Kalisz Pomorski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
(Pokaż wszystkie zmiany oczekujące na przejrzenie)
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m dr. uzup.
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Zabytki: drobne merytoryczne
Linia 163: Linia 163:
* kościół ewangelicki, obecnie [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Kaliszu Pomorskim|pw. Matki Bożej Królowej Polski]] z drugiej połowy [[XVIII wiek]]u. [[Kościół parafialny]], [[kościół katolicki|rzymskokatolicki]] należący do [[dekanat Mirosławiec|dekanatu Mirosławiec]], [[diecezja koszalińsko-kołobrzeska|diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej]], [[metropolia szczecińsko-kamieńska|metropolii szczecińsko-kamieńskiej]]. Kościół wzniesiony został w latach 1771-88 przez radcę budowlanego Holschego z Berlina (poprzedni kościół został rozebrany ze względu na zniszczenia powstałe w czasie pożaru). Remontowany w XIX w. oraz w latach 1968 i 1977. Obecna świątynia zbudowana jest w stylu klasycystycznym. Posiada jednoprzestrzenne wnętrze przykryte płaskim stropem. Wewnątrz zachowały się empory oraz [[barok]]owy, złocony ołtarz. Trójkondygnacyjna, przykryta namiotowym dachem wieża usytuowana jest bardzo nietypowo - z boku korpusu nawowego, pośrodku jego długości. Utrzymane w białym kolorze ściany świątyni ozdobione zostały [[Pilaster|pilastrami]], a otwory okienne obramione zostały półkoliście zamkniętymi opaskami z wydatnymi zwornikami. Kościół wzorowany był na projekcie kościoła garnizonowego w Poczdamie. Charakterystyczny wygląd świątyni czyni ją niepodobną do żadnego innego kościoła na Pomorzu.
* kościół ewangelicki, obecnie [[Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Kaliszu Pomorskim|pw. Matki Bożej Królowej Polski]] z drugiej połowy [[XVIII wiek]]u. [[Kościół parafialny]], [[kościół katolicki|rzymskokatolicki]] należący do [[dekanat Mirosławiec|dekanatu Mirosławiec]], [[diecezja koszalińsko-kołobrzeska|diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej]], [[metropolia szczecińsko-kamieńska|metropolii szczecińsko-kamieńskiej]]. Kościół wzniesiony został w latach 1771-88 przez radcę budowlanego Holschego z Berlina (poprzedni kościół został rozebrany ze względu na zniszczenia powstałe w czasie pożaru). Remontowany w XIX w. oraz w latach 1968 i 1977. Obecna świątynia zbudowana jest w stylu klasycystycznym. Posiada jednoprzestrzenne wnętrze przykryte płaskim stropem. Wewnątrz zachowały się empory oraz [[barok]]owy, złocony ołtarz. Trójkondygnacyjna, przykryta namiotowym dachem wieża usytuowana jest bardzo nietypowo - z boku korpusu nawowego, pośrodku jego długości. Utrzymane w białym kolorze ściany świątyni ozdobione zostały [[Pilaster|pilastrami]], a otwory okienne obramione zostały półkoliście zamkniętymi opaskami z wydatnymi zwornikami. Kościół wzorowany był na projekcie kościoła garnizonowego w Poczdamie. Charakterystyczny wygląd świątyni czyni ją niepodobną do żadnego innego kościoła na Pomorzu.
* zespół pałacowy, w skład którego wchodzą:
* zespół pałacowy, w skład którego wchodzą:
** pałac z XVIII w. oraz [[XIX wiek|XIX]] / [[XX wiek]]u. [[Pałac]] ufundowany przez rodzinę [[Wedel (ród)|Wedlów]] jako [[zamek]] w 1. poł. [[XIV wiek]]u. Po pożarach w końcu XVI wieku, von Güntersbergowie odbudowali go jako renesansowy pałac, widniejący na sztychu Meriana z roku 1652. Kolejne przebudowy w [[XVIII wiek|XVIII]], [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek|XX]] w. przekształciły go w obiekt o charakterze rezydencjonalnym, uzupełniony o piętrową oficynę. Najstarszą, zachowaną częścią są [[gotyk|gotyckie]] piwnice oraz zewnętrzne mury. Po zniszczeniach w latach powojennych, kilkakrotnie przystępowano do odbudowy gmachu, którą dopiero niedawno ukończono. Teraz zamek otacza odnowiony [[park]] z licznymi starymi drzewami i stylową fontanną, a w samym gmachu mieści się Biblioteka Miejska oraz sale reprezentacyjne i wystawowe;
** Pałac z XVIII w. oraz [[XIX wiek|XIX]] / [[XX wiek]]u. Pierwotnie był to zamek rycerski zbudowany przez rodzinę [[Wedel (ród)|Wedlów]] w 1. poł. [[XIV wiek]]u. W średniowieczu zamek ten przypominał rycerską wieżę mieszkalną. W 1409 r. został spalony i po odbudowie przed 1450 r. powiększony zapewne przez Henryka von Güntersberga o paralelny budynek (9 x 8 m). Powstał w ten sposób rzut domu: 9 x 20 m i baszty 7 x 7 m, włączonych w obręb majdanu, z bramą i furtą w murze od strony miasta<ref>http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf</ref><ref>E. Cnotliwy, R.Kamiński, E.Wilgocki, Z.Sulima, ''Kalisz Pomorski – Zamek, dokumentacja z archeologicznych badań wiertniczych, przeprowadzonych w kwietniu 1983 r. na terenie zał. zamk. w Kaliszu Pomorskim'', mpis PAK-Zamek, Szczecin.</ref><ref>J.Nekanda-Trepka, ''Zamek Wedlów i Güntersbergów w Kaliszu Pomorskim'', [w:] Księga Jubileuszowa prof. Tadeusza Poklewskiego, pod Abramowicza, J. Meik, Łódź, ss. 297-319</ref>. Po pożarach w końcu XVI wieku, Güntersbergowie odbudowali zamek jako renesansowy pałac, widniejący na sztychu Meriana z roku 1652. Kolejne przebudowy w [[XVIII wiek|XVIII]], [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek|XX]] w. przekształciły go w obiekt o charakterze rezydencjonalnym, uzupełniony o piętrową oficynę. Najstarszą, zachowaną częścią są [[gotyk|gotyckie]] piwnice oraz zewnętrzne mury. Po zniszczeniach w latach powojennych, kilkakrotnie przystępowano do odbudowy gmachu, którą dopiero niedawno ukończono. Teraz zamek otacza odnowiony [[park]] z licznymi starymi drzewami i stylową fontanną, a w samym gmachu mieści się Biblioteka Miejska oraz sale reprezentacyjne i wystawowe;
** park
** park
* plebania z ok. [[1800]] r., ul. Bolesława Krzywoustego 4. Wewnątrz mieści się [[epitafium]] rodziny [[Wedel (ród)|Wedlów]] z [[XVI wiek]]u przeniesione z kościoła w Giżynie (Giesen)i umieszczone tutaj w [[1963]] r.
* plebania z ok. [[1800]] r., ul. Bolesława Krzywoustego 4. Wewnątrz mieści się [[epitafium]] rodziny [[Wedel (ród)|Wedlów]] z [[XVI wiek]]u przeniesione z kościoła w Giżynie (Giesen)i umieszczone tutaj w [[1963]] r.

