Przejdź do zawartości

6 Armia (ZSRR)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
6 Armia
6-я армия
Historia
Państwo

 ZSRR
 Rosja

Sformowanie

17 września 1939

Działania zbrojne
II wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Pietrozawodsk (1960–1998)

Rodzaj sił zbrojnych

wojska lądowe

Podległość

Kijowski Specjalny Okręg Wojskowy, Front Południowo-Zachodni, Front Południowy, Front Woroneski, 3 Front Ukraiński, Leningradzki Okręg Wojskowy (1960–1998)

Skład

kilka korpusów lub dywizji

6 Armia (ros. 6-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej, następnie Armii Radzieckiej.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy została utworzona 17 września 1939 roku w Kijowskim Specjalnym Okręgu Wojskowym z Winnickiej Grupy Armijnej (formacja wielkości korpusu)[1].

We wrześniu 1939 roku wzięła udział w agresji ZSRR na Polskę, z pozycji wyjściowych jakie zajmowała w rejonie Kupel, Sotanów, Płoskirów[2].

W czerwcu 1941 Armia składała się z 6. i 37. Korpusu Strzeleckiego (który składał się z 80., 139. i 141. Dywizji Strzeleckiej), 4. i 15. Korpusu Zmechanizowanego, 5 Korpusu Kawalerii, 4. i 6. Rejonu Umocnionego i pewnej ilości jednostek artyleryjskich i innych jednostek[3]. Była częścią radzieckiego Frontu Południowo-Zachodniego. Dowództwo 6 Armii zostało rozwiązane 10 sierpnia 1941 roku po bitwie pod Humaniem. W bitwie tej 6 Armia została odcięta w olbrzymim okrążeniu na południe od Kijowa razem z 12 Armią.

Została ona na nowo sformowana razem z Frontem Południowym na bazie 48 Korpusu Strzeleckiego i innych jednostek i broniła zachodniego brzegu rzeki Dniepr na północny zachód od Dniepropetrowska[4]. 1 września 1941 roku 6 Armia składała się ze 169., 226., 230., 255., 273. i 275. Dywizji Strzeleckiej, 26. i 28. Dywizji Kawalerii, 47. (15. Dywizja Strzelecka NKWD), 269., 274. i 394. pułku artylerii, 522. i 671. pułku artylerii rezerwy Stawki, 14., 27. i 8. Dywizji Pancernej[5]. Armia została przekazana Frontowi Południowo-Zachodniemu i wzięła udział w obronie Donbasu, oraz operacjach barwienkowsko-łozowskiej i charkowskiej. Jednakże razem z 57 Armią została otoczona w kotle izjumskim ze stratą 200 000 swoich żołnierzy i po tym rozwiązana.

W lipcu 1942 roku armia została sformowana po raz trzeci na bazie 6 Armii Rezerwowej, składając się tym razem z 45., 99., 141., 160., 174., 212., 219. i 309. Dywizji Strzeleckiej oraz 141 Brygady Strzeleckiej. Była przydzielona po kolei do frontów Woroneskiego, Południowo-Zachodniego i 3 Ukraińskiego. W styczniu 1943 roku 6 Armia przedarła się przez linie obronne dywizji Alpini włoskiej 8 Armii podczas operacji „Mały Saturn”. W styczniu 1944 roku armia brała udział w operacjach nikopolsko-krzywo rudzkiej i odeskiej oraz w zajęciu miast Bereznogowa i Snigorówka. Jednakże w czerwcu 1944 roku została ona rozwiązana ponownie i jeszcze raz sformowana w grudniu 1944 roku z połączonych oddziałów z 3 Gwardyjskiej Armii i 13 Armii. 1 stycznia 1945 roku 6 Armia składała się z 22 Korpusu Strzeleckiego (218. i 273. Dywizja Strzelecka), 74 Korpusu Strzeleckiego (181. i 309. Dywizja Strzelecka), 359 Dywizji Strzeleckiej, 77 Rejonu Umocnionego i innych jednostek wsparcia[6].

