Gdynia: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m WP:SK |
|||
Linia 48: | Linia 48: | ||
[[Grafika:Gdynia port jachtowy.jpg|thumb|250px|<center>Widok z [[Kamienna Góra|Kamiennej Góry]] na port jachtowy</center>]] |
[[Grafika:Gdynia port jachtowy.jpg|thumb|250px|<center>Widok z [[Kamienna Góra|Kamiennej Góry]] na port jachtowy</center>]] |
||
[[Grafika:Gdynia dar pomorza.JPG|thumb|250px|<center>Gdynia – [[Dar Pomorza]]</center>]] |
[[Grafika:Gdynia dar pomorza.JPG|thumb|250px|<center>Gdynia – [[Dar Pomorza]]</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:Gdinio swiatojansko.jpg|thumb|250px|Gdynia ul. Świętojańska]][[Grafika:HPIM2247.JPG|thumb|250px|<center>Ulica Świętojańska na [[Wzgórze Św. Maksymiliana|Wzgórzu Świętego Maksymiliana]]</center>]] |
||
[[Grafika:3 zaglowce.jpg|thumb|250px|<center>Zlot żaglowców 2003 (regaty [[Tall Ships Races]]), żaglowce w Basenie I – Prezydenta</center>]] |
[[Grafika:3 zaglowce.jpg|thumb|250px|<center>Zlot żaglowców 2003 (regaty [[Tall Ships Races]]), żaglowce w Basenie I – Prezydenta</center>]] |
||
[[Grafika:Grudzien 1970 pomnik w Gdyni k.jpg|thumb|250px|<center>Pomnik Ofiar [[grudzień 1970|Grudnia 1970]]</center>]] |
[[Grafika:Grudzien 1970 pomnik w Gdyni k.jpg|thumb|250px|<center>Pomnik Ofiar [[grudzień 1970|Grudnia 1970]]</center>]] |
||
[[Grafika:Formoza p.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]] na Oksywiu</center>]] |
[[Grafika:Formoza p.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]] na Oksywiu</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:023 20A.jpg|thumb|250px|<center>Poniemiecka [[torpedownia]].[[Babie Doły]] - widok z lotu ptaka</center>]] |
||
[[Grafika:14klif9maly.jpg|thumb|250px|<center>[[Klif]] w Orłowie</center>]] |
[[Grafika:14klif9maly.jpg|thumb|250px|<center>[[Klif]] w Orłowie</center>]] |
||
[[Grafika:MMW dziala 1.jpg|thumb|250px|<center>[[Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni]].<br>Działa okrętów podwodnych i wieża [[Bateria im. Laskowskiego|Baterii im. Laskowskiego]].</center>]] |
[[Grafika:MMW dziala 1.jpg|thumb|250px|<center>[[Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni]].<br>Działa okrętów podwodnych i wieża [[Bateria im. Laskowskiego|Baterii im. Laskowskiego]].</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:Blyskawica l d.jpg|thumb|250px|<center>[[ORP Błyskawica]]]] |
||
[[Grafika:2004 08 10 080 0044 ubt.jpeg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]</center>]] |
[[Grafika:2004 08 10 080 0044 ubt.jpeg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]</center>]] |
||
[[Grafika:Gdynia noc.JPG|thumb|250px|<center>Gdyński port nocą.</center>]] |
[[Grafika:Gdynia noc.JPG|thumb|250px|<center>Gdyński port nocą.</center>]] |
||
[[Grafika:DSC03724.JPG|thumb|250px|<center>Widok na Gdynię ze wzgórza.</center>]] |
[[Grafika:DSC03724.JPG|thumb|250px|<center>Widok na Gdynię ze wzgórza.</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:Sea Towers widok od Basenu Prezydenta.jpg|thumb|250px|<center>[[Sea Towers]] - projekt</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:034 32A.jpg|thumb|250px|<center>[[Sea Towers]] - w trakcie budowy. </center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:033 31A.jpg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]. [[ORP Błyskawica]]</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:030 28A.jpg|thumb|250px|<center>[[Skwer Kościuszki]]. Basen jachtowy.</center>]] |
||
[[ |
[[Grafika:036 34A.jpg|thumb|250px|<center>Stocznia.</center>]] |
||
'''Gdynia''' ([[język kaszubski|kasz.]] ''Gdiniô'', [[język niemiecki|niem.]] ''Gdingen'', [[język rosyjski|ros.]] ''Гдыня'') jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]], [[Zatoka Gdańska|Zatoką Gdańską]] w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], wchodzące w skład [[Trójmiasto|Trójmiasta]] (wraz z [[Gdańsk|Gdańskiem]] i [[Sopot|Sopotem]]). Szerzej, (również z [[Pruszcz Gdański|Pruszczem Gdańskim]], [[Reda (miasto)|Redą]], [[Rumia|Rumią]] i [[Wejherowo|Wejherowem]]) jest elementem [[Aglomeracja gdańska|aglomeracji gdańskiej]]. |
'''Gdynia''' ([[język kaszubski|kasz.]] ''Gdiniô'', [[język niemiecki|niem.]] ''Gdingen'', [[język rosyjski|ros.]] ''Гдыня'') jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą [[Morze Bałtyckie|Morza Bałtyckiego]], [[Zatoka Gdańska|Zatoką Gdańską]] w [[województwo pomorskie|województwie pomorskim]], wchodzące w skład [[Trójmiasto|Trójmiasta]] (wraz z [[Gdańsk|Gdańskiem]] i [[Sopot|Sopotem]]). Szerzej, (również z [[Pruszcz Gdański|Pruszczem Gdańskim]], [[Reda (miasto)|Redą]], [[Rumia|Rumią]] i [[Wejherowo|Wejherowem]]) jest elementem [[Aglomeracja gdańska|aglomeracji gdańskiej]]. |
||
Linia 95: | Linia 95: | ||
*[[Wzgórze Św. Maksymiliana]] |
*[[Wzgórze Św. Maksymiliana]] |
||
==Gospodarka== |
== Gospodarka == |
||
===Gospodarka morska=== |
=== Gospodarka morska === |
||
W Gdyni znajduje się trzeci pod względem przeładunków [[port morski]] w Polsce ([[Port Gdynia|Zarząd Morskiego Portu Gdynia]] S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu. |
W Gdyni znajduje się trzeci pod względem przeładunków [[port morski]] w Polsce ([[Port Gdynia|Zarząd Morskiego Portu Gdynia]] S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu. |
||
Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej - stoczni ([[Stocznia Gdynia SA]], [[Stocznia Marynarki Wojennej]]), armatorów ([[Polskie Linie Oceaniczne]]), agencji żeglugowych, firm brokerskich i spedycyjnych, oraz wielu innych. |
Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej - stoczni ([[Stocznia Gdynia SA]], [[Stocznia Marynarki Wojennej]]), armatorów ([[Polskie Linie Oceaniczne]]), agencji żeglugowych, firm brokerskich i spedycyjnych, oraz wielu innych. |
||
===Przemysł=== |
=== Przemysł === |
||
Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego), elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe RADMOR SA). |
Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego), elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe RADMOR SA). |
||
===Usługi=== |
=== Usługi === |
||
W Gdyni mają swe siedziby takie spółki jak: [[Nordea Bank]] Polska, [[Prokom Investments]], [[Prokom Software]] S.A, [[Multimedia Polska]], [[Vectra]] S.A. |
W Gdyni mają swe siedziby takie spółki jak: [[Nordea Bank]] Polska, [[Prokom Investments]], [[Prokom Software]] S.A, [[Multimedia Polska]], [[Vectra]] S.A. |
||
Linia 119: | Linia 119: | ||
*[[Uniwersytet Gdański]] – Wydział Biologii, Geografii i Oceanologii |
*[[Uniwersytet Gdański]] – Wydział Biologii, Geografii i Oceanologii |
||
==Turystyka== |
== Turystyka == |
||
Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Przede wszystkim, jest to Molo Południowe - cumują tam jednostki muzealne - niszczyciel ''[[ORP Błyskawica]]'' oraz żaglowiec ''[[Dar Pomorza]]''. Na Molu Południowym znajduje się także [[Akwarium Gdyńskie]]. Z Mola Południowego do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają także statki białej floty (w tym tramwaj wodny do Helu i Jastarni). W gdyńskiej marinie prowadzone są liczne szkolenia żeglarskie, można także czarterować jachty. |
Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Przede wszystkim, jest to Molo Południowe - cumują tam jednostki muzealne - niszczyciel ''[[ORP Błyskawica]]'' oraz żaglowiec ''[[Dar Pomorza]]''. Na Molu Południowym znajduje się także [[Akwarium Gdyńskie]]. Z Mola Południowego do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają także statki białej floty (w tym tramwaj wodny do Helu i Jastarni). W gdyńskiej marinie prowadzone są liczne szkolenia żeglarskie, można także czarterować jachty. |
||
Linia 134: | Linia 134: | ||
Większość zabytków miasta pochodzi z okresu międzywojennego - wystarczy wspomnieć główną ulicę miasta - Świętojańską, 10 lutego, czy też Starowiejską. |
Większość zabytków miasta pochodzi z okresu międzywojennego - wystarczy wspomnieć główną ulicę miasta - Świętojańską, 10 lutego, czy też Starowiejską. |
||
==Kultura== |
== Kultura == |
||
===Muzea=== |
=== Muzea === |
||
*[[Akwarium Gdyńskie]] (dawniej Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie w Gdyni) – Skwer Kościuszki |
*[[Akwarium Gdyńskie]] (dawniej Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie w Gdyni) – Skwer Kościuszki |
||
*[[Aleja statków pasażerskich]] – Skwer Kościuszki |
*[[Aleja statków pasażerskich]] – Skwer Kościuszki |
||
Linia 149: | Linia 149: | ||
*[[Pomorski Park Naukowo-Technologiczny]] – al. Zwycięstwa |
*[[Pomorski Park Naukowo-Technologiczny]] – al. Zwycięstwa |
||
===Teatry=== |
=== Teatry === |
||
* [[Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza]] |
* [[Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza]] |
||
** [[Scena Letnia Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza przy Molo w Orłowie]] |
** [[Scena Letnia Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza przy Molo w Orłowie]] |
||
* [[Teatr Muzyczny w Gdyni im. Danuty Baduszkowej|Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej]] |
* [[Teatr Muzyczny w Gdyni im. Danuty Baduszkowej|Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej]] |
||
===Chóry=== |
=== Chóry === |
||
*Chór Męski "Dzwon Kaszubski" |
*Chór Męski "Dzwon Kaszubski" |
||
===Kina=== |
=== Kina === |
||
{{main|Kina w Gdyni}} |
{{main|Kina w Gdyni}} |
||
*multipleks kinowy [[ |
*multipleks kinowy [[Silver Screen]] |
||
==Media== |
== Media == |
||
* Telewizja [[Tele-Top]] |
* Telewizja [[Tele-Top]] |
||
* Radio [[Eska Nord]] |
* Radio [[Eska Nord]] |
||
* [[Radio Hello]] |
* [[Radio Hello]] |
||
==Instytucje i jednostki wojskowe== |
== Instytucje i jednostki wojskowe == |
||
* [[Dowództwo Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej|Dowództwo Marynarki Wojennej]] |
* [[Dowództwo Marynarki Wojennej Rzeczypospolitej Polskiej|Dowództwo Marynarki Wojennej]] |
||
* [[Centrum Operacji Morskich]] |
* [[Centrum Operacji Morskich]] |
||
Linia 214: | Linia 214: | ||
'''Nauta Gdynia''' (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia") – klub piłkarski założony w [[1983]], występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon [[2000]]/[[2001]] zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia [[Stocznia Remontowa Nauta SA|Stoczni Remontowej "Nauta" SA]]. Sezon [[2002]]/[[2003]] klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu [[2003]]/[[2004]], na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku [[Checz Gdynia|Ogniska TKKF Checz]] w [[Chylonia|Gdyni Chyloni]]. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków [[Arka Gdynia (klub piłkarski)|Arki]] bądź [[Bałtyk Gdynia|Bałtyku]] Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu [[Zbigniew Bieliński]] oraz ostatni trener [[Tomasz Kożuchowski]], a także zawodnicy [[Mirosław Bartlewski]], [[Radosław Kasprzak]], [[Roman Tomaszewicz]], [[Grzegorz Janzen]], [[Waldemar Stanik]], [[Ireneusz Michalik]] i [[Zbigniew Figura]]. |
'''Nauta Gdynia''' (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia") – klub piłkarski założony w [[1983]], występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon [[2000]]/[[2001]] zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia [[Stocznia Remontowa Nauta SA|Stoczni Remontowej "Nauta" SA]]. Sezon [[2002]]/[[2003]] klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu [[2003]]/[[2004]], na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku [[Checz Gdynia|Ogniska TKKF Checz]] w [[Chylonia|Gdyni Chyloni]]. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków [[Arka Gdynia (klub piłkarski)|Arki]] bądź [[Bałtyk Gdynia|Bałtyku]] Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu [[Zbigniew Bieliński]] oraz ostatni trener [[Tomasz Kożuchowski]], a także zawodnicy [[Mirosław Bartlewski]], [[Radosław Kasprzak]], [[Roman Tomaszewicz]], [[Grzegorz Janzen]], [[Waldemar Stanik]], [[Ireneusz Michalik]] i [[Zbigniew Figura]]. |
