Niob: Różnice pomiędzy wersjami

Niob
	cyrkon ← niob → molibden
	Wygląd
	metaliczny szary, anodowany jest niebieskawy
	; Widmo emisyjne niobu
	Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	niob, Nb, 41; (łac. niobium)
Grupa, okres, blok	5 (VB), 5, d
Stopień utlenienia	III, V
Właściwości metaliczne	metal przejściowy
Właściwości tlenków	średnio kwasowe
Masa atomowa	92,90637(2) u
Stan skupienia	stały
Gęstość	8570 kg/m³
Temperatura topnienia	2477 °C
Temperatura wrzenia	4744 °C
Numer CAS	7440-03-1
PubChem	{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.).{{PubChem}} Brakujące pola: cid oraz nazwa. Nieznane pola: 1.
Właściwości atomowe
Promień; • atomowy; • walencyjny	; 145 (obl. 198) pm; 137 pm
Konfiguracja elektronowa	[Kr]4d45s1
Zapełnienie powłok	2, 8, 18, 12, 1; (wizualizacja powłok)
Elektroujemność; • w skali Paulinga; • w skali Allreda	; 1,60; 1,23
Potencjały jonizacyjne	I 652,1 kJ/mol; II 1380 kJ/mol; III 2416 kJ/mol
Właściwości fizyczne
Ciepło parowania	696,6 kJ/mol
Ciepło topnienia	26,4 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	7,55×10−2 Pa (2741 K)
Konduktywność	6,93×106 S/m
Ciepło właściwe	265 J/(kg·K)
Przewodność cieplna	53,7 W/(m·K)
Układ krystalograficzny	regularny przestrzennie centrowany
Twardość; • w skali Mohsa	; 6
Prędkość dźwięku	3480 m/s
Objętość molowa	10,83×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
Niebezpieczeństwo
Zwroty H	H250
Zwroty P	P222, P231, P422
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanej karty charakterystyki
	Łatwopalny; (F)
Zwroty R	R17
Zwroty S	S6
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 0 3
Numer RTECS	QT9900000
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 18:40, 7 lip 2014

Niob (Nb, łac. niobium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych układu okresowego. Nazwa pochodzi od Niobe, córki Tantala w mitologii greckiej. W anglosaskiej literaturze dotyczącej metalurgii spotykana jest nazwa Columbium z symbolem Cb.

Charakterystyka

Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i kowalny metal, podobny właściwościami do tantalu. Nie ulega korozji, nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych kwasów nieorganicznych i wody królewskiej, a także stopionych alkaliów^[3]. Reaguje, podobnie jak tantal, z kwasem fluorowodorowym, z utworzeniem kompleksu, kwasu sześciofluoroniobowego(V):

2Nb + 12HF → 2NbF₆^– + 2H⁺ + 5H₂↑

W środowisku niekompleksującym jony niobu nie istnieją – strąca się wodorotlenek Nb(OH)₅. Niob tworzy tlenek Nb₂O₅, który reaguje z roztopionymi alkaliami, tworząc niobany, rozpuszczalne w wodzie tylko przy wysokim pH. Jony niobu na V stopniu utlenienia są bezbarwne, na IV i III stopniu utlenienia mają zabarwienie.

Występowanie

Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 20 ppm. Minerałem tego pierwiastka jest kolumbit (Fe,Mn)Nb₂O₆.

Odkrycie

Niob został odkryty w 1801 r. przez Charlesa Hatchetta.

Zastosowanie

Obecnie otrzymuje się go na skalę przemysłową i stosuje do produkcji stopów z żelazem i niklem, a także w technice jądrowej. Stopy niobu z cyną i glinem wykazują właściwości nadprzewodzące.

W 2010 roku wydobyto łącznie 62 900 ton niobu, z czego 58 tys. ton (ok. 92%) wydobyto w Brazylii, zaś 4,42 tys. ton (ok. 7%) w Kanadzie^[4].

↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie zapis
BŁĄD PRZYPISÓW

Błąd w przypisach: Znacznik <ref> o nazwie „uwagi”, zdefiniowany w <references>, nie był użyty wcześniej w treści.

BŁĄD PRZYPISÓW

↑ Niob (nr 262722) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Standard Atomic Weights Revised v2. IUPAC, 2013-09-24. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).
↑ Nowak, Izabela; Ziolek, Maria. Niobium Compounds: Preparation, Characterization, and Application in Heterogeneous Catalysis. „Chemical Reviews”. 99 (12), s. 3603–3624, 1999. DOI: 10.1021/cr9800208. PMID: 11849031.
↑ John F. Papp: Niobium. U.S. Geological Survey, styczeń 2011. [dostęp 2013-09-17].
↑ Liczba w nawiasie oznacza niepewność ostatniego podanego miejsca po przecinku.

