7 Armia (ZSRR)

7 Armia 7-я Армия
Lekkie czołgi T-26 należące do 7. Armii podczas natarcia na Finlandię, 2 grudnia 1939 roku
Historia
Państwo	ZSRR
Sformowanie	14 września 1939
Rozformowanie	18 grudnia 1944
Dowódcy
Pierwszy	Wsiewołod Jakowlew
Ostatni	Władimir Głuzdowski
Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Rodzaj sił zbrojnych	wojska lądowe
Rodzaj wojsk	piechota, artyleria, wojska pancerne
Podległość	Front Północny, Front Karelski
Skład	kilka korpusów

7 Armia – związek operacyjny Armii Czerwonej podczas II wojny światowej.

7. Armia została utworzona 14 września 1939 roku w Leningradzkim Okręgu Wojskowym. Pierwszym działaniem wojennym, w którym 7. Armia wzięła udział była wojna zimowa przeciwko Finlandii w latach 1939–1940. W listopadzie 1939 roku, tuż przed radzieckim atakiem na Finlandię, armia składała się z 19. Korpusu Strzeleckiego (24., 43., 70. i 123. Dywizja Strzelecka), 50. Korpusu Strzeleckiego (49., 90. i 142. Dywizja Strzelecka), 10. Korpusu Pancernego, 138. Dywizji Strzeleckiej i samodzielnej brygady pancernej. Początkowo była ona dowodzona przez komandarma II rangi Wsiewołoda Jakowlewa, został on jednak usunięty z dowództwa i powrócił do Leningradu. Dowódca operacji wojskowych Kiriłł Mierieckow został odwołany ze stanowiska dowódcy 7. Armii z powodu powtarzających się porażek i ciężkich strat oraz zastąpiony przez Jakowlewa na tym stanowisku.

7. Armia została ponownie sformowana w drugiej połowie wiosny 1940 roku w Leningradzkim Okręgu Wojskowym. Przed rozpoczęciem się niemieckiej operacji "Barbarossa" armia ta ochraniała pewien odcinek granicy ZSRR na północ od jeziora Ładoga. Od 24 czerwca 1941 roku armia posiadała w swoim składzie 54., 71., 168. i 237. Dywizję Strzelecką, 26. Rejon Umocniony i kilka jednostek artyleryjskich, lotniczych i inżynieryjnych, a cała armia wchodziła w skład Frontu Północnego, później Karelskiego, i przeprowadzała operacje obronne w Karelii, jednakże wycofała się z niej pod naporem armii fińskiej pomiędzy lipcem a sierpniem 1941 roku. 25 września 1941 roku została przemianowana na 7. Oddzielną Armię oraz podporządkowana Stawce i pozostawała pod jej dowództwem do lutego 1944 roku. Od połowy października 1941 do czerwca 1944 roku armia ta broniła linii rzeki Świr pomiędzy jeziorami Onega a Ładoga.

Od czerwca do sierpnia 1944 roku armia, składająca się tym razem z 37., 4., 94. i 99. Korpusu Strzeleckiego Gwardii, 150. i 162. Rejonu umocnionego oraz pewnej ilości jednostek artyleryjskich, pancernych, inżynieryjnych i innych, wchodząc w skład Frontu Karelskiego, brała udział w operacji świrsko-pietrozawodzkiej. 7. Armia została rozwiązana na początku stycznia 1945 roku. Na podstawie jej dowództwa 18 grudnia 1944 roku stworzono 9. Armię Gwardii wojsk powietrznodesantowych.

Dowódcy

• komandarm II rangi Wsiewołod Jakowlew
• gen. Kiriłł Mierieckow (od 7 grudnia 1939)
• komandarm II rangi Wsiewołod Jakowlew
• gen. por. Filipp Danilowicz Gorielenko (styczeń – wrzesień 1941 i listopad 1941 – czerwiec 1942)
• gen. Kiriłł Mierieckow (wrzesień – listopad 1941)
• gen. por. Siergiej Trofimienko (lipiec 1942 – styczeń 1943)
• gen. mjr Aleksiej Krutikow (styczeń 1943 – sierpień 1944, awansowany do gen. por. pod koniec kwietnia 1943)
• gen. por. Władimir Głuzdowski (sierpień – grudzień 1944)

Skład podczas wojny zimowej

• 19 Korpus Strzelecki – dowódca: komdiw Filipp N. Starikow:
  • 24 Dywizja Strzelecka,
  • 43 Dywizja Strzelecka,
  • 70 Dywizja Strzelecka,
  • 123 Dywizja Strzelecka,
  • 40 Brygada Pancerna;
• 50 Korpus Strzelecki – dowódca: komdiw Filipp D. Gorielenko:
  • 49 Dywizja Strzelecka,
  • 90 Dywizja Strzelecka,
  • 142 Dywizja Strzelecka,
  • 35 Brygada Pancerna;
• 10 Korpus Pancerny – dowódca: komdiw Prokofij Ł. Romanienko:
  • 1 Brygada Pancerna,
  • 13 Brygada Pancerna;
• odwód:
  • 138 Dywizja Strzelecka,
  • 136 Dywizja Strzelecka (w trakcie transportu),
  • 150 Dywizja Strzelecka (w trakcie transportu),
  • 20 Brygada Pancerna,
  • 101 pułk artylerii Odwodu Naczelnego Dowództwa (OND),
  • 136 pułk artylerii OND,
  • 301 pułk artylerii OND,
  • 302 pułk artylerii OND,
  • 311 pułk artylerii OND,
  • 316 dywizjon artylerii OND,
  • 317 dywizjon artylerii OND;

Bibliografia

• Bolszaja Sowietskaja Encykłopedija Moskwa 1978.
• Encyklopedia II wojny światowej MON 1975.
• A. A. Greczko, Siły zbrojne państwa radzieckiego, Warszawa 1975.
• Keith E. Bonn: Slaughterhouse: The Handbook of the Eastern Front. Bedford: Aberjona Press, 2005.
• Mała Encyklopedia Wojskowa MON 1967.
• Robert Edwards: White Death: Russia's War on Finland 1939–40. London: Weidenfeld & Nicolson, 2006. ISBN 978-0-297-84630-2.