Rekordy klimatyczne w Polsce

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Rekordy klimatyczne – skrajne wartości (najwyższe lub najniższe) elementów meteorologicznych lub zjawisk pogodowych, które zostały wyznaczone na podstawie wieloletnich pomiarów meteorologicznych. Pod uwagę bierze się tylko wartości zmierzone lub zaobserwowane w określonym miejscu i czasie, czyli tam gdzie znajdują się punkty pomiarowe. W Polsce autorytatywne pomiary meteorologiczne prowadzi Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.

Temperatura powietrza[edytuj | edytuj kod]

Poniższe dane obejmują obecny obszar Polski, bez względu na przynależność administracyjną danej miejscowości w momencie zanotowania temperatury.

Najwyższa temperatura powietrza[1]
Wartość Miejsce Województwo Data
40,2 °C Prószków  opolskie 29 lipca 1921
40,0 °C[2] Zbiersk  wielkopolskie 29 lipca 1921
39,6 °C[2] Kończewice  kujawsko-pomorskie 11 lipca 1959
39,6 °C[2] Pętkowo  wielkopolskie 29 lipca 1921
39,5 °C[3] Słubice  lubuskie 30 lipca 1994
39,4 °C[4] Rzeszów  podkarpackie 4 sierpnia 1905
39,0 °C[3] Ceber  dolnośląskie 8 sierpnia 2015
38,9 °C[3] Grodków  opolskie 31 lipca 1994
38,9 °C[2] Legnica  dolnośląskie 19 sierpnia 1892
38,9 °C[5] Łowicz  łódzkie 12 sierpnia 1921
38,9 °C[2] Silniczka  łódzkie 8 sierpnia 2013
38,9 °C[2] Zielona Góra  lubuskie 19 sierpnia 1892
38,8 °C[6] Ciechocinek  kujawsko-pomorskie 12 lipca 1959
38,7 °C[3] Korfantów  opolskie 31 lipca 1994
38,7 °C[5] Poznań  wielkopolskie 29 lipca 1921
38,7 °C[5] Skierniewice  łódzkie 12 sierpnia 1921
38,7 °C[3] Trzcińsko-Zdrój  zachodniopomorskie 31 lipca 1994
38,7 °C[5] Złoty Potok  śląskie 12 sierpnia 1921
38,5 °C[5] Mydlniki  małopolskie 12 sierpnia 1921
38,4 °C[3] Koło  wielkopolskie 21 lipca 1998
38,4 °C[7] Kraków  małopolskie 30 czerwca 1833
38,3 °C[6] Bydgoszcz  kujawsko-pomorskie 11 lipca 1959
38,3 °C[5] Końskie  świętokrzyskie 12 sierpnia 1921
38,3 °C[8] Krzyż  wielkopolskie 8 sierpnia 2015
38,3 °C[3] Radzyń  lubuskie 26 czerwca 2019
38,3 °C Słubice  lubuskie 19 czerwca 2022
38,3 °C[3] Wielichowo  wielkopolskie 8 sierpnia 2015
38,3 °C[5] Wieliczka  małopolskie 12 sierpnia 1921
38,3 °C[6] Zbąszyń  wielkopolskie 11 lipca 1959
38,2 °C[5] Chrzanów  małopolskie 12 sierpnia 1921
38,2 °C[3] Dobrocin  dolnośląskie 31 lipca 1994
38,2 °C[3] Gorzyń  wielkopolskie 21 lipca 1998
38,2 °C[5] Tarnów  małopolskie 12 sierpnia 1921
38,2 °C[3] Toruń  kujawsko-pomorskie 11 lipca 1959
38,2 °C[6] Wałcz  zachodniopomorskie 10 lipca 1959
38,1 °C[9] Dęba – Rozalin  podkarpackie 5 lipca 1957
38,0 °C[3] Babimost  lubuskie 7 sierpnia 2015
38,0 °C[3] Cieszyn  śląskie 8 sierpnia 2013
38,0 °C[3] Kalisz  wielkopolskie 10 sierpnia 1992
38,0 °C[3] Kołobrzeg  zachodniopomorskie 10 sierpnia 1992
38,0 °C[3] Kórnik  wielkopolskie 26 czerwca 2019
38,0 °C[2] Opole  opolskie 29 lipca 1921
38,0 °C[5] Sobieszyn  lubelskie 12 sierpnia 1921
