Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czarna Pantera:
Wakanda w moim sercu
Black Panther: Wakanda Forever
Ilustracja
Logo filmu
Gatunek

o superbohaterach
fantastyka naukowa
akcja

Rok produkcji

2022

Data premiery

26 października 2022
11 listopada 2022 (Polska)

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

161 minut[1]

Reżyseria

Ryan Coogler

Scenariusz

Ryan Coogler
Joe Robert Cole

Główne role

Letitia Wright
Lupita Nyong’o
Danai Gurira
Winston Duke
Dominique Thorne
Florence Kasumba
Michaela Coel
Ténoch Huerta
Martin Freeman
Julia Louis-Dreyfus
Angela Bassett

Muzyka

Ludwig Göransson

Zdjęcia

Autumn Durald Arkapaw

Scenografia

Hannah Beachler

Kostiumy

Ruth E. Carter

Montaż

Michael Shawver
Kelley Dixon
Jennifer Lame

Produkcja

Kevin Feige
Nate Moore

Wytwórnia

Marvel Studios

Dystrybucja

Walt Disney Studios Motion Pictures

Budżet

250 000 000 USD

Przychody brutto

858 082 190 USD

Strona internetowa
Chronologia
Produkcja
Wilkołak nocą
(2022) 		Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu
(2022) 		Strażnicy Galaktyki: Coraz bliżej święta
(2022)
Wydarzenia
Moon Knight[2]
(2022) 		Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu
(2022) 		Echo[2]
(2024)
Seria Czarna Pantera
Czarna Pantera
(2018) 		Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu
(2022) 		—

Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu (oryg. Black Panther: Wakanda Forever) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji z 2022 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiada Ryan Coogler na podstawie scenariusza napisanego wspólnie z Joem Robertem Cole’em. Tytułową rolę zagrała Letitia Wright, a obok niej w głównych rolach wystąpili: Lupita Nyong’o, Danai Gurira, Winston Duke, Dominique Thorne, Florence Kasumba, Michaela Coel, Ténoch Huerta, Martin Freeman, Julia Louis-Dreyfus i Angela Bassett. Chadwick Boseman miał powrócić w tytułowej roli, lecz zmarł w sierpniu 2020 roku.

W filmie przywódcy królestwa Wakandy walczą o ochronę swojego narodu przed najeźdźcami po śmierci króla T’Challi[3].

Wakanda w moim sercu wchodzi w skład IV Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest trzydziestym filmem należącym do tej franczyzy i stanowi część jej drugiego rozdziału zatytułowanego Saga Multiwersum. Jest kontynuacją filmu Czarna Pantera z 2018 roku. Na 2023 rok został zapowiedziany serialowy spin-off, zatytułowany Ironheart, z Thorne w tytułowej roli, który zadebiutuje Disney+. Światowa premiera Wakandy w moim sercu miała miejsce 26 października 2022 roku w Los Angeles. W Polsce film zadebiutował 11 listopada tego samego roku. Wakanda w moim sercu przy budżecie szacowanym na 250 milionów dolarów zarobiła prawie 860 milionów i otrzymała pozytywne oceny od krytyków.

Streszczenie fabuły[edytuj | edytuj kod]

T’Challa, król Wakandy, jest śmiertelnie chory. Jego siostra Shuri wierzy, że można go uleczyć za pomocą ziela w kształcie serca, dlatego próbuje syntetycznie je odtworzyć po tym, jak zostało zniszczone przez Killmongera. Jednak nie udaje jej się to, a T’Challa umiera[4][5][6][7].

Rok później na Wakandę wywierana jest zewnętrzna presja, by podzieliła się swoimi zasobami vibranium, a niektóre państwa próbują wykraść je siłą. Królowa Ramonda błaga Shuri, by kontynuowała badania nad odtworzeniem ziela w kształcie serca mając nadzieję na stworzenie nowej Czarnej Pantery, która będzie bronić Wakandy. Shuri jednak odmawia, ponieważ uważa, że Czarna Pantera jest reliktem przeszłości. CIA i US Navy SEALs używają na Oceanie Atlantyckim urządzenie do wykrywania vibranium w celu zlokalizowania potencjalnego złoża tego surowca pod wodą. Ekspedycja zostaje zaatakowana i zabita przez grupę niebieskoskórych, oddychających pod wodą nadludzi, na czele której stoi Namor, jednak CIA uważa, że odpowiedzialna jest za to Wakanda. Namor omijając zaawansowane zabezpieczenia Wakandy spotyka się z Ramondą i Shuri. Obwinia on Wakandę za wyścig świata w celu pozyskania złóż vibranium i stawia im ultimatum, by dostarczyły mu naukowca odpowiedzialnego za stworzenie urządzenia do wykrywania vibranium, w przeciwnym razie zaatakuje Wakandę[4][5][6][7].

Shuri i Okoye dowiadują się od agenta CIA, Everetta K. Rossa, że naukowcem, o którym mowa, jest studentka Massachusetts Institute of Technology – Riri Williams. Shuri i Okoye spotykają się z nią na uczelni, by zabrać ją i ochronić przed Namorem w Wakandzie. Są ścigane przez FBI, a następnie przez wojowników Namora, którzy pokonują Okoye oraz zabierają Shuri i Williams pod wodę na spotkanie z Namorem. Ramonda, rozgniewana niepowodzeniem Okoye, pozbawia ją tytułu generała Dora Milaje i spotyka się z Nakią, która od kilku lat mieszka na Haiti. Namor pokazuje Shuri jego bogate w vibranium podwodne królestwo Talokan, które od wieków chronione jest przed odkryciem przez świat. Namor proponuje sojusz z Wakandą przeciwko reszcie świata, a w przypadku odmowy grozi zniszczeniem Wakandy. Nakia pomaga Shuri i Williams uciec, a Namor bierze odwet atakując Wakandę. Podczas ataku Namora na Wakande, Ramonda tonie ratując Williams. Namor obiecuje wrócić za tydzień ze swoją pełną armią, a mieszkańcy Wakandy przenoszą się w góry Jabari. Ross zostaje aresztowany przez swoją byłą żonę i dyrektorkę CIA, Valentinę Allegra de Fontaine, za wymianę tajnych informacji wywiadowczych z mieszkańcami Wakandy[4][5][6][7].

Po pogrzebie Ramondy Shuri używa pozostałości ziela, które dało ludowi Namora nadludzkie zdolności do rekonstrukcji ziela w kształcie serca. Spożywa je, zyskując nadludzkie zdolności i widzi Killmongera podczas spotkania z przodkami, który namawia ją do zemsty. Shuri zakłada nowy strój Czarnej Pantery i zostaje akceptowana przez pozostałe plemiona Wakandy jako Czarna Pantera. Pomimo wezwań M’Baku do pokoju, Shuri jest zdeterminowana, aby dokonać zemsty na Namorze za śmierć matki i nakazuje natychmiastowy kontratak na Talokan. Ayo obejmuje stanowisko generała Dora Milaje, a Okoye i Anneka otrzymują od Shuri zbroję Midnight Angel. Natomiast Williams tworzy napędzany egzoszkielet, podobny do zbroi Iron Mana, aby pomóc mieszkańcom Wakandy[4][5][6][7].

Używając statku morskiego, Wakandyjczycy zwabiają Namora i jego wojowników na jego powierzchnię, gdzie dochodzi do bitwy. Shuri więzi Namora w myśliwcu chcąc go wysuszyć i osłabić. Rozbiją się na piaszczystej plaży i walczą. Shuri zyskuje przewagę, ale zdaje sobie sprawę z podobieństw między ich ścieżkami i prosi Namora o ustąpienie, w zamian za pokojowy sojusz. Namor akceptuje warunki i bitwa się kończy. Williams wraca na uczelnię zostawiając swoją zbroje w Wakandzie, a Okoye uwalnia Rossa z aresztu. Shuri sadzi ziele w kształcie serca, by zapewnić przyszłość tytułowi Czarnej Pantery. Shuri odwiedza Nakię na Haiti, gdzie zgodnie z życzeniem Ramondy pali swoją ceremonialną szatę pogrzebową po śmierci brata. Pod jej nieobecność M’Baku występuje o tron Wakandy[4][5][6][7].

