1 Berliński Pułk Artylerii Lekkiej

1 Pułk Artylerii Lekkiej
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1943
Rozformowanie	1957
Nazwa wyróżniająca	Berliński
	Tradycje
Nadanie sztandaru	1948
Kontynuacja	1 Berliński pah
	Dowódcy
Pierwszy	ppłk Leon Bukojemski
	Organizacja
Numer	JW 2412
Dyslokacja	Garwolin
Rodzaj wojsk	Artyleria
Podległość	1 Warszawska Dywizja Piechoty

1 Berliński Pułk Artylerii Lekkiej (1 pal) – oddział artylerii lekkiej ludowego Wojska Polskiego.

Pułk został sformowany 14 maja 1943 roku, w obozie Sielce nad Oką, na podstawie rozkazu Rady Najwyższej ZSRR z 9 maja 1943, w składzie 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. 15 lipca 1943 roku, w rocznicę bitwy pod Grunwaldem, żołnierze pułku złożyli przysięgę^[5].

Po zakończeniu działań wojennych pułk stacjonował początkowo w garnizonie Garwolin^[6] przy ul. Armii Czerwonej.

Struktura organizacyjna pułku

Dowództwo i sztab

3 x dywizjon artylerii
- 2 x bateria artylerii armat; w każdej baterii: 4x 76 mm armata dywizyjna wz. 1942 (ZiS-3)
- 1 x bateria artylerii haubic; w baterii: 4x 122 mm haubica wz. 1938 (M-30)
bateria parkowa

Stan etatowy wynosił 1039 żołnierzy, w tym: 150 oficerów, 299 podoficerów i 644 kanonierów.

Na uzbrojeniu i wyposażeniu jednostki znajdowało się:

76 mm armaty – 24
122 mm haubice – 12
rusznice przeciwpancerne – 12
pistolety maszynowe – 419
samochody – 108
ciągniki – 24

Marsze i działania bojowe

W lipcu 1944 zabezpieczał działania sowieckiej piechoty w walkach o uchwycenie przyczółków nad Bugiem. W sierpniu i wrześniu wspierał 1 DP nad Wisłą. Na Wale Pomorskim walczył pod Podgajami, Dudylanami, Nadarzycami, Zdbicami. W marcu pułk uczestniczył w obronie wybrzeża Bałtyku, a w kwietniu w forsowaniu Odry. Od 29 kwietnia do 2 maja 1945 uczestniczył w walkach ulicznych w Berlinie. Żołnierze 7 i 8 baterii zatknęli polskie flagi na berlińskiej kolumnie zwycięstwa.

Sztandar pułku

Sztandar ufundowany przez Obywatelski Komitet Województwa Warszawskiego został wręczony pułkowi 18 stycznia 1948 roku w Warszawie^[7].

Opis sztandaru:
Płat o wymiarach 64 × 64 cm, obramowany na brzegach srebrną taśmą, ułożoną w wężyk na czerwonym tle, obszyty z trzech stron frędzlą złotą. Płat przymocowany jest do drzewca za pomocą skórzanej tulei. Drzewce z jasnego politurowanego drewna, z dwóch części połączonych za pomocą stalowych okuć. Na drzewcu dwadzieścia dwa gwoździe pamiątkowe. Głowica w kształcie orła ze skrzydłami stylizowanymi na wzór skrzydeł husarskich, wspartego na cokole skrzynkowym z napisem: „1 B.PAL”. Przy drzewcu wstążka biało-czerwona zawiązana w kokardę^[7].

Strona główna:
Czerwony krzyż grunwaldzki obwiedziony srebrem; pola między ramionami krzyża białe. Pośrodku haftowany srebrną nicią orzeł w otoku wieńca laurowego haftowanego złotą nicią. Na górnym i dolnym ramieniu krzyża haftowany srebrną nicią napis: „HONOR I OJCZYZNA”. Na białych polach haftowane srebrną nicią inicjały pułku „1. B.PAL” ponad dwoma złotymi gałązkami lauru^[7].

Strona odwrotna:
Biały krzyż grunwaldzki obwiedziony srebrem; pola między ramionami krzyża czerwone. Pośrodku haftowany złotą nicią napis: „ZA POLSKĘ WOLNOŚĆ I LUD”. Na czerwonych polach, ponad złotymi gałązkami lauru, w konturach tarcz napisy i herb: w lewym górnym – „BERLIN 2 V 1945"; w prawym górnym „LENINO 13 X 1943"; w lewym dolnym – „WARSZAWA 17 I 1945"; w prawym dolnym — orzeł^[7].

Żołnierze pułku

Dowódcy

ppłk Leon Bukojemski (do 17 IX 1943)
mjr Antoni Frankowski (do 23 V 1944)
ppłk Sergiusz Raskow (do końca wojny)

Oficerowie

Żołnierze

Przypisy

↑ Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego Nr 235 z 12 października 1945
↑ Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.03.1946 roku
↑ Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
↑ ^a ^b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 427.
↑ Ways 1967 ↓, s. 104-107.
↑ Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.
↑ ^a ^b ^c ^d Bigoszewska i Wiewióra 1974 ↓, s. 198-200.

Bibliografia

Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Władysław Ways: Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek artylerii. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Cz. II. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1967.

[1] Rozkaz Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego Nr 235 z 12 października 1945

[2] Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.03.1946 roku

[3] Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy

[CITEREFKajetanowicz2005427-4] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 427.

