a mianowicie Włochów, Niemców, Żydów, Szkotów i Romów. Żydzi i Szkoci zajmowali się zazwyczaj handlem, Włosi kamieniarstwem oraz projektowaniem. W 1819 roku, Żydzi stanowili 60% ludności miasta. Żydzi zamieszkiwali miasto do czasów II wojny światowej, po wojnie najliczniejszą mniejszością byli Romowie. Romowie do dziś zamieszkują znaczną część Podgórza. Obecna struktura narodowościowa nie jest zbytnio zróżnicowana. Większość mieszkańców stanowią Polacy, pierwszą mniejszością narodową są Romowie, żyją tu też pojedynczy Arabowie oraz przedstawiciele narodów byłego ZSRR.

Osoby związane z Szydłowcem

Józef Brandt Marian Bujak Ryszard Ciereszko płk. Dionizy Czachowski bp. Wacław Depo płk. Henryk Dobrzański Kasper Fodyga Artur Gadowski ks. prow. Lesław Gwarek Jan Hebdzyński Ewa Kopacz gen. Tadeusz Kościuszko ks. Roman Kotlarz gen. Marian Langiewicz ks. Aleksander Malanowicz Władysław Aleksander Malecki płk. Przemysław Nakoniecznikow-Klukowski Albrycht Władysław Radziwiłł Dominik Mikołaj Radziwiłł

Anna z Zamoyskich Sapieżyna Leon Michał Radziwiłł Maciej Radziwiłł Michał Antoni Radziwiłł Mikołaj Radziwiłł Czarny Mikołaj Krzysztof Radziwiłł (Sierotka) Tomasz Regius Rodrigo Stanisław Samostrzelnik Stanisław Sołtyk Józef Szermentowski Jakub Szydłowiecki Krzysztof Szydłowiecki Mikołaj Szydłowiecki Mikołaj Stanisław Szydłowiecki Sławko Szydłowiecki Stanisław Szydłowiecki bp. Piotr Tomicki Witold Trzeciakowski Jur Zieliński

Komunikacja

Sieć dróg

W mieście krzyżują się: droga krajowa 7, która jest częścią trasy europejskiej E77 i droga wojewódzka nr 727, czyli szosa Przysucha-Szydłowiec-Wierzbica. Miasto posiada kilka znaczących połączeń lokalnych. Droga powiatowa Szydłowiec-Iłża-Zwoleń, która stanowi połączenie tranzytowe z Lublinem. Kolejne drogi powiatowe łączące miasto z Końskimi, Wąchockiem i Starachowicami. W Szydłowcu jest jedno przejście ze światłami (skrzyżowanie ul. Jastrzębskiej z Obwodnicą). Za dłównymi zabudowaniami miejskimi, po stronie wschodniej, znajduje się obwodnica.

Tranzyt

Szydłowiec jest głównym ośrodkiem tranzytowym południowych kresów ziemi radomskiej. Ze względu na historyczne położenie i węzeł wewnętrznej sieci dróg miasto posiada dużą, jak na swoje rozmiary, infrastrukturę umożliwiającą swobodny ruch drogowy towarów i jego przeładunek. Stwarza to także dogodne możliwości podróżowania miedzy miastami.

Komunikacja autobusowa

Połączenia podmiejskie oraz dalekobieżne obsługiwane były przez Państwowe Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Skarżysku, a następnie, po przeprowadzonej w 2003 roku prywatyzacji, przez PKS-Iwopol spółka z o.o. Przedsiębiorstwo, pomimo zmiany właściciela, było w coraz gorszej kondycji finansowej. Wyraźnym początkiem ostatecznego upadku było zajęcie części taboru na pokrycie długów wobec wierzycieli. Na początku 2007 r. likwidacja spółki stała się nieunikniona - PKS-Iwopol przestał istnieć z dniem 1 kwietnia, a pozostały tabor, kursy oraz część załogi przejął starachowicki PKS. W mieście znajduje się dworzec autobusowy, kilkanaście przystanków, dwie stacje paliw oraz motel.