Wersja z 14:20, 27 kwi 2017

Szablon:POL miasto infobox Kalisz Pomorski (łac. Nova Calisia, niem. Kallies[1]) – miasto w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie drawskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kalisz Pomorski. Według danych z 30 czerwca 2009 r. miasto miało 4110 mieszkańców[2].

Położenie

Miasto leży w południowej części województwa zachodniopomorskiego w powiecie drawskim nad Drawicą i czterema jeziorami. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. koszalińskiego.

Według danych z 1 stycznia 2009 r., powierzchnia miasta wynosi 11,95 km²[3].

Odległości do większych miast:

W 2007 r. zostały zniesione dawne części miasta: Myszyna, Pniewy, Siekiercze, Smugi[4].

Historia

Głaz upamiętniający przedwojennych mieszkańców Kalisza Pomorskiego

Historia osadnictwa nad Drawicą sięga epoki brązu. Prace archeologiczne wykazały, iż już w VIII wieku w okolicach dzisiejszego Kalisza Pomorskiego istniał słowiański gród wraz z osadą rybacko-rolniczą. Wraz z ekspansją państwa polskiego osada znalazła się na rubieżach Wielkopolski. Jej dzisiejsza nazwa ukształtowała się prawdopodobnie w połowie XIII wieku, kiedy książę wielkopolski Przemysł I sprowadził z Kalisza osadników dla wzmocnienia granicy z Brandenburgią.

W 1296 r. gród przeszedł jednak ostatecznie pod władzę margrabiów brandenburskich, którzy 14 września 1303 r. dokonali nowoczesnej lokacji miasta na prawie magdeburskim – z rąk margrabiów Ottona, Jana, Waldemara i Konrada. Wkrótce miejscowość oddano w lenno rycerskiej rodzinie von Wedel, a od roku 1378 staje się ona na pięć wieków (do roku 1734) prywatnym miastem rodu von Güntersberg. Zajmujące siedem ha miasto zostało otoczone owalnym pierścieniem murów miejskich z dwoma bramami – Kamienną i Recką.