[CITEREFWays1967104-107-5] Ways 1967 ↓, s. 104-107.

[CITEREFKajetanowicz2005429-6] Kajetanowicz 2005 ↓, s. 429.

[CITEREFBigoszewskaWiewióra1974198-200-7] Bigoszewska i Wiewióra 1974 ↓, s. 198-200.

[pl-8] Produkcji polskiej.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[A]

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 1 DA Plot 3 DA Plot 4 DA Plot
Brygady artylerii	1 SBM 6 BAL 4 BAPpanc 9 BAPpanc 11 BAPpanc 14 BAPpanc 2 BAH 3 BAH 7 BAH 1 BAA 5 BAC 8 BAC 10 BAC
Pułki moździerzy (pm)	1 2 3 5 6 (Szkolny) 8 10 11
Pułki artylerii lekkiej (pal)	1 2 3 5 6 22 23 33 34 35 36 37 38 39 40 43 45 48
Pułki artylerii przeciwpancernej (pappanc)	4 19 20 29 30 31 53 56 58 63 72 78
Pułki artylerii haubic (pah)	7 8 9 10 11 12 44 47 50
Pułki artylerii przeciwlotniczej (paplot)	15 16 17 18 26 32 61 66 69 75 77 79 81 83
Wyposażenie	120 mm moździerz ZiS 3 ZiS 2 M 30 MŁ 20 61 K KS 12

Dywizje artylerii	2 DA 5 DA 5 DAA 6 DAP 8 DAP 10 DAA
Brygady artylerii	1 BAC 1 SBM 2 BAH 3 BAH 4 BAPpanc 5 BAC 6 BAL 6 BAP (6 BAA) 7 BAH 8 BAC 9 BAPpanc 10 BAC 11 BAPpanc 12 BAC 13 BAC 14 BAC (14 BAA) 14 BAPpanc 15 BAC 16 BAA 17 BAH 18 BROT 19 BAH 20 BROT (2 BROT) 21 BAC (21 BAA) 22 BAPpanc 23 BAPpanc 24 BMC 25 BAH 26 BAH 27 BM 28 BAPpanc 29 BAH 30 BAHC 31 BAA 32 BROT 33 BAC (33 BAA) 34 BAHC 35 BAA 36 BROT (3 BROT)
Pułki moździerzy	1 pm 2 pm 3 pm 5 pm 6 szkol. pm 8 pm 10 pm 11 pm 12 pm 14 pm 15 pm 17 pm 18 pm 19 pm 21 pm 23 pm
Pułki artylerii lekkiej	1 pal 2 pal 3 pal 5 pal 6 pal 22 pal 23 pal 33 pal 34 pal 35 pal 36 pal 37 pal 38 pal 39 pal 40 pal 41 pal 42 pal 43 pal 45 pal 48 pal 54 pal 55 pal 114 pal 117 pal 119 pal 121 pal 122 pal 132 pal 134 pal 138 pal
Pułki artylerii ciężkiej	67 pac 71 pac 80 pac 82 pac 85 pac 112 pac 118 pac 120 pac 135 pac 139 pac 148 pac 159 pac
Pułki artylerii przeciwpancernej	4 pappanc 19 pappanc 14 pappanc 20 pappanc 29 pappanc 30 pappanc 31 pappanc 53 pappanc 56 pappanc 58 pappanc 63 pappanc 72 pappanc 78 pappanc 91 pappanc 92 pappanc 101 pappanc 105 pappanc 106 pappanc 110 pappanc 144 pappanc 156 pappanc
Pułki artylerii haubic	7 pah 8 pah 9 pah 10 pah 11 pah 12 pah 33 pah 34 pah 39 pah 41 pah 44 pah 47 pah 50 pah 68 pah 70 pah 73 pah 74 pah 87 pah 90 pah 103 pah 105 pah 108 pah 109 pah 113 pah 114 pah 116 pah 123 pah 127 pah 131 pah 140 pah
Pułki artylerii	1 pa 2 pa 3 pa 4 pa 5 pa 9 pa 16 pa 21 zpa 22 pa 33 pa 36 pa 37 pa 39 pa 40 pa 41 pa 59 zpa 76 mpa 113 pa
Polowe Techniczne Bazy Rakietowe	11 PTBR 15 PTBR 18 PTBR 21 PTBR
Dywizjony rakiet taktycznych	1 drt 10 drt 18 drt 19 drt 2 drt 22 drt 24 drt 4 drt 41 drt 42 drt 44 drt 5 drt 7 drt 8 drt
Dywizjony dowozu rakiet	25 ddr 28 ddr
Dywizjony artylerii BROT	27 da 28 da 16 da 17 da 9 da 13 da 3 da 6 da

Artyleria ciągniona	85 mm armata przeciwpancerna D-44 100 mm armata polowa wz. 1944 (BS-3) wz. 1938/1985 152 mm haubicoarmata wz. 1937 (MŁ-20)
Artyleria samobieżna	2S1 Goździk wz. 1977 Dana Krab^[A] 2S7 Pion ASU-85 Rak
Artyleria rakietowa	WP-8z BM-8 BM-13 BM-14 BM-21 Grad BM-24 RM-70 WR-40 Langusta^[A] 3M6 Trzmiel 9M14 Malutka 9K111 Fagot 2P16 (2K6 Luna) OTR-21 Toczka (9K79) 9P113 (9K52 Łuna-M)