W scenie pomiędzy napisami Nakia przedstawia Shuri swojego i T’Challi syna, Toussainta, który wyjawia jej swoje prawdziwe wakandyjskie imię – T’Challa[4][5][6][7].

Obsada[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Lista obsady w filmach Filmowego Uniwersum Marvela.

Ponadto swoje role z poprzedniego filmu powtórzyli: Michael B. Jordan jako N’Jadaka / Erik „Killmonger” Stevens, syn N’Jobu, który zginął z rąk T’Challi[9]; Isaach de Bankolé[18][9], Dorothy Steel[19][9] i Danny Sapani jako M’Kathu, członkowie starszyzny Wakandy, reprezentujący odpowiednio plemienia Rzeczne, Kupców i Strażników[20][9]; Connie Chiume jako Zawavari, członek starszyzny Wakandy, która zajęła miejsce Zuriego i wcześniej reprezentowała plemię Górników[21][22] oraz Trevor Noah jako głos Griota, sztucznej inteligencji stworzonej przez Shuri[22]. W filmie wystąpili również: Mabel Cadena jako Namora, kuzynka Namora i Alex Livanalli jako Attuma, tlalocański wojownik[15], María Mercedes Coroy jako matka Namora; Lake Bell jako Graham, naukowiec zajmująca się poszukiwaniem vibranium[9]; Richard Schiff jako sekretarz Stanów Zjednoczonych[23] oraz Divine Love Konadu-Sun jako T’Challa, syn T’Challi i Nakii, który ukrywany jest pod imieniem Toussaint[24].

Chadwick Boseman pojawił się jako T’Challa przy wykorzystaniu archiwalnych nagrań z jego udziałem[25]. Prezenter CNN, Anderson Cooper zagrał samego siebie w roli cameo[22].  

Letitia Wright
(Shuri / Czarna Pantera)
Lupita Nyong’o
(Nakia)
Danai Gurira
(Okoye)
Winston Duke
(M’Baku)
Florence Kasumba
(Ayo)
Michaela Coel
(Aneka)
Tenoch Huerta
(Namor)
Martin Freeman
(Everett K. Ross)
Julia Louis-Dreyfus
(Valentina Allegra de Fontaine)
Angela Bassett
(Ramonda)

Produkcja[edytuj | edytuj kod]

Rozwój projektu[edytuj | edytuj kod]

Ryan Coogler, reżyser filmu

Zaraz po premierze Czarnej Pantery Kevin Feige poinformował, że planowana jest kontynuacja i chciałby, aby Ryan Coogler również nad nią pracował[26]. W październiku potwierdzono, że powróci on na stanowisko reżysera i napisze scenariusz[27]. W lipcu 2019 roku, podczas San Diego Comic-Conu Feige potwierdził, że druga część jest w trakcie przygotowań do produkcji[28]. Miesiąc później, podczas D23 Expo została wyznaczona amerykańska data premiery na 6 maja 2022 roku oraz podany tymczasowy tytuł Black Panther II[29]. W grudniu 2020 roku data ta została przesunięta na 8 lipca[30]. Na początku maja 2021 roku ujawniono, że tytuł filmu będzie brzmiał Black Panther: Wakanda Forever[31]. W lipcu poinformowano, że Joe Robert Cole ponownie pracował z Cooglerem nad scenariuszem[32]. W październiku data premiery filmu została ponownie przesunięta na 11 listopada[33]. W lipcu 2022 roku wyjawiono, że film będzie wchodził w skład Sagi Multiwersum oraz że będzie ostatnim filmem Fazy IV[34]. Producentami filmu zostali Feige i Nate Moore[35].

Casting[edytuj | edytuj kod]

W listopadzie 2018 roku ujawniono, że Letitia Wright powróci w roli Shuri[8]. W lipcu 2019 roku John Kani wyjawił, że chciałby powtórzyć rolę T’Chaka[36]. Kilka dni później potwierdzono, że Chadwick Boseman powróci w tytułowej roli[28]. W tym samym miesiącu poinformowano, że Danai Gurira powtórzy rolę Okoye[11], a miesiąc później potwierdzono powrót Martina Freemana w roli Everetta K. Rossa[17].

W sierpniu 2020 roku Boseman zmarł wskutek nowotworu, z którym przegrał czteroletnią walkę[37]. „The Hollywood Reporter” poinformowało, że studio może obsadzić nowego aktora w tej roli, co mogłoby doprowadzić oburzenia fanów oraz prób porównań między aktorami. Drugim zasugerowanym rozwiązaniem było przekazanie Shuri tytułu Czarnej Pantery podobnie, jak miało to miejsce w komiksach[38]. W listopadzie Victoria Alonso zaprzeczyła doniesieniom, że studio planuje stworzenie cyfrowego wizerunku Bosemana w filmie[39].

W tym samym miesiącu poinformowano, że swoje role powtórzą: Lupita Nyong’o jako Nakia, Winston Duke jako M’Baku i Angela Bassett jako Ramonda. Ujawniono wtedy, że rola Wright będzie większa w tym filmie oraz że Ténoch Huerta negocjuje rolę głównego antagonisty[10]. W grudniu Kevin Feige poinformował, że studio nie zamierza obsadzać nowego aktora w roli T’Challi[30].

W lipcu 2021 roku do obsady dołączyła Michaela Coel[14]. W następnym miesiącu ujawniono, że Dominique Thorne wystąpi w filmie jako Riri Williams / Ironheart. W grudniu 2020 roku poinformowano, że Thorne została obsadzona w tej roli na potrzeby serialu Ironheart[12]. Również w sierpniu wyjawiono, że w swoich rolach powrócą: Daniel Kaluuya jako W’Kabi, Florence Kasumba jako Ayo[13] i Isaach de Bankolé[18]. W październiku poinformowano o śmierci Dorothy Steel, która nagrała część scen ze swoim udziałem[19]. W czerwcu 2022 roku wyjawiono, że Huerta zagra Namora[40]. Akto do roli nauczył się języka majańskiego[41] oraz pływania[40]. W lipcu poinformowano, że Kaluuya nie powróci w filmie z powodu innych zobowiązań[42]. Wyjawiono również, że Coel zagra Anekę oraz że w obsadzie znaleźli się Mabel Cadena jako Namora i Alex Livanalli jako Attuma[15].

Zdjęcia i postprodukcja[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia do filmu rozpoczęły się 29 czerwca 2021 roku w Trilith Studios w Atlancie[43] pod roboczym tytułem Summer Break[44]. Przed śmiercią Chadwicka Bosemana miały się one rozpocząć w marcu tego samego roku[38]. W sierpniu realizowano zdjęcia w Worcester[45] i w Bostonie, gdzie Letitia Wright doznała poważnej kontuzji[46]. Wright powróciła na leczenie do Londynu, a od września kręcono sceny bez jej udziału[47]. Od końca października do początku listopada nakręcono sceny w Brunswick[48]. W połowie listopada prace na planie zostały wstrzymane, ponieważ ukończono realizację zdjęć, które nie wymagały udziału Wright[47]. Zdjęcia wznowiono w połowie stycznia 2022 roku[49]. Prace na planie zakończyły się pod koniec marca tego samego roku[50]. Za zdjęcia odpowiadała Autumn Durald Arkapaw[51]. Scenografią zajęła się Hannah Beachler[52], a kostiumy zaprojektowała Ruth E. Carter[53].

Montażem zajęli się: Michael Shawver, Kelley Dixon i Jennifer Lame[54]. Efekty specjalne zostały stworzone przez studia produkcyjne: Industrial Light & Magic, Digital Domain, Wētā FX, Cinesite, Rise FX, SSVFX i Storm Studios, a odpowiadał za nie Geoffrey Baumann[55].