||
==Chronologia historyczna== |
== Chronologia historyczna == |
||
*[[1209]] – pierwsza informacja o wsi, podarowanej zakonowi norbertanek z Żukowa przez [[Mściwój I Gdański|Mściwoja I]] |
*[[1209]] – pierwsza informacja o wsi, podarowanej zakonowi norbertanek z Żukowa przez [[Mściwój I Gdański|Mściwoja I]] |
||
*początek [[XIV wiek|XIV]] w. – własność [[Oliwa|oliwskich]] [[cystersi|cystersów]] |
*początek [[XIV wiek|XIV]] w. – własność [[Oliwa|oliwskich]] [[cystersi|cystersów]] |
||
Linia 334: | Linia 334: | ||
*[[Haikou]], {{Państwo|CHN}} |
*[[Haikou]], {{Państwo|CHN}} |
||
==Komunikacja== |
== Komunikacja == |
||
===Komunikacja miejska=== |
=== Komunikacja miejska === |
||
[[Grafika: |
[[Grafika:Trolejbusy pkt.JPG|thumb|250px|right|Pojazdy gdyńskiej komunikacji miejskiej. Na pierwszym planie trolejbus [[MB O405N2]]]] |
||
Pierwszą linię autobusową uruchomiono w [[1927]] na trasie centrum miasta – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W [[1930]] powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W [[1943]] zbudowano pierwszą linię [[Trolejbus|trolejbusową]] – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne [[Gdańsk]]-Gdynia. Od [[1992]] całością zarządza [[Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni]], zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej oraz szereg innych wykonawców, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi modelami autobusów. Z całą pewnością można dodać, że komunikacja autobusów niskopodłogowych jest najbardziej przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych czy osób w podeszłym wieku, co kwalifikuje gdyńskie autobusy, jeśli chodzi o ilość autobusów niskopodłogowych na 1 miejscu w Polsce. |
Pierwszą linię autobusową uruchomiono w [[1927]] na trasie centrum miasta – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W [[1930]] powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W [[1943]] zbudowano pierwszą linię [[Trolejbus|trolejbusową]] – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne [[Gdańsk]]-Gdynia. Od [[1992]] całością zarządza [[Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni]], zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej oraz szereg innych wykonawców, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi modelami autobusów. Z całą pewnością można dodać, że komunikacja autobusów niskopodłogowych jest najbardziej przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych czy osób w podeszłym wieku, co kwalifikuje gdyńskie autobusy, jeśli chodzi o ilość autobusów niskopodłogowych na 1 miejscu w Polsce. |
||
{{main|Autobusy w Gdyni|Tramwaj wodny ZKM w Gdyni|Trolejbusy w Gdyni}} |
{{main|Autobusy w Gdyni|Tramwaj wodny ZKM w Gdyni|Trolejbusy w Gdyni}} |
||
===Transport kolejowy=== |
=== Transport kolejowy === |
||
[[Grafika: |
[[Grafika:Retro gdynia koscierzyna.jpg|250px|thumb|Pociąg retro "Costerina" na stacji w Gdyni]] |
||
*[[1870]] – uruchomienie linii kolejowej [[Słupsk]]-Gdynia-[[Gdańsk]], inwestor: Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (''Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft'') |
*[[1870]] – uruchomienie linii kolejowej [[Słupsk]]-Gdynia-[[Gdańsk]], inwestor: Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (''Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft'') |
||
*[[1898]] – linii (Gdynia)-[[Reda (miasto)|Reda]]-[[Puck]] |
*[[1898]] – linii (Gdynia)-[[Reda (miasto)|Reda]]-[[Puck]] |
||
Linia 370: | Linia 370: | ||
*Zakład spółki [[PKP Intercity]], z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach (zarządzający taborem wydzielonym z d. [[wagonownia|wagonowni]]). |
*Zakład spółki [[PKP Intercity]], z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach (zarządzający taborem wydzielonym z d. [[wagonownia|wagonowni]]). |
||
===Ciekawostki kolejowe=== |
=== Ciekawostki kolejowe === |
||
*[[Bana]] |
*[[Bana]] |
||
*[[Kaszubski Ekspres]] – nieczynna już krótka linia wąskotorowa z [[Oksywie|Oksywia]] na [[Babie Doły]] |
*[[Kaszubski Ekspres]] – nieczynna już krótka linia wąskotorowa z [[Oksywie|Oksywia]] na [[Babie Doły]] |
||
Linia 377: | Linia 377: | ||
*[[Gdynia Główna|Dworzec Gdynia Główna (dawniej Gdynia Główna Osobowa)]] |
*[[Gdynia Główna|Dworzec Gdynia Główna (dawniej Gdynia Główna Osobowa)]] |
||
===Komunikacja lotnicza=== |
=== Komunikacja lotnicza === |
||
Od [[1919]] Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1935]] powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w [[Rumia|Rumi]]. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1974]] oddano do użytku nowy [[Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy|port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie]], którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem. Istnieje koncepcja przeznaczenia na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej [[Port lotniczy Gdynia-Oksywie|Gdynia-Oksywie]] we wsi [[Kosakowo]]. W tym celu [[2006]] podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie. |
Od [[1919]] Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1935]] powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w [[Rumia|Rumi]]. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W [[1974]] oddano do użytku nowy [[Port lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy|port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie]], którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem. Istnieje koncepcja przeznaczenia na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej [[Port lotniczy Gdynia-Oksywie|Gdynia-Oksywie]] we wsi [[Kosakowo]]. W tym celu [[2006]] podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie. |