W 1945 roku armia wzięła udział w operacjach sandomiersko-śląskiej i dolnośląskiej. Podczas operacji dolnośląskiej w lutym 1945 roku 6 Armia zdobyła Twierdzę Wrocław (niem. Festung Breslau). Armia brała wtedy udział w operacji wrocławskiej i w czasie oblężenia Wrocławia liczyła 65 tys. żołnierzy, 1406 dział i moździerzy, 104 armaty przeciwlotnicze i 61 pojazdów pancernych[7].

Po zakończeniu II wojny światowej 6 Armia została wycofana z Niemiec i stacjonowała krótko w Orłowskim Okręgu Wojskowym, a następnie została rozwiązana pod koniec 1945 roku w Woroneskim Okręgu Wojskowym.

Po raz kolejny została utworzona w Leningradzkim Okręgu Wojskowym w 1960 roku, mając swoją kwaterę główną w Pietrozawodzku. W styczniu 1996 roku armia posiadała w swoim składzie 161 Brygadę Artylerii, 182 pułk artylerii rakietowej, 485 samodzielny pułk śmigłowców, 54 Dywizję Zmechanizowaną (stacjonowała ona w Alakurtti), 111 Dywizję Zmechanizowaną (stacjonowała ona w Sortowale) oraz 131 Dywizję Zmechanizowaną (stacjonowała w Pieczendze)[8]. Została ostatecznie rozwiązana po rozpadzie Związku Radzieckiego w 1997–1998 roku.

 Osobny artykuł: 6 Armia Ogólnowojskowa (ZSRR).

Dowództwo armii

[edytuj | edytuj kod]

Dowódcy:

Szefowie sztabu:

  • gen. mjr Nikołaj Iwanow (1941)[11]

Struktura organizacyjna

[edytuj | edytuj kod]

Skład w 1939 roku[12]:

Skład 22 czerwca 1941[13]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. 6. Armia – б. Восточная первоначально – Винницкая, затем – Волочиская армейская группа КОВО (0000 Там же, а также „Другая война. 1939-1945”. М., 1996, с.248.) КОВО. Lenskij 2001.
  2. Sztemienko 1969 ↓, s. 22.
  3. Leo Niehorster: Rozkład sił 6. Armii w dniu 22 czerwca 1941 roku. [dostęp 2011-12-14]. (ang.).
  4. Bonn/Glantz, Slaughterhouse, Aberjona Press, 2005, s. 311.
  5. Tashv.nm.ru, [Skład bojowy Armii Czerwonej 1 września 1941 roku]. [dostęp 14 grudnia 2011].
  6. Skład bojowy Armii Czerwonej 1 stycznia 1945 roku. [dostęp 2011-12-14]. (ros.).
  7. Dolata i Jurga 1977 ↓, s. 602.
  8. Andrew Duncan: Russian forces in decline – Part 2. Jane’s Intelligence Review, październik 1996, s. 444.
  9. Plikus (kier.) 1968 ↓, s. 95.
  10. Память народа::Подлинные документы о Второй Мировой войне [online], pamyat-naroda.ru [dostęp 2024-05-19].
  11. Kamenir 2010 ↓, s. 390.
  12. Moczulski 2009 ↓, s. 969,970.
  13. Fiszer i Gruszczyński 2009 ↓, s. 48.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
  • Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński: Operacja Barbarossa 1941. Hitlera uderza na ZSRR. Poznań: 2009. ISBN 978-83-261-0286-8.
  • Victor Kamenir: Krwawy trójkąt. Zagłada Armii Czerwonej na Ukrainie 1941. Warszawa: 2010. ISBN 978-83-11-11871-3.
  • Keith E. Bonn: Slaughterhouse: The Handbook of the Eastern Front. Bedford: Aberjona Press, 2005.
  • Leszek Moczulski: Wojna polska 1939. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-11-11584-2.
  • Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.
  • Sergiej Sztemienko: Sztab generalny w latach wojny. Warszawa: 1969.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
  • 6 Armia (ros.). [dostęp 14 grudnia 2011].