Kolej

Na przedmieściach znajduje się stacja kolejowa - Szydłowiec Już w 1885 roku przeprowadzono linię kolejową z Dąbrowy Górniczej do Dęblina, w Szydłowcu miał istnieć węzeł kolejowy, ale z powodu sprzeciwu mieszkańców przeprowadzono go o kilkanaście kilometrów dalej w miejscowości Skarżysko-Kamienna. W czasie II wojny światowej Stacja PKP Szydłowiec została niemalże całkowicie zburzona. Pozostał tylko jej niewielki fragment, który do dnia dzisiejszego znajduje się w opłakanym stanie.

Prywatny transport osobowy

W warunkach gospodarki wolnorynkowej dotychczasowi monopoliści w sektorze usług przewozowych - MKS i PKS - stopniowo tracili swą pozycję na rzecz prywatnej konkurencji. Obecnie większość połączeń realizowanych jest przez prywatne "busy" - istnieje kilka linii.

W Szydłowcu funkcjonuje jedna firma świadcząca usługi przewozowe w branży TAXI:

• Maxi TAXI,

Historia

Plik:Rynek XVII w..jpg

Rycina Rynku Szydłowieckiego z czasów Radziwiłłów

Plik:Karczma w szydlowcu.jpg

Rycina karczmy oraz kościoła farnego przy Rynku Wielkim w Szydłowcu

Początki i rozwój miasta

Pierwotnie w miejscu Szydłowca istniał gród, którego właścicielami, z nominacji Bolesława III Krzywoustego w XII w. zostali Odrowążowie. Pod koniec XIV wieku bracia Jakub i Sławko Odrowążowie założyli na południe od grodu osadę targową, która wkrótce się rozrosła. Bracia na cześć miejscowości przyjęli nazwisko Szydłowieccy, a niedługo potem nadali osadzie prawa miejskie zwane prawem średzkim. Potwierdzone ono zostało dekretem z 1305 roku nadanym przez Wacława III Przemyślidę. Następnie prawo to zostało potwierdzone przez Władysława II Jagiełłę w 1427 roku (oficjalna data nadania praw miejskich).

W 1401 Jakub i Sławko Szydłowieccy erygowali parafię i w centrum miasta wybudowali drewniany, gotycki kościół pod wezwaniem Świętego Zygmunta Króla. Za czasów Stanisława Szydłowieckiego powstał pierwszy zamek wybudowany w stylu gotyku saksońskiego. W latach 1493-1525 trwała przebudowa (wymurowanie) fary św. Zygmunta w stylu saksońskim.

Wskutek braku męskich potomków w rodzie Szydłowieckich w 1547 r. miasto przechodzi w ręce Radziwiłów i pozostaje w rękach przedstawicieli tego rodu przez kilka stuleci. Właściciele odtąd tutaj nie rezydowali, jednak w XVI wieku dynamiczny rozwój miasta trwał. Wtedy do Szydłowca zjechali Szkoci (gł. bankowcy i kupcy) oraz Włosi (kamieniarze, budowniczowie i artyści) W latach 1602-1629 budowano na rynku ratusz miejski.

Upadek i zmiany właścicieli miasta

Od II poł. XVII stulecia w Szydłowcu zaczęli się licznie osiedlać Żydzi. Okres ten, podobnie jak i wiek XVIII, przyniósł początek upadku miasta - liczne zarazy i wojny (szczególnie epidemia dżumy w latach 1652-3 oraz III wojna północna) spowodowały wyludnienie miasta (90%) i ruinę majątków mieszczan. Miasto spustoszało, na miejsce osadników polskich Ks. Leon Michał Radziwiłł sprowadził Żydów. Pozycje tej grupy etnicznej usankcjonowano Ordynacją Współżycia Wzajemnego Osad Żydowskiej z Katolicką Miasta Szydłowca. Gmina Żydowska rosła w siłę, wybudowano synagogę w 1711 r. Po III rozbiorze Polski Szydłowiec należał do zaboru austriackiego, a następnie, od 1815 r., do zaboru rosyjskiego.

W 1802 r., po śmierci Macieja Radziwiłła dobra Szydłowieckie przeszły w drodze licytacji w ręce Anny ks. Sapieżyny, która z kolei w 1828 r. odsprzedała dobra Szydłowieckie skarbowi Królestwa Polskiego. Mimo złego rozwoju gospodarczego terenów polskich pod zaborem rosyjskim Szydłowiec stał się wyjątkiem potwierdzającym tą regułę. Do miasta zjechali się różni usługodawcy oraz zwiększono wydobycie ekskluzywnego w Europie piaskowca. W 1863 r. Szydłowiec był jednym z pierwszych miast wyzwolonych przez powstańców styczniowych.