38,0 °C[10] Sulejów  łódzkie 8 sierpnia 2013
Najniższa temperatura powietrza[11][12]
Wartość Miejsce Województwo Data
–41,0 °C[13]
Siedlce  mazowieckie 11 stycznia 1940
–40,6 °C[14] Żywiec  śląskie 10 lutego 1929
–40,4 °C[14] Olkusz  małopolskie 10 lutego 1929
–40,4 °C[15] Poronin  małopolskie 10 lutego 1929
–40,1 °C[14] Sianki  podkarpackie 10 lutego 1929
–40,0 °C[4] Dobrzechów  podkarpackie 30 grudnia 1875
–39,7 °C[14] Ustroń (Hermanice)  śląskie 10 lutego 1929
–39,4 °C[14] Libusza  małopolskie 10 lutego 1929
–39,3 °C[2] Sanok  podkarpackie 28 lutego 1963
–39,2 °C[16] Maniowy  małopolskie 2 stycznia 1888
–38,9 °C[17] Puścizna Rękowiańska  małopolskie 8 stycznia 2017
–38,7 °C[18] Białowieża  podlaskie 11 stycznia 1950
–38,6 °C[2] Lubaczów  podkarpackie 28 lutego 1963
–38,6 °C[4] Stara Wieś  podkarpackie 30 grudnia 1875
–38,5 °C[4] Szczawnica  małopolskie 2 stycznia 1888
–38,4 °C Białystok  podlaskie 12 stycznia 1950
–38,4 °C[19] Brzegi Dolne  podkarpackie 28 lutego 1963
–38,1 °C[14] Mydlniki  małopolskie 10 lutego 1929
–37,9 °C[14] Dęblin  lubelskie 10 lutego 1929
–37,7 °C[3] Jabłonka  małopolskie 7 stycznia 1985
–37,5 °C[2] Przemyśl  podkarpackie 11 stycznia 1950
–37,5 °C[20] Zakopane  małopolskie 10 lutego 1929
–37,4 °C[3] Biała Podlaska  lubelskie 8 stycznia 1987
–37,2 °C[14] Olesno  opolskie 11 lutego 1929
–37,1 °C[21] Hala Izerska  dolnośląskie 24 stycznia 2004
–37,1 °C[2] Stuposiany  podkarpackie 28 grudnia 1996
–37,0 °C[22] Duszniki-Zdrój  dolnośląskie 11 lutego 1929
–37,0 °C[14] Tomaszów Lubelski  lubelskie 10 lutego 1929
–37,0 °C[14] Zemborzyce  lubelskie 10 lutego 1929
–36,9 °C[14] Cieszyn  śląskie 11 lutego 1929
–36,9 °C[23] Jelenia Góra  dolnośląskie 10 lutego 1956
–36,9 °C[19] Krosno  podkarpackie 28 lutego 1963
–36,8 °C[2] Ustrzyki Górne  podkarpackie 25 grudnia 1961
–36,6 °C[14] Złoty Potok  śląskie 10 lutego 1929
–36,4 °C[23] Ostojów  świętokrzyskie 31 stycznia 1956
–36,2 °C[14] Puławy  lubelskie 10 lutego 1929
–36,1 °C[14] Częstochowa  śląskie 10 lutego 1929
–35,9 °C[24] Istebna – Zaolzie  śląskie 27 stycznia 1954
–35,5 °C[14] Piotrków Trybunalski  łódzkie 10 lutego 1929
–35,8 °C[25] Nowy Targ  małopolskie 24 stycznia 1922
–35,8 °C[14] Racibórz  śląskie 11 lutego 1929
–35,8 °C[14] Skierniewice  łódzkie 10 lutego 1929
–35,7 °C[19] Czorsztyn  małopolskie 28 lutego 1963
–35,6 °C[26] Komańcza  podkarpackie 25 grudnia 1961
–35,6 °C[19] Rzeszów  podkarpackie 28 lutego 1963
–35,5 °C[14] Kraków – Rakowice  małopolskie 10 lutego 1929
–35,5 °C[14] Lublin  lubelskie 10 lutego 1929
–35,0 °C[3] Łopuszna  małopolskie 3 lutego 2012
–35,0 °C[14] Radom  mazowieckie 10 lutego 1929
–35,0 °C[14] Tarnów  małopolskie 10, 11 lutego 1929

Istnieją jednak wątpliwości co do najniższej zarejestrowanej temperatury powietrza. Dotyczą one różnic średnich temperatur panujących w tym regionie w trakcie zimy w 1940 roku.[27].

