Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anne Geneviève L’Huillier Wahlström (ur. 16 sierpnia 1958 w Paryżu ) – francuska fizyczka, profesor fizyki atomowej na Uniwersytecie w Lund , wraz z Pierrem Agostinim i Ferencem Krauszem laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2023 roku. Jest piątą kobietą nagrodzoną tym wyróżnieniem. W 2022 roku otrzymała Nagrodę Wolfa w dziedzinie fizyki [1]
W 1987 roku odkryła, że podczas przepuszczania lasera podczerwonego przez gaz szlachetny powstaje wiele różnych harmonicznych odcieni światła. W 2003 roku wygenerowała najkrótszy impuls laserowy o długości 170 attosekund[2]
3 października 2023 roku ogłoszono przyznanie jej 1/3 nagrody Nobla za „metody doświadczalne tworzenia attosekundowych impulsów światła do badania dynamiki elektronów w materii”[3]
W 2011 roku otrzymała Nagrodę L’Oréal-UNESCO dla Kobiet i Nauki [4]
W 2021 roku Amerykańskie Towarzystwo Optyczne uhonorowało ją nagrodą im. Maxa Borna[5]
XX wiek
1978: Chien-Shiung Wu
1979: George Eugene Uhlenbeck , Giuseppe Occhialini
1980: Michael E. Fisher , Leo P. Kadanoff , Kenneth G. Wilson
1981: Freeman J. Dyson , Gerardus ’t Hooft , Victor F. Weisskopf
1982: Leon Max Lederman , Martin Perl
1983/1984: Erwin L. Hahn , Peter B. Hirsch , Theodore H. Maiman
1984/1985: Conyers Herring , Philippe Nozieres
1986: Mitchell J. Feigenbaum , Albert J. Libchaber
1987: Herbert Friedman , Bruno B. Rossi , Riccardo Giacconi
1988: Roger Penrose , Stephen Hawking
1989: nie przyznano
1990: Pierre-Gilles de Gennes , David J. Thouless
1991: Maurice Goldhaber , Valentine L. Telegdi
1992: Joseph H. Taylor Jr.
1993: Benoît Mandelbrot
1994/1995: Witalij Ginzburg , Yoichiro Nambu
1995/1996: nie przyznano
1997: John Archibald Wheeler
1998: Jakir Aharonow , sir Michael V. Berry
1999: Dan Szechtman
2000: Raymond Davis , Masatoshi Koshiba XXI wiek
2001: nie przyznano
2002/3: Bertrand I. Halperin , Anthony J. Leggett
2004: Robert Brout , Francois Englert , Peter W. Higgs
2005: Daniel Kleppner
2006/2007: Albert Fert , Peter Grünberg
2008/2009: nie przyznano
2010: John Clauser , Alain Aspect , Anton Zeilinger
2011: Maximilian Haider , Harald Rose , Knut Urban
2012: Ja’akow Bekenstein
2013: Peter Zoller , Ignacio Cirac
2014: nie przyznano
2015: James D. Bjorken , Robert P. Kirshner
2016: Josef Imry
2017: Michel Mayor , Didier Queloz
2018: Charles Henry Bennett , Gilles Brassard
2019: nie przyznano
2020: Rafi Bistritzer , Pablo Jarillo-Herrero , Allan MacDonald
2021: Giorgio Parisi
2022: Ferenc Krausz , Paul Corkum , Anne L’Huillier
XX wiek
1901: Röntgen
1902: Lorentz , Zeeman
1903: Becquerel , P. Curie , M. Curie
1904: Rayleigh
1905: Lenard
1906: Thomson
1907: Michelson
1908: Lippmann
1909: Marconi , Braun
1910: van der Waals
1911: Wien
1912: Dalén
1913: Kamerlingh Onnes
1914: von Laue
1915: W.L. Bragg , W.H. Bragg
1917: Barkla
1918: Planck
1919: Stark
1920: Guillaume
1921: Einstein
1922: N. Bohr
1923: Millikan
1924: Siegbahn
1925: Franck , Hertz
1926: Perrin
1927: Compton , Wilson
1928: Richardson
1929: de Broglie
1930: Raman
1932: Heisenberg
1933: Schrödinger , Dirac
1935: Chadwick
1936: Hess , Anderson
1937: Davisson , Thomson
1938: Fermi
1939: Lawrence
1943: Stern
1944: Rabi
1945: Pauli
1946: Bridgman
1947: Appleton
1948: Blackett
1949: Yukawa
1950: Powell
1951: Cockcroft , Walton
1952: Bloch , Purcell
1953: Zernike
1954: Born , Bothe
1955: Lamb , Kusch
1956: Shockley , Bardeen , Brattain
1957: Yang , T.D. Lee
1958: Czerenkow , Frank , Tamm
1959: Segrè , Chamberlain
1960: Glaser
1961: Hofstadter , Mössbauer
1962: Landau
1963: Wigner , Goeppert-Mayer , J. Hans D. Jensen
1964: Townes , Basow , Prochorow
1965: Tomonaga , Schwinger , Feynman
1966: Kastler
1967: Bethe
1968: Alvarez
1969: Gell-Mann
1970: Alfvén , Néel
1971: Gabor
1972: Bardeen , Cooper , Schrieffer
1973: Esaki , Giaever , Josephson
1974: Ryle , Hewish
1975: A. Bohr , Mottelson , Rainwater
1976: Richter , Ting
1977: Anderson , Mott , van Vleck
1978: Kapica , Penzias , Wilson
1979: Glashow , Salam , Weinberg
1980: Cronin , Fitch
1981: Bloembergen , Schawlow , Siegbahn
1982: Wilson
1983: Chandrasekhar , Fowler
1984: Rubbia , van der Meer
1985: von Klitzing
1986: Ruska , Binnig , Rohrer
1987: Bednorz , Müller
1988: Lederman , Schwartz , Steinberger
1989: Ramsey , Dehmelt , Paul
1990: Friedman , Kendall , Taylor
1991: de Gennes
1992: Charpak
1993: Hulse , Taylor
1994: Brockhouse , Shull
1995: Perl , Reines
1996: D. Lee , Osheroff , Richardson
1997: Chu , Cohen-Tannoudji , Phillips
1998: Laughlin , Störmer , Tsui
1999: 't Hooft , Veltman
2000: Ałfiorow , Kroemer , Kilby XXI wiek
2001: Cornell , Ketterle , Wieman
2002: Davis Jr. , Koshiba , Giacconi
2003: Abrikosow , Ginzburg , Leggett
2004: Gross , Politzer , Wilczek
2005: Glauber , Hall , Hänsch
2006: Mather , Smoot
2007: Fert , Grünberg
2008: Nambu , Kobayashi , Maskawa
2009: Kao , Boyle , Smith
2010: Gejm , Nowosiołow
2011: Perlmutter , Schmidt , Riess
2012: Haroche , Wineland
2013: Englert , Higgs
2014: Akasaki , Amano , Nakamura
2015: Kajita , McDonald
2016: Thouless , Haldane , Kosterlitz
2017: Weiss , Barish , Thorne
2018: Ashkin , Mourou , Strickland
2019: Peebles , Mayor , Queloz
2020: Penrose , Genzel , Ghez
2021: Manabe , Hasselmann , Parisi
2022: Aspect , Clauser , Zeilinger
2023: Agostini , Krausz , L’Huillier
Identyfikatory zewnętrzne:
