Gdynia: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
YesiotR (dyskusja | edycje)
Linia 48: Linia 48:
[[Grafika:Gdynia port jachtowy.jpg|thumb|250px|<center>Widok z [[Kamienna Góra|Kamiennej Góry]] na port jachtowy</center>]]
[[Grafika:Gdynia port jachtowy.jpg|thumb|250px|<center>Widok z [[Kamienna Góra|Kamiennej Góry]] na port jachtowy</center>]]
[[Grafika:Gdynia dar pomorza.JPG|thumb|250px|<center>Gdynia – [[Dar Pomorza]]</center>]]
[[Grafika:Gdynia dar pomorza.JPG|thumb|250px|<center>Gdynia – [[Dar Pomorza]]</center>]]
[[Image:Gdinio swiatojansko.jpg|thumb|250px|Gdynia ul. Świętojańska]][[Image:HPIM2247.JPG|thumb|250px|<center>Ulica Świętojańska na [[Wzgórze Św. Maksymiliana|Wzgórzu Świętego Maksymiliana]]</center>]]
[[Grafika:Gdinio swiatojansko.jpg|thumb|250px|Gdynia ul. Świętojańska]][[Grafika:HPIM2247.JPG|thumb|250px|<center>Ulica Świętojańska na [[Wzgórze Św. Maksymiliana|Wzgórzu Świętego Maksymiliana]]</center>]]
[[Grafika:3 zaglowce.jpg|thumb|250px|<center>Zlot żaglowców 2003 (regaty [[Tall Ships Races]]), żaglowce w Basenie I – Prezydenta</center>]]
[[Grafika:3 zaglowce.jpg|thumb|250px|<center>Zlot żaglowców 2003 (regaty [[Tall Ships Races]]), żaglowce w Basenie I – Prezydenta</center>]]
[[Grafika:Grudzien 1970 pomnik w Gdyni k.jpg|thumb|250px|<center>Pomnik Ofiar [[grudzień 1970|Grudnia 1970]]</center>]]
[[Grafika:Grudzien 1970 pomnik w Gdyni k.jpg|thumb|250px|<center>Pomnik Ofiar [[grudzień 1970|Grudnia 1970]]</center>]]
[[Grafika:Formoza p.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]] na Oksywiu</center>]]
[[Grafika:Formoza p.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]] na Oksywiu</center>]]
[[Image:023_20A.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]].[[Babie Doły]] - widok z lotu ptaka</center>]]
[[Grafika:023 20A.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]].[[Babie Doły]] - widok z lotu ptaka</center>]]
[[Grafika:14klif9maly.jpg|thumb|250px|<center>[[Klif]] w Orłowie</center>]]
[[Grafika:14klif9maly.jpg|thumb|250px|<center>[[Klif]] w Orłowie</center>]]
[[Grafika:MMW dziala 1.jpg|thumb|250px|<center>[[Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni]].<br>Działa okrętów podwodnych i wieża [[Bateria im. Laskowskiego|Baterii im. Laskowskiego]].</center>]]
[[Grafika:MMW dziala 1.jpg|thumb|250px|<center>[[Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni]].<br>Działa okrętów podwodnych i wieża [[Bateria im. Laskowskiego|Baterii im. Laskowskiego]].</center>]]
[[Image:Blyskawica l d.jpg|thumb|250px|<center>[[ORP Błyskawica]]]]
[[Grafika:Blyskawica l d.jpg|thumb|250px|<center>[[ORP Błyskawica]]]]
[[Grafika:2004 08 10 080 0044 ubt.jpeg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]</center>]]
[[Grafika:2004 08 10 080 0044 ubt.jpeg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]</center>]]
[[Grafika:Gdynia noc.JPG|thumb|250px|<center>Gdyński port nocą.</center>]]
[[Grafika:Gdynia noc.JPG|thumb|250px|<center>Gdyński port nocą.</center>]]
[[Grafika:DSC03724.JPG|thumb|250px|<center>Widok na Gdynię ze wzgórza.</center>]]
[[Grafika:DSC03724.JPG|thumb|250px|<center>Widok na Gdynię ze wzgórza.</center>]]
[[Image:Sea Towers widok od Basenu Prezydenta.jpg|thumb|250px|<center>[[Sea Towers]] - projekt</center>]]
[[Grafika:Sea Towers widok od Basenu Prezydenta.jpg|thumb|250px|<center>[[Sea Towers]] - projekt</center>]]
[[Image:034_32A.jpg|thumb|250px|<center>[[Sea Towers]] - w trakcie budowy. </center>]]
[[Grafika:034 32A.jpg|thumb|250px|<center>[[Sea Towers]] - w trakcie budowy. </center>]]
[[Image:033_31A.jpg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]. [[ORP Błyskawica]]</center>]]
[[Grafika:033 31A.jpg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]. [[ORP Błyskawica]]</center>]]
[[Image:030_28A.jpg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]. Basen jachtowy.</center>]]
[[Grafika:030 28A.jpg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]. Basen jachtowy.</center>]]
[[Image:036_34A.jpg|thumb|250px|<center>Stocznia.</center>]]
[[Grafika:036 34A.jpg|thumb|250px|<center>Stocznia.</center>]]