Stacja meteorologiczna w Zakopanem dawniej znajdowała się w innej lokalizacji (na 833 m n.p.m.), która sprzyjała notowaniu niższych temperatur minimalnych. Stąd też było możliwe zanotowanie –37,5 °C w lutym 1929 roku. W latach 50 i 60. XX wieku stacja działała już na trochę wyżej położonym miejscu (844 m n.p.m.) i jej rekord zimna wyniósł –34,1 °C 1 lutego 1956 roku. Natomiast od 1967 roku stacja meteorologiczna w Zakopanem znajduje się w aktualnej lokalizacji na górnej Równi Krupowej (na 855 m n.p.m.) i w tej lokalizacji jeszcze nie udało się zanotować spadków temperatury poniżej –30 °C (rekord to –27,1 °C z 13 stycznia 1987 roku)[28].

Stacja meteorologiczna na Hali Izerskiej w punkcie Jagnięcy Potok (825 m n.p.m.) działa dopiero od połowy lat 90. XX wieku. Wyniki tam notowane wskazują, iż Hala Izerska jest mocnym mrozowiskiem, gdzie temperatury minimalne przeważnie bywają wyraźnie niższe niż w pobliskiej Kotlinie Jeleniogórskiej. Stąd też można przypuszczać, że zarówno w 1929 roku, jak i w 1956 roku temperatura minimalna spadała tam poniżej –40 °C[29].

Na Puściźnie Rękowiańskiej (torfowisko w rejonie Czarnego Dunajca uznawane za biegun zimna Kotliny Orawsko-Nowotarskiej) 8 stycznia 2017 roku odnotowano najniższą temperaturę w Polsce w XXI wieku. –38,9 °C zmierzyła główna profesjonalna stacja, zaś w pobliżu dodatkowy punkt pomiarowy osiągnął nawet –39,8 °C[17].

Najzimniejszym miejscem w Polsce prawdopodobnie jest Litworowy Kocioł w masywie Czerwonych Wierchów (Tatry Zachodnie), co odkryto w latach 2015–2017. Wstępne pomiary potwierdziły, że to dużo zimniejsze mrozowisko niż Hala Izerska i Puścizna Rękowiańska. Potencjalnym konkurentem może być sąsiedni Mułowy Kocioł (tylko w warunkach zimowych)[30].

Średnia miesięczna
Parametr Wartość Miejsce Województwo Data
Najwyższa średnia
temperatura
+24,2 °C Zielona Góra  lubuskie Lipiec 2006[31]
Najniższa średnia
temperatura
–15,5 °C Suwałki  podlaskie Styczeń 1987[32]
Średnia temperatura roczna
Parametr Wartość Miejsce Województwo Data
Najwyższa średnia
temperatura
+11,4 °C Wrocław  dolnośląskie 2019[33]
Najniższa średnia
temperatura
–2,2 °C Kasprowy Wierch  małopolskie 1956[34]
Średnia wieloletnia temperatura roczna
Parametr Wartość Miejsce Województwo Data
Najwyższa średnia
temperatura
+9,7 °C Wrocław  dolnośląskie 1991–2020[33]
Najniższa średnia
temperatura
–0,9 °C Kasprowy Wierch  małopolskie 1951–1980[34]
Wybitne amplitudy wieloletnie[1]
Wartość Miejsce Województwo Data
od –40,6 °C
do 38,0 °C
Żywiec  śląskie 10 lutego 1929
12 sierpnia 1921
od –35,5 °C
do 37 °C
Suwałki  podlaskie 12 stycznia 1950
11 lipca 1946
od –32,7 °C
do 38,4 °C
Kraków  małopolskie 10 lutego 1929
30 czerwca 1833