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Bibliografia

Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko Chemia analityczna. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa (Wydawnictwo Naukowe PWN) Warszawa 2001 ISBN 83-01-13499-2

Szablon:Link GA Szablon:Link FA Szablon:Link FA

[zapis-2] Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu <ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwie zapis
BŁĄD PRZYPISÓW

[Aldrich-US-1] Niob (nr 262722) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[SAWR2-3] Standard Atomic Weights Revised v2. IUPAC, 2013-09-24. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).

[Nowak-4] Nowak, Izabela; Ziolek, Maria. Niobium Compounds: Preparation, Characterization, and Application in Heterogeneous Catalysis. „Chemical Reviews”. 99 (12), s. 3603–3624, 1999. DOI: 10.1021/cr9800208. PMID: 11849031.

[5] John F. Papp: Niobium. U.S. Geological Survey, styczeń 2011. [dostęp 2013-09-17].

[zapis-6] Liczba w nawiasie oznacza niepewność ostatniego podanego miejsca po przecinku.

[8] Alternatywnie do skandowców zalicza się często nie lutet i lorens, lecz lantan, aktyn oraz hipotetyczny unbiun.

[9] Budowa 8. okresu jest przedmiotem badań teoretycznych i dokładne umiejscowienie pierwiastków tego okresu w ramach układu okresowego jest niepewne.

[a]

[2]

[1]

[3]

[4]

[i]

[ii]

@@ Linia 98: / Linia 98: @@
 == Charakterystyka ==
 [[Plik:Niobium metal.jpg|thumb|200px|left|Niob (blacha)]]
-Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i [[kowalność|kowalny]] [[metale|metal]], podobny właściwościami do [[tantal (pierwiastek)|tantalu]]. Nie ulega [[korozja|korozji]], nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych [[kwasy|kwasów]] nieorganicznych i [[woda królewska|wody królewskiej]]. Reaguje, podobnie jak tantal, z [[kwas fluorowodorowy|kwasem fluorowodorowym]], z utworzeniem [[związki kompleksowe|kompleksu]], kwasu sześciofluoroniobowego(V):
+Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i [[kowalność|kowalny]] [[metale|metal]], podobny właściwościami do [[tantal (pierwiastek)|tantalu]]. Nie ulega [[korozja|korozji]], nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych [[kwasy|kwasów]] nieorganicznych i [[woda królewska|wody królewskiej]], a także stopionych [[alkalia|alkaliów]]<ref name=Nowak>{{Cytuj pismo | autor = Nowak, Izabela; Ziolek, Maria | tytuł = Niobium Compounds: Preparation, Characterization, and Application in Heterogeneous Catalysis | czasopismo = Chemical Reviews | wolumin = 99 | wydanie = 12 | strony = 3603–3624 | rok = 1999 | doi = 10.1021/cr9800208 | pmid = 11849031}}</ref>. Reaguje, podobnie jak tantal, z [[kwas fluorowodorowy|kwasem fluorowodorowym]], z utworzeniem [[związki kompleksowe|kompleksu]], kwasu sześciofluoroniobowego(V):
 : 2Nb + 12HF → 2NbF<sub>6</sub><sup>–</sup> + 2H<sup>+</sup> + 5H<sub>2</sub>↑
-W środowisku niekompleksującym jony niobu nie istnieją – strąca się [[wodorotlenki|wodorotlenek]] [[wodorotlenek niobu(V)|Nb(OH)<sub>5</sub>]]. Niob tworzy [[tlenki|tlenek]] [[tlenek niobu(V)|Nb<sub>2</sub>O<sub>5</sub>]], który reaguje z roztopionymi [[alkalia]]mi, tworząc niobany, rozpuszczalne w wodzie tylko przy wysokim [[skala pH|pH]]. [[Jon]]y niobu na V [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]] są bezbarwne, na IV i III stopniu utlenienia mają zabarwienie.
+W środowisku niekompleksującym jony niobu nie istnieją – strąca się [[wodorotlenki|wodorotlenek]] [[wodorotlenek niobu(V)|Nb(OH)<sub>5</sub>]]. Niob tworzy [[tlenki|tlenek]] [[tlenek niobu(V)|Nb<sub>2</sub>O<sub>5</sub>]], który reaguje z roztopionymi alkaliami, tworząc niobany, rozpuszczalne w wodzie tylko przy wysokim [[skala pH|pH]]. [[Jon]]y niobu na V [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]] są bezbarwne, na IV i III stopniu utlenienia mają zabarwienie.
 == Występowanie ==