Leon Lederman
 Leon Lederman (2007) | |
| Data i miejsce urodzenia |
15 lipca 1922 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
3 października 2018 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Tytuł naukowy | |
| Alma Mater | |
| Stanowisko |
dyrektor Fermilab |
| Małżeństwo |
1. Florence Gordon |
| Odznaczenia | |
 
| |
Leon Max Lederman (ur. 15 lipca 1922 w Buffalo[1], zm. 3 października 2018 w Rexburg[2]) – amerykański fizyk pochodzenia żydowskiego, noblista; doświadczalny fizyk cząstek elementarnych i popularyzator, wieloletni dyrektor Fermilabu, a wcześniej profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku.
Lederman w latach 60. udowodnił, że istnieje więcej niż jeden rodzaj neutrin – odkrywając neutrino mionowe, za co otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki w 1988 roku, wraz z Jackiem Steinbergerem i Melvinem Schwartzem[3].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem emigrantów żydowskich przybyłych do Stanów Zjednoczonych z Ukrainy.
W latach 1958–1979 był profesorem Columbia University w Nowym Jorku, a w latach 1979–1989 dyrektorem Laboratorium im. Enrico Fermiego w Batavii. Prowadził badania w dziedzinie fizyki cząstek elementarnych. W 1956 odkrył mezon K0L, a w 1957 przeprowadził obserwację niezachowania parzystości w rozpadach pionów (π) i mionów (μ)[4]. W 1962, wraz z Jackiem Steinbergerem i Melvinem Schwartzem, wykonał eksperyment wykazujący istnienie dwóch typów neutrin (elektronowego i mionowego)[5], za co w 1988 otrzymali wspólnie Nagrodę Nobla. W 1977 odkrył cząstkę ypsilon (ϒ). W następnych latach zajmował się urządzeniami do przyspieszania cząstek elementarnych[3].
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
Oprócz Nagrody Nobla Lederman otrzymał też inne wyróżnienia. W 1982 został uhonorowany Nagrodą Wolfa w dziedzinie fizyki[3]. Był doktorem honoris causa wielu amerykańskich i zagranicznych uniwersytetów.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Publikacje[edytuj | edytuj kod]
- Leon Lederman, Dick Teresi, Boska cząstka. Jeśli Wszechświat jest odpowiedzią, jak brzmi pytanie?, ISBN 83-86868-10-4
- Leon Lederman, David N. Schramm, From Quarks to the Cosmos
- Leon M. Lederman, Christopher T. Hill, Symmetry and the Beautiful Universe
- Leon M. Lederman, Christopher T. Hill, Quantum Physics for Poets
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Leon M. Lederman • Autobiografia (ang.). Nobel Media AB. [dostęp 2014-01-29].
- ↑ Leon Lederman, 96, Explorer (and Explainer) of the Subatomic World, Dies (ang.). nytimes.com. [dostęp 2018-10-03].
- ↑ a b c The Nobel Prize in Physics 1988 • Leon M. Lederman, Melvin Schwartz, Jack Steinberger (ang.). Nobel Media AB. [dostęp 2014-01-29].
- ↑ Lederman Leon Max, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-12-12].
- ↑ Nobel Lecture • Observations in Particle Physics from Two Neutrinos to the Standard Model (ang.). Nobel Media AB. [dostęp 2014-01-29].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- The Nobel Prize in Physics 1988 • Leon M. Lederman, Melvin Schwartz, Jack Steinberger (ang.). Nobel Media AB. [dostęp 2014-01-29].
| 1962 | |
|---|---|
| 1963 | |
| 1964 | |
| 1965 | |
| 1966 | |
| 1967 | |
| 1968 | |
| 1969 |
- ISNI: 0000 0000 8086 3965
- VIAF: 7451165
- LCCN: n88265847
- GND: 119560429
- NDL: 00470252
- BnF: 12278545h
- SUDOC: 031602592
- SBN: RAVV065904
- BNE: XX885076
- NTA: 081752601
- BIBSYS: 90332622
- Open Library: OL839516A
- PLWABN: 9810622999805606
- NUKAT: n95212020
- J9U: 987007297582905171
- PTBNP: 514916
- LNB: 000106918
- CONOR: 69084515
- KRNLK: KAC199616211
- WorldCat: lccn-n88265847
- Amerykańscy fizycy XX wieku
- Amerykańscy fizycy XXI wieku
- Amerykańscy fizycy doświadczalni
- Amerykańscy fizycy cząstek
- Amerykańscy popularyzatorzy fizyki
- Odkrywcy cząstek elementarnych
- Amerykańscy nobliści – fizyka
- Żydowscy nobliści – fizyka
- Amerykańscy laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki
- Doktorzy honoris causa
- Odznaczeni Orderem Zasługi Naukowej (Brazylia)
- Laureaci National Medal of Science
- Ludzie upamiętnieni nazwami cząstek
- Amerykanie pochodzenia żydowskiego
- Ludzie urodzeni w Buffalo
- Urodzeni w 1922
- Zmarli w 2018