Opady[edytuj | edytuj kod]

Najwyższe średnie opady roczne[1]
Wartość Miejsce Województwo Data
1913 mm Kasprowy Wierch  małopolskie wielolecie
1825 mm Kasprowy Wierch  małopolskie 1961–1990[34]
Najniższe średnie opady roczne[11]
Wartość Miejsce Województwo Data
333 mm Słubice  lubuskie 1931–1960
333 mm Suwałki  podlaskie 1931–1960
Najwyższe opady roczne[1]
Wartość Miejsce Województwo Data
2770 mm[11] Dolina Pięciu Stawów Polskich  małopolskie 2001
2663 mm Dolina Pięciu Stawów Polskich  małopolskie 1980
2628 mm Hala Gąsienicowa  małopolskie 2001
2599 mm Kasprowy Wierch  małopolskie 2001
2418 mm Kasprowy Wierch  małopolskie 1938
2396 mm Kasprowy Wierch  małopolskie 1945
2338 mm[35] Hala Gąsienicowa  małopolskie 1934
2292 mm[36] Dolina Pięciu Stawów Polskich  małopolskie 1958
2192 mm[35] Morskie Oko  małopolskie 1934
2171 mm[37] Hala Gąsienicowa  małopolskie 1980
2027 mm Śnieżka  dolnośląskie 1941
Najniższe opady roczne[11]
Wartość Miejsce Województwo Data
245 mm Inowrocław  kujawsko-pomorskie 1989[38]
259 mm Kalisz  wielkopolskie 2015[39]
275 mm Poznań  wielkopolskie 1982[40]
282 mm Gniezno  wielkopolskie 1982[41]
Najwyższe opady miesięczne[1]
Wartość Miejsce Województwo Data
950 mm Hala pod Śnieżnikiem  dolnośląskie lipiec 1997
806 mm[42] Dolina Pięciu Stawów Polskich  małopolskie lipiec 1980
788 mm[42] Dolina Pięciu Stawów Polskich  małopolskie lipiec 2001
743 mm[42] Hala Gąsienicowa  małopolskie lipiec 2001
702 mm Kamienica  dolnośląskie lipiec 1997
684 mm Hala Gąsienicowa  małopolskie lipiec 1934
651 mm[42] Kasprowy Wierch  małopolskie lipiec 2001
631 mm Klimczok  śląskie lipiec 1970
528 mm[35] Morskie Oko  małopolskie lipiec 1934
521 mm[43] Maków Podhalański  małopolskie lipiec 2001
516 mm[35] Kuźnice  małopolskie lipiec 1934
512 mm[10] Bielsko-Biała  śląskie maj 2010
511 mm[36] Dolina Chochołowska  małopolskie czerwiec 1958
506 mm[44] Hala Gąsienicowa  małopolskie lipiec 1949
Najbardziej wydajne opady w określonym czasie[1]
Przedział czasu Wartość Miejsce Województwo Data
1 minuta 8,1 mm Legionowo  mazowieckie 22 czerwca 1935
5 minut 25,3 mm Nowy Bieruń  śląskie 12 czerwca 1914
10 minut 50,3 mm Trzciana  małopolskie 30 lipca 1972
15 minut 79,8 mm Ozorków  łódzkie 13 września 1966
30 minut 90,7 mm Walentynowo  kujawsko-pomorskie 23 lipca 1914
60 minut 180,0 mm Sułoszowa  małopolskie 18 maja 1996
180 minut 220,0 mm[42] Dopiewiec, Palędzie  wielkopolskie 6 czerwca 1988
Najwyższe opady w ciągu określonej liczby dób pomiarowych[1]
Liczba dób Wartość Miejsce Województwo Data
1 doba 300 mm Hala Gąsienicowa  małopolskie 30 czerwca 1973
2 doby 428 mm Hala pod Śnieżnikiem  dolnośląskie 6–7 lipca 1997
3 doby 557 mm Hala pod Śnieżnikiem  dolnośląskie 5–7 lipca 1997
4 doby 472 mm Kamienica  dolnośląskie 1. dekada lipca 1997
5 dób 482 mm Kamienica  dolnośląskie 1. dekada lipca 1997
Najwyższe opady w ciągu 3 dób pomiarowych[1]
Wartość Miejsce Województwo Data
557,0 mm Hala pod Śnieżnikiem  dolnośląskie 5–7 lipca 1997
456,0 mm Kamienica  dolnośląskie 1. dekada lipca 1997
431,2 mm Międzygórze  dolnośląskie 1. dekada lipca 1997
422,4 mm Hala Gąsienicowa  małopolskie 16–18 lipca 1934
382,8 mm Witów  małopolskie 16–18 lipca 1934
353,8 mm Zalesie  małopolskie 15–17 lipca 1934
329,0 mm Bielsko-Biała  śląskie 16–18 maja 2010[potrzebny przypis]