Muzyka[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 2021 roku poinformowano, że Ludwig Göransson, który pracował przy pierwszej części, skomponuje muzykę do filmu[56].

Minialbum zatytułowany Black Panther: Wakanda Forever Prologue zawierający trzy utwory, w tym cover utworu Boba Marleya – „No Woman, No Cry” w wykonaniu Tems, został wydany 25 lipca 2022 roku przez Hollywood Records i Marvel Music[57]. 28 października premierę miał singel Rihanny, „Lift Me Up”[58], który znalazł się na albumie zatytułowanym Black Panther: Wakanda Forever – Music from and Inspired by wydanym 4 listopada przez Roc Nation, Def Jam Recordings i Hollywood Records[59][60]. Natomiast, album z muzyką Göranssona, Black Panther: Wakanda Forever – Original Score, ukazał się 11 listopada nakładem Hollywood Records[61].

2022Black Panther: Wakanda Forever Prologue[57]
Nr Tytuł utworu AutorWykonawcaDługość
1.„No Woman, No Cry”V. Ford, TemsTems3:34
2.„A Body, A Coffin”Amaarae, K. Steed, J. Tanner, K. Kwei-Armah Jr., L. GöranssonAmaarae2:50
3.„Soy”A. Jasso, L. GöranssonSanta Fe Klan3:09
09:33
2022Black Panther: Wakanda Forever – Music from and Inspired by[59][60]
Nr Tytuł utworu AutorWykonawcaDługość
1.„Lift Me Up”L. Göransson, R. Fenty, R. Coogler, TemsRihanna3:16
2.„Love & Loyalty (Believe)”Busiswa, E. Kimobana, K. Matona, M. Radebe, S. Msimango, S. MsoloBusiswa, DBN Gogo, Sino Msolo, Kamo Mphela i Young Stunna6:20
3.„Alone”Burna Boy, L. Göransson, P. OredopeBurna Boy3:41
4.„No Woman, No Cry”V. Ford, TemsTems3:34
5.„Árboles Bajo El Mar”L. Göransson, A. Rojas, M. Cruz, V. RodríguezMare Advertencia Lirika i Vivir Quintana4:21
6.„Con La Brisa”A. Flores, L. GöranssonFoudeqush i Ludwig Göransson2:47
7.„La Vida”Tha Product, E-40, G. Gutierrez, G. Fernández, J. Galván, O. Vega, L. GöranssonSnow Tha Product feat. E-402:37
8.„Interlude”L. Göransson, StormzyStormzy2:18
9.„Coming Back For You”A. Adefolahan, L. Göransson, P. OredopeFireboy DML2:56
10.„They Want It, But No”L. Göransson, T. NwigweTobe Nwigwe i Fat Nwigwe2:37
11.„Laayli’ kuxa’ano’one”L. Göransson, A. Guerra, J. Chable, R. MagañaADN Maya Colectivo, Pat Boy, Yaalen K’uj i All Mayan Winik3:44
12.„Limoncello”D. Teel, Future, N. CooglerOG DayV i Future2:34
13.„Anya Mmiri”CKay, J. Orji, L. Göransson, P. Oredope, PinkPantheressCKay feat. PinkPantheress3:08
14.„Wake Up”Rema, E. Khamofu, H. BelloBloody Civilian feat. Rema2:42
15.„Pantera”Rema, Alemán, L. GöranssonAlemán feat. Rema2:49
16.„Jele”Busiswa, K. Matona, M. China, M. Radebe, S. Msimango, S. MsoloBusiswa, DBN Gogo, Sino Msolo, Kamo Mphela i Young Stunna3:49
17.„Inframundo”L. Göransson, S. OgarrioBlue Rojo3:11
18.„No Digas Mi Nombre”L. Göransson, C. Espinoza, D. Pérez, J. Fernandez, M. MillanCalle x vida i Foudeqush3:42
19.„Mi Pueblo”G. PootGuadalupe de Jesús Chan Poot2:40
20.„Born Again”J. Fauntleroy, L. Göransson, R. Fenty, The-DreamRihanna3:33
1:06:19
2022Black Panther: Wakanda Forever – Original Score[61]
Nr Tytuł utworu AutorWykonawcaDługość
1.„Nyana Wam”L. GöranssonBaaba Maal i Massamba Diop1:44
2.„We Know What You Whisper”L. GöranssonBusiswa4:00
3.„Sirens”L. GöranssonVivir Quintana i Mare Advertencia Lirika3:56
4.„Welcome Home”L. GöranssonBaaba Maal2:10
5.„Lift Me Up (Score version)”L. GöranssonJoselyn Coogler1:09
6.„He Wasn’t There”L. GöranssonJorja Smith1:21
7.„Namor”L. Göransson3:41
8.„They Want It, But No (Film version)”L. GöranssonTobe Nwigwe i Fat Nwigwe4:13
9.„Árboles Bajo El Mar (Film version)”L. GöranssonQuintana i Lirika6:30
10.„Lost to the Depths”L. Göransson1:29
11.„Con La Brisa (Film version)”L. GöranssonFoudeqush i Ludwig Göransson2:40
12.„Yucatán”L. Göransson1:41
13.„Let Us Burn It Together”L. Göransson3:40
14.„This Will Mean War”L. GöranssonMagatte Sow2:09
15.„Namor’s Throne”L. Göransson2:15
16.„Imperius Rex”L. Göransson7:41
17.„Mama”L. Göransson4:42
18.„Who Did You See?”L. Göransson3:12
19.„Wakanda Forever”L. Göransson2:35
20.„Blood for Blood”L. Göransson1:28
21.„Yibambe!”L. Göransson7:24
22.„Sink the Ship”L. Göransson3:51
23.„It Could Have Been Different”L. Göransson1:53
24.„Vengeance Has Consumed Us”L. Göransson4:04
25.„Alliance”L. Göransson1:47
26.„T’Challa”L. Göransson1:25
1:22:40

Promocja[edytuj | edytuj kod]

Ryan Coogler i obsada filmu pojawili się na panelu Marvel Studios podczas San Diego Comic-Conu, gdzie został zaprezentowany pierwszy zwiastun filmu[34]. Został on obejrzany 172 miliony razy w ciągu pierwszych 24 godzin[62]. Drugi zwiastun pojawił się 3 października[63].

Wydanie[edytuj | edytuj kod]

Światowa premiera filmu Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu miała miejsce 26 października 2022 roku w Los Angeles. W wydarzeniu tym uczestniczyła obsada, twórcy filmu oraz zaproszeni goście. Premierze towarzyszył czerwony dywan oraz szereg konferencji prasowych[35].

W Polsce i Stanach Zjednoczonych zadebiutował 11 listopada tego samego roku[33][64]. Początkowo amerykańską datę premiery zaplanowano ją na 6 maja[29], później została przesunięta na 8 lipca[30], a następnie na 11 listopada[33].

Odbiór[edytuj | edytuj kod]

Box office[edytuj | edytuj kod]

Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu mając budżet szacowany na 250 milionów dolarów[65] zarobiła w weekend otwarcia ponad 331 milionów dolarów, z czego w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie uzyskała ponad 181 milionów[66][67]. W Stanach Zjednoczonych było to trzecie najlepsze otwarcie od czasu rozpoczęcia pandemii COVID-19, drugie, co do wielkości w 2022 roku oraz najwyższe otwarcie listopada[66]. W sumie film zarobił prawie 860 milionów dolarów[67].

Krytyka w mediach[edytuj | edytuj kod]

Film spotkał się z pozytywną reakcją krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 84% z 427 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 7,2/10[68]. Na portalu Metacritic średnia ważona ocen z 62 recenzji wyniosła 67 punktów na 100[69]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę A w skali od F do A+[70].

