Niob: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Nie podano opisu zmian |
m Wycofano edycje użytkownika 31.183.167.69 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paweł Ziemian BOT. |
||
Linia 94: | Linia 94: | ||
|wikisłownik = niob |
|wikisłownik = niob |
||
}} |
}} |
||
'''Niob''' ('''Nb''', [[łacina|łac.]] ''niobium'') – [[pierwiastek chemiczny]] z grupy [[metale przejściowe|metali przejściowych]] [[układ okresowy pierwiastków|układu okresowego]]. Nazwa pochodzi od [[Niobe (córka Tantala)|Niobe]], córki [[Tantal (syn Zeusa)|Tantala]] w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]]. W anglosaskiej literaturze dotyczącej [[metalurgia|metalurgii]] |
'''Niob''' ('''Nb''', [[łacina|łac.]] ''niobium'') – [[pierwiastek chemiczny]] z grupy [[metale przejściowe|metali przejściowych]] [[układ okresowy pierwiastków|układu okresowego]]. Nazwa pochodzi od [[Niobe (córka Tantala)|Niobe]], córki [[Tantal (syn Zeusa)|Tantala]] w [[mitologia grecka|mitologii greckiej]]. W anglosaskiej literaturze dotyczącej [[metalurgia|metalurgii]] spotykana jest nazwa ''Columbium'' z symbolem Cb. |
||
== Charakterystyka == |
|||
[[Plik:Niobium metal.jpg|thumb|200px|left|Niob (blacha)]] |
[[Plik:Niobium metal.jpg|thumb|200px|left|Niob (blacha)]] |
||
Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i [[kowalność|kowalny]] [[metale|metal]], podobny właściwościami do [[tantal (pierwiastek)|tantalu]]. Nie ulega [[korozja|korozji]], nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych [[kwasy|kwasów]] nieorganicznych i [[woda królewska|wody królewskiej]], a także stopionych [[alkalia|alkaliów]]<ref name=Nowak>{{Cytuj pismo | autor = Nowak, Izabela; Ziolek, Maria | tytuł = Niobium Compounds: Preparation, Characterization, and Application in Heterogeneous Catalysis | czasopismo = Chemical Reviews | wolumin = 99 | wydanie = 12 | strony = 3603–3624 | rok = 1999 | doi = 10.1021/cr9800208 | pmid = 11849031}}</ref>. Reaguje, podobnie jak tantal, z [[kwas fluorowodorowy|kwasem fluorowodorowym]], z utworzeniem [[związki kompleksowe|kompleksu]], kwasu sześciofluoroniobowego(V): |
Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i [[kowalność|kowalny]] [[metale|metal]], podobny właściwościami do [[tantal (pierwiastek)|tantalu]]. Nie ulega [[korozja|korozji]], nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych [[kwasy|kwasów]] nieorganicznych i [[woda królewska|wody królewskiej]], a także stopionych [[alkalia|alkaliów]]<ref name=Nowak>{{Cytuj pismo | autor = Nowak, Izabela; Ziolek, Maria | tytuł = Niobium Compounds: Preparation, Characterization, and Application in Heterogeneous Catalysis | czasopismo = Chemical Reviews | wolumin = 99 | wydanie = 12 | strony = 3603–3624 | rok = 1999 | doi = 10.1021/cr9800208 | pmid = 11849031}}</ref>. Reaguje, podobnie jak tantal, z [[kwas fluorowodorowy|kwasem fluorowodorowym]], z utworzeniem [[związki kompleksowe|kompleksu]], kwasu sześciofluoroniobowego(V): |
Wersja z 17:58, 30 mar 2015
cyrkon ← niob → molibden | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
metaliczny szary, anodowany jest niebieskawy | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Widmo emisyjne niobu | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa, symbol, l.a. |
niob, Nb, 41 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Grupa, okres, blok | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stopień utlenienia |
III, V | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości metaliczne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Właściwości tlenków | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Masa atomowa | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stan skupienia |
stały | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gęstość |
8570 kg/m³ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura topnienia |
2477 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Temperatura wrzenia |
4744 °C | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem |
{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa) |
Niob (Nb, łac. niobium) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych układu okresowego. Nazwa pochodzi od Niobe, córki Tantala w mitologii greckiej. W anglosaskiej literaturze dotyczącej metalurgii spotykana jest nazwa Columbium z symbolem Cb.
Charakterystyka
Jest to stalowoszary, miękki, ciągliwy i kowalny metal, podobny właściwościami do tantalu. Nie ulega korozji, nawet w wysokiej temperaturze, jest odporny na działanie mocnych kwasów nieorganicznych i wody królewskiej, a także stopionych alkaliów[3]. Reaguje, podobnie jak tantal, z kwasem fluorowodorowym, z utworzeniem kompleksu, kwasu sześciofluoroniobowego(V):
- 2Nb + 12HF → 2NbF6– + 2H+ + 5H2↑
W środowisku niekompleksującym jony niobu nie istnieją – strąca się wodorotlenek Nb(OH)5. Niob tworzy tlenek Nb2O5, który reaguje z roztopionymi alkaliami, tworząc niobany, rozpuszczalne w wodzie tylko przy wysokim pH. Jony niobu na V stopniu utlenienia są bezbarwne, na IV i III stopniu utlenienia mają zabarwienie.
Występowanie
Występuje w skorupie ziemskiej w ilości 20 ppm. Minerałem tego pierwiastka jest kolumbit (Fe,Mn)Nb2O6.
Odkrycie
Niob został odkryty w 1801 r. przez Charlesa Hatchetta.
Zastosowanie
Obecnie otrzymuje się go na skalę przemysłową i stosuje do produkcji stopów z żelazem i niklem, a także w technice jądrowej. Stopy niobu z cyną i glinem wykazują właściwości nadprzewodzące.
W 2010 roku wydobyto łącznie 62 900 ton niobu, z czego 58 tys. ton (ok. 92%) wydobyto w Brazylii, zaś 4,42 tys. ton (ok. 7%) w Kanadzie[4].
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiezapis
BŁĄD PRZYPISÓW
<ref>
o nazwie „uwagi”, zdefiniowany w <references>
, nie był użyty wcześniej w treści.- ↑ Niob (nr 262722) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Standard Atomic Weights Revised v2. IUPAC, 2013-09-24. [dostęp 2013-10-09]. (ang.).
- ↑ Nowak, Izabela; Ziolek, Maria. Niobium Compounds: Preparation, Characterization, and Application in Heterogeneous Catalysis. „Chemical Reviews”. 99 (12), s. 3603–3624, 1999. DOI: 10.1021/cr9800208. PMID: 11849031.
- ↑ John F. Papp: Niobium. U.S. Geological Survey, styczeń 2011. [dostęp 2013-09-17].
- ↑ Liczba w nawiasie oznacza niepewność ostatniego podanego miejsca po przecinku.
Bibliografia
- Jerzy Minczewski, Zygmunt Marczenko Chemia analityczna. 1. Podstawy teoretyczne i analiza jakościowa (Wydawnictwo Naukowe PWN) Warszawa 2001 ISBN 83-01-13499-2
Układ okresowy pierwiastków | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3[i] | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | ||||||||||||
8 | Uue | Ubn | ✱ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
✱ | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | Ubs | ...[ii] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||