Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gidlach

Bazylika Matki Bożej w Gidlach
	nr rej. 204-X-14 12.05.1946 r.; oraz 221 z dnia 27.12.1967 r.
	bazylika mniejsza; kościół filialny
	; widok ogólny
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Gidle
Adres	Plac Dominikański 6'; 97-540 Gidle
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Najświętszej Maryi Panny Bolesnej w Gidlach
Wezwanie	Wniebowzięcia NMP
Historia
Data zakończenia budowy	1640–1655
Dane świątyni
Styl	barok
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 26 (organy główne); 7 (organy boczne); 2+P (organy główne); 1 (organy boczne)
	Położenie na mapie gminy Gidle Bazylika Matki Bożej w Gidlach
	Położenie na mapie Polski Bazylika Matki Bożej w Gidlach
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Bazylika Matki Bożej w Gidlach
	Położenie na mapie powiatu radomszczańskiego Bazylika Matki Bożej w Gidlach
	50°57′54,72″N 19°28′12,72″E/50,965200 19,470200
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Bazylika Matki Bożej w Gidlach – rzymskokatolicki kościół filialny należący do parafii Najświętszej Maryi Panny Bolesnej w Gidlach (dekanat Gidle archidiecezji częstochowskiej).

Historia

Jest to kościół klasztorny dominikanów pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gidlach wybudowany w latach 1640–1655, wczesnobarokowy. Wnętrze bogato dekorowane, wyposażenie XVIII wiek, m.in. rzeźba Matki Boskiej z XVI wieku, koronowana przez biskupa diecezjalnego włocławskiego Stanisława Zdzitowieckiego 19 sierpnia 1923 roku^[1] – sanktuarium maryjne Matki Bożej Gidelskiej. Godność bazyliki mniejszej posiada od 1998.

Maleńką figurkę Matki Bożej według legendy wyorał rolnik Jan Czeczek. Wkrótce zasłynęła ona cudami, a w rezultacie narastającego kultu sprowadzono tu Dominikanów. Całość legendy przedstawiona jest na obrazach w bazylice.

Gidle, jako słynące miejsce święte, nawiedzane było przez licznych pielgrzymów. Odwiedzili je również polscy królowie: Władysław IV Waza, Jan II Kazimierz i Michał Korybut Wiśniowiecki, który w darze zostawił tu złoty relikwiarz^[1].

Obecnie sanktuarium nadal należy do głównych ośrodków kultu maryjnego w archidiecezji częstochowskiej.

Organy

Bazylika posiada dwa instrumenty - organy główne, oraz organy boczne.

Organy główne wybudował Dominik Biernacki ok. 1926 roku. Ich prospekt pochodzi z poprzednich organów Wilhelma Schefflera. Pierwsze remonty tego instrumentu wykonywał pracownik firmy Biernackich, który naprawiał drobne usterki. Dopiero stopniowo w latach 2000-2001 został przeprowadzony gruntowny remont organów. We wrześniu 2014 roku miał miejsce kolejny remont przeprowadzony przez Andrzeja Ragana. Zostały wymienione między innymi: miechy, dmuchawa elektryczna, zawory piszczałkowe i wszystkie przewody powietrzne. Stół gry przygotowany jest pod 36 rejestrów^[2]^[3].

Organy boczne również wybudował Dominik Biernacki, tylko że w 1907 roku. Posiadają mechaniczną trakturę gry. Dmuchawa została zainstalowana prawdopodobnie w 2014 podczas remontu. Wszystkich piszczałek jest 378. We wrześniu 2014 roku instrument także przeszedł remont przeprowadzony przez Andrzeja Ragana^[4].