Mark Hughes z „Forbesa” napisał, że film „złamie serce, ale także napełni twoje serce ponownie nadzieją i sprawi, że będziesz wiwatować, gdy pochodnia zostanie przekazana nowemu pokoleniu, które z pewnością sprawi, że ich poległy król będzie dumny”[71]. Sheri Flanders z „Chicago Reader” oceniła, że jest to przemyślana i dojrzała eksploracja społecznego żalu w Filmowym Uniwersum Marvela, Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu to odpowiedni hołd dla spuścizny Chadwicka Bosemana[72]. Odie Henderson z „The Boston Globe” stwierdził, że „mimo całej komiksowej przemocy, przesadnej nikczemności i zbyt mrocznych efektów specjalnych, w swej istocie jest to film o radzeniu sobie ze stratą”[73]. Kambole Campbell z „Empire Magazine” uznała, że „Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu wyróżnia się z nieco schematycznej ery filmów Marvela: łączy ją przekonujące wyczucie miejsca i pełny pasji panegiryk dla Chadwicka Bosemana”[74]. Jake Coyle z Associated Press ocenił, że „Wakanda w moim sercu jest zbyt długa, trochę niezgrabna… Ale płynna zdolność Cooglera do mieszania intymności ze spektaklem pozostaje wciągająca”[75]. Charles Pulliam-Moore z The Verge napisał, że „Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu gra jak triumfalna celebracja idei, żałobne pożegnanie z prawdziwym bohaterem i obietnica jeszcze wspanialszych rzeczy, które nadejdą”[76]. Owen Gleiberman z „Variety” stwierdził, że „Wakanda w moim sercu zawiera toczący się swoim tempem emocjonalny suspens. Kiedy film zaczyna nabierać rozpędu, nie odpuszcza”[54]. Brian Truitt z „USA Today” ocenił, że „Ryan Coogler zapewnia solidną kontynuację fenomenalnej Czarnej Pantery z 2018 roku, która jest zabawna, inteligentna i łamiąca serce, imponująca w budowaniu świata, szczera w poglądach na światową politykę i naturalnie pełna ogromnych sekwencji akcji”[77]. Ann Hornaday z „The Washington Post” uznała, że „Wakanda w moim sercu kończy się uczuciem beznadziejnego utknięcia w martwym punkcie ukrywając niezdolność do ruszenia naprzód i uciekając się do powtarzalnych, zbyt znanych sekwencji akcji, ckliwych emocjonalnych rytmów i nieangażującej, czasami niespójnej historii”[78]. Natomiast Kyle Smith z „The Wall Street Journal” napisał, że „po serii maniakalnych superbohaterskich hitów, które odbijały się od jednego cyfrowego spektaklu do drugiego, ten nie spieszy się z prezentowaniem postaci i fabuły, ale też rozwija ich w żadnym satysfakcjonującym stopniu”[79].

Wojtek Smoła z IGN Polska ocenił, że jest „to hołd dla Chadwicka Bosemana, który jednak nie jest pozbawiony wad prostego kina superbohaterskiego. Liczne dziury fabularne i najzwyczajniej głupie decyzje bohaterów sprawiają, że seans potrafi się dłużyć i wywołać u widza mieszane emocje”[80]. Franciszek Zatyka z Filmwebu stwierdził, że „zbiorowa żałoba przesiąka film, choć bywa, że niemożność utrzymania dystansu do żywych wspomnień nieco mu szkodzi. Im bliżej finału, tym więcej pęknięć pojawia się na zbroi z superbohaterskiej konwencji”[81]. Dawid Muszyński z NaEkranie.pl uznał, że w filmie „zabrało, pewnej spójności i ciekawszego poprowadzenia postaci. Ostatni akt jest pełen niedomówień i niedokończonych wątków, które są najprawdopodobniej wprowadzeniem do innych projektów studia”[82]. Radosław Krajewski z Gram.pl napisał, że „Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu jest bardzo nierówna w niemal każdym aspekcie. Gdy wydaje się, że w końcu otrzymamy pełne emocji widowisko, które pokaże inną stronę kina superbohaterskiego, nadchodzi druga połowa, która zaprzepaszcza wszystko, co do tego momentu pierwsza zdołała zbudować”[83]. Jakub Bojakowski z tygodnika „Wprost” ocenił, że „czegoś zabrakło” napisał również, że „po seansie nie czułem wprawdzie rozczarowania, ale też nie czułem tak częstej po produkcjach MCU satysfakcji”[84].

