Korea Północna

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna

조선민주주의인민공화국

od 1945
Flaga Godło
Hymn: Aegukka
Język urzędowy	koreański
Stolica	Pjongjang
Ustrój polityczny	Dżucze
Typ państwa	totalitaryzm
Głowa państwa	Przewodniczący Narodowej Komisji Obrony Kim Dzong Il
Szef rządu	premier Choe Yong-rim
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	120 540 km² %
Liczba ludności (2008)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	24 050 000Szablon:Spadek 198,3 osób/km²
PKB (PSN) (2008)  • całkowite   • na osobę	40,64 mld USD 1700 USD
Waluta	1 won północnokoreański = 100 czonów (KPW)
Niepodległość	od Japonii 15 sierpnia 1945
Strefa czasowa	UTC +9
Kod ISO 3166	KP
Domena internetowa	.kp
Kod samochodowy	KP
Kod telefoniczny	+850

{{Państwo infobox}} Nieznane pola: "n2_flaga", "p2_flaga", "gęstość_miejsce", "n1", "p1", "p3_flaga", "n3_flaga", "uwagi", "język_używany", "p4", "n4", "p4_flaga", "n4_flaga", "powierzchnia_miejsce", "n5_flaga", "p3", "p5_flaga", "p1_flaga", "ludność_miejsce", "państwo", "p5", "n3", "n5", "n2", "p2" oraz "n1_flaga".

Korea Północna Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Korei Północnej Ustrój polityczny Ustrój polityczny Korei Północnej Konstytucja Konstytucja Korei Północnej Władza ustawodawcza Najwyższe Zgromadzenie Ludowe Ch’oe Ryong Hae Władza wykonawcza Wieczny Prezydent: Kim Ir Sen Przywódca KRLD Kim Dzong Un Premier Kim Tok-hun Rząd Rząd Kim Tok-hun Partia Pracy Korei Komitet Centralny Biuro Polityczne KC Sekretarz generalny Komisja Obrony Narodowej KRLD Koreańska Armia Ludowa Władza sądownicza Wymiar sprawiedliwości Kontrola państwowa Kontrola państwowa Finanse Bank Centralny Korei Północnej Kim Wan Su Samorząd terytorialny Podział administracyjny Korei Północnej Samorząd terytorialny Partie polityczne Partie polityczne Demokratyczny Front na rzecz Zjednoczenia Ojczyzny Partia Pracy Korei Czondoistyczna Partia Czongu Koreańska Partia Socjaldemokratyczna Wybory Wybory parlamentarne: 2019 Wybory samorządowe: 2019 Polityka zagraniczna Polityka zagraniczna Ministerstwo Spraw Zagranicznych Korei Północnej minister: Ri Son-gwon Wikiprojekt Polityka

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna (kor. 조선민주주의인민공화국, hancha 朝鮮民主主義人民共和國, MCR. Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk, Korea Północna, w skrócie KRLD) – komunistyczne państwo totalitarne, powstałe w północnej części Półwyspu Koreańskiego po II wojnie światowej na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. Totalitarną władzę sprawuje oparta na idei dżucze monopartia, Koreańska Partia Pracy. Graniczy z: Rosją na północnym wschodzie, Chinami na północy, Republiką Korei (Koreą Południową) od południa. W Chinach oraz w samej Korei Północnej kraj zwany jest Pukchosŏn ("Północny Chosŏn"; 북조선; 北朝鮮). Bukhan ("Północny Han"; 북한; 北韓) to nazwa popularna wśród mieszkańców Korei Południowej.

Geografia

Korea Północna zajmuje północną część Półwyspu Koreańskiego. Od zachodniej strony jej granicę wyznacza Morze Żółte i Zatoka Zachodniokoreańska, od wschodu - Morze Wschodniokoreańskie (Morze Japońskie). Od strony północnej graniczy z Rosją i Chinami a od południowej z Republiką Korei. Kraj jest górzysty, poprzecinany dużymi dolinami. Do głównych rzek należą Tumen oraz Yalu, które swój początek biorą w chińskiej Mandżurii.