'''Gdynia''' ([[język kaszubski|kasz.]] ''Gdiniô'', [[język niemiecki|niem.]] ''Gdingen'', [[język rosyjski|ros.]] ''Гдыня'') jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]], [[Zatoka Gdańska|Zatoką Gdańską]] w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], wchodzące w skład [[Trójmiasto|Trójmiasta]] (wraz z [[Gdańsk|Gdańskiem]] i [[Sopot|Sopotem]]). Szerzej, (również z [[Pruszcz Gdański|Pruszczem Gdańskim]], [[Reda (miasto)|Redą]], [[Rumia|Rumią]] i [[Wejherowo|Wejherowem]]) jest elementem [[Aglomeracja gdańska|aglomeracji gdańskiej]].
'''Gdynia''' ([[język kaszubski|kasz.]] ''Gdiniô'', [[język niemiecki|niem.]] ''Gdingen'', [[język rosyjski|ros.]] ''Гдыня'') jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]], [[Zatoka Gdańska|Zatoką Gdańską]] w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], wchodzące w skład [[Trójmiasto|Trójmiasta]] (wraz z [[Gdańsk|Gdańskiem]] i [[Sopot|Sopotem]]). Szerzej, (również z [[Pruszcz Gdański|Pruszczem Gdańskim]], [[Reda (miasto)|Redą]], [[Rumia|Rumią]] i [[Wejherowo|Wejherowem]]) jest elementem [[Aglomeracja gdańska|aglomeracji gdańskiej]].
Linia 95: Linia 95:
*[[Wzgórze Św. Maksymiliana]]
*[[Wzgórze Św. Maksymiliana]]


==Gospodarka==
== Gospodarka ==
===Gospodarka morska===
=== Gospodarka morska ===
W Gdyni znajduje się trzeci pod względem przeładunków [[port morski]] w Polsce ([[Port Gdynia|Zarząd Morskiego Portu Gdynia]] S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu.
W Gdyni znajduje się trzeci pod względem przeładunków [[port morski]] w Polsce ([[Port Gdynia|Zarząd Morskiego Portu Gdynia]] S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu.


Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej - stoczni ([[Stocznia Gdynia SA]], [[Stocznia Marynarki Wojennej]]), armatorów ([[Polskie Linie Oceaniczne]]), agencji żeglugowych, firm brokerskich i spedycyjnych, oraz wielu innych.
Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej - stoczni ([[Stocznia Gdynia SA]], [[Stocznia Marynarki Wojennej]]), armatorów ([[Polskie Linie Oceaniczne]]), agencji żeglugowych, firm brokerskich i spedycyjnych, oraz wielu innych.


===Przemysł===
=== Przemysł ===
Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego), elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe RADMOR SA).
Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego), elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe RADMOR SA).


===Usługi===
=== Usługi ===
W Gdyni mają swe siedziby takie spółki jak: [[Nordea Bank]] Polska, [[Prokom Investments]], [[Prokom Software]] S.A, [[Multimedia Polska]], [[Vectra]] S.A.
W Gdyni mają swe siedziby takie spółki jak: [[Nordea Bank]] Polska, [[Prokom Investments]], [[Prokom Software]] S.A, [[Multimedia Polska]], [[Vectra]] S.A.