||
===Drogi krajowe=== |
=== Drogi krajowe === |
||
Przez Gdynię przebiegają dwie drogi krajowe [[DK6]] ([[S6]]): [[Goleniów]] - [[Koszalin]] - [[Słupsk]] - Gdynia - [[Gdańsk]], oraz [[DK20]]: [[Stargard Szczeciński]] - [[Szczecinek]] - Gdynia. |
Przez Gdynię przebiegają dwie drogi krajowe [[DK6]] ([[S6]]): [[Goleniów]] - [[Koszalin]] - [[Słupsk]] - Gdynia - [[Gdańsk]], oraz [[DK20]]: [[Stargard Szczeciński]] - [[Szczecinek]] - Gdynia. |
||
== Imię nosiły, lub noszą == |
== Imię nosiły, lub noszą == |
||
*[[ORP Gdynia (1939 - eks Gdynia)|Gdynia]] – statek wycieczkowy |
*[[ORP Gdynia (1939 - eks Gdynia)|Gdynia]] – statek wycieczkowy |
||
*[[ORP Gdynia]] |
*[[ORP Gdynia]] |
||
Linia 396: | Linia 395: | ||
*[[Komunalny Związek Gmin Dolina Redy i Chylonki|Komunalny Związek Gmin "Dolina Redy i Chylonki"]] |
*[[Komunalny Związek Gmin Dolina Redy i Chylonki|Komunalny Związek Gmin "Dolina Redy i Chylonki"]] |
||
*[[Sea Towers]] |
*[[Sea Towers]] |
||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
{{commons|Gdynia}} |
{{commons|Gdynia}} |
Wersja z 22:22, 30 sie 2007
[[Plik:{{{zdjęcie}}}|240x240px|alt=Ilustracja|{{{opis zdjęcia}}}]] {{{opis zdjęcia}}} | |||||
| |||||
Dewiza: Gdynia – miasto z morza i marzeń | |||||
Państwo | {{{państwo}}} | ||||
---|---|---|---|---|---|
Zarządzający |
Prezydent miasta | ||||
Powierzchnia |
136.0 km² | ||||
Wysokość |
0,0 – 205,7 m n.p.m. | ||||
Populacja (2006) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
{{{numer kierunkowy}}} | ||||
Kod pocztowy |
{{{kod pocztowy}}} | ||||
Tablice rejestracyjne |
{{{tablice rejestracyjne}}} | ||||
Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |||||
Strona internetowa |
Gdynia (kasz. Gdiniô, niem. Gdingen, ros. Гдыня) jest portowym miastem nadmorskim położonym nad odnogą Morza Bałtyckiego, Zatoką Gdańską w województwie pomorskim, wchodzące w skład Trójmiasta (wraz z Gdańskiem i Sopotem). Szerzej, (również z Pruszczem Gdańskim, Redą, Rumią i Wejherowem) jest elementem aglomeracji gdańskiej.
Otrzymała prawa miejskie w 1926, jest jednym z najmłodszych polskich miast. Impulsem do rozwoju miasta była budowa portu, który zbudowano w celu zapewnienia Polsce morskiego okna na świat wobec niepewnej sytuacji w Wolnym Mieście Gdańsk.
Dzielnice
Uchwalona 8 marca 1990 ustawa o samorządzie terytorialnym przywróciła po 40-letniej przerwie administrację samorządową na poziomie gminy. W tej samej ustawie, w art. 5 przewidziano również tworzenie jednostek pomocniczych – dzielnic, osiedli, sołectw. Gdynia jako jedno z pierwszych miast w Polsce skorzystała z tej możliwości, wprowadzając 8 maja 1991 do Statutu Miasta podział na 13 dzielnic: Śródmieście, Redłowo-Wzgórze Św. Maksymiliana, Orłowo-Mały Kack, Wielki Kack-Karwiny, Chwarzno-Wiczlino, Witomino, Działki Leśne, Grabówek-Leszczynki, Chylonia, Pustki Cisowskie-Demptowo, Cisowa, Obłuże, Oksywie-Babie Doły. Półtora roku później (9 grudnia 1992) Rada Miasta wprowadzając zmiany w Statucie podzieliła niektóre z dzielnic na mniejsze jednostki. Na przykład Śródmieście przekształcono w trzy odrębne dzielnice; Śródmieście Centrum, Śródmieście Kamienną Górę oraz Śródmieście Port. W wyniku tych podziałów liczba dzielnic w Gdyni wzrosła do 24. Kolejne, dwukrotne zmiany nastąpiły w 1998 w kwietniu połączono dotychczasowe dzielnice Chylonia i Chylonia Nowa w dzielnicę Chylonia, zaś w grudniu dzielnicę Port, która zajmowała duży obszar, ale była zamieszkana przez niewiele ponad 100 mieszkańców włączono do dzielnicy Śródmieście. W rezultacie tych ostatnich zmian liczba dzielnic zmniejszyła się do 22. Obecny kształt dzielnic jest przede wszystkim odzwierciedleniem tradycyjnych podziałów. Z tego powodu pojawiają się duże dysproporcje pomiędzy wielkością dzielnic zarówno pod względem powierzchni jak i liczby mieszkańców. Największą dziś dzielnicę – Chylonię zamieszkuje prawie 28.000 osób, gdy najmniejsza – Babie Doły liczy zaledwie 2.500 mieszkańców. Z kolei największy obszar zajmuje dzielnica Chwarzno-Wiczlino – 27,92 km², która jest aż 44 razy większa od najmniejszej Kamiennej Góry (0,63 km²). Dzielnice Gdyni:
- Babie Doły
- Chwarzno-Wiczlino
- Chylonia
- Cisowa
- Działki Leśne
- Dąbrowa
- Grabówek
- Kamienna Góra
- Karwiny
- Leszczynki
- Mały Kack
- Obłuże
- Oksywie
- Orłowo
- Pogórze
- Pustki Cisowskie-Demptowo
- Redłowo
- Śródmieście
- Wielki Kack
- Witomino-Radiostacja
- Witomino-Leśniczówka
- Wzgórze Św. Maksymiliana
Gospodarka
Gospodarka morska
W Gdyni znajduje się trzeci pod względem przeładunków port morski w Polsce (Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A.). Jego specjalizacją są przeładunki kontenerów, jednak uchodzi on za najbardziej wszechstronny z portów na polskim wybrzeżu.
Gdynia jest siedzibą wielu firm z branży gospodarki morskiej - stoczni (Stocznia Gdynia SA, Stocznia Marynarki Wojennej), armatorów (Polskie Linie Oceaniczne), agencji żeglugowych, firm brokerskich i spedycyjnych, oraz wielu innych.
Przemysł
Ponadto w Gdyni siedziby mają zakłady przemysłu spożywczego (w tym przetwórstwa rybnego), elektronicznego (produkcja sprzętu radiowego nadawczo-odbiorczego przez Zakłady Radiowe RADMOR SA).
Usługi
W Gdyni mają swe siedziby takie spółki jak: Nordea Bank Polska, Prokom Investments, Prokom Software S.A, Multimedia Polska, Vectra S.A.
Edukacja
W Gdyni jest 41 szkół podstawowych, 33 gimnazjów, 75 szkół średnich (37 licea i 38 szkół zawodowych). Średnia zdanych matur w gdyńskich liceach to 96,3%[1].