Wojny nie omijały Kalisza Pomorskiego. W wyniku walk między Brandenburgią, Zakonem Krzyżackim i Polską, miasto było wielokrotnie niszczone. W latach 1402–1455 należało do Krzyżaków, aby znowu powrócić w granice Brandenburgii.

Wobec wzrostu znaczenia szlaku Myślibórz – Tczew, od XV wieku w mieście nastąpił istotny rozwój handlu i rzemiosła, w tym dynamiczny rozwój sukiennictwa.

W XVI wieku ogromną popularność zdobył w mieście protestantyzm, co ostatecznie przesądziło o niemieckim obliczu kulturowym miasta.

Od 1701 r., wraz z całą Brandenburgią, Kalisz wszedł w skład Królestwa Prus. Wielki pożar w 1771 r. przyniósł ogromne straty. Spaleniu uległa większa część miasteczka. Odbudowa miasta ze wsparciem państwowym (Fryderyk Wielki przeznaczył na ten cel 80 tys. talarów) i uregulowanie sieci ulic nie pobudziła jednak gospodarki miasta. Sytuację tę zmienił ogólny rozwój gospodarczy Cesarstwa Niemieckiego po 1871 r., w szczególności zaś doprowadzenie do miasta kolei w końcu XIX wieku (otwarcie połączeń: z Wałczem w 1888 r., Stargardem w 1895 r., Choszcznem w 1895 r. i Złocieńcem w 1900 r.). Możliwość ułatwionego transportu towarów znacznie ożywiła miasto. Wzrosło także zainteresowanie miejscowością jako ośrodkiem wypoczynkowym. Przez długie lata, aż do II wojny światowej miasteczko było znanym i cenionym kurortem dla mieszkańców Berlina. Wzrósł poziom życia mieszkańców: wzniesiono szereg budynków użyteczności publicznej, w tym ratusz i szkołę w 1901 r. W 1906 r. zainstalowano oświetlenie gazowe oraz rozpoczęto elektryfikację miasta (w 1917 r.), zakończoną w 1924 r. W 1939 r. Kalisz liczył 3857 mieszkańców.

Pomnik z 1985 r. poświęcony (jak głosi wyryty na nim napis) "Tym, którzy przywracali polskość tej ziemi"

Rok 1945 tragicznie zapisał się w historii miasteczka. Istnieją sprzeczne informacje co do przyczyn bardzo ciężkich zniszczeń. W gruzach legło całe centrum Kalisza Pomorskiego, w tym niemal 100% zabudowy Rynku, choć żadne źródła (ani rosyjskie ani niemieckie) nie potwierdzają rozpowszechnianej dotąd w Polsce wersji o ciężkich walkach o zdobycie miasta. Wiadomo jedynie z całą pewnością, iż zajęli je Sowieci z 61 Armii 1 Frontu Białoruskiego. Oficjalnie podaje się datę 12 lutego 1945 r., tymczasem w publikacji "Pommern 1945" Helmuta Lindenblatta, na str. 128 czytamy, że Rosjanie zajęli miasto rankiem 11 lutego (Im Morgengrauen des 11. Februar war Kallies in russischer Hand). Warto jednak zauważyć, że źródła wojskowe Armii Czerwonej podają jako datę zdobycia miasta dzień 13 lutego 1945 r. Biorąc pod uwagę, że miasto zostało zdobyte w godzinach nocnych to ze względu na różnicę czasową pomiędzy czasem polskim a czasem moskiewskim informacja ta potwierdza zdobycie Kalisza w dniu 12 lutego 1945 r[potrzebny przypis]. Niemniej, trzeba wiedzieć, iż Lindenblatt, podając datę 11 luty, cytuje wspomnienia rosyjskiego generała D. Malkowa, którego dywizja zdobyła miasto. Rosyjskie oddziały pozostawały w Kaliszu Pomorskim do 1 marca, kiedy ruszyła nowa ofensywa w kierunku Drawska i Kołobrzegu. W gmachu miejscowej szkoły urządzono szpital wojskowy.

W wyniku II wojny światowej Kalisz Pomorski przekazano Polsce. Ludność została wysiedlona i zastąpiona polskimi przesiedleńcami. Początkowo używano nazw tymczasowych Kalisz Nowy lub Kalisz Kraiński[5][6]. Obowiązującą do dziś nazwę Kalisz Pomorski wprowadzono formalnie rozporządzeniem Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 roku[7].