Linia 119: Linia 119:
*[[Uniwersytet Gdański]] – Wydział Biologii, Geografii i Oceanologii
*[[Uniwersytet Gdański]] – Wydział Biologii, Geografii i Oceanologii


==Turystyka==
== Turystyka ==
Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Przede wszystkim, jest to Molo Południowe - cumują tam jednostki muzealne - niszczyciel ''[[ORP Błyskawica]]'' oraz żaglowiec ''[[Dar Pomorza]]''. Na Molu Południowym znajduje się także [[Akwarium Gdyńskie]]. Z Mola Południowego do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają także statki białej floty (w tym tramwaj wodny do Helu i Jastarni). W gdyńskiej marinie prowadzone są liczne szkolenia żeglarskie, można także czarterować jachty.
Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Przede wszystkim, jest to Molo Południowe - cumują tam jednostki muzealne - niszczyciel ''[[ORP Błyskawica]]'' oraz żaglowiec ''[[Dar Pomorza]]''. Na Molu Południowym znajduje się także [[Akwarium Gdyńskie]]. Z Mola Południowego do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają także statki białej floty (w tym tramwaj wodny do Helu i Jastarni). W gdyńskiej marinie prowadzone są liczne szkolenia żeglarskie, można także czarterować jachty.


Linia 134: Linia 134:
Większość zabytków miasta pochodzi z okresu międzywojennego - wystarczy wspomnieć główną ulicę miasta - Świętojańską, 10 lutego, czy też Starowiejską.
Większość zabytków miasta pochodzi z okresu międzywojennego - wystarczy wspomnieć główną ulicę miasta - Świętojańską, 10 lutego, czy też Starowiejską.


==Kultura==
== Kultura ==
===Muzea===
=== Muzea ===
*[[Akwarium Gdyńskie]] (dawniej Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie w Gdyni) – Skwer Kościuszki
*[[Akwarium Gdyńskie]] (dawniej Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie w Gdyni) – Skwer Kościuszki
*[[Aleja statków pasażerskich]] – Skwer Kościuszki
*[[Aleja statków pasażerskich]] – Skwer Kościuszki
Linia 149: Linia 149:
*[[Pomorski Park Naukowo-Technologiczny]] – al. Zwycięstwa
*[[Pomorski Park Naukowo-Technologiczny]] – al. Zwycięstwa


===Teatry===
=== Teatry ===
* [[Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza]]
* [[Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza]]
** [[Scena Letnia Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza przy Molo w Orłowie]]
** [[Scena Letnia Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza przy Molo w Orłowie]]
* [[Teatr Muzyczny w Gdyni im. Danuty Baduszkowej|Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej]]
* [[Teatr Muzyczny w Gdyni im. Danuty Baduszkowej|Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej]]


===Chóry===
=== Chóry ===
*Chór Męski "Dzwon Kaszubski"
*Chór Męski "Dzwon Kaszubski"


===Kina===
=== Kina ===
{{main|Kina w Gdyni}}
{{main|Kina w Gdyni}}
*multipleks kinowy [[Silver_Screen|Silver Screen]]
*multipleks kinowy [[Silver Screen]]


==Media==
== Media ==
* Telewizja [[Tele-Top]]
* Telewizja [[Tele-Top]]
* Radio [[Eska Nord]]
* Radio [[Eska Nord]]
* [[Radio Hello]]
* [[Radio Hello]]


==Instytucje i jednostki wojskowe==
== Instytucje i jednostki wojskowe ==
* [[Dowództwo Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej|Dowództwo Marynarki Wojennej]]
* [[Dowództwo Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej|Dowództwo Marynarki Wojennej]]
* [[Centrum Operacji Morskich]]
* [[Centrum Operacji Morskich]]
Linia 214: Linia 214:
'''Nauta Gdynia''' (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia") – klub piłkarski założony w [[1983]], występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon [[2000]]/[[2001]] zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia [[Stocznia Remontowa Nauta SA|Stoczni Remontowej "Nauta" SA]]. Sezon [[2002]]/[[2003]] klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu [[2003]]/[[2004]], na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku [[Checz Gdynia|Ogniska TKKF Checz]] w [[Chylonia|Gdyni Chyloni]]. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków [[Arka Gdynia (klub piłkarski)|Arki]] bądź [[Bałtyk Gdynia|Bałtyku]] Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu [[Zbigniew Bieliński]] oraz ostatni trener [[Tomasz Kożuchowski]], a także zawodnicy [[Mirosław Bartlewski]], [[Radosław Kasprzak]], [[Roman Tomaszewicz]], [[Grzegorz Janzen]], [[Waldemar Stanik]], [[Ireneusz Michalik]] i [[Zbigniew Figura]].
'''Nauta Gdynia''' (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia") – klub piłkarski założony w [[1983]], występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon [[2000]]/[[2001]] zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia [[Stocznia Remontowa Nauta SA|Stoczni Remontowej "Nauta" SA]]. Sezon [[2002]]/[[2003]] klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu [[2003]]/[[2004]], na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku [[Checz Gdynia|Ogniska TKKF Checz]] w [[Chylonia|Gdyni Chyloni]]. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków [[Arka Gdynia (klub piłkarski)|Arki]] bądź [[Bałtyk Gdynia|Bałtyku]] Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu [[Zbigniew Bieliński]] oraz ostatni trener [[Tomasz Kożuchowski]], a także zawodnicy [[Mirosław Bartlewski]], [[Radosław Kasprzak]], [[Roman Tomaszewicz]], [[Grzegorz Janzen]], [[Waldemar Stanik]], [[Ireneusz Michalik]] i [[Zbigniew Figura]].