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Rok Ceremonia Kategoria Nominowani Rezultat Przypis
2022 Hollywood Music in Media Awards Najlepsza ścieżka dźwiękowa w filmie fantastycznonaukowym Ludwig Göransson Nominacja [85][86]
Najlepsza oryginalna piosenka w filmie „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Wygrana
Najlepsza muzyka lub utwór w zwiastunie „No Woman, No Cry” / „Alright” Nominacja
Sunset Film Circle Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [87]
Las Vegas Film Critics Society Awards Najlepszy film akcji Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [88]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Nominacja
Najlepszy filmowy zespół aktorski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Washington DC Area Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [89]
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Wygrana
Chicago Film Critics Association Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja [90]
Phoenix Critics Circle Awards Najlepszy film fantastycznonaukowy Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [91]
St. Louis Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [92]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler Nominacja
Najlepszy soundtrack Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Dallas Fort-Worth Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [93]
Phoenix Film Critics Society Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana [94]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Wygrana
Online Association Of Female Film Critics Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja [95]
Women Film Critics Circle Awards Najlepsze ukazanie równości płci Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [96]
Nevada Film Critics Society Awards Najlepsze efekty specjalne Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Wygrana [97]
Black Film Critics Circle Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana [98]
2023 North Carolina Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [99]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsze fryzury i makijaż Camille Friend, Kimberly Felix Nominacja
DiscussingFilm Critics Awards Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja [100]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsza scenografia Hannah Beachler Nominacja
Najlepsze fryzury i makijaż Camille Friend, Kimberly Felix Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Columbus Film Critics Association Awards Najlepsza rola drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [101]
Critics Association Of Central Florida Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana [102]
San Diego Film Critics Society Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja [103]
San Francisco Bay Area Film Critics Circle Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [104]
Najlepsza scenografia Hannah Beachler Nominacja
Music City Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [105]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Złote Globy Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana [106]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Iowa Film Critics Association Awards Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja [107]
Hawaii Film Critics Society Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [108]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsza praca kaskaderów Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsza adaptacja komiksu Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepszy film fantastycznonaukowy Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Georgia Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [109]
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Nominacja
Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Nominacja
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Oglethorpe Award Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Critics’ Choice Movie Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana [110]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Nominacja
Najlepsze fryzury i makijaż Camille Friend, Kimberly Felix Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Portland Critics Association Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja [111]
African American Film Critics Association Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana [112]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Wygrana
Building Change Award Hannah Beachler za kostiumy Wygrana
The Ashley Boone Award Nate Moore za produkcję Wygrana
Denver Film Critics Society Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [113]
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
North Dakota Film Society Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja [114]
Seattle Film Critics Society Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [115]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja
Chicago Indie Critics Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [116]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Nominacja
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Najlepsza muzyka Ludwig Göransson Nominacja
Online Film Critics Society Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [117]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
London Film Critics Circle Awards Najlepsza brytyjska lub irlandzka aktorka Letitia Wright Nominacja [118]
Najlepsze techniczne osiągnięcie Ruth E. Carter (za kostiumy) Nominacja
Black Reel Awards Najlepszy film Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [119]
Najlepszy filmowy zespół aktorski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsza aktorka Letitia Wright Nominacja
Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana
Najlepszy przełomowy występ aktorki Dominique Thorne Nominacja
Najlepszy reżyser Ryan Coogler Nominacja
Najlepszy scenariusz Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja
Najlepsze zdjęcia Autumn Durald Arkapaw Nominacja
Najlepszy montaż Michael Shawver, Kelley Dixon, Jennifer Lame Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler Wygrana
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Wygrana
„Born Again” – James Fauntleroy, Ludwig Göransson, Rihanna i The-Dream Nominacja
Najlepszy soundtrack Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Wygrana
Amerykańska Gildia Charakteryzatorów Najlepszy specjalny efekt w makijażu Joel Harlow, Kim Felix Nominacja [120]
Najlepsze współczesne fryzury w filmie Camille Friend, Evelyn Feliciano, Marva Stokes, Victor Paz Wygrana
Set Decorators Society Of America Awards Najlepsza scenografia w filmie fantastycznonaukowym / fantasy Lisa Sessions Morgan, Hannah Beachler Nominacja [121]
Society of Composers & Lyricists Awards Najlepsza piosenka dla dramatycznej lub dokumentalnej produkcji wizualnej „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja [122]
VES Awards Najlepsze symulacje w fotorealistycznym filmie aktorskim Matthew Hanger, Alexis Hall, Hang Yang, Mikel Zuloaga Nominacja [123]
Houston Film Critics Society Awards Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja [124]
Najlepsze efekty specjalne Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Amerykańska Gildia Scenografów Najlepsza scenografia w filmie fantasy Hannah Beachler Nominacja [125]
Nagroda Brytyjskiej Akademii Filmowej Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [126]
Dorian Awards Najlepsza rola drugoplanowa w filmie Angela Bassett Nominacja [127]
Hollywood Critics Association Creative Arts Awards Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana [128]
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Nominacja
Najlepsze fryzury i makijaż Camille Friend, Kimberly Felix Nominacja
Najlepsza kampania marketingowa Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Hollywood Critics Association Awards Najlepszy film akcji Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [129]
Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Minnesota Film Critics Alliance Awards Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Wygrana [130]
Najlepsza muzyka Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsze kostiumy i charakteryzacja Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
NAACP Image Awards Najlepszy film Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Wygrana [131][132]
Najlepsza aktorka filmowa Letitia Wright Nominacja
Najlepszy drugoplanowy aktor filmowy Tenoch Huerta Wygrana
Najlepsza drugoplanowa aktorka filmowa Angela Bassett Wygrana
Danai Gurira Nominacja
Lupita Nyong’o Nominacja
Najlepszy filmowy zespół aktorski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Wygrana
Najlepszy soundtrack lub album koncepcyjny Black Panther: Wakanda Forever – Music From and Inspired By Wygrana
Najlepszy scenariusz filmowy Ryan Coogler, Joe Robert Cole Wygrana
Najlepsza reżysera w filmie Ryan Coogler Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsze fryzury Camille Friend Wygrana
Najlepszy utwór Soul/R&B „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Najlepszy teledysk „Lift Me Up” – Rihanna Wygrana
Najlepszy utwór zagraniczny „No Woman No Cry” – Tems Wygrana
Entertainer of the Year Angela Bassett Wygrana
Amerykańska Gildia Producentów Filmowych Najlepszy producent filmowy Kevin Feige, Nate Moore Nominacja [133]
Amerykańska Gildia Aktorów Filmowych Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [134]
Najlepszy zespół kaskaderski w filmie Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Latino Entertainment Journalists Association Awards Najlepszy aktor drugoplanowy Ténoch Huerta Nominacja [135]
Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja
Najlepsza scenografia Hannah Beachler, Lisa K. Sessions Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsza charakteryzacja Joel Harlow Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Geoffrey Baumann, Craig Hammack, Hanzhi Tang, Dan Sudick Nominacja
Najlepszy projekt kaskaderski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Wygrana
Amerykańska Gildia Kostiumologów Najlepsze kostiumy w filmie fantastycznonaukowym / fantasy Ruth E. Carter Nominacja [136]
Satellite Awards Najlepszy film Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [137]
Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Kids’ Choice Awards Ulubiony film Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [138]
Ulubiona aktorka filmowa Letitia Wright Nominacja
Lupita Nyong’o Nominacja
Amerykańska Gildia Scenarzystów Najlepszy scenariusz adaptowany Joe Robert Cole, Ryan Coogler Nominacja [139]
Nagroda Akademii Filmowej Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja [140]
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Wygrana
Najlepsza charakteryzacja i fryzury Camille Friend, Joel Harlow Nominacja
Najlepsze efekty specjalne Geoffrey Baumann, Craig Hammack, R. Christopher White, Dan Sudick Nominacja
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Critics Choice Super Awards Najlepszy film superbohaterski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [141]
Najlepszy aktor w filmie o superbohaterach Tenoch Huerta Nominacja
Najlepsza aktorka w filmie o superbohaterach Angela Bassett Wygrana
Letitia Wright Nominacja
Najlepszy czarny charakter w filmie Tenoch Huerta Nominacja
MTV Movie & TV Awards Najlepszy film Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [142]
Najlepszy zespół aktorski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja
Najlepsza piosenka „Lift Me Up” – Tems, Rihanna, Ryan Coogler i Ludwig Göransson Nominacja
Hugo Awards Najlepsza prezentacja dramatyczna – długa forma Ryan Coogler, Joe Robert Cole Nominacja [143]
2024 Saturn Awards Najlepszy film superbohaterski Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu Nominacja [144]
Najlepsza aktorka drugoplanowa Angela Bassett Nominacja
Najlepsze kostiumy Ruth E. Carter Nominacja

Kontynuacja[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Ironheart (serial telewizyjny).