Ponowną zabudowę spustoszonego miasta rozpoczęto dopiero w latach 60. XX w. Powstał nowy ośrodek zdrowia, podźwignięto z ruin dawny ratusz, postawiono wiele bloków mieszkalnych – do dziś jednak centrum pozostaje praktycznie nieodbudowane. Po 2000 r. zlikwidowano wszystkie połączenia kolejowe miasta, przywracając jedynie część połączeń pasażerskich w 2006 r. W ostatnich latach wybudowano motel oraz podjęto renowację pozostałych obiektów zabytkowych, m.in. zamku Wedlów.

Do wydarzeń z historii miasta można zaliczyć m.in. założenie na wzgórzu na północy miasta (Russenberg) rosyjskiego obozu wojskowego w 1758 r. w czasie trwania wojny siedmioletniej. Stąd do dziś funkcjonuje nazwa potoczna Russland (Ruszland). W 1806 r. przez Kalisz Pomorski przejeżdżał cesarz Fryderyk Wilhelm III, wraz ze swym dworem. Wtedy bowiem po klęsce z armią Napoleona w bitwach pod Jeną-Auerstedt i Auerstedt uciekał tamtędy do Królewca[8].

W 2001 r. do miasta przyłączono obszar o łącznej powierzchni 39,18 ha[9].

Kalendarium

Urząd Miejski w Kaliszu Pomorskim
  • 1303 - miastu nadano prawa miejskie
  • 1409 - Heinrich von Güntersburg uzyskał prawa lenne do miasta Kalisz. Prawa te otrzymał od mistrza zakonu krzyżackiego Ulricha von Jungingen
  • 1454 - Kalisz po okresie przynależności do Zakonu Krzyżackiego wrócił pod władanie Brandenburgii
  • 1532 - pierwszy wielki pożar miasta
  • 1577 - trzeci wielki pożar miasta (data drugiego nie jest znana)
  • 1623 - wielka epidemia zdziesiątkowała mieszkańców miasta
  • 1649 - uruchomiono pocztę na trasie Berlin – Królewiec
  • 1683 - czwarty wyniszczający pożar miasta
  • 1688 - otwarcie pierwszej w Kaliszu szkoły
  • 1750 - miasto Kalisz posiadało 1016 stałych obywateli
  • 1771 - 17 maja - olbrzymi pożar strawił całe miasto
  • 1777 - zakończono odbudowę miasta, którą sfinansował z prywatnej szkatuły (80 tys. talarów) król Prus Fryderyk II Wielki; pamiątką po tym jest zachowany do dzisiaj na wieży kościoła dzwon z dziękczynną inskrypcją
  • 1783 - działalność rozpoczęła pierwsza apteka w mieście
  • 1815 - Kalisz został przyłączony do prowincji Pomorze (Provinz Pommern)
  • 1816 - w Kaliszu mieszkało już 2182 mieszkańców, w tym 92 Żydów
  • 1856 - została wybudowana droga do Drawska Pomorskiego, która miała usprawnić komunikację pomiędzy tymi ośrodkami oraz wybudowano drogę do Drawna (Neuwedell)
  • 1881 - w mieście wydano pierwszy numer lokalnej gazety
  • 1888 - otwarto linię kolejową Kalisz – Wałcz – Piła, która miała ogromny wpływ na rozwój miasta
  • 1895 - uroczyście otwarto kolejne linie na trasach Kalisz - Ulikowo i Kalisz – Choszczno
  • 1898 - budowa magistratu w mieście, otwarto szosę do Mirosławca (Märkisch Friedland)
  • 1899 - przy ul. Dworcowej oddano do użytku duży magazyn zbożowy
  • 1900 - otwarto kolejną linię kolejową na trasie Kalisz – Złocieniec
  • 1901 - otwarto (15 lipca) nowy gmach szkoły (dzisiejszy Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Pamięci Ofiar Terroryzmu 11 września 2001 roku
