Grumman XP-50

Grumman XP-50 Skyrocket
	; XP-50 w locie
	Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Grumman
Typ	samolot myśliwski
	Historia
Data oblotu	18 lutego 1941
Lata produkcji	1941
Wycofanie ze służby	1941
Liczba egz.	1
Liczba wypadków; • w tym katastrof	; 1
	Dane techniczne
Napęd	2 silniki gwiazdowe Wright R-1820
Moc	1200 KM
	Wymiary
Rozpiętość	12,80 m
Długość	10,03 m
Wysokość	3,47 m
Powierzchnia nośna	28,19 m²
	Masa
Własna	3712 kg
Użyteczna	5439 kg
Startowa	5924 kg
Zapas paliwa	821 l
	Osiągi
Prędkość maks.	687 km/h ma wysokości 7620 m
Prędkość przelotowa	510 km/h
Prędkość wznoszenia	20 m/s
Pułap praktyczny	12.192 m
Zasięg	2012 km
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	United States Army Air Corp
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grumman XP-50 Skyrocket (Grumman Design 46) - prototypowy samolot myśliwski, wersja rozwojowa Grumman XF5F-1, zaprojektowany w zakładach Grumman Aircraft w początkowym okresie II wojny światowej w odpowiedzi na memorandum USAAC na dwusilnikowy myśliwiec pościgowy. Konkurs został wygrany przez samolot XP-49, ale konstrukcja Grummana na tyle zainteresowała USAAC, że zamówiono jeden prototyp tego samolotu.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Geneza[edytuj | edytuj kod]

W miarę rozwoju i testowania powstającego wówczas XF5F, a także w obliczu wielu problemów z tym samolotem, kierownictwo Grummana zdało sobie sprawę, że Bureau of Aeronautics zaczęło tracić zainteresowanie projektem^[1]. Starając się uratować nieudany program rozwojowy, w grudniu 1938 w odpowiedzi na konkurs USAAC XC621, zgłoszono Design 45 który różnił się od XF5F praktycznie tylko użytymi silnikami^[2]. Projekt został odrzucony i w zakładach Grummana powstały następne, także odrzucone projekty, którymi starano się zainteresować Armię - Design 45A (podwozie z kołem przednim, chłodzone cieczą silniki rzędowe, także wersja eksportowa), Design 45B (myśliwiec ze skrzydłem typu mewa, dwubelkowy ogon) oraz Design 45C (kadłub dwubelkowy, pojedynczy silnik w układzie pchającym)^[2].

W marcu 1939 Grumman zgłosił Design 46 do konkursu USAAC, Circular Proposal 39-775, na wysokościowy myśliwiec przychwytujący z silnikami wyposażonymi w turbosprężarki^[1]. Według założeń konkursu, nowy samolot miał bazować na istniejącej już konstrukcji aby maksymalnie skrócić czas wymagany na wprowadzenie nowego myśliwca do produkcji^[1]. Konkurs został wygrany przez wersję rozwojową Lockheed P-38 Lightning - Lockheed XP-49, ale propozycja Grummana, została wybrana jako zabezpieczenie programu w przypadku niepowodzenia XP-49^[1]. Pojedynczy prototyp samolotu, numer seryjny 40-3057^[3], został zamówiony 25 listopada 1939^[4].

Projekt[edytuj | edytuj kod]

W projektowaniu XP-50 użyto skrzydeł i ogona z XF5F, przedłużono kadłub samolotu o ponad dwie stopy (60 cm) aby zrobić dodatkowe miejsce na uzbrojenie i chowane do kadłuba przednie koło podwozia^[1]. Poważną zmianą była zmiana silników na gwiazdowe jednostki Wright R-1820-67/69 z turbosprężarkami^[1]. W odróżnieniu od eksperymentalnych i będących jeszcze w stadium rozwojowym silników Lockheeda (Pratt & Whitney X-1800^[1] lub Continental XI-1430) silniki wybrane przez projektantów Grummana były już w produkcji i były mniej ryzykownym wyborem^[4].

Próby[edytuj | edytuj kod]

Prototyp odbył pierwszy lot 18 lutego 1941^[4]. W porównaniu z jego problemowym poprzednikiem, XF5F, XP-50 miał lepsze właściwości pilotażowe i znacznie lepsze osiągi na średnim i dużym pułapie^[4]. 14 maja w trakcie lotu wybuchła turbosprężarka w prawym silniku poważnie uszkadzając system hydrauliczny samolotu^[5]. Pilotujący samolot Robert Hall był zmuszony do opuszczenia samolotu w locie ratując się skokiem na spadochronie^[4], a płonący samolot rozbił się w Smithtown Bay w pobliżu Long Island^[5]. W momencie straty samolotu przebywał on łącznie w powietrzu zaledwie 20 godzin^[3].