Historia

Japońska okupacja w Korei zakończyła się wraz z końcem II wojny światowej w 1945 roku. Od strony północnej do 38 równoleżnika kraj okupował Związek Radziecki, a poniżej – USA. Kraje te nie potrafiły dojść do porozumienia w sprawie przyszłości Korei, co w 1948 roku przyczyniło się do powstania oddzielnych rządów na północy i południu, uważających się za prawowite władze całego państwa. Od czasu okupacji w Korei Południowej, stacjonuje tam do chwili obecnej 40 000 żołnierzy amerykańskich.

Rosnące napięcie pomiędzy rządami doprowadziło w końcu do wybuchu wojny, kiedy 25 czerwca 1950 roku Koreańska Armia Ludowa przekroczyła 38 równoleżnik i zaatakowała Koreę Południową. Wojna trwała do 27 lipca 1953 roku, kiedy to podpisano rozejm i ustanowiono strefę zdemilitaryzowaną (zwaną DMZ) oddzielającą dwa kraje.

- Korea Północna od Południowej jest oddzielona murem, który dzieli góry oraz dorzecza rzek Rimjin i Han na połowę. Korea Południowa zbudowała go zgodnie z rozkazami USA.

- Betonowy mur ma od 10 do 19 metrów szerokości u podstawy, 5 do 8 metrów wysokości oraz 3 do 7 metrów szerokości w górnej części. Po niektórych odcinkach muru poruszają się wozy pancerne.

- Mur jest tak zbudowany, że tylko od strony południowej jest porośnięty trawą.

Od roku 1948 aż do śmierci 8 lipca 1994 krajem rządził Kim Ir Sen. W parę lat po jego śmierci, 8 października 1997 roku, władzę przejął jego syn, Sekretarz Generalny Komitetu Centralnego Partii Pracy Korei, Kim Dzong Il. W 1998 r. został przewodniczącym Komisji Obrony Narodowej. Stosunki międzynarodowe uległy pewnej poprawie za jego rządów, czego wyrazem może być spotkanie przedstawicieli rządów obu Korei w roku 2000. Ze względu jednakże na realizowany przez Koreę Północną program atomowy, następuje wyraźny regres w owych stosunkach.

W późnych latach 90. XX wieku gospodarka uległa znacznej degradacji. Według organizacji niosących pomoc, wielka (lecz nieznana) liczba osób zmarła z głodu, ze względu na zapaść w systemie dystrybucji żywności. Spora liczba Północnokoreańczyków w poszukiwaniu jedzenia przekroczyła nielegalnie granicę z Chinami.

Państwo pozostaje jednym z najbardziej izolowanych krajów na świecie, w którym istnieją obostrzenia w ruchu turystycznym. Nie istnieje wolność prasy. Gospodarka opiera się na doktrynie dżucze, stworzonej przez Kim Ir Sena. Dżucze dosłownie znaczy "samodzielność".

7 maja 2005 roku amerykański satelita szpiegowski odkrył przypuszczalne przygotowania do pierwszego testu broni nuklearnej. Według zdjęć, Korea Północna przygotowywała się do testów podziemnych. 10 lipca 2005 roku, Korea Północna zakomunikowała, że posiada broń nuklearną oraz zerwała rozmowy sześciostronne, tłumacząc swoją decyzję "nieczystymi intencjami" Stanów Zjednoczonych. Pierwszą swoją próbę jądrową Korea Północna przeprowadziła 9 października 2006. Ładunek miał moc ok. 4 kiloton. Korea Północna uznała 17 października 2006 roku za wypowiedzenie wojny sankcje, uchwalone przez Radę Bezpieczeństwa ONZ po północnokoreańskiej próbie jądrowej (Rezolucja RB ONZ nr 1718). Drugą podziemną próbę jądrową ładunku o mocy ok. 20 kiloton KRLD przeprowadziła 25 maja 2009 ok. godziny 2.15 czasu polskiego, jednocześnie z próbą rakiet średniego zasięgu. Druga próba jądrowa jest pogwałceniem Rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1718.

Podział administracyjny

Od 2005 roku w Korei Północnej są dwa miasta bezpośrednio administrowane przez rząd (Chikhalsi; 직할시; 直轄市), trzy regiony specjalne oraz dziewięć prowincji.