Dyspozycja organów głównych:

Manuał I	Manuał II	Pedał
1. Pryncypał 16'	1. Pryncypał skrzypcowy 8'	1. Kontra bas 16'
2. Bourdon 16'	2. Gamba 8'	2. Wiolon bas 16'
3. Pryncypał 8'	3. Flet łagodny 8'	3. Subbas 16'
4. Wiolon-czela 8'	4. Aeolina 8'	4. Oktaw bas 8'
5. Gemshorn 8'	5. Vox coelestis 8' [2x]	5. Wiolon czela 8'
6. Salicet 8'	6. Wiola 4'	6. Terc-bas 6 3/5' **
7. Flet 8'	7. Trawers flet 4' *
8. Oktawa 4'	8. Kwinta 2 2/3'
9. Bachflet 4'	9. Pikolo 2'
10. Mikstura 3-4ch. [2 2/3'+2'+1 1/3'+1']	10. Mikstura 4ch. [4'+2 2/3'+2'+1 3/5']

Galeria

Kościół w Gidlach, nawa główna
Ołtarz główny w kościele
Detale ołtarza głównego
Witraż św. Dominika w prezbiterium
Kaplica cudownej figury NMP
Kaplica cudownej figury NMP
XVII-wieczne tabliczki ze świadectwami cudów za wstawiennictwem Matki Bożej
XVII-wieczne tabliczki ze świadectwami cudów za wstawiennictwem Matki Bożej
XVII-wieczne tabliczki ze świadectwami cudów za wstawiennictwem Matki Bożej
Zabytkowy spichlerz

Przypisy

↑ ^a ^b Konrad Kazimierz Czapliński: Sanktuaria w Polsce. Katowice: Videograf II, 2001, s. 33. ISBN 83-7183-185-4.
↑ Organy - Polskie Wirtualne Centrum Organowe [online], organy.pro [dostęp 2025-04-07] .
↑ ArturA. Banaszczyk ArturA., Gidle ( Bazylika Wniebowzięcia NMP (OO. Dominikanów) – organy główne) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-04-07] .
↑ JakubJ. Mizera JakubJ., Gidle ( Bazylika Wniebowzięcia NMP (OO. Dominikanów) – organy boczne) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-04-07] .

Linki zewnętrzne

Strona dominikanów w Gidlach. [dostęp 2011-04-16].
Archiwalne widoki kościoła w bibliotece Polona

[Czapliński-33-1] Konrad Kazimierz Czapliński: Sanktuaria w Polsce. Katowice: Videograf II, 2001, s. 33. ISBN 83-7183-185-4.

[2] Organy - Polskie Wirtualne Centrum Organowe [online], organy.pro [dostęp 2025-04-07] .

[3] ArturA. Banaszczyk ArturA., Gidle ( Bazylika Wniebowzięcia NMP (OO. Dominikanów) – organy główne) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-04-07] .

[4] JakubJ. Mizera JakubJ., Gidle ( Bazylika Wniebowzięcia NMP (OO. Dominikanów) – organy boczne) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-04-07] .

[1]

[2]

[3]

[4]

Współczesne klasztory, kościoły i konwenty prowadzone przez polską prowincję Zakonu Kaznodziejskiego w Polsce	Kraków (konwent Świętej Trójcy) Wrocław (konwent św. Wojciecha) Gdańsk (konwent św. Mikołaja) Poznań (konwent MB Różańcowej) Lublin (konwent św. Stanisława) Warszawa Nowe Miasto (konwent św. Jacka) Gidle (konwent Wniebowzięcia NMP) Borek Stary (konwent Wniebowzięcia NMP) Tarnobrzeg (konwent Wniebowzięcia NMP) Jarosław (konwent MB Bolesnej) Warszawa Służew (konwent św. Józefa) Korbielów (konwent NMP Królowej Aniołów) Szczecin (konwent św. Dominika) Rzeszów (konwent św. Jacka) Łódź (dom bł. Piotra Jerzego Frassati) Sandomierz (konwent św. Jakuba) Małe Ciche (dom św. Józefa Oblubieńca NMP) Ustroń-Hermanice (dom NMP Królowej Polski)
Zagraniczne domy polskiej prowincji Dominikanów	Nowy Jork (dom Bożego Miłosierdzia) Monachium (dom św. Alberta Wielkiego)
Dominikanki klauzurowe	Kraków (klasztor NMP Śnieżnej) Przyrów (klasztor św. Anny) Grodzisk Mazowiecki (Radonie) (klasztor MB Różańcowej)
Dominikanki bezhabitowe	Lublin Kraków
Dominikanki	Tarnobrzeg (Wielowieś) Bieliny Kraków Tyczynie Białej Niżnej Nawojowa Nozdrzec Jodłownik Zaczernie Kielce Broniszowice Mielżyn Rydzyna Inowrocław Bobowa Orzesz Lipniki Gdańsk Kłodzko Budzów Krużlowa Warszawa (Pyry) Miłosław Poznań Lublin Orzysz Warszawa (Solec) Wara Częstochowa Gdynia Zakopane Rzeszów Warszawa (Muranów) Warszawa (Krakowskie Przedmieście) Łódź
Dominikanki MB Różańcowej	Lublin
Dominikanki misjonarki	Zielonka Warszawa Ochota Józefów Bielsk Podlaski Warszawa Saska Kępa
Małe Siostry Baranka	Częstochowa
Rodzina MB Bolesnej	Wołomin

