Ptolemeusz IV Filopator

Ptolemeusz IV Filopator
władca starożytnego Egiptu
Okres panowania	od 221 p.n.e. do 204 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	Ptolemeusze
Data urodzenia	246 lub 238 p.n.e.
Data śmierci	204 p.n.e.
Ojciec	Ptolemeusz III Euergetes
Matka	Berenika II
Żona	Arsinoe III
Dzieci	Ptolemeusz V Epifanes

Ptolemeusz IV Filopator (ur. 246 lub 238 p.n.e., zm. w 204 p.n.e.) – czwarty władca Egiptu z dynastii Ptolemeuszy, panował w latach 221-204 p.n.e., syn Ptolemeusza III Euergetesa i Bereniki II. Poślubił swoją siostrę Arsinoe III, mieli syna Ptolemeusza V Epifanesa.

Jego wychowawcą był znany uczony i ówczesny kierownik Biblioteki Aleksandryjskiej Eratostenes. Sam władca był człowiekiem o szerokich zainteresowaniach, czego wyrazem jest choćby fakt napisania przez niego tragedii pt. Adonis (niezachowana). Na czasy panowania Ptolemeusza IV przypadł poważny kryzys ekonomiczny, którego początki zaobserwować można już za panowania jego ojca. Spowodowany był on przewartościowaniem monety srebrnej względem brązowej, a jego efektem było zawalenie się sprawnie dotąd działającego trójmetalicznego systemu monetarnego.

Pierwsze lata panowania były wypełnione walką z Seleucydami o Syrię w ramach czwartej wojny syryjskiej (219-217 p.n.e.), zakończonej zwycięską dla Egipcjan bitwą pod Rafią i utrzymaniem egipskiego panowania w Coelesyrii (Syria z Fenicją).

Jego polityka wewnętrzna naznaczona była walką z opozycją (powstanie nubijskiego wodza Horunnefera w Tebaidzie) oraz stopniowo pogarszającą się sytuacją gospodarczą kraju. Duży wpływ na tego władcę mieli niektórzy dworzanie (Sosibios, Agatokles z Samos, Agatokleja), którzy skupili w swoich rękach znaczną władzę. Ten pierwszy stał się szarą eminencją dworu i był odpowiedzialny za serię mordów, które dotknęły członków rodziny panującej, m.in. matkę króla - Berenikę II i królewskiego brata Magasa.

Za pośrednictwem posłów brał udział w mediacjach pomiędzy Rzymianami a królem macedońskim, Filipem. Wojny i konflikty wewnętrzne za panowania tego władcy zrodziły przełom, po którym rozpoczął się zmierzch potęgi imperium Ptolemeuszy.

Lata panowania

• 221-204 p.n.e.

Tytulatura

• gr. - basileus Ptolemaios IV Theos Philopator I - król Ptolemeusz Bóg Miłujący Ojca ,
• egip. - Ptulmis Anchdżetmeriaast - Ptolemeusz żyjący wiecznie ukochany przez Izydę

• Juaenneczeruimenechui Setepenptah Userkare Sechemanchenamon - Dobroczynny Spadkobierca Bogów Wybrany przez Ptaha potężny siłą duszy Re Wszechmocne wcielenie Amona

Bibliografia

• Tomasz Grabowski. Ostatni triumf Ptolemeuszy. Czwarta wojna syryjska (221-217 p.n.e.), Historia Iagiellonica, Kraków 2010
• F.W. Walbank: The Cambridge ancient history, Volume 7, Part 1: The Hellenistic World. Wyd. 2. Cambridge, UK: Cambridge University Press, 1984. ISBN 0-521-23445-X. (ang.)