Inne dane klimatyczne[edytuj | edytuj kod]

Ciśnienie atmosferyczne znormalizowane[11] i wiatr[1]
Parametr Wartość Miejsce Województwo Data
Najwyższe
ciśnienie atmosferyczne[45]
1064,8 ± 0,5 hPa Suwałki  podlaskie 23 stycznia 1907
Najniższe
ciśnienie atmosferyczne[46]
960,2 hPa Gdynia  pomorskie 17 stycznia 1931
Największa prędkość wiatru
(w porywie)
> 80 m/s Śnieżka  dolnośląskie 2004
Największa prędkość wiatru
(w trąbie powietrznej)
140 m/s okolice Lublina  lubelskie 20 lipca 1931
Najdłuższa cisza
(bez wiatru)
74 h Nowy Sącz  małopolskie 1966–1990
Pozostałe rekordy klimatyczne[11]
Parametr Wartość Miejsce Województwo Data
Największa średnia
roczna liczba dni z burzą
37 dni Kasprowy Wierch  małopolskie wielolecie
Największa liczba dni
z burzą w roku
54 dni Kasprowy Wierch  małopolskie 1963
Największa średnia
roczna liczba dni z mgłą
300 dni Śnieżka  dolnośląskie wielolecie
Największa liczba dni
z mgłą w roku
338 dni Śnieżka  dolnośląskie 1974
Najdłużej
utrzymująca się mgła
144 h Śnieżka  dolnośląskie 1974
Najgrubsza pokrywa
śnieżna[47]
388 cm Kasprowy Wierch  małopolskie 31 marca 1939
Najgrubsza pokrywa
śnieżna w miesiącach letnich[48]
200 cm Kasprowy Wierch  małopolskie 8 czerwca 1962