Miasta administrowane centralnie

• Pjongjang Miasto administrowane centralnie (P'yŏngyang Chikhalsi; 평양 직할시; 平壤直轄市)
• Rasŏn (Rajin-Sŏnbong) Chikhalsi (라선 (라진-선봉) 직할시; 羅先 (羅津-先鋒) 直轄市)

Regiony specjalne

• Obszar Przemysłowy Kaesŏng (Kaesŏng Kong-ŏp Chigu; 개성 공업 지구; 開城工業地區)
• Turystyczny Region Kŭmgangsan (Kŭmgangsan Kwangwang Chigu; 금강산 관광 지구; 金剛山觀光地區)
• Specjalny Region Administracyjny Sinŭiju (Sinŭiju T'ŭkbyŏl Haengjeonggu; 신의주 특별 행정구; 新義州特別行政區)

Prowincje

• Chagang (Chagang-do; 자강도; 慈江道)
• Hamgyŏng Północny (Hamgyŏng-pukto; 함경 북도; 咸鏡北道)
• Hamgyŏng Południowy (Hamgyŏng-namdo; 함경 남도; 咸鏡南道)
• Hwanghae Północne (Hwanghae-pukto; 황해 북도; 黃海北道)
• Hwanghae Południowe (Hwanghae-namdo; 황해 남도; 黃海南道)
• Kangwŏn (Kangwŏndo; 강원도; 江原道)
• P'yŏngan Północny (P'yŏngan-pukto; 평안 북도; 平安北道)
• P'yŏngan Południowy (P'yŏngan-namdo; 평안 남도; 平安南道)
• Ryanggang (Ryanggang-do; 량강도; 兩江道-- czasami wymawiany po polsku jako 'Janggang')

Główne miasta

• Sinŭiju
• Kaesŏng
• Namp'o
• Ch'ŏngjin
• Wonsan
• Hamhŭng
• Haeju
• Kanggye
• Hyesan

Ustrój polityczny

Władzę ustawodawczą w KRL-D pełni Najwyższe Zgromadzenie Narodowe (NZN). Najważniejsze informacje: deputowani są wybierani w drodze bezpośredniego, ogólnego, równego, tajnego głosowania; kadencja deputowanych trwa 5 lat; NZN sprawuje władzę ustawodawczą (w czasie trwania sesji); istnieje możliwość przedłużenia kadencji NZN (jeżeli są poważne przeszkody w rozpisaniu nowych wyborów); działa w systemie sesyjnym; Sesje zwyczajne są zwoływane przez Prezydium NZN; Sesje nadzwyczajne są zwoływane przez Prezydium NZN albo na żądanie na żądanie nie mniej niż ⅓ od ogólnej liczby deputowanych; Sesja NZN jest uważana za odbytą, jeżeli brało w niej udział nie mniej niż ⅔ ogólnej liczby deputowanych; Sesja NZN wybiera przewodniczącego oraz jego zastępców; Przewodniczący NZN prowadzi sesję;

Polityka

Wieża Dżucze

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna to republika komunistyczna z jednoizbowym parlamentem o nazwie Najwyższe Zgromadzenie Ludowe. Liczy on 687 osób, które wybierają spośród siebie najwyższe władze państwowe. Mimo że oficjalnie prezydentem państwa jest zmarły Kim Ir Sen, a premierem Kim Yong-il, praktycznie cała władza spoczywa w rękach Kim Dzong Ila, syna Kim Ir Sena. Wszyscy przedstawiciele rządu należą do Koreańskiej Partii Pracy (KPP).

KPP aktywnie popiera doktrynę dżucze (samodzielność), która wywodzi się ze stalinizmu. Jak w innych krajach komunistycznych, w Korei Północnej mocno rozbudowany jest aparat biurokratyczny, który reprezentuje i realizuje "wolę ludu". Komunistyczni krytycy dominującej partii przekonują, że reprezentuje ona "zdegenerowane państwo robotnicze", które wytworzyło biurokratyczną elitę, niezgodną z doktryną komunistyczną czy marksistowsko-leninowską. W roku 1997 zmieniono konstytucję, zastępując odwołanie do marksizmu-leninizmu odwołaniem do dżucze. Istnieją mniejsze partie polityczne, ale podporządkowane są KPP i nie stanowią dla niej opozycji. Ustrój państwa jest powszechnie na świecie uważany za dyktaturę totalitarną.