Czasy wojen

W czasie I wojny światowej miasto niewiele ucierpiało. Najbardziej wojnę odczuł ratusz, który stracił wieżę w wyniku obstrzelania austriackiej artylerii. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku, Szydłowiec znalazł się w powiecie koneckim, w województwie kieleckim.

Okres II RP charakteryzował się w mieście szeroko rozumianym rozwojem. Szydłowiec powiększył się terytorialnie i pod względem liczby ludności. Nastąpił rozwój oświaty: powstały nowe szkoły i Biblioteka Powszechna (1930). Powstało wiele zakładów przemysłowych. Mimo to ogół społeczeństwa miasta był ubogi. W centrum mieszkała duża mniejszość żydowska stanowiąca niemal 70% populacji.

8 września 1939 roku, wieczorem Szydłowiec zajęli Niemcy. Ponieważ w mieście mieszkała duża liczba Żydów, w połowie miesiąca założono na Skałce otwarte getto. 16 I 1945 do Szydłowca wkroczyła Armia Czerwona. Populacja ludzi zmalała o 80%, nie uchowało się również wiele zabudowań.

Turystyka

Zabytki

W Szydłowcu znajduje się wiele zabytków, są nimi:

• Zamek na wyspie
• Kościół farny
• Ratusz miejski
• Synagoga z domem garbarskim i kuczką
• Cmentarz żydowski
• Cmentarz parafialny
• Pomnik Tadeusza Kościuszki
• Ruiny Browaru
• Pręgierz
• Dom pod Dębem
• Kamienice

• Kościół farny od strony rynku
  Kościół farny od strony rynku
• baszta i brama wjazdowa szydłowieckiego zamku
  baszta i brama wjazdowa szydłowieckiego zamku
• ratusz miejski
  ratusz miejski
• Synagoga Garbarska
  Synagoga Garbarska

A także nieistniejące już obiekty, które są opisane:

• Synagoga Główna
• Kościół szpitalny na rogu ul. Szpitalnej i Zamkowej

• 
  Pomnik T. Kościuszki
• 
  Pręgierz
• Macewy na kirkucie
  Macewy na kirkucie
• 
  Cmentarz Żołnierzy

Przyroda

Kamieniołomy Szydłowieckie

Przez Szydłowiec przebiega Obszar Chronionego Krajobrazu Lasy Przysusko-Szydłowieckie. W granicach miasta i najbliższej okolicy znajdują się dość gęste lasy mieszane z przewagą drzew iglastych. Ciągną się one na południe i południowy zachód od miasta. Rosną tu przede wszystkim sosny i brzozy, ale również modrzewie, buki, cisy, wiązy, jodły i dęby. Ich znaczące okazy można podziwiać w najbliższej okolicy: buk w lasach majdowskich, modrzew polski w okolicy G. Huta, dąb czerwony i cisy w Aleksandrowie, wiąz na Wymysłowie, dąb w Sadku. Te formacje są chronione w rezerwatach przyrody:

• "Ciechostowice"
• CIS A "Majdów"
• Cis B "Skarżysko"

Przyrodniczymi zabytkami Szydłowca są liczne kamieniołomy: "Podkowiński", "Pikiel" oraz "Polanki". Pierwsze dwa zalane są wodą, natomiast ostatni z nich pokryty jest zielenią.

Tereny zielone

Szydłowiec jest miastem w którym nie brakuje zieleni, liczne parki, skwery komponują się z zabytkami staromiejskimi. Parki i Skwery:

• Park Zamkowy jest najstarszym parkiem w mieście.
• Skwer Piłsudskiego (ul. Kościuszki/ul. Widok) - park powstał w czasach PRLu, ulokowany został w miejscu dawnych zabudowań min. (ul. Bóżniczej czy Rabinowej). W 2005 roku, przesadzono liczne drzewa oraz krzewy i ustawiono mały placyk z pomnikiem Józefa Piłsudskiego który został poświęcony w 11 listopada 2006 roku.
• Park nad Zalewem (ul. Parkowa/Folwarczna) - park powstał wraz z zalewem w latach 70. XX wieku. Wtedy wysadzono go różnorakimi gatunkami drzew oraz krzewów, założono plażę oraz zbudowano Ośrodek Sportu i Rekreacji "Zalew".
• Skwer Rynkowy (pl. Rynek Wielki)- najstarszy publiczny park miasta.
• Skwer z fontanną (pl. Marii Konopnickiej) - powstał po II wojnie światowej, stanął on w miejscu dawnego Rynku Skałecznego. W czasach PRL-u ustawiono tu fontannę która działała jeszcze w latach 90. XX wieku.
• Skwer bankowy - (ul. Bankowa/Kościuszki/Widok/1go Maja) - podobnie jak większość terenów zielonych w Szydłowcu, skwer założono po II wojnie światowej. Wcześniej istniał w tym miejscu plac o nazwie Targowica. Jest jedynym skwerem w mieście, w którym można zobaczyć ciekawą kompozycję kwiatową.
• Skwerek Plebanii - niewielki skwer położony na narożu ulic Kieleckiej i Zakościelnej ulokowany został w latach 70. XX w. na miejscu dawnego Rynku Plebaniego.
• Skwer przy poczcie - niewielki skwer położony na narożu ulic Kilińskiego i Kościuszki obok poczty. Założony w 2005 roku.

Kultura

Centrum kulturalnym miasta jest Zamek Szydłowieckich i Radziwiłłów, gdzie ma swoją siedzibę: Szydłowieckie Centrum Kultury "Zamek" wraz z Biblioteką Miejską i Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.

Miasto oraz powiat szydłowiecki jest laureatem konkursu Marszałka Województwa Mazowieckiego "Stolica Kulturalna Mazowsza 2005", ukazuje to intensywne nastawienie Szydłowca na kulturę. Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu oraz Szydłowieckie Centrum Kultury "Zamek" są nieustannymi przewodnikami życia kulturalnego.

Szydłowieckie Centrum Kultury oferuje szeroką i efektowną ofertę. Organizuje ono liczne imprezy prezentujące dorobek lokalnych twórców kultury, muzyków, plastyków oraz regionalistów. W szczególny sposób Centrum promuje zainteresowanie i przywiązanie mieszkańców do starych zwyczajów i tradycji swojej "małej ojczyzny". Do najważniejszych imprez kulturalnych organizowanych przez Centrum Kultury, urząd miasta oraz parafię św. Zygmunta należy zaliczyć:

• Zamkowe Spotkania Teatralne o Laur Złotego Gargulca
• Zygmunty Szydłowieckie
• Kiermasz Wielkanocny
• Szydłowieckie Wieńcowanie - Dożynki Gminne
• Turniej Rycerski o szablę Mikołaja i Krzysztofa Szydłowieckich
• "Wianki" - Noc Świętojańska

W Zamku mieszczą się trzy galerie: Galeria Kaplica Zamkowa, Ekspozycja ART Biblioteka oraz Galeria Sapieżyna. Jedyną otwartą galerią znajdującą się przy ulicy Iłżeckiej jest "Faktoria" w której mieści się stylowa restauracja. Poza Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu znajduje się Izba Regionalna prezentująca kulturę, historię oraz etnografię ziemi szydłowieckiej.

Oświata

Dom katechetyczny oraz Przedszkole sióstr Michalitek

Szydłowiecka infrastruktura oświatowa jest dośćź rozbudowana jak na rozmiary miasta. W Szydłowcu kształci się na poziomach: przedszkolnym, podstawowym, gimnazjalnym podstawowym, gimnazjalnym rozszerzonym, średnim ogólnokształcącym, średnim rozszerzonym, średnim technicznym i średnim zawodowym. W następujących placówkach publicznych (państwowych) i prywatnych (w posiadaniu instytucji religijnych):

• Przedszkola
  • Przedszkole Samorządowe nr 1
  • Przedszkole Samorządowe nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi
  • Przedszkole Rzymskokatolickie Zgromadzenia Sióstr Michalitek

• Szkoły podstawowe
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana III Sobieskiego
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 w Zespole Szkół im. Jana Pawła II

• Gimnazja
  • Publiczne Gimnazjum nr 1 w Zespole Szkół im. Jana Pawła II
  • Publiczne Gimnazjum nr 2 im. Mikołaja Kopernika

• Szkoły średnie
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Henryka Sienkiewicza
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Korpusu Ochrony Pogranicza

Miasto i gmina objęte są programem rejonizacji. Programem tym objęci są uczniowie szkół podstawowych i gimnazjów. Choć dopuszczalne jest przepisanie osoby do innej szkoły na wyraźną prośbę rodzica i w wyjątkowych sytuacjach.