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i Tablice geograficzne. W. Mizerski, J. Żukowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2001. ISBN 83-7350-025-1.
  2. a b c d e f g h i j k l Pogoda i Klimat [online], pl/index.php [dostęp 2024-04-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-06-30] (ang.).
  3. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s IMGW-PIB dane publiczne.
  4. a b c d Materyały do Klimatografii Galicyi.
  5. a b c d e f g h i j Rocznik Meteorologiczny 1921, PIHM.
  6. a b c d T. Kozłowska-Szczęsna, D. Limanówka, T. Niedźwiedź, Z. Ustrnul, S. Paczos, Charakterystyka termiczna Polski, 1993.
  7. Alma Mater UJ.
  8. Temperatury maksymalne – 08.08.2015. [dostęp 2015-08-10].
  9. Rocznik Meteorologiczny 1957, PIHM.
  10. a b [1]Ogimet.
  11. a b c d e f Encyklopedia szkolna. Geografia. A. Jackowski (red.). Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006. ISBN 83-7389-845-X.
  12. W literaturze cytowane są wartości znacznie niższe od podanych w tabeli temperatur minimalnych. J. Michalczewski wskazuje, że 13.02.1929 w Jabłonce p. E. Wierczyk odczytał –46 °C, jednak pomiaru dokonano za pomocą zwykłego termometru okiennego. –42 °C odnotowano również w Czarnym Dunajcu – tu za pomocą prawidłowych instrumentów, lecz stacja ta (szkolna) nie należała do sieci Państwowego Instytutu Meteorologicznego. Michalczewski uznaje wartości niższe od –45 °C za bardzo prawdopodobne, wskazując że nawet wartość –49 °C (odnotowana przez inż. Poholskiego) „leży w granicach możliwości klimatycznych tego rejonu”, jednak nie są one powszechnie uznane z powodów formalnych. (Źródło: Michalczewski J., 1962, Długotrwale zastoiska mrozowe Kotliny Podhalańskiej. [W:] Zagadnienia klimatyczne Kotliny Podhalańskiej. Acta Geogr. Lodziendzia, t. 13, Łódź.).
  13. Biuro Prasowe IMGW, Rekordy klimatyczne w Polsce – Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy [online], imgw.pl [dostęp 2016-12-14].
  14. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Rocznik Meteorologiczny 1929, PIM.
  15. https://web.archive.org/web/20140908021421/http://www.dendrolab.ch/download/articles/Niedzwiedz_etal_TheorApplClimatol_2014.pdf
  16. Pamiętniki Towarzystwa Tatrzańskiego.
  17. a b –39,8 °C i –38,9 °C, „Pogoda i Klimat”, 8 stycznia 2017 [dostęp 2017-01-10] (ang.).
  18. http://rcin.org.pl/Content/132/PG216_Zarnowiecki_G-internetowa-Zwiazek-pomiedzy-pokrywa%20-z.pdf
  19. a b c d Rocznik Meteorologiczny 1963, PIHM.
  20. Zima 1928/29 w Polsce – R. Gumiński – Pogoda i Klimat [online], meteomodel.pl [dostęp 2017-11-26] (ang.).
  21. Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki, Uniwersytet Wrocławski.
  22. Bronisław Głowicki, Ekstremalne zjawiska termiczne w Sudetach w okresie współczesnych zmian klimatu, PAN, 2008.
  23. a b Rocznik Meteorologiczny 1956, PIHM.
  24. Rocznik Meteorologiczny 1954, PIHM.
  25. Rocznik Meteorologiczny 1922, PIHM.
  26. Rocznik Meteorologiczny 1961, PIHM.
  27. Czy w Siedlcach notowano –41 °C? [2].
  28. Roczniki Meteorologiczne, IMGW,Ogimet.
  29. Grzegorz Urban, Uwarunkowania przymrozków na przykładzie epizodu z lipca 1996 roku na Hali Izerskiej w Górach Izerskich w kontekście gospodarki leśnej, Wyjątkowe zdarzenia przyrodnicze na Dolnym Śląsku i ich skutki, Uniwersytet Wrocławski.
  30. Odkryliśmy biegun zimna Polski.
  31. Średnie i sumy miesięczne. Zielona Góra. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
  32. Średnie i sumy miesięczne. Suwałki. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
  33. a b Średnie i sumy miesięczne. Wrocław. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
  34. a b c Średnie i sumy miesięczne. Kasprowy Wierch. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
  35. a b c d Rocznik Meteorologiczny 1934, PIHM.
  36. a b Rocznik Meteorologiczny 1958, PIHM.
  37. Dolina Suchej Wody w Tatrach środowisko i jego współczesne przemiany, PAN.
  38. Średnie i sumy miesięczne. Inowrocław. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (pol.).
  39. Średnie i sumy miesięczne. Kalisz. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-02-01]. (pol.).
  40. Średnie i sumy miesięczne. Poznań. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
  41. Średnie i sumy miesięczne. Gniezno. [w:] meteomodel.pl na podstawie danych IMGW [on-line]. [dostęp 2023-01-29]. (pol.).
  42. a b c d e Zagrożenia naturalne, IMGW, Warszawa 2002.
  43. M. Cebulska, R. Twardosz, Zmienność czasowa najwyższych miesięcznych sum opadów atmosferycznych w polskich Karpatach Zachodnich (1951 – 2005).
  44. Klimat Hali Gąsienicowej 1949 – 1958, PAN, Warszawa 1961.
  45. Maksymalne ciśnienie w Polsce 23 stycznia 1907.
  46. Ciśnienie najniższe – aktualizacja – Pogoda i Klimat.
  47. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2015-10-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-24)].
  48. Rocznik Meteorologiczny 1962, PIHM.