Lista wyższych szkół w Gdyni:
- Akademia Marynarki Wojennej
- Akademia Morska w Gdyni
- Pomorska Wyższa Szkoła Humanistyczna
- Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu w Gdyni im. Eugeniusza Kwiatkowskiego
- Wyższa Szkoła Komunikacji Społecznej
- Wyższa Szkoła Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych i Politycznych
- Uniwersytet Gdański – Wydział Biologii, Geografii i Oceanologii
Turystyka
Gdynia posiada rozległe nadmorskie tereny spacerowe. Przede wszystkim, jest to Molo Południowe - cumują tam jednostki muzealne - niszczyciel ORP Błyskawica oraz żaglowiec Dar Pomorza. Na Molu Południowym znajduje się także Akwarium Gdyńskie. Z Mola Południowego do Helu, Jastarni, Gdańska, Sopotu i Kaliningradu pływają także statki białej floty (w tym tramwaj wodny do Helu i Jastarni). W gdyńskiej marinie prowadzone są liczne szkolenia żeglarskie, można także czarterować jachty.
Ulubione trasy spacerowe mieszkańców to Bulwar Nadmorski oraz kilka kilometrów piaszczystych plaż, które ciągną się do Sopotu i dalej do Gdańska. Niewątpliwym atutem Gdyni jest duża ilość lasów i zieleni oraz interesujący pagórkowaty krajobraz. Nie można zapomnieć o klifowym wybrzeżu w okolicy Orłowa i bardzo przyjemnych terenach leśnych i parkowych w tej dzielnicy. Warto także wybrać się do portu - przy Nabrzeżu Francuskim, gdzie stawały polskie transatlantyki, w sezonie cumują duże wycieczkowce. Okolice Kapitanatu Portu są dostępne dla każdego. Z Nabrzeża Pilotowego można obserwować wchodzące i wychodzące statki oraz rzucić okiem na port wojenny na Oksywiu.
Panoramę Gdyni podziwiać można z Kamiennej Góry, która jest bardzo ładną dzielnicą willowo-parkową. W północnej części miasta - w dzielnicy Babie Doły, przy brzegu, znajdują się ruiny niemieckiej torpedowni (druga torpedownia na Oksywiu należy do Marynarki Wojennej). Do niedawna kąpiel w morzu w Gdyni groziła komplikacjami dermatologicznymi, w ostatnich latach jednak sytuacja się poprawiła i można pływać bez obaw. Wyjątkiem są okresy występowania toksycznych sinic (najczęściej w sierpniu).
Gdynia jest dobrze skomunikowana z resztą Trójmiasta - kolejką SKM z Gdyni Głównej jedzie się - do Sopotu 10 minut, a do Gdańska pół godziny. Gdynia posiada stale rozbudowującą się sieć trolejbusową, co w skali polskiej jest obecnie rzadkością.
Gdynia jest dosyć młodym miastem, nie posiada wielu zabytków. Najstarszym budynkiem jest XIII-wieczny kościół pw. św. Michała Archanioła na Oksywiu.
Warto również wspomnieć o XVIII-wiecznym neogotyckim zespole dworkowo-pałacowym na ulicy Folwarcznej w Małym Kacku, przebudowany w XIX, obecnie pełni funkcje liceum, oraz drugim w Gdyni Kolibkach. Pierwsze wzmianki o posiadłości w Orłowie datują się na XIII wiek, obecny pałac ze stajnią został zbudowany w pierwszej połowie XVIII wieku.
Większość zabytków miasta pochodzi z okresu międzywojennego - wystarczy wspomnieć główną ulicę miasta - Świętojańską, 10 lutego, czy też Starowiejską.
Kultura
Muzea
- Akwarium Gdyńskie (dawniej Muzeum Oceanograficzne i Akwarium Morskie w Gdyni) – Skwer Kościuszki
- Aleja statków pasażerskich – Skwer Kościuszki
- Dar Pomorza (Biała Fregata) statek-muzeum – Skwer Kościuszki
- Muzeum Baśni Kaszubskiej – al. Zwycięstwa 36/108
- Muzeum Inkluzji w Bursztynie – Uniwersytet Gdański, Wydz. OGiB, al. Piłsudskiego 46
- Muzeum Miasta Gdyni – ul. Zawiszy Czarnego 1
- Muzeum Marynarki Wojennej – ul. Sędzickiego 3
- Muzeum Współczesnego Pomorskiego Rękodzieła Marynistycznego – Centrum Gemini, ul. Waszyngtona 21, Skwer Kościuszki
- Dom Żeromskiego w Orłowie – ul. Orłowska 6
- Skansen w Redłowie; zalążek
- ORP Błyskawica okręt-muzeum – Skwer Kościuszki; wcześniej (w latach 1960-1976) funkcję muzeum pełnił ORP Burza
- Pomorski Park Naukowo-Technologiczny – al. Zwycięstwa
Teatry
Chóry
- Chór Męski "Dzwon Kaszubski"
Kina
- Osobny artykuł:
- multipleks kinowy Silver Screen
Media
- Telewizja Tele-Top
- Radio Eska Nord
- Radio Hello
Instytucje i jednostki wojskowe
- Dowództwo Marynarki Wojennej
- Centrum Operacji Morskich
- 3. Flotylla Okrętów
- Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej
- 1. Morski Pułk Strzelców
- 65. Dywizjon Rakietowy Obrony Powietrznej
- 6. Ośrodek Radioelektroniczny
- 1. Centrum Koordynacji Operacji Powietrznych
- Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej
- Zespół Informatyki Marynarki Wojennej
- Akademia Marynarki Wojennej
- Ośrodek Szkolenia Nurków i Płetwonurków Wojska Polskiego
- Ośrodek Szkolenia Żeglarskiego Marynarki Wojennej (Jacht Klub Marynarki Wojennej "Kotwica")
- Centralna Składnica Marynarki Wojennej
- Komenda Garnizonu
- Wojskowa Komenda Uzupełnień
- Rejonowy Zarząd Infrastruktury
- Oddział Rejonowy Wojskowej Agencji Mieszkaniowej
- Morski Oddział Terenowy Agencji Mienia Wojskowego
- Archiwum Marynarki Wojennej
- Muzeum Marynarki Wojennej
- Klub Marynarki Wojennej "Riwiera"
- 1 Wojskowy Ośrodek Meteorologii
Przestępczość
Szablon:Źródła W 2005 zarejestrowano w Gdyni 11,0 tys. przestępstw – o 5,2 tys. przestępstw (tj. o 32,1%) mniej niż w 2004, co może wskazywać na poprawę stanu bezpieczeństwa w Gdyni.