  • 1905 - w Kaliszu działalność rozpoczęła fabryka cementu Abraham Zement-Fabrik
  • 1908 - produkcję rozpoczęła Fabryka Butów Skórzanych i Drewnianych Jahnkego
  • 1910 - miasto zamieszkiwało 3343 mieszkańców
  • 1912 - działalność rozpoczęła fabryka beczek drewnianych - późniejszy "PREFABET"
  • 1924 - zakończono elektryfikację miasta, do którego prąd popłynął z działającej do dziś elektrowni wodnej na rzece Drawie w Alt Springe (Stary Potok, obecnie Borowo)
  • 1927 - zlikwidowano ostatnią fabrykę sukienniczą
  • 1933 - w Kaliszu zamieszkiwało 3837 ludzi
  • 1935 - nastąpiła rozbudowa i przebudowa ratusza miejskiego
  • 1945 - zniszczono zabudowę centrum Kallies. Pod nazwą Kalisz Nowy miasto zostało włączone do Polski, nastąpiła całkowita wymiana jego ludności
  • 1946 - luty - w pobliżu miasta utworzono Poligon Drawski, który zajął połowę gminy Kalisz Pomorski, w tym bardzo żyzne i dotąd dobrze zagospodarowane tereny uprawne nad Drawą
  • 1963 - wybudowano zakłady "ŻELGAZBET"
  • 1967 - wybudowano nowy ośrodek zdrowia w mieście
  • 1967–1972 - powstały nowe obiekty Gminnej Spółdzielni "Samopomoc Chłopska": (piekarnia, biurowiec, restauracja, masarnia, rozlewnia piwa)
  • 1972–1974 - nastąpiła rozbudowa Kalisza Pomorskiego. W wyniku rozwoju przemysłu zabrakło mieszkań dla nowo przybyłych pracowników; powstało kaliskie Osiedle "Świt"
  • 1973 - oddano do użytku bank spółdzielczy
  • 1974 1 września - w nowym gmachu otwarto szkołę podstawową przy ul. Błonie Kaszubskie
  • 1976 - powstał Ośrodek Sportu i Rekreacji, który pozyskał środki na odnowę przedwojennego stadionu miejskiego
  • 1976–1978 - powstały kolejne osiedla – osiedle Kombinatu PGR przy ul. Dworcowej
  • 1980 – oddano do użytku dworzec kolejowy po długich staraniach o jego wybudowanie przez ówczesnego zawiadowcę stacji; to przypominający barak obiekt tymczasowy, stojący w miejscu dawnego, okazałego dworca, który zaraz po wojnie wysadzono w powietrze w niejasnych do dziś okolicznościach
  • 1984 - kaliski dworzec PKS-u przyjął pierwszych pasażerów
  • 1985 - styczeń - Nadleśnictwo Kalisz Pomorski przeniosło się do nowej siedziby
  • 1988 - wybudowano nowe osiedle przy ul. Brzozowej
  • 1993 - rozbudowano kanalizację oraz wybudowano nową oczyszczalnie ścieków
  • 1995 - nastąpiła gazyfikacja miasta
  • 1997 - powstało nowoczesne zaplecze sportowe na obiekcie stadionu miejskiego
  • 2002 - wyremontowano elewację ratusza miejskiego
  • 2003 - uroczyste obchody 700-lecia miasta Kalisz Pomorski
  • 2004 - powstała nowoczesna hala sportowo-widowiskowa
  • 2005 - uruchomiono Gminne Centrum Reagowania, nastąpiła modernizacja oświetlenia w mieście, rozbudowa oczyszczalni i budowa nowej kanalizacji, wybudowano kolejne bloki wielorodzinne
  • 2007 - do terytorium miasta włączono trzy osady: Pniewy, Siekiercze[10]. Przed 1945 r. należały już one do miasta jako tzw. Abbau Kallies
  • 2010 - oddano do użytku odrestaurowany Pałac Wedlów

