Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa w Trzebini

kościół parafialny, bazylika mniejsza sanktuarium maryjne | |||||||||||||||
![]() widok fasady bazyliki | |||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||||||||
Miejscowość | |||||||||||||||
Wyznanie | |||||||||||||||
Kościół | |||||||||||||||
Parafia | |||||||||||||||
Bazylika mniejsza |
od 2013 | ||||||||||||||
Wezwanie |
Najświętszego Serca Pana Jezusa | ||||||||||||||
Wspomnienie liturgiczne |
Piątek po oktawie Bożego Ciała | ||||||||||||||
Przedmioty szczególnego kultu | |||||||||||||||
Cudowne wizerunki |
figura Matki Bożej Fatimskiej | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Trzebini ![]() | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski ![]() | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego ![]() | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu chrzanowskiego ![]() | |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Trzebinia ![]() | |||||||||||||||
![]() | |||||||||||||||
Strona internetowa |
Bazylika Najświętszego Serca Pana Jezusa oraz Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej – rzymskokatolicki kościół parafialny w Trzebini, w powiecie chrzanowskim, w województwie małopolskim. Mieści się przy ulicy Bartosza Głowackiego 3.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1901 roku księża Salwatorianie założyli w Trzebini nową wspólnotę – pierwszą placówkę tego zgromadzenia na ziemiach polskich. W 1910 roku został poświęcony kamień węgielny pod budowę kościoła, zaprojektowanego w stylu neogotyckim przez Jana Sas–Zubrzyckiego[1].
Według projektu Sas–Zubrzyckiego świątynia miała być trójnawową bazyliką z transeptem i zamkniętym wielobocznie prezbiterium. Po prawej stronie prezbiterium artysta zaplanował trzyprzęsłową kaplicę zamkniętą wielobocznie, po stronie lewej pomieszczenia zakrystii. W projekcie transept jest dwukrotnie szerszy niż nawa główna, palmowe sklepienie wspiera się na słupach, na ścianach zewnętrznych transeptu znajdują się apsydy z narożnymi półkolistymi aneksami.
Zaprojektowany przez Sasa–Zubrzyckiego kościół miał dwie wieże różnej wysokości. Wyższa wieża z zegarem i trójkątnymi szczytami posiadała ponadto trójdzielne okno, a na dachu wysoką iglicę. Niższa wieża po stronie prawej miała ośmiokątny dach z czworokątnymi daszkami w narożach. Ściana fasady między wieżami była zwieńczona ozdobnym, schodkowym szczytem, znajdowało się tu także okno z rozetą[2].
Projekt ten nie został w całości zrealizowany[2]. Budowa została przerwana przez wybuch I wojny światowej[3].
Prace budowlane podjęto ponownie w 1954 roku zmieniając projekt (przebudowano prezbiterium, dobudowano nową, jedną wieżę, na dachu umieszczono sygnaturkę, przed wejściem wybudowano portyk z niewielkim tarasem na daszku, oparty na słupach). Pracami związanymi z projektowaniem i budową dalszej części kościoła oraz wystrojem wnętrza kierowali: Zygmunt Gawlik (zaprojektował nową wieżę świątyni)[4], Kazimierz Kądziołka, Jan Gotwald i Antoni Ślusarczyk[5]. Ukończenie budowy nastąpiło w 1961 roku. W dalszym ciągu (do 1980 roku) trwały prace wykończeniowe.
W 1962 roku Salwatorianie sprowadzili z Fatimy figurę Matki Bożej Fatimskiej. W 1967 roku figura została przeniesiona do specjalnie przygotowanej kaplicy, a w 1997 roku została uroczyście ukoronowana koronami papieskimi, podnosząc też świątynię do rangi Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej (pierwsze nocne czuwanie fatimskie odbyło się 47 lat wcześniej 13 maja 1950 roku)[3]. 10 czerwca 1983 roku ks. kard. Franciszek Macharski dokonał konsekracji kościoła[6].
W świątyni znajdują się barwne witraże oraz organy o 35 głosach[3].
31 stycznia 2013 roku Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów nadała świątyni tytuł bazyliki mniejszej. Ogłoszeniu tytułu 14 września tego roku przewodniczył Stanisław Dziwisz[7][8].

Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Krasnowolski 2013 ↓, s. 282.
- ↑ a b Jerzy Wowczak: Jan Sas-Zubrzycki. Architekt, historyk i teoretyk architektury. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2017, s. 130-131, ISBN 978-83-65080-63-9.
- ↑ a b c Sanktuarium Matki Bożej Fatimskiej w Trzebini. Urząd Miasta w Trzebini. [dostęp 2013-02-18].
- ↑ Marek Sztorc: Zygmunt Gawlik. tarnowskiekoscioly.net. [dostęp 2025-04-26].
- ↑ informacja widniejąca na tablicy informacyjnej wewnątrz kościoła.
- ↑ informacja widniejąca na tablicy informacyjnej wewnątrz kościoła.
- ↑ Bazylika mniejsza. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Trzebini. [dostęp 2013-02-18].
- ↑ Trzebińskie sanktuarium bazyliką. Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Trzebini. [dostęp 2013-09-18].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Świątynie pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa
- Bazyliki w Polsce
- Sanktuaria maryjne w archidiecezji krakowskiej
- Kościoły i klasztory salwatorianów w Polsce
- Kościoły rzymskokatolickie w Trzebini
- Budynki projektu Zygmunta Gawlika
- Budynki w Polsce oddane do użytku w 1961
- Budynki projektu Jana Sas-Zubrzyckiego
- Obiekty w Trzebini wpisane do gminnej ewidencji zabytków