Po utracie jedynego prototypu USAAC stracił dalsze zainteresowanie projektem i program został anulowany^[4]. Całkowity koszt programu rozwojowego XP-50 wyniósł 353,828 dolarów^[5].

XP-65 i F7F[edytuj | edytuj kod]

Po utracie XP-50 w zakładach Grummana zaprojektowano jeszcze jeden dwusilnikowy myśliwiec lądowy - Grumman XP-65 (Grumman Model 51) i czerwcu 1941 USAAC zamówił dwa prototypy tego samolotu^[6]. 16 stycznia 1942 zdecydowano o anulowaniu tego kontraktu, ale na podstawie tego projektu opracowano ostatecznie znakomity F7F Tigercat^[6].

Opis konstrukcji[edytuj | edytuj kod]

Grumman XP-50 Skyrocket (Grumman Design 46) był dwusilnikowym, jednomiejscowym dolnopłatem^[7]. Napęd samolotu stanowiły dwa silniki gwiazdowe typu Wright R-1820-67/69 z turbosprężarkami o mocy 1200 KM każdy z trzypłatowymi śmigłami^[3]. Samolot miał podwozie z kołem przednim, wciągana w locie^[7].

Planowane uzbrojenie samolotu miały stanowić dwa działka 20 mm i dwa karabiny maszynowe 12,7 mm umieszczone w nosie oraz do 200 funtów (91 kg) bomb^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 24.
↑ ^a ^b B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 21.
↑ ^a ^b ^c ^d E. Angellucci: American Fighter. s. 231.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 25.
↑ ^a ^b ^c B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 26.
↑ ^a ^b B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 29.
↑ ^a ^b E. Angellucci: American Fighter. s. 230.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Enzo Angellucci, Peter Bowers: American Fighter: The Definitive Guide to American Fighter Aircraft from 1917 to the Present. Haynes Publishing Group, 1979. ISBN 0-85429-635-2.
Bob T. Martin, David Lucabaugh: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket (Naval Fighters Number Thirty-One). Naval Fighters. ISBN 0-942612-31-0.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Joe Baugher: Grumman XP-50. joebaugher.com. [dostęp 2013-10-08]. (ang.).

[grumman24-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 24.

[grumman21-2] B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 21.

[american231-3] E. Angellucci: American Fighter. s. 231.

[grumman25-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 25.

[grumman26-5] B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 26.

[grumman29-6] B. Martin: Grumman XF5F-1 XP-50 Skyrocket. s. 29.

[american230-7] E. Angellucci: American Fighter. s. 230.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Samoloty myśliwskie	FR F2A F3F F4F F4U F6F F7F F8F P-26 P-35 P-36 P-38 P-39 P-40 P-43 P-47 P-51 P-59 P-61 P-63 P-70 P-80
Samoloty bombowe i torpedowe	BT-1 A-20 A-26 B-10 B-17 B-18 B-23 B-24 B-25 B-26 B-29 B-32 B-34 Maryland Hudson PB4Y-2 SBC SBN SB2A SB2C SB2U SBD TBD TBF
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe	L-3 L-4 PBY PB2Y J2F G-21 J4F O-46 OS2U PBM SOC SO3C SC
Samoloty szkolne	BT-13 PT-17 T-6
Samoloty transportowe i szybowce	C-46 C-47 C-54 C-75 C-87 C-108 CG-13 CG-15 CG-3 CG-4 XC-105 XCG-14
Śmigłowce	R-4
Konstrukcje prototypowe i doświadczalne	BTD FL FM-1 F8B L-133 SB2D TB2D XA-32 XF5F XP-46 XFG-1 XF5U XP-49 XP-50 XP-52 XP-54 XP-55 XP-56 XP-57 XP-58 XP-59 XP-62 XP-67 XP-68 XP-69 XP-71 XP-72 P-75 XP-76 XP-77 XP-81 P-82 XP-83 XA-41 XB-19 XB-27 XB-28 XB-30 XB-31 XB-33 YB-35 XB-38 XB-39 YB-40 XB-41 XB-42 XB-43 XBTC XBTK XPB2M XPBB XPBS-1 XTB2F XTSF TBY