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Kalisza Pomorskiego w 2014 roku [11].


Zabytki

Pałac Wedlów
Pałac przed odbudową
Pałac po odbudowie
Pałac wraz z nowym skrzydłem
Wnętrze pałacu (hol główny)

W mieście ze względu na zniszczenia ostatniej wojny nie zachowało się wiele obiektów zabytkowych. Jednak godne uwagi są zabytki chronione prawem. Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[12][13]:

  • układ urbanistyczny. Cenny, późnośredniowieczny układ przestrzenny miasta na planie owalnicy o prostopadłej sieci ulic, położonej między trzema jeziorami, został częściowo zatarty wskutek zniszczeń w 1945 r., a następnie zdewastowany budową bloków mieszkalnych w północno-zachodniej części Starego Miasta. Obecnie jest on już czytelny jedynie z powietrza;
  • kościół ewangelicki, obecnie pw. Matki Bożej Królowej Polski z drugiej połowy XVIII wieku. Kościół parafialny, rzymskokatolicki należący do dekanatu Mirosławiec, diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej, metropolii szczecińsko-kamieńskiej. Kościół wzniesiony został w latach 1771-88 przez radcę budowlanego Holschego z Berlina (poprzedni kościół został rozebrany ze względu na zniszczenia powstałe w czasie pożaru). Remontowany w XIX w. oraz w latach 1968 i 1977. Obecna świątynia zbudowana jest w stylu klasycystycznym. Posiada jednoprzestrzenne wnętrze przykryte płaskim stropem. Wewnątrz zachowały się empory oraz barokowy, złocony ołtarz. Trójkondygnacyjna, przykryta namiotowym dachem wieża usytuowana jest bardzo nietypowo - z boku korpusu nawowego, pośrodku jego długości. Utrzymane w białym kolorze ściany świątyni ozdobione zostały pilastrami, a otwory okienne obramione zostały półkoliście zamkniętymi opaskami z wydatnymi zwornikami. Kościół wzorowany był na projekcie kościoła garnizonowego w Poczdamie. Charakterystyczny wygląd świątyni czyni ją niepodobną do żadnego innego kościoła na Pomorzu.
  • zespół pałacowy, w skład którego wchodzą:
    • Pałac z XVIII w. oraz XIX / XX wieku. Pierwotnie był to zamek rycerski zbudowany przez rodzinę Wedlów w 1. poł. XIV wieku. W średniowieczu zamek ten przypominał rycerską wieżę mieszkalną. W 1409 r. został spalony i po odbudowie przed 1450 r. powiększony zapewne przez Henryka von Güntersberga o paralelny budynek (9 x 8 m). Powstał w ten sposób rzut domu: 9 x 20 m i baszty 7 x 7 m, włączonych w obręb majdanu, z bramą i furtą w murze od strony miasta[14][15][16]. Po pożarach w końcu XVI wieku, Güntersbergowie odbudowali zamek jako renesansowy pałac, widniejący na sztychu Meriana z roku 1652. Kolejne przebudowy w XVIII, XIX i XX w. przekształciły go w obiekt o charakterze rezydencjonalnym, uzupełniony o piętrową oficynę. Najstarszą, zachowaną częścią są gotyckie piwnice oraz zewnętrzne mury. Po zniszczeniach w latach powojennych, kilkakrotnie przystępowano do odbudowy gmachu, którą dopiero niedawno ukończono. Teraz zamek otacza odnowiony park z licznymi starymi drzewami i stylową fontanną, a w samym gmachu mieści się Biblioteka Miejska oraz sale reprezentacyjne i wystawowe;
    • park
  • plebania z ok. 1800 r., ul. Bolesława Krzywoustego 4. Wewnątrz mieści się epitafium rodziny Wedlów z XVI wieku przeniesione z kościoła w Giżynie (Giesen)i umieszczone tutaj w 1963 r.

inne zabytki:

Przyroda

Jezioro Młyńskie w Kaliszu Pomorskim

Brak uciążliwego przemysłu w mieście, czyste lasy oraz czyste jeziora są atutem miasta i gminy. W mieście zlokalizowane są cztery jeziora. Są to:

Kultura i oświata

Liceum Ogólnokształcące w Kaliszu Pomorskim im. Pamięci Ofiar Terroryzmu 11 września 2001 roku

W mieście znajdują się:

Organizacją kultury i imprez kulturalno-rozrywkowych w Kaliszu Pomorskim zajmuje się Miejsko – Gminny Ośrodek Kultury. W jego strukturach działa Kaliski Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Publiczna w Kaliszu Pomorskim. MGOK w Kaliszu Pomorskim pod swoją opieką ma też świetlice wiejskie w miejscowościach Bralin, Biały Zdrój, Poźrzadło Wielkie, Pomierzyn, Sienica, Stara Studnica, Dębsko, Cybowo, Suchowo, Stara Korytnica, Giżyno, Pepłówek, Prostynia. Ośrodek kultury posiada: koła plastyczne, teatralne, taneczne, wokalno-instrumentalne, dziennikarskie. Biblioteka oferuje odczyty, gry oraz nieodpłatne korzystanie z internetu. "Galeria Za Filarami" prezentuje prace dzieci i młodzieży, oraz twórców i artystów. W Kaliszu tworzą fotograficy, rzeźbiarze, malarze. Dział tutaj również zespół "Quadrat". W mieście organizowanych jest wiele imprez, konkursów, organizowany jest konkurs plastyczny "Barwy Lasu".