W grudniu 2020 roku Kevin Feige zapowiedział serial Ironheart z Dominique Thorne w tytułowej roli[145]. W sierpniu poinformowano, że postać grana przez Thorne, Riri Williams / Ironheart, zadebiutuje w filmie Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu[146]. Serial zadebiutuje w 2023 roku w serwisie Disney+[34]. W listopadzie 2022 roku Nate Moore poinformował, że Ironheart będzie bezpośrednią kontynuacją filmu[147]. Ujawniono również, że Feige i Ryan Coogler rozmawiali już na temat potencjalnego trzeciego filmu o Czarnej Panterze[148].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Pamela McClintock: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Joins Pantheon of Long Superhero Pics at Two Hours and 41 Minutes. The Hollywood Reporter. [dostęp 2022-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-29)]. (ang.).
  2. ↑ a b New MCU Timelines Arrive on Disney+. marvel.com, 2024-02-08. [dostęp 2024-02-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2024-02-11)]. (ang.).
  3. ↑ Timothy Adams: Comic-Con 2022: Black Panther: Wakanda Forever Synopsis Confirms T’Challa’s Death. Comic Book. [dostęp 2022-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-28)]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f Ryan Coogler, Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu, Walt Disney Studios Motion Pictures.
  5. ↑ a b c d e f Molly Edwards: Black Panther: Wakanda Forever ending explained: your biggest questions answered. GamesRadar+. [dostęp 2022-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-18)]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f Amanda Reimer: 'Black Panther: Wakanda Forever’ Ending Explained. Collider. [dostęp 2022-11-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-18)]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f Jason Parham: Black Panther: Wakanda Forever Is Not Your Typical Marvel Movie. Wired. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-16)]. (ang.).
  8. ↑ a b Mike Fleming Jr: Hot Package: John Boyega, Letitia Wright To Star In Mike Cahill-Directed Sci-Fi ‘Hold Back The Stars’. Deadline Hollywood. [dostęp 2018-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e f g h i Mae Abdulbaki: Black Panther: Wakanda Forever Cast & Marvel Character Guide. Screen Rant. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-12)]. (ang.).
  10. ↑ a b c d Borys Kit, Aaron Couch: Marvel’s ‘Black Panther’ Sequel Shoot to Begin in July (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-21)]. (ang.).
  11. ↑ a b Cameron Bonomolo: Black Panther 2: Danai Gurira Confirms Return as Okoye. Comic Book. [dostęp 2019-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  12. ↑ a b Brandon Davis: Dominique Thorne’s Riri Williams to Debut in Black Panther: Wakanda Forever (Exclusive). Comic Book. [dostęp 2021-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-21)]. (ang.).
  13. ↑ a b Justin Kroll: Letitia Wright Hospitalized With Minor Injuries After Stunt Rig Incident On ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Shoot. Deadline Hollywood. [dostęp 2021-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-29)]. (ang.).
  14. ↑ a b Matt Donnelly: ‘Black Panther’ Sequel Casts Michaela Coel (Exclusive). Variety. [dostęp 2021-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-21)]. (ang.).
  15. ↑ a b c Anthony D’Alessandro, Ryan Fleming, Matt Grobar: Marvel At Comic-Con 2022: What Phase 5 & 6 Look Like – Update. Deadline Hollywood. [dostęp 2022-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-24)]. (ang.).
  16. ↑ Ben Travis: Namor Is ‘A Dream Antagonist’ For Black Panther: Wakanda Forever, Says Ryan Coogler – Exclusive Image. Empire Magazine. [dostęp 2022-09-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-02)]. (ang.).
  17. ↑ a b Vinnie Mancuso: ‘Black Panther 2’: Martin Freeman Confirms the Return of Everett Ross. Collider. [dostęp 2019-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  18. ↑ a b Written By Wilson Morales: Exclusive: Isaach de Bankolé To Reprise Role In Black Panther: Wakanda Forever. Black Film & TV. [dostęp 2021-08-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-10)]. (ang.).
  19. ↑ a b 95-year-old actress who played tribal elder in ‘Black Panther’ dies. WSB-TV. [dostęp 2021-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-29)]. (ang.).
  20. ↑ Mira Jacobs: Black Panther 2 BTS Photo Confirms Another Returning MCU Star. CBR.com. [dostęp 2022-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-25)]. (ang.).
  21. ↑ Kaunda Selisho: South African stars on the ‘Black Panther: Wakanda Forever’ red carpet. The Citizen. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-11)]. (ang.).
  22. ↑ a b c Aidan Kelley: Here’s All The MCU Easter Eggs in 'Black Panther: Wakanda Forever’. Collider. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-11)]. (ang.).
  23. ↑ Jenna Busch, Lyvie Scott: Black Panther 2 Footage Description: Wakanda Needs A New Protector (D23). /Film. [dostęp 2022-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-02)]. (ang.).
  24. ↑ Germain Lussier: Why Black Panther: Wakanda Forever Has the Best End Credit Scene in Marvel History. Gizmodo. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-11)]. (ang.).
  25. ↑ Patrick Cremona: Does Chadwick Boseman appear in Black Panther: Wakanda Forever?. Radio Times. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-12)]. (ang.).
  26. ↑ Ramin Setoodeh: ‘Black Panther’: Marvel Studios President Kevin Feige on Casting Chadwick Boseman and Sequel Talk. Variety. [dostęp 2018-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-09)]. (ang.).
  27. ↑ Borys Kit: Ryan Coogler Signs On to Write and Direct ‘Black Panther’ Sequel (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2018-10-11]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  28. ↑ a b Devan Coggan: Here are all Marvel’s upcoming Phase 4 movies and TV shows. Entertainment Weekly. [dostęp 2019-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  29. ↑ a b Erin Nyren: ‘Black Panther’ Sequel Set for 2022 Release. Variety. [dostęp 2019-08-24]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  30. ↑ a b c Dino-Ray Ramos: Kevin Feige Confirms Marvel Will Not Recast Chadwick Boseman’s T’Challa In ‘Black Panther II’. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-24)]. (ang.).
  31. ↑ Christine Dinh: Marvel Studios Celebrates the Movies. marvel.com. [dostęp 2021-05-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-03)]. (ang.).
  32. ↑ Meghan Murphy: Wakanda Forever: Black Panther 2 Has Had at Least 5 Working Scripts. Bleeding Cool. [dostęp 2021-07-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-14)]. (ang.).
  33. ↑ a b c Rachel Paige: Update: Marvel Studios Upcoming Films Release Dates. marvel.com. [dostęp 2021-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-18)]. (ang.).
  34. ↑ a b c Aaron Couch, Borys Kit: Marvel’s Kevin Feige Unveils Phase 5 Plans, New ‘Avengers’ Movies at Comic-Con. The Hollywood Reporter. [dostęp 2022-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-24)]. (ang.).
  35. ↑ a b Samantha Bergeson: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ First Reactions: Marvel’s ‘Most Intimate and Heartfelt’ Movie. Indie Wire. [dostęp 2022-10-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-27)]. (ang.).
  36. ↑ Brandon Davis: Black Panther’s John Kani on Sequel Return, Marvel’s Real Life Importance. Comic Book. [dostęp 2019-07-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-22)]. (ang.).
  37. ↑ Chadwick Boseman, ‘Black Panther’ Actor, Dies of Cancer at 43. The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-08-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (ang.).
  38. ↑ a b Tatiana Siegel, Borys Kit: Disney Grapples With How to Proceed on ‘Black Panther’ Without Chadwick Boseman. The Hollywood Reporter. [dostęp 2020-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-21)]. (ang.).
  39. ↑ Bruce Haring: ‘Black Panther 2’ Will Not Use Digital Double Of Chadwick Boseman, Says EP. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-18)]. (ang.).
  40. ↑ a b Emily Green: New ‘Black Panther’ Star Is Calling Out Mexico for Its Racism. Vice. [dostęp 2022-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  41. ↑ Linda Codega: Black Panther 2's Tenoch Huerta Didn’t Know How to Swim When He Became Namor. Gizmodo. [dostęp 2022-09-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-01)]. (ang.).
  42. ↑ Matt Grobar: Daniel Kaluuya Won’t Reprise Role As W’Kabi In ‘Black Panther: Wakanda Forever’. Deadline Hollywood. [dostęp 2022-07-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-07-13)]. (ang.).
  43. ↑ Adam B. Vary, Marc Malkin: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Production Starts in Atlanta: ‘We’re Going to Make Chad Proud’ (Exclusive). Variety. [dostęp 2021-06-29]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  44. ↑ Adam Bentz: Black Panther 2 Working Title Revealed As Summer Break. Screen Rant. [dostęp 2021-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-22)]. (ang.).
  45. ↑ Dais Johnston: Exclusive: Black Panther 2 to film at MIT this weekend. Inverse. [dostęp 2021-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-26)]. (ang.).