==Chronologia historyczna==
== Chronologia historyczna ==
*[[1209]] – pierwsza informacja o wsi, podarowanej zakonowi norbertanek z Żukowa przez [[Mściwój I Gdański|Mściwoja I]]
*[[1209]] – pierwsza informacja o wsi, podarowanej zakonowi norbertanek z Żukowa przez [[Mściwój I Gdański|Mściwoja I]]
*początek [[XIV wiek|XIV]] w. – własność [[Oliwa|oliwskich]] [[cystersi|cystersów]]
*początek [[XIV wiek|XIV]] w. – własność [[Oliwa|oliwskich]] [[cystersi|cystersów]]
Linia 334: Linia 334:
*[[Haikou]], {{Państwo|CHN}}
*[[Haikou]], {{Państwo|CHN}}


==Komunikacja==
== Komunikacja ==
===Komunikacja miejska===
=== Komunikacja miejska ===
[[Grafika:Trolejbusy_pkt.JPG|thumb|250px|right|Pojazdy gdyńskiej komunikacji miejskiej. Na pierwszym planie trolejbus [[MB O405N2]]]]
[[Grafika:Trolejbusy pkt.JPG|thumb|250px|right|Pojazdy gdyńskiej komunikacji miejskiej. Na pierwszym planie trolejbus [[MB O405N2]]]]
Pierwszą linię autobusową uruchomiono w [[1927]] na trasie centrum miasta – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W [[1930]] powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W [[1943]] zbudowano pierwszą linię [[Trolejbus|trolejbusową]] – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne [[Gdańsk]]-Gdynia. Od [[1992]] całością zarządza [[Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni]], zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej oraz szereg innych wykonawców, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi modelami autobusów. Z całą pewnością można dodać, że komunikacja autobusów niskopodłogowych jest najbardziej przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych czy osób w podeszłym wieku, co kwalifikuje gdyńskie autobusy, jeśli chodzi o ilość autobusów niskopodłogowych na 1 miejscu w Polsce.
Pierwszą linię autobusową uruchomiono w [[1927]] na trasie centrum miasta – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W [[1930]] powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W [[1943]] zbudowano pierwszą linię [[Trolejbus|trolejbusową]] – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne [[Gdańsk]]-Gdynia. Od [[1992]] całością zarządza [[Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni]], zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej oraz szereg innych wykonawców, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi modelami autobusów. Z całą pewnością można dodać, że komunikacja autobusów niskopodłogowych jest najbardziej przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych czy osób w podeszłym wieku, co kwalifikuje gdyńskie autobusy, jeśli chodzi o ilość autobusów niskopodłogowych na 1 miejscu w Polsce.


{{main|Autobusy w Gdyni|Tramwaj wodny ZKM w Gdyni|Trolejbusy w Gdyni}}
{{main|Autobusy w Gdyni|Tramwaj wodny ZKM w Gdyni|Trolejbusy w Gdyni}}


===Transport kolejowy===
=== Transport kolejowy ===
[[Grafika:retro gdynia koscierzyna.jpg|250px|thumb|Pociąg retro "Costerina" na stacji w Gdyni]]
[[Grafika:Retro gdynia koscierzyna.jpg|250px|thumb|Pociąg retro "Costerina" na stacji w Gdyni]]
*[[1870]] – uruchomienie linii kolejowej [[Słupsk]]-Gdynia-[[Gdańsk]], inwestor: Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (''Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft'')
*[[1870]] – uruchomienie linii kolejowej [[Słupsk]]-Gdynia-[[Gdańsk]], inwestor: Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (''Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft'')
*[[1898]] – linii (Gdynia)-[[Reda (miasto)|Reda]]-[[Puck]]
*[[1898]] – linii (Gdynia)-[[Reda (miasto)|Reda]]-[[Puck]]
Linia 370: Linia 370:
*Zakład spółki [[PKP Intercity]], z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach (zarządzający taborem wydzielonym z d. [[wagonownia|wagonowni]]).
*Zakład spółki [[PKP Intercity]], z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach (zarządzający taborem wydzielonym z d. [[wagonownia|wagonowni]]).