Szefem rządu jest premier, ale prawdziwa władza spoczywa w rękach Kim Dzong Ila, który jest przewodniczącym KPP oraz głównodowodzącym wojsk. Wśród ludu Kim Dzong Il znany jest jako "Drogi Przywódca", w odróżnieniu do swojego ojca, Kim Ir Sena, zwanego "Wielkim Przywódcą". Oficjalne tytuły Kim Dzong Ila to m.in. Sekretarz Generalny Koreańskiej Partii Pracy, Przewodniczący Komisji Obrony Narodowej oraz Głównodowodzący Koreańskiej Armii Ludowej.

Stosunki z Polską

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna utrzymywała niezbyt ożywione kontakty polityczne z PRL. Obecnie relacje są dość chłodne. Ambasadorem KRLD w Warszawie jest Kim Pyong Il. Polska utrzymuje kontakty gospodarcze z KRLD m.in. poprzez "Koreańsko-Polskie Towarzystwo Żeglugowe Chopol", które jest jedyną firmą z polskim kapitałem funkcjonującą w Korei Północnej. Firma posiada także biuro w Gdyni.

Kontrowersje

Korea Północna od wielu lat budzi kontrowersje na arenie międzynarodowej. Reżimowi Kim Dzong Ila zarzuca się przede wszystkim, że realizuje bardzo agresywną politykę (choć w ostatnich latach ucisk władzy na obywatelach nieco osłabł). Nagminnie łamane są prawa człowieka, wielu Koreańczyków z północy głoduje (około 1 mln.), nie mają dostępu do wiedzy, kultury itd. Od wielu lat w Korei Północnej istnieje i funkcjonuje system obozów koncentracyjnych dla przeciwników politycznych. Bardzo agresywna polityka zagraniczna Pjongjangu polega na częstych porwaniach obywateli Korei Południowej i Japonii przebywających na terytorium Korei Północnej. Zawsze realne jest również zagrożenie ze strony KAL (Koreańskiej Armii Ludowej), reżim rocznie zużywa olbrzymie sumy pieniężne, przeznaczone często dla głodujących cywilów, na zbrojenia konwencjonalne. Także kwestia posiadania nielegalnej broni jądrowej oraz systemów zdolnych do jej przenoszenia budzi niechęć świata wobec wyizolowanego reżimu północnokoreańskiego.

Gospodarka

Obszar Przemysłowy Kaesŏng

Gospodarka Korei Północnej, oparta o doktrynę dżucze (samodzielności) i planowania centralnego, jest w stanie stagnacji. Rząd odmawia uczestniczenia w międzynarodowym handlu i publikowania danych ekonomicznych, limitując w ten sposób ilość dostępnych na ten temat informacji. Państwowe zakłady przemysłowe wytwarzają przeważającą ilość obecnych na tamtejszym rynku dóbr.

Planowanie centralne, wszechobecny terror polityczny są przyczyną stagnacji w gospodarce. Seria klęsk ekologicznych, postępująca korupcja, a także upadek bloku socjalistycznego w Europie Centralnej i Wschodniej, ze Związkiem Radzieckim na czele, pogorszyły i tak złą sytuację. Rolnictwo jest w złym stanie, dystrybucja żywności skierowana jest do wojska. Korea Północna jest jedynym z krajów Dalekiego Wschodu, który nie przeżył cudu gospodarczego.

W efekcie prawie całkowitego odcięcia się od świata zewnętrznego, niewystarczających ilości nawozów, klęsk żywiołowych, niewielkiej ilości gruntów ornych oraz krótkiego sezonu wegetacyjnego, produkcja żywności jest o ponad milion ton mniejsza od zapotrzebowania kraju.

Korea Północna otrzymywała pomoc w postaci żywności z Chińskiej Republiki Ludowej oraz USA w zamian za obietnicę nierozwijania badań i produkcji broni atomowej. W czerwcu 2005 roku, Stany Zjednoczone zaoferowały dostarczenie 50 000 ton żywności, czyli tyle samo co rok wcześniej. W roku 2003 USA dostarczyły 100 000 ton żywności. Dobra te nie zawsze docierają do najbardziej potrzebujących.