Archikatedry	Białystok Częstochowa Frombork Gdańsk Gniezno Kraków Łódź Poznań Przemyśl Szczecin Warszawa
Katedry	Kielce Łowicz Pelplin Płock Sandomierz Sosnowiec Tarnów Toruń Warszawa-Praga Włocławek
Konkatedry	Chełmża Gdańsk Kołobrzeg Olsztyn Stalowa Wola
Kolegiaty	Bochnia Brzozów Chełm Dobre Miasto Gdynia Grudziądz Janów Podlaski Kalisz Kętrzyn Koronowo Kraków Krosno Kruszwica Krzeszów Legnickie Pole Leszno Limanowa Miechów Mielec Myszyniec Nowe Miasto Lubawskie Nowy Sącz Olkusz Parczew Poznań Przeworsk Pułtusk Sejny Sieradz Skarżysko-Kamienna Strzegom Szamotuły Środa Wielkopolska Węgrów Wiślica Zawiercie
Klasztorne	Bardo Bydgoszcz (św. Wincentego à Paulo) Czerwińsk n. Wisłą Częstochowa (Jasna Góra) Dębowiec Gdańsk (św. Mikołaja) Gidle Gietrzwałd Głogówko (Święta Góra) Góra św. Anny Górka Klasztorna Jarosław Kalwaria Pacławska Kalwaria Zebrzydowska Katowice (Panewniki) Kodeń Kraków (św. Franciszka) Kraków (Kazimierz) Kraków (Mogiła) Kraków (Na Piasku) Kraków (NSPJ) Kraków (Skałka) Kraków (św. Trójcy) Leśna Podlaska Leżajsk Licheń Lublin Niepokalanów Poznań (św. Józefa) Radecznica Różanystok Rychwałd Rzeszów Stara Wieś Stoczek Klasztorny Studzianna Święta Lipka Święty Krzyż Trzebinia Trzebnica Tuchów Twardogóra Wambierzyce Warszawa (NSPJ) Warszawa (św. Krzyża)
Poklasztorne	Koronowo Krzeszów Legnickie Pole Markowice Miechów Poznań Przeworsk Rokitno Rudy Sejny Skrzatusz Trzemeszno
Pozostałe	Augustów Bielsk Podlaski Bielsko-Biała Białystok Bolesławiec Braniewo Bydgoszcz (Matki Boskiej Królowej Męczenników) Chojnice Dąbrowa Górnicza (MB Anielskiej) Dąbrowa Górnicza (NSPJ) Gdańsk (św. Brygidy) Gorlice Grybów Inowrocław Jelenia Góra Katowice (Bogucice) Kobyłka Kraków (Łagiewniki) Kraków (Mariacki) Krotoszyn Lubartów Ludźmierz Mikołów Nysa Oleśnica Pacanów Piekary Śląskie Piotrków Trybunalski Prostyń Pszów Radom Rybnik Sokoły Szczecin Szczepanów Wadowice Wąwolnica Wrocław (garnizonowy) Zduńska Wola Ziębice