===Ciekawostki kolejowe===
=== Ciekawostki kolejowe ===
*[[Bana]]
*[[Bana]]
*[[Kaszubski Ekspres]] – nieczynna już krótka linia wąskotorowa z [[Oksywie|Oksywia]] na [[Babie Doły]]
*[[Kaszubski Ekspres]] – nieczynna już krótka linia wąskotorowa z [[Oksywie|Oksywia]] na [[Babie Doły]]
Linia 377: Linia 377:
*[[Gdynia Główna|Dworzec Gdynia Główna (dawniej Gdynia Główna Osobowa)]]
*[[Gdynia Główna|Dworzec Gdynia Główna (dawniej Gdynia Główna Osobowa)]]


===Komunikacja lotnicza===
=== Komunikacja lotnicza ===
Od [[1919]] Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1935]] powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w [[Rumia|Rumi]]. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1974]] oddano do użytku nowy [[Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy|port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie]], którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem. Istnieje koncepcja przeznaczenia na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej [[Port lotniczy Gdynia-Oksywie|Gdynia-Oksywie]] we wsi [[Kosakowo]]. W tym celu [[2006]] podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie.
Od [[1919]] Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1935]] powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w [[Rumia|Rumi]]. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1974]] oddano do użytku nowy [[Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy|port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie]], którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem. Istnieje koncepcja przeznaczenia na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej [[Port lotniczy Gdynia-Oksywie|Gdynia-Oksywie]] we wsi [[Kosakowo]]. W tym celu [[2006]] podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie.


===Drogi krajowe===
=== Drogi krajowe ===
Przez Gdynię przebiegają dwie drogi krajowe [[DK6]] ([[S6]]): [[Goleniów]] - [[Koszalin]] - [[Słupsk]] - Gdynia - [[Gdańsk]], oraz [[DK20]]: [[Stargard Szczeciński]] - [[Szczecinek]] - Gdynia.
Przez Gdynię przebiegają dwie drogi krajowe [[DK6]] ([[S6]]): [[Goleniów]] - [[Koszalin]] - [[Słupsk]] - Gdynia - [[Gdańsk]], oraz [[DK20]]: [[Stargard Szczeciński]] - [[Szczecinek]] - Gdynia.


== Imię nosiły, lub noszą ==
== Imię nosiły, lub noszą ==

*[[ORP Gdynia (1939 - eks Gdynia)|Gdynia]] – statek wycieczkowy
*[[ORP Gdynia (1939 - eks Gdynia)|Gdynia]] – statek wycieczkowy
*[[ORP Gdynia]]
*[[ORP Gdynia]]
Linia 396: Linia 395:
*[[Komunalny Związek Gmin Dolina Redy i Chylonki|Komunalny Związek Gmin "Dolina Redy i Chylonki"]]
*[[Komunalny Związek Gmin Dolina Redy i Chylonki|Komunalny Związek Gmin "Dolina Redy i Chylonki"]]
*[[Sea Towers]]
*[[Sea Towers]]

== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
{{commons|Gdynia}}
{{commons|Gdynia}}

Wersja z 22:22, 30 sie 2007

{{{nazwa}}}
{{{nazwa oryginalna}}}
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]]
{{{opis zdjęcia}}}
Herb [[Plik:{{{flaga}}}| 100x130px| alt=Flaga]]
Herb Gdyni [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Dewiza: Gdynia – miasto z morza i marzeń
Państwo {{{państwo}}}
Zarządzający

Prezydent miasta

Powierzchnia

136.0 km²

Wysokość

0,0 – 205,7 m n.p.m.

Populacja (2006)
• liczba ludności
• gęstość


{{{liczba ludności}}}
{{{gęstość zaludnienia}}} os./km²

Nr kierunkowy

{{{numer kierunkowy}}}

Kod pocztowy

{{{kod pocztowy}}}

Tablice rejestracyjne

{{{tablice rejestracyjne}}}

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark}
Strona internetowa
Widok z Kamiennej Góry na port jachtowy
Gdynia – Dar Pomorza
Gdynia ul. Świętojańska
Plik:HPIM2247.JPG
Ulica Świętojańska na Wzgórzu Świętego Maksymiliana
Zlot żaglowców 2003 (regaty Tall Ships Races), żaglowce w Basenie I – Prezydenta
Pomnik Ofiar Grudnia 1970
Poniemiecka torpedownia na Oksywiu
Poniemiecka torpedownia.Babie Doły - widok z lotu ptaka
Klif w Orłowie
Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
Działa okrętów podwodnych i wieża Baterii im. Laskowskiego.
ORP Błyskawica
Skwer Kościuszki
Gdyński port nocą.
Widok na Gdynię ze wzgórza.
Plik:Sea Towers widok od Basenu Prezydenta.jpg
Sea Towers - projekt
Sea Towers - w trakcie budowy.
Skwer Kościuszki. ORP Błyskawica
Skwer Kościuszki. Basen jachtowy.
Stocznia.