  46. ↑ Justin Kroll: Letitia Wright Hospitalized With Minor Injuries After Stunt Rig Incident On ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Shoot. Deadline Hollywood. [dostęp 2021-08-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-20)]. (ang.).
  47. ↑ a b Borys Kit: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Shutting Down Production as Letitia Wright Recovers From On-Set Injury (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2021-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-20)]. (ang.).
  48. ↑ Opio Sokoni: Black Panther Sequel Shoots Scenes In Small Georgia Town. Seattle Medium. [dostęp 2021-10-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-11-05)]. (ang.).
  49. ↑ Borys Kit, Aaron Couch: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ to Resume Filming Next Week With Letitia Wright. The Hollywood Reporter. [dostęp 2022-01-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-01-16)]. (ang.).
  50. ↑ ‘Black Panther 2’ has finally wrapped filming. Screen Crush. [dostęp 2022-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-04-30)]. (ang.).
  51. ↑ Jacob Fisher: Autumn Durald set as Cinematographer on ‘Black Panther: Wakanda Forever’ (Exclusive). Discussing Film. [dostęp 2021-06-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-01)]. (ang.).
  52. ↑ Ryan Coogler & Production Designer Hannah Beachler. Indie Wire. [dostęp 2021-07-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-03-03)]. (ang.).
  53. ↑ Jazz Tangcay: ‘Wakanda Forever’ Costume Designer Ruth Carter on Film’s New Water Sets: ‘I Had to Weigh Costumes Down so They Wouldn’t Float’. Variety. [dostęp 2022-11-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-14)]. (ang.).
  54. ↑ a b Owen Gleiberman: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Review: Ryan Coogler Builds a Furious Slow-Burn Sequel Around Chadwick Boseman’s Loss. Variety. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-14)]. (ang.).
  55. ↑ Vincent Frei: Black Panther: Wakanda Forever. Art of VFX. [dostęp 2022-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-31)]. (ang.).
  56. ↑ Jon Burlingame: ‘Black Panther’ Score Headed to Hollywood Bowl for Live-to-Picture Performance. Variety. [dostęp 2021-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-11-07)]. (ang.).
  57. ↑ a b ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Prologue Soundtrack Single Released. Film Music Reporter. [dostęp 2022-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-19)]. (ang.).
  58. ↑ Thania Garcia, Rebecca Rubin: Rihanna Returns to Music With ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Original Song. Variety. [dostęp 2022-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-13)]. (ang.).
  59. ↑ a b Listen Now: 'Black Panther: Wakanda Forever’ – Music From And Inspired By Soundtrack Out Now. marvel.com. [dostęp 2022-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-12)]. (ang.).
  60. ↑ a b ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Soundtrack Album Details. Film Music Reporter. [dostęp 2022-11-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-09)]. (ang.).
  61. ↑ a b ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Score Album Details. Film Music Reporter. [dostęp 2022-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-11)]. (ang.).
  62. ↑ Zack Sharf, J.Kim Murphy: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Trailer Nabs 172 Million Views in 24 Hours, One of Marvel’s Biggest (EXCLUSIVE). Variety. [dostęp 2022-07-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-26)]. (ang.).
  63. ↑ Stefania Sarrubba: Wakanda Forever trailer reveals full look at new Black Panther. Digital Spy. [dostęp 2022-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-03)]. (ang.).
  64. ↑ Mateusz Zaczyk: Polskie daty premier filmów Disneya na 2022 rok. „Thor 4” i „Czarna Pantera 2” z tytułami. Filmożercy. [dostęp 2021-10-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-10-20)]. (pol.).
  65. ↑ Rebecca Rubin: Will ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Beat ‘Doctor Strange 2’ for Biggest Opening Weekend of the Year?. Variety. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-13)]. (ang.).
  66. ↑ a b Rebecca Rubin, Brent Lang: From Chadwick Boseman’s Legacy to Marvel’s Might: How ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Landed One of the Biggest Debuts of the Year. Variety. [dostęp 2022-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (ang.).
  67. ↑ a b Black Panther: Wakanda Forever. Box Office Mojo. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
  68. ↑ Black Panther: Wakanda Forever. Rotten Tomatoes. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
  69. ↑ Black Panther: Wakanda Forever. Metacritic. [dostęp 2023-02-25]. (ang.).
  70. ↑ Anthony D’Alessandro: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Rises To $175M-$185M Opening, Easily Biggest For November – Saturday Box Office. Deadline Hollywood. [dostęp 2022-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-12)]. (ang.).
  71. ↑ Mark Hughes: Review: Breathtaking ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Will Top $1 Billion Box Office. Forbes. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (ang.).
  72. ↑ Sheri Flanders: Black Panther: Wakanda Forever. Chicago Reader. [dostęp 2022-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-14)]. (ang.).
  73. ↑ Odie Henderson: 'Black Panther: Wakanda Forever’ mourns its fallen hero. The Boston Globe. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (ang.).
  74. ↑ Kambole Campbell: Black Panther: Wakanda Forever Review. Empire Magazine. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-14)]. (ang.).
  75. ↑ Owen Gleiberman: Review: In ‘Wakanda Forever,’ an empire mourns and rebuilds. Associated Press. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-13)]. (ang.).
  76. ↑ Charles Pulliam-Moore: Black Panther: Wakanda Forever is a breathtaking and cathartic step forward for the franchise. The Verge. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (ang.).
  77. ↑ Brian Truitt: 'Black Panther 2' review: ‘Wakanda Forever’ is a profound, action-packed take on life and legacy. USA Today. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-08)]. (ang.).
  78. ↑ Ann Hornaday: ‘Black Panther: Wakanda Forever’: One long eulogy to Chadwick Boseman. The Washington Post. [dostęp 2022-11-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (ang.).
  79. ↑ Kyle Smith: ‘Black Panther: Wakanda Forever’ Review: Marvel Tries to Fill Chadwick Boseman’s Void. The Wall Street Journal. [dostęp 2022-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (ang.).
  80. ↑ Wojtek Smoła: Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu – Recenzja. IGN Polska. [dostęp 2022-11-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-18)]. (pol.).
  81. ↑ Franciszek Zatyka: Umarł król i żyje król. Filmweb. [dostęp 2022-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-14)]. (pol.).
  82. ↑ Dawid Muszyński: Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu – recenzja filmu. NaEkranie.pl. [dostęp 2022-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-10)]. (pol.).
  83. ↑ Radosław Krajewski: Recenzja filmu Czarna Pantera: Wakanda w moim sercu. Jeszcze raz to samo. Gram.pl. [dostęp 2022-11-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-11)]. (pol.).
  84. ↑ Jakub Bojakowski: „Czarna Pantera: Wakanda Forever”. Bezspoilerowa recenzja okiem fana MCU. Wprost. [dostęp 2022-11-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-15)]. (pol.).
  85. ↑ Matt Neglia: The 2022 Hollywood Music In Media Awards (HMMA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-03)]. (ang.).
  86. ↑ Paul Grein: Rihanna’s ‘Wakanda Forever’ Song, Terence Blanchard Win at 2022 Hollywood Music in Media Awards: Full List. Billboard. [dostęp 2022-11-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-27)]. (ang.).
  87. ↑ Paddy Mulholland: Sunset Critics announce 2022 awards nominees. Screen On Screen. [dostęp 2022-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-22)]. (ang.).
  88. ↑ Matt Neglia: The 2022 Las Vegas Film Critics Society (LVFCS) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-12)]. (ang.).
  89. ↑ Matt Neglia: The 2022 Washington DC Area Film Critics Association (WAFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-12)]. (ang.).
  90. ↑ Matt Neglia: The 2022 Chicago Film Critics Association (CFCA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-13)]. (ang.).
  91. ↑ Matt Neglia: The 2022 Phoenix Critics Circle (PCC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-12)]. (ang.).
  92. ↑ Matt Neglia: The 2022 St. Louis Film Critics Association (StLFCA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-12)]. (ang.).
  93. ↑ Matt Neglia: The 2022 Dallas Fort-Worth Film Critics Association (DFWFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-19)]. (ang.).
  94. ↑ Matt Neglia: The 2022 Phoenix Film Critics Society (PFCS) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-19)]. (ang.).
  95. ↑ Matt Neglia: The 2022 Online Association Of Female Film Critics (OAFFC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-16)]. (ang.).
  96. ↑ Matt Neglia: The 2022 Women Film Critics Circle (WFCC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-14)]. (ang.).