Dane porównawcze obrazujące liczbę przestępstw i kradzieży samochodów w stosunku do liczby mieszkańców Gdańska, Sopotu i Gdyni wskazują, że w dalszym ciągu utrzymuje się korzystna tendencja, według której Gdynia jest najbezpieczniejszym miastem na tle Trójmiasta.
Większość gdyńskich przestępstw została popełniona w Chyloni. Notowane są tu częste przypadki kradzieży czy pobicia. Do niebezpiecznych dzielnic zalicza się też Obłuże oraz Oksywie, a także Śródmieście i Orłowo.
Sport
- Arka Gdynia – męska drużyna piłkarska, Puchar Polski. Obecnie 2. liga.
- Arka Gdynia (rugby) – męska drużyna rugby (1.liga w sezonie 2003/2004)
- Bałtyk Gdynia – klub piłkarski, obecnie IV liga
- KS Łączpol Gdynia – żeński zespół piłki ręcznej (1.liga w sezonie 2003/2004)
- Lotos VBW Clima Gdynia – żeński zespół koszykówki, mistrz Polski 2004 w Sharp Torell Basket Liga
- Jacht Klub Morski "Gryf" - najstarszy klub żeglarski w Gdyni
- YKP Gdynia – klub żeglarski (pierwsze miejsce drużynowo w 2003, 2004 roku)
- Kager Gdynia – męski klub koszykówki – DBE
- Opty Gdynia – judo
- UKS Viking Gdynia - judo
- WKS Flota Gdynia
Nauta Gdynia (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej "Nauta Gdynia") – klub piłkarski założony w 1983, występujący w niższych ligach piłkarskich okręgu gdańskiego. Klub powstał z inicjatywy braci Jerzego i Andrzeja Kwidzyńskich i opierał się na bazie pracowników Stoczniowego Zakładu Transportu Samochodowego. Blisko drużyny przez cały okres istnienia klubu był jej prezes oraz kierownik Wiesław Grota. Przez wiele lat o obliczu zespołu decydowali bracia: Stefan i Marian Rozengart oraz Krzysztof i Sławomir Wiśniewscy. Sezon 2000/2001 zakończył się sukcesem w postaci awansu Nauty do V ligi, który to awans był wkładem w obchody 75-lecia Stoczni Remontowej "Nauta" SA. Sezon 2002/2003 klub zakończył na 5 miejscu w rozgrywkach V ligi, co było jego największym sukcesem. W przerwie zimowej sezonu 2003/2004, na skutek braku finansowego zaplecza, zespół wycofał się z rozgrywek i został rozwiązany. Drużyna Nauty swoje mecze rozgrywała na boisku Ogniska TKKF Checz w Gdyni Chyloni. Brak własnego boiska oraz zaplecza finansowego, w sposób zasadniczy uniemożliwiało założenie drużyn młodzieżowych oraz utrudniało funkcjonowanie drużyny. Przez drużynę Nauty przewinęło się wielu znanych na Wybrzeżu zawodników i wychowanków Arki bądź Bałtyku Gdynia, m.in. wieloletni trener zespołu Zbigniew Bieliński oraz ostatni trener Tomasz Kożuchowski, a także zawodnicy Mirosław Bartlewski, Radosław Kasprzak, Roman Tomaszewicz, Grzegorz Janzen, Waldemar Stanik, Ireneusz Michalik i Zbigniew Figura.
Chronologia historyczna
- 1209 – pierwsza informacja o wsi, podarowanej zakonowi norbertanek z Żukowa przez Mściwoja I
- początek XIV w. – własność oliwskich cystersów
- 1253 – wzmianka o wsi, wymienionej z nazwy (zapisana jako Gdina)
- 1308 – wieś opanowana przez Krzyżaków
- 1466 – na mocy II pokoju toruńskiego wraca z rąk Krzyżaków do Polski
- od 1772 – pod zaborem pruskim
- 1870 – uruchomienie linii kolejowej z Gdańska przez Gdynię do Szczecina
- 1904 – kąpielisko morskie
- 1910 – budowa przystani rybackiej
- 1921 – rozpoczęcie budowy portu i miasta
- 1922 – s/s Gdynia, pierwszy pełnomorski statek z Gdynią jako portem macierzystym
- 1923
- 29 kwietnia – wyświęcenie mola i otwarcie "tymczasowego portu wojennego i schroniska dla rybaków"
- 13 sierpnia – do portu zawinął pierwszy oceaniczny statek – francuski SS Kentucky
- 10 lutego 1926 – uzyskanie praw miejskich
- 1927 – uruchomienie komunikacji miejskiej
- 1931 – Instytut Bałtycki w Toruniu otwiera oddział w Gdyni
- 31 lipca 1932 – po raz pierwszy w Gdyni zorganizowano Święto Morza
- 1 maja 1935 – uruchomienie portu lotniczego Gdyni w Rumi
- 28 sierpnia 1938 – położono stępkę pod SS Olza; pierwszy budowany w Polsce statek pełnomorski
- 1939 – obrona Gdyni i Kępy Oksywskiej pod dowództwem płk. Stanisława Dąbka
- 1939-45 – Niemcy zmieniają nazwę na Gotenhafen (wcześniej wioska nosiła także niemiecką nazwę Gdingen). Masowe wysiedlenia Polaków, na których miejsce przybywają Niemcy.
- ośrodek konspiracji Armii Krajowej, tajnego Hufca Harcerzy, Tajnej Organizacji Wojskowej i TOW "Gryf Pomorski"
- okres wojny miasto przetrwało niemal nietknięte, natomiast port został doszczętnie zniszczony i zablokowany wrakami
- 1945
- ucieczka Niemców na statkach, m.in. MS Wilhelm Gustloff
- 16 lipca – wpłynął pierwszy statek po zakończeniu wojny
- 21 września – do portu zawinął pierwszy wracający z wojny polski statek s/s Kraków
- 26 czerwca 1960 – udostępnienie muzeum ORP Burza do zwiedzania
- 1970 – strajki i demonstracje robotników (Pomnik Ofiar Grudnia 1970)
- 1974 – – zlot żaglowców (regaty Tall Ships Races)
- 1 maja 1976 – otwarcie okrętu muzeum ORP Błyskawica przy Skwerze Kościuszki.