Gdynia (kasz. Gdiniô, niem. Gdingen, ros. Гдыня) jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą Morza Bałtyckiego, Zatoką Gdańską w województwie pomorskim, wchodzące w skład Trójmiasta (wraz z Gdańskiem i Sopotem). Szerzej, (również z Pruszczem Gdańskim, Redą, Rumią i Wejherowem) jest elementem aglomeracji gdańskiej.

Otrzymała prawa miejskie w 1926, jest jednym z najmłodszych polskich miast. Impulsem do rozwoju miasta była budowa portu, który zbudowano w celu zapewnienia Polsce morskiego okna na świat wobec niepewnej sytuacji w Wolnym Mieście Gdańsk.

Dzielnice

Uchwalona 8 marca 1990 ustawa o samorządzie terytorialnym przywróciła po 40-letniej przerwie administrację samorządową na poziomie gminy. W tej samej ustawie, w art. 5 przewidziano również tworzenie jednostek pomocniczych – dzielnic, osiedli, sołectw. Gdynia jako jedno z pierwszych miast w Polsce skorzystała z tej możliwości, wprowadzając 8 maja 1991 do Statutu Miasta podział na 13 dzielnic: Śródmieście, Redłowo-Wzgórze Św. Maksymiliana, Orłowo-Mały Kack, Wielki Kack-Karwiny, Chwarzno-Wiczlino, Witomino, Działki Leśne, Grabówek-Leszczynki, Chylonia, Pustki Cisowskie-Demptowo, Cisowa, Obłuże, Oksywie-Babie Doły. Półtora roku później (9 grudnia 1992) Rada Miasta wprowadzając zmiany w Statucie podzieliła niektóre z dzielnic na mniejsze jednostki. Na przykład Śródmieście przekształcono w trzy odrębne dzielnice; Śródmieście Centrum, Śródmieście Kamienną Górę oraz Śródmieście Port. W wyniku tych podziałów liczba dzielnic w Gdyni wzrosła do 24. Kolejne, dwukrotne zmiany nastąpiły w 1998 w kwietniu połączono dotychczasowe dzielnice Chylonia i Chylonia Nowa w dzielnicę Chylonia, zaś w grudniu dzielnicę Port, która zajmowała duży obszar, ale była zamieszkana przez niewiele ponad 100 mieszkańców włączono do dzielnicy Śródmieście. W rezultacie tych ostatnich zmian liczba dzielnic zmniejszyła się do 22. Obecny kształt dzielnic jest przede wszystkim odzwierciedleniem tradycyjnych podziałów. Z tego powodu pojawiają się duże dysproporcje pomiędzy wielkością dzielnic zarówno pod względem powierzchni jak i liczby mieszkańców. Największą dziś dzielnicę – Chylonię zamieszkuje prawie 28.000 osób, gdy najmniejsza – Babie Doły liczy zaledwie 2.500 mieszkańców. Z kolei największy obszar zajmuje dzielnica Chwarzno-Wiczlino – 27,92 km², która jest aż 44 razy większa od najmniejszej Kamiennej Góry (0,63 km²). Dzielnice Gdyni:

Gospodarka

Gospodarka morska

W Gdyni znajduje się trzeci pod względem przeładunków port morski w Polsce (Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu.

Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej - stoczni (Stocznia Gdynia SA, Stocznia Marynarki Wojennej), armatorów (Polskie Linie Oceaniczne), agencji żeglugowych, firm brokerskich i spedycyjnych, oraz wielu innych.

Przemysł

Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego), elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe RADMOR SA).

Usługi

W Gdyni mają swe siedziby takie spółki jak: Nordea Bank Polska, Prokom Investments, Prokom Software S.A, Multimedia Polska, Vectra S.A.

Edukacja

W Gdyni jest 41 szkół podstawowych, 33 gimnazjów, 75 szkół średnich (37 licea i 38 szkół zawodowych). Średnia zdanych matur w gdyńskich liceach to 96,3%[1].

Lista wyższych szkół w Gdyni:

Turystyka

Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Przede wszystkim, jest to Molo Południowe - cumują tam jednostki muzealne - niszczyciel ORP Błyskawica oraz żaglowiec Dar Pomorza. Na Molu Południowym znajduje się także Akwarium Gdyńskie. Z Mola Południowego do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają także statki białej floty (w tym tramwaj wodny do Helu i Jastarni). W gdyńskiej marinie prowadzone są liczne szkolenia żeglarskie, można także czarterować jachty.

Ulubione trasy spacerowe mieszkańców to Bulwar Nadmorski oraz kilka kilometrów piaszczystych plaż, które ciągną się do Sopotu i dalej do Gdańska. Niewątpliwym atutem Gdyni jest duża ilość lasów i zieleni oraz interesujący pagórkowaty krajobraz. Nie można zapomnieć o klifowym wybrzeżu w okolicy Orłowa i bardzo przyjemnych terenach leśnych i parkowych w tej dzielnicy. Warto także wybrać się do portu - przy Nabrzeżu Francuskim, gdzie stawały polskie transatlantyki, w sezonie cumują duże wycieczkowce. Okolice Kapitanatu Portu są dostępne dla każdego. Z Nabrzeża Pilotowego można obserwować wchodzące i wychodzące statki oraz rzucić okiem na port wojenny na Oksywiu.

Panoramę Gdyni podziwiać można z Kamiennej Góry, która jest bardzo ładną dzielnicą willowo-parkową. W północnej części miasta - w dzielnicy Babie Doły, przy brzegu, znajdują się ruiny niemieckiej torpedowni (druga torpedownia na Oksywiu należy do Marynarki Wojennej). Do niedawna kąpiel w morzu w Gdyni groziła komplikacjami dermatologicznymi, w ostatnich latach jednak sytuacja się poprawiła i można pływać bez obaw. Wyjątkiem są okresy występowania toksycznych sinic (najczęściej w sierpniu).

Gdynia jest dobrze skomunikowana z resztą Trójmiasta - kolejką SKM z Gdyni Głównej jedzie się - do Sopotu 10 minut, a do Gdańska pół godziny. Gdynia posiada stale rozbudowującą się sieć trolejbusową, co w skali polskiej jest obecnie rzadkością.

Gdynia jest dosyć młodym miastem, nie posiada wielu zabytków. Najstarszym budynkiem jest XIII-wieczny kościół pw. św. Michała Archanioła na Oksywiu.

Warto również wspomnieć o XVIII-wiecznym neogotyckim zespole dworkowo-pałacowym na ulicy Folwarcznej w Małym Kacku, przebudowany w XIX, obecnie pełni funkcje liceum, oraz drugim w Gdyni Kolibkach. Pierwsze wzmianki o posiadłości w Orłowie datują się na XIII wiek, obecny pałac ze stajnią został zbudowany w pierwszej połowie XVIII wieku.

Większość zabytków miasta pochodzi z okresu międzywojennego - wystarczy wspomnieć główną ulicę miasta - Świętojańską, 10 lutego, czy też Starowiejską.

Kultura

Muzea

Teatry

Chóry

  • Chór Męski "Dzwon Kaszubski"

Kina

 Osobny artykuł: Kina w Gdyni.

Media

Instytucje i jednostki wojskowe

Przestępczość

Szablon:Źródła W 2005 zarejestrowano w Gdyni 11,0 tys. przestępstw – o 5,2 tys. przestępstw (tj. o 32,1%) mniej niż w 2004, co może wskazywać na poprawę stanu bezpieczeństwa w Gdyni.

Dane porównawcze obrazujące liczbę przestępstw i kradzieży samochodów w stosunku do liczby mieszkańców Gdańska, Sopotu i Gdyni wskazują, że w dalszym ciągu utrzymuje się korzystna tendencja, według której Gdynia jest najbezpieczniejszym miastem na tle Trójmiasta.

Większość gdyńskich przestępstw została popełniona w Chyloni. Notowane są tu częste przypadki kradzieży czy pobicia. Do niebezpiecznych dzielnic zalicza się też Obłuże oraz Oksywie, a także Śródmieście i Orłowo.