Sport

• KS Szydłowianka Szydłowiec, sekcje:
  • Piłka nożna
  • Kick-boxing
• Karate ,,Mushin"

Służba zdrowia

• SZOZ (ul. Wschodnia)
  • Przychodnia Specjalistyczna
  • Poradnia Lekarza Rodzinnego
• Przychodnia Urazowa (ul. Staszica)
• Powiatowa Stacja Pogotowia Ratunkowego (ul. Kolejowa)

Gospodarka

Przemysł

Szydłowiec jest jednym z miast Zagłębia Staropolskiego, znajduje się to także Specjalna Strefa Ekonomiczna Starachowice Podstrefa Szydłowiec. Specjalna Strefa Ekonomiczna mieści się przy ulic Leśnej i Kolejowej oraz przy ulicy Metalowej. Powierzchnia podstrefy wynosi 13,5 ha.

Zakłady znajdujące się w SSE "Starachowice", w podstrefie "Szydłowiec" to Zakład Elektroniki Przemysłowej "Profel", Zakład Produkcyjny "Biella Polska" oraz "Mikrostar - Mechanika Precyzyjna Technologie Specjalne". Podstrefa posiada teren do zagospodarowania na Pradze.

Szydłowiec jest miastem z długimi tradycjami kamieniarskimi, po dzień dzisiejszy zachowały się kamieniołomy w Gąsawach Rządowych, Szydłówku oraz Śmiłowie. W samym Szydłowcu nie ma żadnych kamieniołomów, znajduje się tu tylko kilka zakładów obróbki kamienia.

W Szydłowcu znajduje się kilka firm oraz zakładów innych branż nie należących do strefy ekonomicznej m. in: Wytwórnia i Rozlewnia Napojów Chłodzących "DAN", Rzeźnia i Masarnia "Zbyszko", "COMES" Sokołowscy Sp.J. Kolorowe Place Zabaw, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe "Aris", Spółdzielnia Inwalidów "Elektron", Produkcja Drzwi Drewnianych "Czerwiak", Zakład Ślusarski "Górlicki".

Usługi

Handel

w Szydłowcu ulokowane są dwa sklepy typu market: Biedronka oraz Lewiatan. Znajduje się tu także kilka sklepów sieciowych takich jak: Groszek, Poziomka oraz Żabka. Prawie na każdym osiedlu znajdują się sklepy oraz kioski, przy większych z nich znajdują się pawilony usługowo-handlowe.

W mieście znajdują się trzy place handlowe oraz hala targowa. Targ odbywa się cyklicznie w środy i soboty (za wyjątkiem świąt). W mieście są dwa targowiska miejskie przy ulicy Strażackiej oraz Targowej oraz jeden prywatny bazar "Oleś". Hala targowa mieści się w pawilonach przy ulicy Staszica.

Noclegi i gastronomia

Szydłowiec jest miastem w którym brakuje miejsc noclegowych, turyści którzy chcą przebywać dłużej niż jeden dzień muszą dość długo szukać. Na obrzeżach miasta znajduje się Motel "Iguś" oraz Schronisko Młodzieżowe "Skałka". W pobliżu centrum znajduje się restauracja z pokojami gościnnymi "PriMagor".

W Szydłowcu jest kilka lokali gastronomicznych oraz kawiarni. Do stylizowanych restauracji można udać się do Piwnicy Szydłowieckiej" mieszczącej się w podziemiach ratusza, galerii "faktorii" w zabytkowej kamienicy lub kawiarni zamkowej, nad którą znajduje się nietypowe sklepienie. W mieście znajdują się cztery pizzerie: "Nova", "PriMagor", "Kufelek" oraz "Zalew". Na każdym większym osiedlu znajduje się co najmniej jeden bar, natomiast w pobliżu cmentarza żydowskiego jest Burgerbar - bar gastronomiczny. W najstarszej dzielnicy miasta oraz w pobliżu dworca autobusowego znajduje się kilka budek z lodami, cukiernie oraz lodziarnia i ciastkarnia "Ambrozja".