Od lipca 2002 roku Korea Północna rozpoczęła eksperyment z kapitalizmem w Przemysłowym Regionie Kaesŏng. Niewielka liczba innych obszarów została określona jako Regiony Specjalne, między innymi Sinŭiju niedaleko granicy z Chinami. Kontynentalne Chiny oraz Korea Południowa są największymi partnerami handlowymi kraju. W roku 2003 obrót w kontakcie z Chinami wzrósł o 38% i wyniósł 1,02 miliarda dolarów, a z południowym sąsiadem o 12% do 724 milionów dolarów od początku rozpoczęcia eksperymentu. W ciągu jednego roku, od 2002 do 2003, wzrosła liczba abonentów telefonii komórkowej z 3000 do około 20 000. Jednakże od czerwca 2004 roku telefony komórkowe zostały znowu oficjalnie zakazane. Obserwuje się wzrost liczby i znaczenia targów, jarmarków, czy rynków z artykułami rolniczymi i żywnością w Kaesŏng, Pjongjangu, a także na granicy chińsko-koreańskiej. W celu zahamowania szalejącej inflacji, 1 grudnia 2009 KRLD przeprowadziła denominację wona w stosunku 100 do 1 dając czas obywatelom na wymianę waluty do 6 grudnia 2009, przy czym obowiązywał limit 100 tys. wonów (ok. 35 $) na osobę, podniesiony następnie do 300 tys. Wzbudziło to zamieszki w kraju, a obywatele palili banknoty, które uznali za bezwartościowe. Kolejnym krokiem w walce z inflacją był zakaz używania obcych walut w Korei, który wszedł w życie 28 grudnia 2009.

Demografia

Populacja Korei Północnej jest na świecie jedną z najbardziej jednorodnych etnicznie i językowo, z niewielkimi tylko społecznościami chińską i japońską. Język koreański nie należy do żadnej większej grupy językowej, aczkolwiek niektórzy przypisują go do języków ałtajskich.

Mimo że Korea Północna jest krajem ateistycznym, posiada zabytki i ośrodki buddyjskie i konfucjańskie, a także istnieje tu społeczność chrześcijańska oraz tradycyjna Chondogyo ("Droga Niebiańska"). Stolica kraju, Pjongjang, przed wojną koreańską była centrum chrześcijańskim.

Religia (2000)

• Ateizm: 64%
• Religie tradycyjne: 16%
• Czeondoizm: 13,5%
• Buddyzm: 4,5%
• Protestantyzm: 1,52%
  • Gł.: zielonoświątkowcy
• Katolicyzm: 0,17%

Kultura

Tradycyjne aspekty kultury koreańskiej są pomijane w Korei Północnej. Oficjalnie państwo jest ateistyczne, mimo tego istnieje kilka kościołów.

Bardzo wyraźny jest kult jednostki w odniesieniu do Kim Ir Sena oraz Kim Dzong Ila. Wiele z pozycji północnokoreańskiej literatury, teatru czy filmu dotyczy tych dwóch postaci i ich życia.

W lipcu 2004 roku kompleks grobowców Koguryo został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Turystyka

Region Turystyczny Kŭmgangsan

Korea Północna jest krajem trudno dostępnym dla turystów i niewielka ich liczba odwiedza ten kraj. Żadna osoba nie może podróżować samodzielnie po kraju (wymagany jest oficjalny koreański "przewodnik"). Obywatele USA nie mogą przekraczać granicy Korei Północnej, a Koreańczycy z Południa potrzebują specjalnej zgody obu rządów na wjazd do tego kraju. W roku 2002 obszar wokół góry Kŭmgang, znajdującej się niedaleko granic z Republiką Korei, został ogłoszony strefą turystyczną, gdzie obywatele Korei Południowej nie potrzebują specjalnych zezwoleń na wjazd. Dzięki temu co roku w to miejsce zjeżdżają tysiące obywateli tego państwa. Dla obywateli polskich wymagana jest wiza, którą zazwyczaj otrzymują.