Sport

Nauta Gdynia (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia") – klub piłkarski założony w 1983, występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon 2000/2001 zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia Stoczni Remontowej "Nauta" SA. Sezon 2002/2003 klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu 2003/2004, na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku Ogniska TKKF Checz w Gdyni Chyloni. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków Arki bądź Bałtyku Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu Zbigniew Bieliński oraz ostatni trener Tomasz Kożuchowski, a także zawodnicy Mirosław Bartlewski, Radosław Kasprzak, Roman Tomaszewicz, Grzegorz Janzen, Waldemar Stanik, Ireneusz Michalik i Zbigniew Figura.

Chronologia historyczna

Wybitni obywatele miasta

Baseny portowe (kolejno od południa)

Wejście południowe do portu
  • Basen Jachtowy im. Zaruskiego
  • Awanport
  • Port wewnętrzny
  • Awanport
    • Basen X (port wojenny)
    • Basen XI (port wojenny)
  • Basen XII (przy nasadzie mola - obecnie nieistniejący)

Współpraca międzynarodowa

Miasta partnerskie Gdyni:

Komunikacja

Komunikacja miejska

Pojazdy gdyńskiej komunikacji miejskiej. Na pierwszym planie trolejbus MB O405N2

Pierwszą linię autobusową uruchomiono w 1927 na trasie centrum miasta – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W 1930 powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W 1943 zbudowano pierwszą linię trolejbusową – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Gdańsk-Gdynia. Od 1992 całością zarządza Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni, zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej oraz szereg innych wykonawców, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi modelami autobusów. Z całą pewnością można dodać, że komunikacja autobusów niskopodłogowych jest najbardziej przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych czy osób w podeszłym wieku, co kwalifikuje gdyńskie autobusy, jeśli chodzi o ilość autobusów niskopodłogowych na 1 miejscu w Polsce.

Transport kolejowy

Pociąg retro "Costerina" na stacji w Gdyni
  • 1870 – uruchomienie linii kolejowej Słupsk-Gdynia-Gdańsk, inwestor: Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft)
  • 1898 – linii (Gdynia)-Reda-Puck
  • 1921 – linii Gdynia-Kokoszki mające skomunikowanie z Kartuzami, Kościerzyną, Chojnicami i Bydgoszczą; później dokonano korekty trasy
  • 1926 – otwarcie dworca kolejowego
  • 1929 – uruchomienie Parowozowni w Gdyni-Grabówku
  • 1930 – otwarcie linii Gdynia-Bydgoszcz, inwestor: Francusko-Polskie Towarzystwo Kolejowe, oraz otwarcie stacji Gdynia-Chylonia
  • 1935 – otwarcie stacji Gdynia-Orłowo
  • 1937 – uruchomienie linii Gdynia-Oksywie
  • 1953 – elektryfikacja linii SKM Sopot-Gdynia oraz zbudowanie siedziby Elektrowozowni Gdynia-Chylonia, obecnie obiekt stanowi zaplecze warsztatowe spółki PKP Przewozy Regionalne w Gdyni-Leszczynkach
  • 1957 – elektryfikacja linii Gdynia-Wejherowo, otwarcie obecnego dworca Gdynia Główna
  • 1975-1983 w Gdyni miała swoją siedzibę Dyrekcja Rejonowa Kolei Państwowych, zarządzająca terytorialną infrastrukturą kolejową woj. Gdańskiego
  • 1985 – elektryfikacja linii Warszawa-Gdynia
  • 1988 – otwarcie kompleksu obiektów Elektrowozowni dla SKM w Gdyni-Cisowej
  • 1989 – elektryfikacja linii Szczecin-Gdynia, oddanie do użytku Hali Napraw w Wagonowni Gdynia-Grabówek
  • 2001 – powołanie PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o.
  • 2006 – podjęcie prac nad modernizacją dworca Gdynia Główna

Na PKP wielokrotnie przeprowadzano różnego rodzaju reorganizacje. Obecnie w Gdyni swoją siedzibę mają następujące jednostki kolejowe:

Ciekawostki kolejowe

Komunikacja lotnicza

Od 1919 Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu. W 1935 powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w Rumi. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W 1974 oddano do użytku nowy port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie, którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem. Istnieje koncepcja przeznaczenia na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej Gdynia-Oksywie we wsi Kosakowo. W tym celu 2006 podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie.

Drogi krajowe

Przez Gdynię przebiegają dwie drogi krajowe DK6 (S6): Goleniów - Koszalin - Słupsk - Gdynia - Gdańsk, oraz DK20: Stargard Szczeciński - Szczecinek - Gdynia.

Imię nosiły, lub noszą

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Szablon:Linki do map Polski

Szablon:Pomorskie powiaty