- 1979 – Zdobycie piłkarskiego Pucharu Polski przez klub Arka Gdynia
- 1980 – strajki (Solidarność)
- 7-10 sierpnia 1992 – zlot żaglowców (regaty Cutty Sark Tall Ships' Races – Operacja Żagiel)
- 19-22 lipca 2003 – zlot żaglowców (regaty Cutty Sark Tall Ships' Races – Operacja Żagiel)
- 26 maja 2004 – do Nadbrzeża Francuskiego w gdyńskim porcie cumuje wycieczkowiec Grand Princess, największa w historii portu jednostka (ponad 100 tys. jednostek tonażu)
- 10 maja 2006 – wmurowanie kamienia węgielnego pod Sea Towers – najwyższego (139m|118m) budynku w północnej Polsce.
- 19-20 maja 2006 – odbył się I Gdyński Festiwal Kultury Afrobrazylijskiej.
- 17 czerwca 2006 – oficjalne otwarcie kolejnego w Gdyni terminalu kontenerowego 'Gdynia Container Terminal'
Wybitni obywatele miasta
- Antoni Abraham – król Kaszubów, obrońca polskości Pomorza
- Danuta Baduszkowa – reżyser teatralny, budowniczy nowego Teatru Muzycznego w Gdyni
- Karol Olgierd Borchardt – kapitan żeglugi wielkiej, wykładowca Wyższej Szkoły Morskiej, marynista i pisarz, uczestnik II wojny światowej
- Maciej Brzeski – wiceprezydent Gdyni
- Franciszka Cegielska – prezydent Gdyni, a także (między innymi) delegatka do Rady Europy, przewodnicząca Sejmiku Wojewódzkiego, minister zdrowia
- Stanisław Dąbek – polski pułkownik, dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża podczas kampanii wrześniowej
- Kazimierz Demel – biolog, pionier polskich badań na morzu, twórca polskiej oceanografii biologicznej
- Iwo Gall – reżyser, pedagog, twórca teatralny
- Henryk Giełdzik – pionier okrętownictwa, twórca pierwszego okrętowego biura projektowego, projektant pierwszych statków polskiej konstrukcji, polski przedstawiciel "Bureau Veritas".
- Karolina Gumos – mezzosopranistka, solistka Komische Oper w Berlinie
- Hilary Jastak – przyjaciel i pierwszy kapelan "Solidarności", charyzmatyczny duchowny, wielokrotnie odznaczany
- Kazimierz Jurkiewicz – kapitan żeglugi wielkiej, 32 lata przepracował na "Darze Pomorza"
- Janusz Kaczmarek - prokurator, minister MSWiA
- Augustyn Krauze – pierwszy burmistrz miasta Gdyni
- Ryszard Krauze - milioner, założyciel Prokomu
- Eugeniusz Kwiatkowski – budowniczy miasta Gdyni, minister przemysłu i handlu, wicepremier i minister skarbu
- Konstanty Matyjewicz-Maciejewicz – kapitan żeglugi wielkiej, ostatni komendant "Lwowa" i pierwszy "Daru Pomorza", Kapitan Kapitanów
- Witold Mężnicki – dziennikarz i księgarz
- Marian Mokwa – artysta-malarz, marynista
- Kazimierz Ostrowski – wybitny Polski artysta-malarz XX Wieku
- Gustaw Orlicz-Dreszer – generał dywizji, inspektor obrony powietrznej, prezes Zarządu Głównego Ligi Morskiej i Kolonialnej
- Bolesław Polkowski – ekonomista, autor pierwszych roczników statystycznych Gdyni
- Włodzimierz Prochaska – pierwszy dyplomowany architekt Gdyni
- Jan Radtke – pierwszy wójt Gdyni
- Teresa Remiszewska – jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, prekursorka samotnego kobiecego żeglarstwa w Polsce
- Bolesław Romanowski – komandor, dowódca okrętów podwodnych, zastępca komendanta Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej ds. okrętów szkolnych i praktyki morskiej, kapitan "Zawiszy Czarnego", uczestnik II wojny światowej
- Julian Rummel – inżynier budowy okrętów, pionier idei Gdyni, organizator i pierwszy dyrektor "Żeglugi Polskiej"
- Juliusz Sieradzki – jachtowy kapitan żeglugi wielkiej, olimpijczyk, trener i wychowawca polskich żeglarzy, konstruktor jachtów
- Franciszek Sokół – komisaryczny zarządca Gdyni
- Mamert Stankiewicz – kapitan żeglugi wielkiej, publicysta, komendant "Lwowa", "Znaczy Kapitan"
- Antoni Suchanek – artysta-malarz, wybitny marynista
- Józef Szamocki – polski duchowny, biskup
- Wojciech Szczurek – prezydent miasta od 1998
- Jan Śmidowicz – inżynier, specjalista budownictwa wodnego
- Leonid Teliga – żeglarz, lotnik, dziennikarz, pisarz, pierwszy Polak, który samotnie opłynął świat
- Józef Unrug – wiceadmirał, podwodniak, wieloletni dowódca Floty i Obszaru Nadmorskiego, uczestnik I wojny światowej i II wojny światowej
- Tadeusz Wenda – projektant i budowniczy portu morskiego
- Mariusz Zaruski – generał kawalerii, żeglarz, marynarz, taternik, pisarz i poeta
- Teofil Zegarski – filozof, pedagog, twórca pierwszej gdyńskiej szkoły średniej
- Stefan Żeromski – prozaik, dramatopisarz, publicysta
Baseny portowe (kolejno od południa)
- Basen Jachtowy im. Zaruskiego
- Awanport
- Basen I (Basen Prezydenta Ignacego Mościckiego)
- Basen II (Basen inż. Wendy)
- Basen III (Basen Węglowy)
- Port wewnętrzny
- Basen IV (Basen marsz. Piłsudskiego)
- Basen V (Basen min. Kwiatkowskiego)
- Basen VI
- Basen VII
- Basen VIII
- Basen IX (Stocznia Marynarki Wojennej)
- Awanport
- Basen X (port wojenny)
- Basen XI (port wojenny)
- Basen XII (przy nasadzie mola - obecnie nieistniejący)
Współpraca międzynarodowa
Miasta partnerskie Gdyni:
- Plymouth, Anglia
- Kilonia, Niemcy
- Aalborg, Dania
- Kotka, Finlandia
- Karlskrona, Szwecja
- Brooklyn (Nowy Jork), Stany Zjednoczone
- Kristiansand, Norwegia
- Kłajpeda, Litwa
- Baranowicze, Białoruś
- Seattle, Stany Zjednoczone
- Kaliningrad, Rosja
- Liepaja, Łotwa
- Kunda, Estonia
- Haikou, Chiny
Komunikacja
Komunikacja miejska
Pierwszą linię autobusową uruchomiono w 1927 na trasie centrum miasta – Oksywie, kolejną – do Sopotu. W 1930 powstało Miejskie Towarzystwo Komunikacyjne w Gdyni. W 1943 zbudowano pierwszą linię trolejbusową – do Chyloni. W okresie okupacji komunikacją miejską w Gdyni zajmowali się przewoźnicy z Gdańska. Po II wojnie światowej przez wiele lat komunikację w Gdyni prowadziło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Gdańsk-Gdynia. Od 1992 całością zarządza Zarząd Komunikacji Miejskiej w Gdyni, zaś przewozy realizują trzy przedsiębiorstwa komunalne: Przedsiębiorstwo Komunikacji Autobusowej, Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej oraz Przedsiębiorstwo Komunikacji Trolejbusowej oraz szereg innych wykonawców, wyłanianych w drodze przetargów. Komunikacja miejska, a w szczególności autobusowa może poszczycić się zmodernizowanym taborem i nowoczesnymi modelami autobusów. Z całą pewnością można dodać, że komunikacja autobusów niskopodłogowych jest najbardziej przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych czy osób w podeszłym wieku, co kwalifikuje gdyńskie autobusy, jeśli chodzi o ilość autobusów niskopodłogowych na 1 miejscu w Polsce.