Polityka

Wedle obecnej ustawy o samorządach administracji terytorialnej władzę w Szydłowcu pełni Burmistrz Miasta oraz Rada Miasta. Rajców miejskich jest obecnie 24 wybieranych w wyborach samorządowych raz na cztery lata. Rada Miejska istnieje od 2 poł. XVI w., kiedy to Radziwiłłowie przebywający głównie w Nieświeżu powoływali 4 rajców, których pensją był dochód z kar sądowych i grzywien wymierzanych mieszczanom. Początkowo władzę wykonawczą stanowili wójtowie miasta mianowani przez właścicieli dóbr szydłowieckich. Od 1826, kiedy to Anna Sapieżyna odsprzedała dobra miejskie skarbowi Królestwa Polskiego, był nim burmistrz.
Obecnie burmistrzem miasta jest Andrzej Jarzyński (od 2002 r., wiceburmistrz Krzysztof Ziółkowski). W skład Rady Miasta wchodzi 14 członków, zasiadających w 12-stu komisjach. Jej przewodniczącym jest Marek Zdziech, a jego zastępcą Krystyna Bednarczyk. Obecna Kadencja trwa do 2010 roku.

Ciekawostki

• O Szydłowcu słyszał min. Erazm z Rotterdamu, dzięki bliskim stosunkom z Krzysztofem Szydłowieckim
• W mieście produkowano pierwsze polskie samochody osobowe. Pierwsze sto warszawskich (pierwszych w kraju) taksówek pochodziło z Szydłowca.

Szydłowieckie rekordy

• najdłuższa ulica: Kościuszki 5,2 km
• najkrótsza ulica: Willowa 10 m
• najwęższa ulica: Rzeczna 2 m
• najstarsza ulica: Zakościelna
• najstarsza zachowana nazwa miejsca: Rynek Wielki (z przekształceniami od XVIII wieku)

Na górę strony

Źródła

Bibliografia

• Wiesław Caban, Ludność żydowska powiatu opoczyńskiego w latach 1815-1862
• bp Wacław Depo, Waldemar Kowalski i Henryk Seroka, 600 lat parafii św. Zygmunta w Szydłowcu. Materiały sesji popularnonaukowej 3 V 2001 r., Urząd Miejski w Szydłowcu; Szydłowiec 2001.
• Grzegorz Miernik, Losy Żydów i nieruchomości pożydowskich w Szydłowcu po II wojnie światowej
• Danuta Paprocka, Szydłowiec, Krajowa Agencja Wydawnicza; Kraków 1983.
• Adam Penkalla, Żydzi szydłowieccy w latach 1815-1914. Próba charakterystyki
• Sebastian Piątkowski, Żydzi w Szydłowcu w latach wojny i okupacji (1939-1945)
• Jerzy Piwek, Szydłowiec i dobra szydłowieckie w pierwszej połowie XIX w., Politechnika Świętokrzyska Kielce 1996.
• Marek Przeniosło, Aktywnośc polityczna Żydów w Szydłowcu w latach 1918-1939
• Regina Renz, Życie codzienne Żydów w Szydłowcu w latach 1918-1939
• red. Stefan Rosiński, Mikołaj i Krzysztof Szydłowieccy Patroni Turnieju Rycerskiego, Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu; Szydłowiec 2006.
• red. Jacek Wijaczka, Szydłowiec, z dziejów miasta, Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu; Szydłowiec 1999.
• red. Jacek Wijaczka, Zamek szydłowiecki i jego właściciele Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu; Szydłowiec 1996.
• red. Jacek Wijaczka, Z dziejów parafii szydłowieckiej, Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu; Szydłowiec 1998.
• red. Jacek Wijaczka, Żydzi szydłowieccy, Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu; Szydłowiec 1997.
• Jacek Wijaczka, Żydzi w Szydłowcu do końca XVIII w.

Fotografia

(Nie zawsze wykorzystano bezpośrednio, lecz posłużono się nimi przy opisach.)

• Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu
• Muzeum Narodowe w Kielcach
• www.szydlowiec.pl

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Urzędu Miejskiego w Szydłowcu

Na górę strony