Święta narodowe i festiwale

Data	Święto	Uwagi
1 stycznia	Nowy Rok (wg kalendarza słonecznego)
16 lutego	Rocznica urodzin Kim Dzong Ila	Urodzony w 1942
15 kwietnia	Rocznica urodzin Kim Ir Sena	Urodzony w 1912
25 kwietnia	Rocznica ustanowienia Koreańskiej Armii Ludowej	W 1932
1 maja	Święto Robotnicze
27 lipca	Dzień Zwycięstwa Wyzwolenia Ojczyzny	W 1953
15 sierpnia	Dzień wyzwolenia spod okupacji japońskiej	W 1945
9 września	Rocznica ustanowienia KRL-D	W 1948
10 października	Rocznica założenia Koreańskiej Partii Pracy	W 1945
27 grudnia	Święto konstytucji KRL-D
księżycowy 1 stycznia	Księżycowy Nowy Rok
księżycowy 15 stycznia	Koreański festiwal ludowy
księżycowy 15 maja	Festiwal Żniw

Filmy z Koreą Północną w tle

• " Korea Północna z Ukrycia" (2009) - film dokumentalny ukazujący obecnie panujący reżim w Korei Północnej.

• "Za linią wroga II: Oś zła" (2006) reż. James Dodson. Film opowiadający o amerykańskim oddziale specjalnym wysłanym z zadaniem zniszczenia północnokoreańskiej wyrzutni rakiet nuklearnych i zapobieżenia groźbie ataku nuklearnego.

• "Yodok Stories" (2008) reż. Andrzej Fidyk. Film opowiadający o przygotowywaniach północnokoreańskich emigrantów w Korei Południowej do musicalu o obozie koncentracyjnym Yodok (Korea Płn). Film wyświetlono m.in. podczas organizowanego we współpracy z Amnesty International festiwalu filmowego "Films that matter" w Hadze (Holandia) w kwietniu 2009.

• Andrzej Fidyk jest autorem dokumentu "Defilada". Film powstał w 1988 roku.

• "Pod czerwoną gwiazdą" (2005) - dokument na temat współczesnej Korei Północnej.

• Holenderski film dokumentalny z 2004 w reżyserii Pietera Fleury pt. "Korea Północna-Jeden dzień z życia", emisja w Canal+ w 2005 roku.

• Amerykański film "A State of Mind" ukazujący okrucieństwa i absurd totalitarnego kraju z perspektywy jedenastoletnich dzieci.

• "Welcome to North Korea" Peter Tetteroo, Raymond Feddema - film dokumentalny nagrodzony w 2001 r. International Emmy Award for Best Documentary.

• "Dzieci złego państwa" ("Undercover in the secret state"), reż. Sarah MacDonald, Wielka Brytania, (2005) [2]

• "Crossing" 2008 South Korean film wyreżyserowany przez Kim Tae-gyun. Film opowiada o: koreańskiej rodzinie, walczącej z chorobą i niedożywieniem. Pokazuje różnice społeczne, jakie utworzyły się w dwóch państwach, które zamieszkuje ten sam naród. Wzruszająca historia ukazująca cierpienie i próbę ratowania swojej rodziny.

• "Braterstwo broni"(TAE GUK GI:THE BROTHERHOOD OF WAR")2004r.reż.Kang Je-Kyu.Film opowiada o losach dwóch braci wplątanych w konflikt Korei Północnej z Koreą Południową. Wielka polityka kontra ludzkie dramaty i bracia stający po przeciwnej stronie barykady.

• "Śmierć nadejdzie jutro ("Die Another Day") 2002r. reż. Lee Tamahori. Przygody agenta 007 Jamesa Bonda na półwyspie Koreańskim - pościgu na polu minowym w strefie zdemilitaryzowanej, pojedynek z synem generała Moon'a - pułkownika armii Korei Północnej.

Zobacz też

• Korea Południowa
• Wojna koreańska
• Ustrój polityczny Korei Północnej
• Internet w Korei Północnej

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona KRL-D w Polsce
• Strona o Korei Północnej w języku polskim
• Oficjalna strona Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej - NAENARA
• Oficjalna strona KFA - koreańskiej organizacji przyjaźni z zagranicą
• Strona KRL-D: wybór wersji językowej
• Raport Amnesty International na temat sytuacji w Korei Północnej
• Uwarunkowania polityki zagranicznej Korei Północnej
• Instytut Analityczny zajmujący się m.in. Koreą Północną