  97. ↑ Matt Neglia: The 2022 Nevada Film Critics Society (NFCS) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-21)]. (ang.).
  98. ↑ Matt Neglia: The 2022 Black Film Critics Circle (BFCC) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-25)]. (ang.).
  99. ↑ Matt Neglia: The 2022 North Carolina Film Critics Association (NCFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-03)]. (ang.).
  100. ↑ Matt Neglia: The 2022 DiscussingFilm Critic Award (DFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-04)]. (ang.).
  101. ↑ Matt Neglia: The 2022 Columbus Film Critics Association (COFCA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-01)]. (ang.).
  102. ↑ Matt Neglia: The 2022 Critics Association Of Central Florida (CACF) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-06)]. (ang.).
  103. ↑ Matt Neglia: The 2022 San Diego Film Critics Society (SDFCS) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-04)]. (ang.).
  104. ↑ Matt Neglia: The 2022 San Francisco Bay Area Film Critics Circle (SFBAFCC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-06)]. (ang.).
  105. ↑ Matt Neglia: The 2022 Music City Film Critics Association (MCFCA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-03)]. (ang.).
  106. ↑ Matt Neglia: The 2023 Golden Globe Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-11)]. (ang.).
  107. ↑ Matt Neglia: The 2022 Iowa Film Critics Association (IFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-11)]. (ang.).
  108. ↑ Matt Neglia: The 2022 Hawaii Film Critics Society (HFCS) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-13)]. (ang.).
  109. ↑ Matt Neglia: The 2022 Georgia Film Critics Association (GFCA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-07)]. (ang.).
  110. ↑ Matt Neglia: The 2022 Critics’ Choice Award (CCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-16)]. (ang.).
  111. ↑ Matt Neglia: The 2022 Portland Critics Association (PCA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-09)]. (ang.).
  112. ↑ Matt Neglia: The 2022 African American Film Critics Association (AAFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-16)]. (ang.).
  113. ↑ Matt Neglia: The 2022 Denver Film Critics Society (DFCS) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-10)]. (ang.).
  114. ↑ Matt Neglia: The 2022 North Dakota Film Society (NDFS) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-09)]. (ang.).
  115. ↑ Matt Neglia: The 2022 Seattle Film Critics Society (SFCS) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-09)]. (ang.).
  116. ↑ Matt Neglia: The 2022 Chicago Indie Critics (CIC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-09)]. (ang.).
  117. ↑ Matt Neglia: The 2022 Online Film Critics Society (OFCS) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-23)]. (ang.).
  118. ↑ Matt Neglia: The 2022 London Film Critics Circle (LFCC) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2022-12-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-21)]. (ang.).
  119. ↑ Matt Neglia: The 2022 Black Reel Awards (BRAs) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-02-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-07)]. (ang.).
  120. ↑ Carolyn Giardina: ‘Elvis’ Collects Pair of Make-Up Artists and Hair Stylists Guild Awards. The Hollywood Reporter, 2023-02-12. [dostęp 2023-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-13)]. (ang.).
  121. ↑ Matt Neglia: The 2022 Set Decorators Society Of America (SDSA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-06)]. (ang.).
  122. ↑ Matt Grobar: SCL Award Nominations 2023: ‘Guillermo Del Toro’s Pinocchio,’ ‘The Banshees Of Inisherin,’ ‘Nope,’ ‘The Batman’ & ‘Don’t Worry Darling’ To Compete For Outstanding Studio Film Score – Complete List. Deadline Hollywood. [dostęp 2022-12-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-29)]. (ang.).
  123. ↑ Matt Neglia: The 2022 Visual Effects Society (VES) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-18)]. (ang.).
  124. ↑ Matt Neglia: The 2022 Houston Film Critics Society (HFCS) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-10)]. (ang.).
  125. ↑ Matt Neglia: The 2022 Art Directors Guild (ADG) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-09)]. (ang.).
  126. ↑ Alex Ritman: BAFTA Awards: ‘All Quiet’ Leads With 14 Noms, ‘Banshees,’ ‘Everything Everywhere’ Dominate Performance Categories. The Hollywood Reporter. [dostęp 2023-01-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-23)]. (ang.).
  127. ↑ Matt Neglia: The 2022 Dorian Award (GALECA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-14)]. (ang.).
  128. ↑ Matt Neglia: The 2022 Hollywood Critics Association (HCA) Creative Arts Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-25)]. (ang.).
  129. ↑ Matt Neglia: The 2022 Hollywood Critics Association (HCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-02-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-25)]. (ang.).
  130. ↑ Matt Neglia: The 2022 Minnesota Film Critics Alliance (MNFCA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-25)]. (ang.).
  131. ↑ Matt Neglia: The 2022 NAACP Image Award Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-12)]. (ang.).
  132. ↑ Armando Tinoco, Patrick Hipes: Angela Bassett “Did The Thing” & Is Crowned As Entertainer Of The Year At NAACP Image Awards – Complete Winners List. Deadline Hollywood. [dostęp 2023-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-26)]. (ang.).
  133. ↑ Matt Neglia: The 2022 Producers Guild Of America (PGA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-12)]. (ang.).
  134. ↑ Matt Neglia: The 2022 Screen Actors Guild (SAG) Award Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-11)]. (ang.).
  135. ↑ Matt Neglia: The 2022 Latino Entertainment Journalists Association (LEJA) Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-27)]. (ang.).
  136. ↑ Matt Neglia: The 2022 Costume Designers Guild (CDG) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-12)]. (ang.).
  137. ↑ Nominations Announced for International Press Academy’s Satellite Awards. Glitter Magazine. [dostęp 2022-12-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-12-08)]. (ang.).
  138. ↑ Denise Patski: Nate Burleson & Charli D’Amelio To Host Nickelodeon’s Kids‘ Choice Awards; ’Stranger Things’ Leads 2023 Nominations – Full List. Deadline Hollywood. [dostęp 2023-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-02-19)]. (ang.).
  139. ↑ Matt Neglia: The 2022 Writers Guild Of America (WGA) Nominations. Next Best Picture. [dostęp 2023-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-01-29)]. (ang.).
  140. ↑ Matt Neglia: The 95th Academy Award Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-03-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-13)]. (ang.).
  141. ↑ Matt Neglia: The 2022 Critics Choice (CCA) Super Award Winners. Next Best Picture. [dostęp 2023-03-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-03-20)]. (ang.).
  142. ↑ Denise Patski: MTV Movie & TV Awards: ‘Top Gun: Maverick’, ‘Stranger Things’, ‘The Last Of Us’ Lead 2023 Nominations – Full List. Deadline Hollywood. [dostęp 2023-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-04-05)]. (ang.).
  143. ↑ 2023 Hugo Awards. Hugo Awards. [dostęp 2023-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-11-01)]. (ang.).
  144. ↑ Patrick Hipes: ‘Avatar: The Way Of Water’, ‘Oppenheimer’, ‘Star Trek’ Series Lead Nominations For Genre-Focused Saturn Awards. Deadline Hollywood, 2023-12-06. [dostęp 2023-12-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-12-08)]. (ang.).
  145. ↑ Erik Pedersen: Disney+ Programming: Here’s What Was Announced Or Confirmed For Streamer During Disney Investor Day. Deadline Hollywood. [dostęp 2020-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (ang.).
  146. ↑ Brandon Davis: Dominique Thorne’s Riri Williams to Debut in Black Panther: Wakanda Forever (Exclusive). Comic Book. [dostęp 2021-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-19)]. (ang.).
  147. ↑ Eric Eisenberg: How Riri Williams’ Part In Black Panther: Wakanda Forever Will Lead Into The Disney+ Ironheart Series. Cinema Blend. [dostęp 2022-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-14)]. (ang.).
  148. ↑ Angelique Jackson, Adam B.Vary: Rebuilding ‘Black Panther’: How the ‘Wakanda Forever’ Family Fought Through Grief and Injury to Create a $250 Million Superhero Tribute. Variety. [dostęp 2022-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-11-16)]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Filmowe Uniwersum Marvela
Filmy
(2008–)
Faza I
(2008–2012)
Faza II
(2013–2015)
Faza III
(2016–2019)
Faza IV
(2021–2022)
Faza V
(2023–)
Seriale
(Marvel Studios)
(2021–)
Faza IV
(2021–2022)
Faza V
(2023–)
Seriale
(Marvel Television)
(2013–2020)
ABC
(2013–2020)
Netflix
(2015–2019)
Hulu
(2017–2020)
Freeform
(2018–2019)
Marvel One-Shots
(2011–)
Obsada i postaci
Pozostałe
Filmy fabularne na podstawie publikacji Marvel Comics
Pojedyncze
filmy
Ant-Man
Avengers
Blade
Czarna Pantera
Doktor Strange
Kapitan Ameryka
Kapitan Marvel
Deadpool
Fantastyczna Czwórka
Ghost Rider
Hulk
Iron Man
Punisher
Spider-Man
Strażnicy Galaktyki
Thor
Venom
Wolverine
X-Men
Na podstawie
imprintów
Faceci w czerni
Kick-Ass
Kingsman
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Czarna_Pantera:_Wakanda_w_moim_sercu&oldid=72972177”