Imprezy kulturalne

Ogórek "Beczuś" - maskotka Gminy Kalisz Pomorski - symbol Jarmarku nad Jeziorem Ogórkowym

W mieście organizowanych jest kilkanaście imprez cyklicznych. Są to:

  • Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy
  • Dzień Kobiet
  • Powiatowy Przegląd Piosenki Przyrodniczej
  • Alternatywne Majowe Spotkania Młodzieżowe
  • Gminny Przegląd Teatrzyków
  • Powiatowe Prezentacje Kulturalne
  • Jarmark nad Jeziorem Ogórkowym
  • Kaliskie Rockowisko
  • Dożynki
  • Spotkania kabaretowe
  • Jesienny wieczór z poezją
  • Mikołajki

Turystyka

Kamień szlifierski

W mieście istnieje plaża miejska nad jeziorem Bobrowo Wielkie. Plaża jest strzeżona z ratownikiem. Oprócz tego atrakcjami turystycznymi są wspomniane wyżej zabytki. Kalisz Pomorski prowadzi Informację Turystyczną mającą na celu obsługę ruchu turystycznego w mieście i gminie. Na tym terenie istnieje szlak pieszo – rowerowy o długości 50 km prowadzący przez miejscowości gminy Kalisz Pomorski. Istnieją tutaj motele, pensjonaty, pola namiotowe oraz wynajmowane są pokoje gościnne. Informacje o noclegach posiada punkt informacji turystycznej.

Do najbardziej promowanych przez miasto produktów turystycznych należy Jarmark nad Jeziorem Ogórkowym oraz Kamień Szlifierski (53°18′18,7″N 15°53′34,7″E/53,305194 15,892972). Pierwsze informacje o istnieniu Kamienia Szlifierskiego pochodzą sprzed wielu wieków. Wiążą się też z nim miejscowe legendy. Kamień miał służyć do szlifowania języków kłamcom i gburom. Tradycje te były kultywowane (w formie zabawy ludowej) do II wojny światowej, po której kamień zaginął. Odnaleziony przypadkowo w 2003, został odrestaurowany i ustawiony przy ścieżce przyrodniczej rozpoczynającej się koło stadionu miejskiego.

Gospodarka

Kalisz Pomorski jest lokalnym ośrodkiem usługowym, handlowym, oraz przemysłowym. W mieście istnieje wytwórnia styropianu "STYROPOL", piekarnia, Zakład Przemysłu Drzewnego Koszalińskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Drzewnego, przedsiębiorstwo "HYFRO LIFT", Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (zakład budżetowy Miasta Kalisz Pomorski), kilkanaście hurtowni, sklepy wielobranżowe, spożywcze, odzieżowe, składy, przedsiębiorstwa budowlane, warsztaty, serwisy samochodowe. Z pomyślnością rozwija się też branża meblarska dzięki przedsiębiorstwu "AURA MEBLE", produkującemu meble tapicerowane. W mieście istnieje posterunek policji, ośrodek zdrowia, poczta polska, motele, bary, restauracje, firmy usługowo-handlowe, stacja benzynowa.

Komunikacja

Transport drogowy

Miasto leży na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 10 z drogą wojewódzką nr 175. Oprócz tego z Kalisza Pomorskiego prowadzą drogi lokalne do Giżyna i Suchowa.

Transport kolejowy

Kalisz Pomorski - stacja kolejowa

Kalisz Pomorski był ważnym węzłem kolejowym, w mieście istnieje stacja kolejowa Kalisz Pomorski oraz przystanek kolejowy Kalisz Pomorski Miasto. Od 1 września 2006 r. na obydwu liniach tzn. Piła – Ulikowo i Grzmiąca - Kostrzyn nad Odrą, został wznowiony ruch. Połączenie ze Stargardem obsługują autobusy szynowe zakupione przez Urząd Marszałkowski woj. zachodniopomorskiego. 1 września 2012 r. wznowiono połączenie kolejowe do Piły (po 12 latach, 2 miesiącach i 9 dniach, tzn. po zamknięciu 23 czerwca 2000 r.)

Administracja

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Kalisza Pomorskiego wybierają do swojej rady miejskiej 9 radnych (9 z 15)[17]. Pozostałych 6 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Kalisz Pomorski. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest budynek przy ul. Wolności.

Burmistrzowie Kalisza Pomorskiego:

  • Andrzej Hypki (2002 – 16 października 2007)
  • Michał Hypki (zaprzysiężony 25 stycznia 2008 r.)

Gmina Kalisz Pomorski utworzyła w obrębie miasta 5 jednostek pomocniczych, zwanych "samorządami mieszkańców" (tj. Samorząd Mieszkańców Nr 1, 2, 3, 4, 5)[18]. W każdym z nich organ uchwałodawczy – ogólne zebranie samorządu mieszkańców wybiera zarząd samorządu mieszkańców, który składa się z 5 osób, w tym z przewodniczącego[19].

Miasto jest członkiem Związku Miast Polskich, Lokalnej Grupy Działania "Partnerstwo Drawy", Lokalnej Grupy Rybackiej "Partnerstwo Drawy".