- Osobne artykuły:
Transport kolejowy
- 1870 – uruchomienie linii kolejowej Słupsk-Gdynia-Gdańsk, inwestor: Berlińsko-Szczecińskie Towarzystwo Kolejowe (Berlin-Stetiner Eisenbahn Gesellschaft)
- 1898 – linii (Gdynia)-Reda-Puck
- 1921 – linii Gdynia-Kokoszki mające skomunikowanie z Kartuzami, Kościerzyną, Chojnicami i Bydgoszczą; później dokonano korekty trasy
- 1926 – otwarcie dworca kolejowego
- 1929 – uruchomienie Parowozowni w Gdyni-Grabówku
- 1930 – otwarcie linii Gdynia-Bydgoszcz, inwestor: Francusko-Polskie Towarzystwo Kolejowe, oraz otwarcie stacji Gdynia-Chylonia
- 1935 – otwarcie stacji Gdynia-Orłowo
- 1937 – uruchomienie linii Gdynia-Oksywie
- 1953 – elektryfikacja linii SKM Sopot-Gdynia oraz zbudowanie siedziby Elektrowozowni Gdynia-Chylonia, obecnie obiekt stanowi zaplecze warsztatowe spółki PKP Przewozy Regionalne w Gdyni-Leszczynkach
- 1957 – elektryfikacja linii Gdynia-Wejherowo, otwarcie obecnego dworca Gdynia Główna
- 1975-1983 w Gdyni miała swoją siedzibę Dyrekcja Rejonowa Kolei Państwowych, zarządzająca terytorialną infrastrukturą kolejową woj. Gdańskiego
- 1985 – elektryfikacja linii Warszawa-Gdynia
- 1988 – otwarcie kompleksu obiektów Elektrowozowni dla SKM w Gdyni-Cisowej
- 1989 – elektryfikacja linii Szczecin-Gdynia, oddanie do użytku Hali Napraw w Wagonowni Gdynia-Grabówek
- 2001 – powołanie PKP SKM w Trójmieście Sp. z o.o.
- 2006 – podjęcie prac nad modernizacją dworca Gdynia Główna
Na PKP wielokrotnie przeprowadzano różnego rodzaju reorganizacje. Obecnie w Gdyni swoją siedzibę mają następujące jednostki kolejowe:
- Szybka Kolej Miejska w Trójmieście, z siedzibą w Gdyni-Cisowej (d. elektrowozownia)
- Zakład Taboru spółki PKP Cargo, z siedzibą w Gdyni-Grabówku (dawne lokomotywownia i wagonownia wagonów towarowych)
- Pomorski Zakład Przewozów Regionalnych spółki PKP Przewozy Regionalne (d. stacje pasażerskie i wagonownia wagonów osobowych)
- Zakład Przewozów Towarowych spółki PKP Cargo, z siedzibą w Gdyni-Porcie (d. stacje towarowe)
- Zakład Linii Kolejowych spółki PKP Polskie Linie Kolejowe, z siedzibą w Gdyni-Stoczni (d. służba drogowa)
- Zakład spółki PKP Intercity, z siedzibą w Gdyni-Leszczynkach (zarządzający taborem wydzielonym z d. wagonowni).
Ciekawostki kolejowe
- Bana
- Kaszubski Ekspres – nieczynna już krótka linia wąskotorowa z Oksywia na Babie Doły
- pociąg retro Costerina ciągnięty przez parowóz na trasie Gdynia – Kościerzyna – Gdynia połączony ze zwiedzaniem skansenu parowozów (kursuje w wybrane weekendy wakacji)
- Słoneczny – najtańszy pociąg na trasie Warszawa – Gdynia obsługiwany przez Koleje Mazowieckie, Sp. z o.o.
- Dworzec Gdynia Główna (dawniej Gdynia Główna Osobowa)
Komunikacja lotnicza
Od 1919 Gdynię obsługiwało lotnisko w Gdańsku-Wrzeszczu. W 1935 powstał port lotniczy Gdynia z siedzibą w Rumi. W latach powojennych ponownie korzystano z lotniska w Gdańsku-Wrzeszczu. W 1974 oddano do użytku nowy port lotniczy w Gdańsku-Rębiechowie, którego gdyńskie władze samorządowe są współudziałowcem. Istnieje koncepcja przeznaczenia na cele cywilne dotychczasowego lotniska Marynarki Wojennej Gdynia-Oksywie we wsi Kosakowo. W tym celu 2006 podpisano list intencyjny, którego sygnatariuszem zostali prezydent miasta, dowódca Marynarki Wojennej oraz prezes portu lotniczego w Gdańsku-Rębiechowie.
Drogi krajowe
Przez Gdynię przebiegają dwie drogi krajowe DK6 (S6): Goleniów - Koszalin - Słupsk - Gdynia - Gdańsk, oraz DK20: Stargard Szczeciński - Szczecinek - Gdynia.
Imię nosiły, lub noszą
- Gdynia – statek wycieczkowy
- ORP Gdynia
- M/V Gdynia – kontenerowiec, własność szczecińskiego armatora Euroafrica. Obecnie jednostka pływa pod nazwa M/V Topaz.
Zobacz też
- Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
- Porty nad Morzem Bałtyckim
- Okręg wyborczy Gdynia
- Komunalny Związek Gmin "Dolina Redy i Chylonki"
- Sea Towers