Mieszkańcy Kalisza Pomorskiego wybierają parlamentarzystów z okręgów z siedzibą komisji wyborczej w Koszalinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

Wspólnoty wyznaniowe

Współpraca międzynarodowa

Partnerzy miasta i gminy to:[21]

  1. ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  2. ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2009 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2009-11-24. ISSN 1734-6118.
  3. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-07-26. ISSN 1505-5507.
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 grudnia 2006 r. (Dz.U. z 2006 r. nr 240, poz. 1746, s. 12050)
  5. ↑ Słownik współczesnych nazw geograficznych Pomorza Zachodniego z nazwami przejściowymi z lat 1945-1948. Tadeusz Białecki (red.). Szczecin: Książnica Pomorska w Szczecinie, 2002, s. 89. ISBN 83-87879-34-7.
  6. ↑ Koleje Pomorza Przyodrzańskiego 1:1 000 000 Dyr. Okręg. Kolei Państw. w Szczecinie, 1946 [1]
  7. ↑ M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262
  8. ↑ T. Gasztold "Dzieje Ziemi Drawskiej, Wydawnictwo Poznańskie 1972, str. 122-123"
  9. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 września 2001 r. (Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241)
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie ustalenia, zmiany i znoszenia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektu fizjograficznego Dz.U. z 2006 r. nr 240, poz. 1746
  11. ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie populacja2016
    BŁĄD PRZYPISÓW
  12. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. zachodniopomorskiego - stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 15. [dostęp 17.5.13].
  13. ↑ „Zachodniopomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków”. Szczecin. 
  14. ↑ http://www.radacki.de/resources/MATERIALY+ZACHODNIOPOMORSKIE+$28Radacki$29.pdf
  15. ↑ E. Cnotliwy, R.Kamiński, E.Wilgocki, Z.Sulima, Kalisz Pomorski – Zamek, dokumentacja z archeologicznych badań wiertniczych, przeprowadzonych w kwietniu 1983 r. na terenie zał. zamk. w Kaliszu Pomorskim, mpis PAK-Zamek, Szczecin.
  16. ↑ J.Nekanda-Trepka, Zamek Wedlów i Güntersbergów w Kaliszu Pomorskim, [w:] Księga Jubileuszowa prof. Tadeusza Poklewskiego, pod Abramowicza, J. Meik, Łódź, ss. 297-319
  17. ↑ Uchwała Nr LVII/342/10 Rady Miejskiej w Kaliszu Pomorskim z dnia 24 sierpnia 2010 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2010 r. Nr 95, poz. 1720)
  18. ↑ Uchwała Nr VII/46/03 Rady Miejskiej w Kaliszu Pomorskim z dnia 28 kwietnia 2003 r. ws. Statutu Gminy Kalisz Pomorski (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2003 r. Nr 55, poz. 961, zmiana 2007 Nr 94, poz. 1616)
  19. ↑ Uchwała Nr XXVIII/150/2004 Rady Miejskiej w Kaliszu Pomorskim z dnia 29 grudnia 2004 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2005 r. Nr 30, poz. 644, zmiana 2007 Nr 94, poz. 1617)
  20. ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 29 stycznia 2013.
  21. ↑ Miasta partnerskie. UMiG w Kaliszu Pomorskim. [dostęp 04.03.2009].

Bibliografia

  • Kalisz Pomorski. Kalisz: na zlec. Urzędu Miasta i Gminy ; Piła : Przedsiębiorstwo Poligraficzno-Reklamowe Tongraf, 2005. ISBN 83-922310-2-3.
  • Praca Zbiorowa UMiG Kalisz Pomorski: Kalisz Pomorski i Okolice. Informator miejski z planem miasta. Kaczmarek i S-ka, 2001. ISBN 83-915243-0-2.
  • Edyta Tomczyk, Piotr (turystyka) Ostrowski, Tomasz Wieczorek: Pomorze – część zachodnia na weekend : przewodnik turystyczny : 11 tras po najpiękniejszych zakątkach Pomorza, wyspy Bornholm i północno-wschodniej części Niemiec. Bielsko-Biała: Pascal, 2002. ISBN 83-7304-089-7.
  • Der Landkreis Dramburg, pod redakcją Karla Ruprechta, Heimatkreisverband Dramburg, 1976, Hamburg

Linki zewnętrzne

Gmina Kalisz Pomorski
Wsie
Osady
Dawne
miejscowości

Herb gminy Kalisz Pomorski

Powiat drawski
Miasta
Gminy miejsko-wiejskie
Gminy wiejskie

Powiat drawski (1946–1975)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
(1945–54 i 1973–75)
Gromady
(1954–72)
Miasta województwa zachodniopomorskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Herb województwa zachodniopomorskiego

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kalisz_Pomorski&oldid=49180784”